در کشور ما اهمیت برخی از مواد معدنی مانند کلسیم برای بدن نهادینه شده است، اما مواد معدنی دیگری هستند که کمبودشان در بدن می‌تواند فعالیت روزانه‌ی شما را مختل کند و شما از اهمیت آنها بی‌اطلاعید! مثلا کمبود پتاسیم. به زبان ساده پتاسیم کمک می‌کند تا سیگنال‌های الکتریکی بین سلول‌های بدن ردوبدل شوند. پس اگر پتاسیم کافی در بدن موجود نباشد، عملکرد سلول‌ها مختل می‌شود. زنگ خطر: آیا شده تا به حال بدون اینکه کار زیادی انجام داده باشید، احساس خستگی کنید؟ یا مدام بدنتان مورمور شود؟ این مقاله را بخوانید تا علائمی را که نشانه کمبود پتاسیم در بدن است بشناسید.
پتاسیم یکی از مواد معدنی مهم محسوب می‌شود که تک‌تک سلول‌های بدن به آن نیاز دارند. پتاسیم مثل سدیم، منیزیم و کلسیم یک الکترولیت محسوب می‌شود که به حفظ تعادل آب بدن کمک و فشار خون را تنظیم می‌کند. به‌علاوه، نقش مهمی در هضم پروتئین‌ها و کربوهیدرات‌ها دارد. این ماده‌ی معدنی در تقویت ماهیچه‌ها، بهبود عملکرد سیستم عصبی، هضم درست غذا و داشتن قلب و عروق سالم اثرگذار است.
مقدار پتاسیمی که بدن به‌طور روزانه نیاز دارد:
- ۳۰۰۰ میلی‌گرم برای افراد ۱ تا ۳ سال؛
- ۳۸۰۰ میلی‌گرم برای افراد ۴ تا ۸ سال؛
- ۴۵۰۰ میلی‌گرم برای افراد ۹ تا ۱۳ سال؛
- ۴۷۰۰ میلی‌گرم برای افراد ۱۴ سال به بالا؛
- ۵۱۰۰ میلی‌گرم برای مادران شیرده.
با یک آزمایش ساده‌ی خون می‌توانید سطح پتاسیم بدنتان را بررسی کنید. حدود نرمال پتاسیم باید بین ۳,۶ تا ۵,۲ میلی‌مول در هر لیتر باشد. حواس‌تان باشد که اگر سطح پتاسیم خون به کمتر از ۲,۵ میلی‌مول در لیتر برسد، فرد به اقدام فوریِ پزشکی نیاز پیدا خواهد کرد.
کمبود پتاسیم که «هیپوکالمی» نام دارد در افرادی که داروهای کلیوی (مانند دیورِتیک) استفاده می‌کنند بسیار شایع است. استفاده از بعضی آنتی‌بیوتیک‌ها، مصرف بیشازحد ملین‌ها، ابتلا به بیماری مزمن کلیه، سطح پایین منیزیم، مصرف زیاد الکل، تعرق بیشازحد و کمبود اسیدفولیک نیز می‌تواند شما را به کمبود پتاسیم مبتلا کند.
نشانه های کمبود پتاسیم اغلب نادیده گرفته می‌شود که در نهایت می‌تواند نتایج تهدیدکننده‌ای برای بدن به‌بار بیاورد. در ادامه پنج نشانه‌ی کمبود پتاسیم را با هم مرور می‌کنیم:
۱. گرفتگی عضلات
اگر عضله‌هایتان در روز یا شب به‌طور مکرر می‌گیرد، ممکن است علامتی برای کمبود پتاسیم باشد. کمبود پتاسیم معمولا خود را با گرفتگی دست و پا نشان می‌دهد. همان‌طور که گفته شد، پتاسیم الکترولیتی است که در تمام سلول‌های بدن یافت می‌شود. این ماده‌ی معدنی در کنار سدیم کمک می‌کند تا بار الکتریکی بدنتان تنظیم بماند و این همان چیزی است که برای انبساط و انقباض و عملکرد بهینه عضلات‌تان احتیاج دارید.
پس زمانی که پتاسیم خون‌تان کم شود، سلول‌ها نمی‌توانند به‌اندازه‌ی کافی سیگنال‌های الکتریکی به هم ارسال کنند تا انبساط و انقباض عضلات به‌راحتی انجام شود. به همین دلیل است که به گرفتگی مداوم ماهیچه‌ها دچار می‌شوید.
اگر ورزش می‌کنید از پتاسیم بدنتان غافل نشوید، چون تعرق زیاد باعث دفع مواد معدنی می‌شود. اگر هم گرفتگی عضلات را به‌طور مداوم تجربه می‌کنید، مراجعه به پزشک را پشت گوش نیندازید.
۲. ضعف عضلانی
کمبود پتاسیم اثر زیادی روی عضلات شما خواهد گذاشت. ممکن است عملکرد سلول‌های این ناحیه را مختل کند یا به‌طور فیزیکی به ماهیچه‌هایتان آسیب بزند. در این شرایط درد عمیق، سفت شدن بی‌دلیل ماهیچه، تیر کشیدن و حساس شدن این ناحیه را تجربه خواهید کرد.
در ضمن، این پتاسیم است که در سطح سلولی به بهبود ماهیچه‌ها کمک می‌کند. پس اگر بدن با کمبود پتاسیم مواجه باشد، احتمال پارگی یا کش‌آمدگی ماهیچه‌ها و درمان سخت‌تر آن بیشتر می‌شود.
۳. خستگی بدن
علامت مشخصِ دیگر کمبود پتاسیم در بدن احساس خستگی دائمی است. این نوع خستگی ناشی از فعالیت بیشازحد نیست؛ در واقع نمی‌توانید برای خستگی‌تان دلیل خاصی پیدا کنید و فقط حس می‌کنید که به‌شدت خسته‌اید. هر سلول بدن به مقدار خاصی پتاسیم احتیاج دارد تا بتواند به فعالیت خود ادامه بدهد. بنابراین کمبود پتاسیم سبب می‌شود سلول‌های بدن مجبور شوند بیشازحد تلاش کنند تا به نتیجه‌ی موردنظر برسند و همین موضوع باعث خستگی بدن می‌شود.
با این حال خستگی می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد و بهتر است برای پیدا کردن دلیل اصلی آن به پزشک مراجعه کنید.
۴. احساس مورمور شدن اندام‌های بدن
پتاسیم برای عملکرد درست سیستم عصبی ضروری است. اگر سطح پتاسیم پایین باشد، روی امواج الکتریکی‌ای که از پوست و ماهیچه‌ها گذشته و به مغز می‌رسد اثر می‌گذارد و در نتیجه در سطح بیرونی بدنتان احساس بی‌حسی و مورمور شدن خواهید داشت. اگر این نشانه را در دست و پاهای خود دارید و سایر نشانه‌ها هم در شما وجود دارد، به احتمال قوی از کمبود پتاسیم رنج می‌برید.
۵. تپش قلب
کمبود پتاسیم بر سلامت قلب‌تان هم تأثیر سوء دارد. یعنی می‌تواند باعث شود که قلب‌تان بدون هیچ دلیل خاصی تند بزند. چون انبساط و انقباض هماهنگ قلب توسط ضربه‌های الکتریکی کنترل می‌شود که تولید آن به عهده‌ی پتاسیم است. مقدار کافی پتاسیم در بدن، قلب شما را در برابر بیماری‌ها و حمله‌ی قلبی حفظ می‌کند.
