تقریبا همه خانم‌ها از سن بلوغ تا حوالی یائسگی هر ماه عادت‌ماهانه یا پریود می‌شوند. پریودشدن بخشی طبیعی از چرخهٔ ماهانه سلامت زنان یا همان چرخه قاعدگی است. اما شاید برای شما هم این سؤال پیش آمده باشد که: «اصلا چرا پریود می شویم؟»، دلیل پریود شدن چیست و چرا باید هر ماه سختی‌های خون‌ریزی، درد و استفاده از انواع پد و نوار بهداشتی و وسایل بهداشت قاعدگی را به دوش بکشیم؟ سؤالاتی که ما در این مطلب به آن پاسخ خواهیم داد. با ما همراه باشید.
در دروان پریود، واژن در فرایندی طبیعی خون‌ریزی می‌کند. با پریودشدن در هر ماه از سنین بلوغ (۱۱ تا ۱۴سالگی) تا سنین یائسگی (معمولا در حوالی ۵۱سالگی)، بدن زنان برای بارداری آماده می‌شود. ماجرا از این قرار است که با ضخیم‌شدن دیوار رحم، تخمکی رشد می‌کند و از یکی از تخمدان‌ها رها می‌شود. حالا اگر بارداری به وقوع نپیوندد، سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون افت می‌کند و در نهایت به میزانی می‌رسد که به بدن دستور پریودشدن داده می‌شود. در طول دوره پریود، پوشش دیواره رحم کنده و به‌صورت خون‌ریزی از واژن خارج می‌شود. به‌طور متوسط، در هر بار پریودشدن، خون‌ریزی در حدود ۲ تا ۳ قاشق غذاخوری معادل ۳۰ تا ۴۰ میلی‌لیتر است. از شروع پریود تا شروع پریود بعدی معمولا ۲۸ روز طول می‌کشد و مدت پریودشدن هم در هر بار حدود ۲ تا ۷ روز است.
علت پریود شدن چیست؟
اگر می‌خواهید بدانید دلیل پریود شدن چیست، باید بگوییم پریودشدن راهی برای خروج بافت‌هایی از بدن است که دیگر به آنها نیازی نیست. هر ماه، بدن زنان بالغ برای بارداری خود را آماده می‌کند. پوشش دیواره رحم در حین آماده‌‌شدن برای تغذیهٔ تخمک بارور، ضخیم می‌شود. تخمک مذکور از تخمدان آزاد می‌شود و آماده است تا بارور شود و در پوشش داخلی رحم جای بگیرد.
حال اگر تخمک بارور نشود، بدن به پوشش ضخیم دیواره رحم نیازی نخواهد داشت؛ پس پوشش دیواره رحم کنده می‌شود و به‌شکل خون و لخته‌های خونی از واژن بیرون می‌رود. این فرایند در هر ماه تکرار می‌شود.
اختلالات پریود چیست؟
زنان تجربه‌های متفاوتی از پریودشدن دارند؛ یعنی این رخداد ماهانه به شکل‌های گوناگونی برای زنان رخ می‌دهد. اگر یکی از موارد زیر برایتان وجود دارد، حتما به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید:
- در چرخه پریودتان بی‌نظمی مشاهده می‌کنید یا گاهی پریود نمی‌شوید؛
- طول پریودتان کوتاه‌تر یا بلندتر از قبل شده است؛
- حجم خون‌ریزی‌تان در هر ماه سبک‌تر یا سنگین‌تر شده است.
حواستان به این موارد باشد و در صورت ادامه‌دار بودن تغییر در وضعیت ماهانه‌تان به پزشک مراجعه کنید.
آیا درد پریود طبیعی است؟
در بعضی زنان پریود همراه با درد است. درد پریود یا قاعدگی اغلب پیش از دوره‌ی قاعدگی و درطول آن ایجاد می‌شود. درد قاعدگی معمولا پس از تخمک‌گذاری و زمانی‌که تخمکی از تخمدان‌ها رها می‌شود و درطول لوله‌ی فالوپ حرکت می‌کند، شروع می‌شود. درد قاعدگی در پایین شکم و کمر احساس می‌شود. این درد معمولا ۱ تا ۲ روز قبل از قاعدگی شروع می‌شود و ۲ تا ۴ روز ادامه پیدا می‌کند. روش‌های مختلفی برای تسکین درد پریود وجود دارد. درد خیلی شدید، ممکن نشانه وجود کیست باشد. درصورت داشتن دردهای خیلی شدید به پزشک مراجعه کنید.
