برخی از زنان چرخه‌ی قاعدگی منظمی دارند و قاعدگی آنها دقیقا هر ۲۸ روز یک‌بار اتفاق می‌افتد. اما در حدود ۳۰ درصد زنان در سن باروری چرخه‌ی قاعدگی نامنظمی دارند. قاعدگی نامنظم معمولا علت خاص و مهمی ندارد، اما گاهی اوقات ممکن است نشانه‌ی مشکلی در سلامتی باشد و باید پیگیری شود. در این مطلب با عوامل ایجادکننده‌ی قاعدگی نامنظم و روش‌های درمان آن بیشتر آشنا می‌شوید. با ما همراه باشید.
چه زمانی چرخه‌ی قاعدگی نامنظم است؟
چرخه‌ی قاعدگی طبیعی به‌طور متوسط هر ۲۸ روز یک‌بار (به‌اضافه یا منهای ۷ روز) اتفاق می‌افتد. خون‌ریزی قاعدگی زمانی نامنظم است که هربار زودتر از ۲۱ روز شروع شود یا بیشتر از ۸ روز طول بکشد. زودتر یا دیرتر رخ‌دادن قاعدگی یا عدم قاعدگی از علائم قاعدگی نامنظم است.
برای تشخیص اینکه آیا قاعدگی‌تان منظم است یا نه، باید زمان قاعدگی خود را به‌مدت سه ماه یادداشت کنید و فاصله‌ی بین آخرین روز قاعدگی تا اولین روز قاعدگی بعدی را در نظر بگیرید. اگر فاصله‌ی بین اتمام و شروع قاعدگی شما در ماه‌های مختلف تفاوت چشمگیری داشت یعنی قاعدگی نامنظم دارید.
عوامل ایجاد قاعدگی نامنظم
در بسیاری از موارد، قاعدگی نامنظم به شرایط تخمک‌گذاری وابسته است که به دلیل عدم تعادل هورمونی، تخمک‌گذاری در طول چرخه‌ی قاعدگی اتفاق نمی‌افتد یا زمان تخمک‌گذاری در هر ماه متفاوت است. سبک زندگی و شرایط بالینی هم از عوامل دیگری است که روی چرخه‌ی قاعدگی تأثیر می‌گذارد.
۱. ورزش خیلی زیاد یا رژیم غذایی سخت
ورزش بسیار شدید می‌تواند چرخه‌ی قاعدگی را به تأخیر بیندازد یا حتی آن را متوقف کند. توقف قاعدگی در افرادی که ورزش‌های استقامتی انجام می‌دهند متداول است. کمبود وزن و لاغری بیش‌از‌حد به‌علت ورزش زیاد یا رژیم غذایی نامناسب، بی‌نظمی در غذاخوردن و بیماری نیز ممکن است تأثیر مشابهی داشته باشد.
۲. استرس
استرس زیاد یا حتی اضطراب کوتاه‌مدت درباره‌ی یک موضوع خاص می‌تواند تعادل هورمونی شما را به‌هم بریزد و باعث عدم قاعدگی یا چرخه‌ی قاعدگی نامنظم شود.
۳. مصرف قرص
استفاده از قرص‌های کنترل باروری ممکن است میزان قاعدگی را کمتر و دوره‌های قاعدگی را کوتاه‌تر یا بلندتر کند یا باعث عدم قاعدگی شود.
۴. سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)
این بیماری یکی از انواع کیست تخمدان است و کیست‌های کوچکی در تخمدان ایجاد می‌کند که در روند تخمک‌گذاری اختلال ایجاد می‌کنند. زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک معمولا سابقه‌ی قاعدگی نامنظم دارند. به‌علاوه این سندرم تخمدان می‌تواند باعث ناباروری شود و خطر ابتلا به دیابت و بیماری‌های قلبی را نیز افزایش بدهد.
۵. سایر بیماری‌ها
اختلالات غده‌ی تیروئید (مثلا پرکاری تیروئید، کم کاری تیروئید و …) و افزایش یا کاهش سطح هورمون تیروئید در خون نیز می‌تواند قاعدگی نامنظم ایجاد کند. از دیگر بیماری‌هایی که در چرخه‌های نامنظم قاعدگی نقش دارند می‌توان به بیماری‌های مقاربتی، دیابت، فیبروئید (رشد غیرطبیعی بافت عضلانی رحم)، اختلالات تغذیه‌ای و اندومتریوز اشاره کرد.
۶. سن
زمانی که اولین دوره‌های قاعدگی شروع می‌شود نباید انتظار داشت چرخه‌های قاعدگی کاملا منظم باشند. معمولا چند سال طول می‌کشد تا این چرخه‌ها منظم شوند. همچنین تغییرات چرخه‌ی قاعدگی یا عدم قاعدگی در زنانی که نزدیک به سن یائسگی هستند بیشتر دیده می‌شود.
چه زمانی باید نگران قاعدگی نامنظم خود باشید؟
عدم قاعدگی یا نامنظم بودن قاعدگی می‌تواند اولین نشانه برای مراجعه به پزشک باشد. اگر به‌طور مرتب قاعدگی نامنظمی دارید ممکن است به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک مبتلا باشید. معمولا ۱۰ درصد زنانی که قاعدگی نامنظم دارند به این بیماری دچارند.
همچنین باید اختلالات تیروئید و سایر بیماری‌های مرتبط با قاعدگی را نیز بررسی کنید.
قاعدگی نامنظم می‌تواند روی بارداری هم تأثیر بگذارد؛ مخصوصا اگر تخمک‌گذاری در هر ماه اتفاق نیفتد. خانم‌هایی که قاعدگی نامنظم دارند و می‌خواهند بچه‌دار شوند معمولا از داروهای تحریک‌کننده‌ی تخمک‌گذاری استفاده می‌کنند. با اینکه در صورت قاعدگی نامنظم همچنان احتمال بارداری وجود دارد اما برای اطمینان از سلامتی‌تان بهتر است زیر نظر پزشک باشید.
پیشگیری از قاعدگی نامنظم و درمان آن
اگر استرس عامل ایجاد قاعدگی نامنظم در شماست، بهتر است با روش‌هایی مانند مدیتیشین، یوگا یا تای‌چی استرس خود را مدیریت کنید. از ورزش شدید و رژیم غذایی سخت که بر چرخه‌ی قاعدگی شما تأثیر می‌گذارد، خودداری کنید.
معمولا برای تنظیم قاعدگی، قرص های ضد بارداری خوراکی تجویز می‌شوند، اما اگر درمان‌های طبیعی را ترجیح می‌دهید می‌توانید از گیاه کوهوش سیاه یا توت‌مار (Black Cohosh) استفاده کنید. این گیاه دارویی معمولا برای درمان قاعدگی نامنظم و نیز درمان سندرم پیش از قاعدگی استفاده می‌شود. البته هنوز مطالعات علمی دقیق این خواص را تأیید نکرده‌اند. درصورتی‌که علاوه بر قاعدگی نامنظم علائم دیگر یا سابقه‌ی بیماری‌های کبدی دارید نباید از کوهوش سیاه استفاده کنید. شاید شنیده باشید که برای تنظیم چرخه‌ی قاعدگی باید شب‌ها اتاق را کاملا تاریک کنید، هرچند تأثیر آن هنوز اثبات نشده است.
درصورتی‌که چند‌بار در سال دچار قاعدگی نامنظم می‌شوید جای نگرانی نیست اما اگر این موضوع به‌طور مرتب اتفاق می‌افتد باید به پزشک مراجعه کنید تا از نظر مشکلات تخمک‌گذاری یا سایر بیماری‌ها بررسی شوید.
