زمانی که یکی از عصب‌های ستون فقرات فشرده می‌شود، دچار رادیکولوپاتی می‌شویم. این عارضه می‌تواند باعث درد، بی‌حسی و سوزن‌‌سوزن‌‌شدن ناشی از عصب فشرده‌شده شود. در این مقاله درباره علائم، علل و روش‌های تشخیص و درمان این بیماری می‌گوییم و در انتها به سؤالات رایج پاسخ می‌دهیم. با ما همراه باشید.
رادیکولوپاتی چیست؟
رادیکولوپاتی زمانی اتفاق می‌افتد که یکی از ریشه‌های عصبی (جایی که اعصاب به ستون فقرات می‌پیوندند) فشرده یا تحریک شده باشد. گاهی این وضعیت را رادیکولیت هم می‌نامند.
بسته به اینکه عصب تحت‌فشار در کجای ستون فقرات قرار دارد، رادیکولوپاتی به یکی از ۳ نوع زیر طبقه‌بندی می‌شود:
- سرویکال (گردن)؛
- توراسیک (قسمت میانی پشت)؛
- لومبار (کمر).
رادیکولوپاتی در مقایسه با میلوپاتی
هر دو اینها شرایط دردناکی هستند که ستون فقرات را درگیر می‌کنند. رادیکولوپاتی مشکلی موقتی است که بر اثر فشرده‌شدن ریشه عصبی در نزدیکی ستون فقرات ایجاد می‌شود. میلوپاتی فشردگی ناشی از ضربه، تومور، بیماری دژنراتیو یا عفونت است. اگر میلوپاتی درمان نشود، به‌مرور زمان بدتر و باعث آسیب دائمی به اعصاب می‌شود.
این عارضه مشکلی موقتی است که با گذشت زمان بهبود می‌یابد و اغلب بدون درمان رفع می‌شود. امکان دارد تشخیص اینکه چه چیزی باعث درد شده است سخت باشد. به همین دلیل مهم است که به‌محض مشاهده علائم جدید (به‌خصوص اگر بیش از چند روز طول بکشد) به پزشک مراجعه کنید.
رادیکولوپاتی در مقایسه با اسپوندیلوز
به سستی نقطه اتصال مهره‌های ستون فقرات اسپوندیلوز می‌گویند. این شرایط می‌تواند منجر به شکستگی‌های کوچک بین ۲ مهره شود و معمولا در قسمت پایین کمر دیده می‌شود. اسپوندیلوز معمولا در نوجوانانی که دچار جهش رشد می‌شوند دیده می‌شود. در رادیکولوپاتی علائمی مانند درد زمانی ایجاد می‌شوند که ریشه‌های عصبی فشرده یا تحریک شده باشند، اما در اسپوندیلوز شکستگی استخوان علت این درد است.
رادیکولوپاتی در مقایسه با سیاتیک
هم رادیکولوپاتی و هم سیاتیک بر اثر فشرده‌شدن اعصاب ایجاد می‌شوند. تفاوت این دو، اعصابی هستند که تحت فشار قرار می‌گیرند و باعث درد می‌شوند. سیاتیک درد یا ناراحتی ناشی از فشردگی یا تحریک عصب سیاتیک است. عصب سیاتیک طولانی‌ترین عصب بدن است که از قسمت پایین کمر شروع می‌شود و از پشت هر یک از پاها می‌گذرد. سیاتیک نوعی رادیکولوپاتی است که باعث درد در امتداد عصب سیاتیک در قسمت پایین کمر و پایین پاها می‌شود.
علائم رادیکولوپاتی
علائم بیماری عبارت‌اند از:
- درد در ناحیه اطراف عصب آسیب‌دیده؛
- مورمورشدن؛
- بی‌حسی؛
- ضعف عضلانی.
محل بروز علائم به نوع رادیکولوپاتی بستگی دارد.
- رادیکولوپاتی سرویکال: درد و سایر علائم را در گردن و اطراف آن مشاهده می‌کنید. گاهی هم ممکن است این علائم را در قسمت‌هایی مانند بازوها و دستانتان ببینید.