امکان متوقف‌کردن پریود وجود دارد؟
هیچ روش معینی وجود ندارد که متوقف‌کردن پریود را تضمین کند. اما بنا به مقاله‌ای که در سال ۲۰۱۴ در مجله بین‌المللی سلامت زنان منتشر شد، با روش‌های متنوع پیشگیری از بارداری، امکان متوقف‌کردن پریود وجود دارد:
- استفاده از قرص‌های ضدبارداری: اگر روزانه قرص‌های ضدبارداری مصرف شود، بعد از یک سال، احتمال متوقف‌کردن پریود به ۷۰ درصد می‌رسد.
- تزریق هورمون: تزریق هورمون می‌تواند تا ۲۲ ماه، باروری را تحت‌تأثیر قرار دهد. بعد از یک سال تزریق، ۵۰ تا ۶۰ درصد احتمال متوقف‌شدن چرخه پریود وجود خواهد داشت. بعد از ۲ سال تزریق هم این احتمال به ۷۰ درصد می‌رسد.
- آیودی هورمونی (hormonal IUD): استفاده از آیودی (روش‌های پیشگیری داخل‌رحمی) به‌مدت یک سال هم تا ۵۰ درصد، شانس پریودنشدن را بالا می‌برد.
- ایمپلنت پیشگیری از بارداری در بازو (arm implant): ایمپلنت پیشگیری از بارداری در بازو هم روشی برای جلوگیری از بارداری است. در این روش، میله پلاستیکی و منعطفی زیر پوست بالای بازو قرار داده می‌شود و با ترشح پروژسترون به خون، از باردارشدن جلوگیری می‌کند. احتمال متوقف‌شدن پریود بعد از دو سال استفاده از این روش، حدود ۲۰ درصد است.
آیا همه زنان پریود می‌شوند؟
اگر بنا باشد که زنی هر ماه پریود شود، باید اعضای زیر در بدن او به‌خوبی و درستی کار کنند:
- هیپوتالاموس؛
- غده هیپوفیز؛
- تخمدان‌ها:
- رحم.
البته برخی از افراد هم‌سوجنسی (cisgender) و یا افراد تراجنسی (transgender) (مثلا کسانی که با اندامی مردانه به دنیا می‌آیند اما دارای هورمون‌ها و اندام‌های زنانه درونی هستند) در طول ماه پریود نمی‌شوند.
رابطه جنسی در پریود ممکن است؟
از نظر پزشکی و فیزیولوژیک مانعی برای رابطه جنسی و دخول در دوره پریود وجود ندارد. اما باید بدانید چون دهانه رحم در این دوره بازتر از حد طبیعی است (برای عبور خون و بافت‌های مرده)، احتمال بروز عفونت افزایش می‌یابد. به علاوه مبتلایان به بیماری‌هایی مانند هپاتیت و ایدز که از طریق خون منتقل می‌شوند، باید مراقبت بیشتری کنند. هرچند خون عادت ماهانه با خون جاری در رگ‌ها متفاوت است، احتمال انتقال بیماری وجود دارد.
در آخر
پریودشدن فرایندی کاملا طبیعی است. در واقع، به‌کمک پریود است که بدن در هر ماه برای بارداری آماده می‌شود. وقتی در ماه، بارداری صورت نمی‌گیرد، دیگر بدن به بافت‌های دیواره رحم برای تغذیه‌رسانی به تخمک بارورشده نیازی ندارد و به همین خاطر، این پوشش و بافت داخل دیواره رحم کنده می‌شود و به‌شکل خون‌ریزی از واژن بیرون می‌رود. هر گونه تغییر در حجم خون‌ریزی، فواصل پریودها، مدت خون‌ریزی و… باید پیگیری شود و برای سردرآوردن از قضیه، نیاز به مراجعه به پزشک وجود دارد.