- رادیکولوپاتی توراسیک: معمولا دردی را در داخل و اطراف قفسه سینه احساس خواهید کرد.
- رادیکولوپاتی لومبار: درد یا بی‌حسی ناحیه کمر ممکن است به پاهایتان هم سرایت کند.
برخی از علائم رادیکولوپاتی مانند علائم مشکلاتی بسیار جدی‌تر هستند. درد در قفسه سینه، مشکل تنفس یا بی‌حسی در اندام‌هایتان را نادیده نگیرید و به محض بروز این علائم، به پزشک مراجعه کنید.
علل رادیکولوپاتی
هر چیزی که ریشه‌های اعصاب نخاعی شما را فشرده یا تحریک کند می‌تواند باعث رادیکولوپاتی شود، مانند:
- آسیب‌هایی مانند سقوط یا تصادفات رانندگی؛
- رشد خار استخوانی (استئوفیت) روی یکی از مهره‌های ستون فقرات؛
- فتق دیسک.
گاهی هم ممکن است بدون هیچ دلیل مشخصی (به‌جز افزایش سن) دچار این عارضه شوید. با افزایش سن، استخوان‌ها و دیسک‌های ستون فقرات شکل و انعطاف خود را از دست می‌دهند. این انحطاط و ضعیف‌شدن طبیعی می‌تواند باعث شود ستون فقرات جابه‌جا شود و اعصاب این ناحیه فشرده شوند.
تشخیص رادیکولوپاتی
پزشک می‌تواند با معاینه فیزیکی و تصویربرداری بیماری را تشخیص بدهد. او پشت و ستون فقرات شما را معاینه می‌کند، درباره علائمتان از شما می‌پرسد.
احتمالا حداقل به یکی از این انواع تصویربرداری نیاز خواهید داشت:
- اشعه ایکس: اشعه ایکس می‌تواند باریک‌شدن، تغییر تراز نخاع و همچنین هرگونه شکستگی ستون فقرات را نشان بدهد.
- سی‌تی اسکن: سی‌تی‌اسکن در مقایسه با دستگاه اشعه ایکس تصاویر سه‌بعدی و جزئیات بیشتری از ستون فقرات را نشان می‌دهد.
- MRI: این روش تصویربرداری نشان می‌دهد که آسیب به بافت‌های نرم باعث فشرده‌شدن عصب شده است یا خیر. همچنین هرگونه آسیب به نخاع را نشان خواهد داد.
- الکترومیوگرافی (EMG): EMG تکانه‌های الکتریکی عضلات شما را اندازه‌گیری می‌کند. این آزمایش می‌تواند تعیین کند که آیا عصب آن‌طور که باید کار می‌کند یا خیر. این به پزشک شما کمک می‌کند تا بداند علائم ناشی از فشار روی ریشه‌های عصبی ستون فقرات شماست یا اینکه شرایط دیگری (مانند دیابت) به اعصاب شما آسیب رسانده است.
درمان رادیکولوپاتی
درمان بستگی به نوع رادیکولوپاتی و شدت علائم دارد. اگر طی چند روز یا چند هفته علائم خودبه‌خود بهبود یابند، نیازی به درمان ندارید. درمان بیماری ممکن است برخی یا همه موارد زیر را شامل شود.
۱. کمپرس سرد یا گرم
پزشک به شما می‌گوید هر چند وقت یک بار کمپرس سرد یا گرم را روی کمرتان بگذارید؛ با این کار می‌توانید تورم را کاهش دهید یا عضلات سفت را شل کنید.
۲. تنظیم وضعیت بدن یا فیزیوتراپی
حرکات کششی و ورزش‌هایی که ناحیه اطراف ستون فقرات را هدف قرار می‌دهند، می‌توانند به کاهش فشار روی اعصاب و تسکین درد کمک کنند. پزشک یا فیزیوتراپیست با توجه به نوع رادیکولوپاتی‌تان می‌گوید که کدام نوع ورزش برای بهبود شما بهتر است.
۳. مصرف دارو
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs): بیشتر افراد برای درمان علائم رادیکولوپاتی خود فقط به داروهای غیراستروئیدی (مانند آسپرین یا ایبوپروفن) نیاز دارند. قبل از مصرف NSAID با پزشک مشورت کنید و هرگز خودسرانه دارو مصرف نکنید.
- استروئیدها: ممکن است پزشک داروهای ضدالتهابی قوی مانند پردنیزون را برای تسکین درد شما تجویز کند. اینها را می‌توان به صورت قرص مصرف کرد یا مستقیم به ناحیه آسیب‌دیده کمر تزریق کرد.
۴. جراحی
برای درمان این بیماری به‌ندرت از جراحی استفاده می‌شود. پزشک تنها در صورتی جراحی را توصیه می‌کند که علائم شدیدی داشته باشید که بر کیفیت زندگی شما تأثیر بگذارند و به درمان‌های دیگر پاسخ ندهند.
سؤالات رایج درباره رادیکولوپاتی
– چه کسانی بیشتر دچار رادیکولوپاتی می‌شوند؟
ممکن است هر کسی دچار این بیماری شود، اما معمولا در افراد بالای ۵۰ سال شایع‌تر است.
– رادیکولوپاتی چقدر شایع است؟
رادیکولوپاتی معمولا عارضه‌ای نادر است. در حالی که گردن‌درد و کمردرد مشکلات رایجی هستند، به‌ندرت علل بروزشان این بیماری است.
– رادیکولوپاتی چگونه روی بدن اثر می‌گذارد؟
واضح‌ترین تأثیر این عارضه بر بدن، درد و سایر علائمی است که در اطراف عصب فشرده شما ایجاد می‌کند. بسته به شدت علائم و نوع رادیکولوپاتی، ممکن است نشستن، ایستادن یا حرکت‌کردن برایتان سخت یا ناراحت‌کننده باشد. مثلا اگر رادیکولوپاتی سرویکال دارید، احتمالا حرکت‌دادن گردن برایتان دردناک و دشوار است.
– چه مدت بعد از درمان احساس بهتری خواهم داشت؟
با شروع درمان، به‌مرور زمان باید احساس بهتری پیدا کنید. برخی از افراد در عرض چند روز احساس بهتری پیدا می‌کنند، اما گاهی اوقات ممکن است بهبودی چند هفته هم طول بکشد.
– چگونه می‌توانم از رادیکولوپاتی جلوگیری کنم؟
بسیاری از علل رادیکولوپاتی قابل‌پیشگیری نیستند. حفظ سلامت ستون فقرات و وضعیت بدن می‌تواند از برخی انحطاط‌هایی که منجر به رادیکولوپاتی می‌شوند جلوگیری کند.
– آیا در زمان درمان، باید کارکردن یا مدرسه‌رفتن را متوقف کنم؟
اگر بتوانید کار یا تکالیف مدرسه‌تان را بدون تشدید علائم انجام دهید، نباید در حین بهبودی آنها را متوقف کنید. قبل از شروع مجدد هرگونه فعالیت بدنی با پزشکتان صحبت کنید.
سخن پایانی
تقریبا همه افراد در مقطعی از زندگی‌شان دچار کمردرد شده‌اند. اگرچه دردهای گاه‌به‌گاه و شرایط دردناکی مانند رادیکولوپاتی با هم متفاوت‌اند، شنیدن اینکه دچار رادیکولوپاتی شده‌اید نباید شما را بترساند، چون همه انواع این بیماری درمان‌شدنی هستند و به‌ندرت نیاز به جراحی دارند.
شما بگویید
آیا شما هم علائم رادیکولوپاتی را دارید؟ از کدام روش برای درمان آن استفاده کرده‌اید؟ لطفا نظرات و تجربیات ارزشمندتان را با ما و کاربران عزیزمان در میان بگذارید.
