۹ کتاب برتر درباره‌ی انتقام گرفتن

• سال انتشار: ۱۸۴۴ تا ۱۸۴۶ (به صورت سریالی منتشر شد)
• زبان: فرانسوی
• کشور: فرانسوی

می‌گویند فیل‌ها هیچ‌چیز را فراموش نمی‌کنند. این بیانیه درباره‌ی کنت مونت کریستو، قهرمان رمان ماجراجویانه و کلاسیک دوما نیز صادق است. وقتی که انتقام‌گیرنده عجله نداشته باشد، انتقام به زیباترین شکل ممکن به بار می‌نشیند. ادموند دانتس (Edmond Dantès) ۲۴ سال صبر کرد تا انتقام بگیرد، بنابراین در این زمینه شخصی بسیار صبور است. در رمان جدیدم یکی از شخصیت‌های اصلی درباره‌ی کاشتن پرچین کنار زمین همسایه‌اش خیال‌پردازی می‌کند. هدفش از این کار این است که پرچین آنقدر رشد کند که جلوی تابش نور خورشید روی هویج‌های کاشته‌شده‌اش را بگیرد. برای این که نقشه‌اش به بار بنشیند، باید ۵۰۰ سال صبر کند، ولی به قول معروف، گر صبر کنی ز غوره حلوا سازی.

۲. هملت (Hamlet) اثر ویلیام شکسپیر (William Shakespeare)

• سال انتشار: ۱۶۰۹
• زبان: انگلیسی
• کشور: انگلستان

هملت جزو ادبیات عالی دنیا به حساب می‌آید. شاید عالی‌ترین‌شان. اگر هنوز آن را نخوانده‌اید، پیشنهادی برایتان دارم: دو نسخه از آن بخرید و یکی‌اش را به دوستتان بدهید. هرکدام کتاب را جداگانه بخوانید. سپس پیش هم بنشینید و درباره‌ی این موضوع بحث کنید که هملت، شاهزاده‌ی دانمارکی واقعاً چجور آدمی است. بهتان قول می‌دهم بحث‌تان هیچ‌گاه به نتیجه نخواهد رسید. دلیل این‌که هملت در مقام دوم این فهرست قرار دارد این است که در زمینه‌ی پرداخت به مسئله‌ی انتقام دوما از شکسپیر پیشی گرفت. در اثر دوما انتقام طی ربعی از قرن، آرام آرام پرورش می‌یابد. در اثر شکسپیر شخصیت اصلی عجولانه دست به قتل می‌زند و برای مدتی بیش از حد طولانی این‌پا و آن‌پا می‌کند.

۳. پوست گردو (Nutshell) اثر ایان مک‌یوون (Ian McEwan)

• سال انتشار: ۲۰۱۶
• زبان: انگلیسی
• کشور: بریتانیا

در دوران کودکی، یکی از رمان‌های پی.سی. یرسیلد (P.C. Jersild)، نویسنده‌ی سوئدی، به نام یک روح زنده (A Living Soul) توجهم را جلب کرد. در این رمان شخصیت اصلی در واقع مغزی شناور داخل آکواریومی در یک آزمایشگاه است. این مغز عاشق شخصی می‌شود که از او نگه داری می‌کند، ولی این عشق محکوم به شکست است. ۳۷ سال بعد، وقتی آثار ایان مک‌یوون را خواندم، یاد یک روح زنده افتادم. در پوست گردو، شخصیت اصلی جنینی است که داخل رحم مادرش قرار دارد. این رمان تاریک، خنده‌دار، خشونت‌آمیز و الهام‌گرفته از هملت است.

۴. بلندی‌های بادگیر (Wuthering Heights) اثر امیلی برونته (Emily Brontë)

• سال انتشار: ۱۸۴۷
• زبان: انگلیسی
• کشور: بریتانیا

امیلی برونته در عمر کوتاه خود فقط همین یک رمان را منتشر کرد. در زمان انتشار این رمان خشونت‌آمیز با استقبال سردی مواجه شد. ولی به مرور زمان محبوبیت بیشتری پیدا کرد و در نهایت به یک اثر کلاسیک تبدیل شد. این اثر ۱۷۴ سال پیش منتشر شد، ولی اصلاً قدیمی به نظر نمی‌رسد. در این رمان هیث‌کلیف (Heathcliff)، کودک سرراهی، هیچ‌گاه نمی‌تواند با این حقیقت کنار بیاید که عشقش کاترین (Catharine) با یکی از دوستان دوران کودکی‌اش ازدواج کرد. بلندی‌های بادگیر رمانی شگفت‌انگیز است که در آن عشق و انتقام تا چند نسل ادامه پیدا می‌کنند.

۵. فرار، گریز و انتقام (Escape, Evasion and Revenge) اثر مارک اچ. استیونس (Marc H. Stevens)

• سال انتشار: ۲۰۰۹
• زبان: انگلیسی
• کشور: بریتانیا

«فقط استیونس می‌دانست هیتلر و دار و دسته‌اش چقدر لایق بلایی بودند که او می‌خواست سرشان بیاورد. او از صمیم قلب دعا کرد که یکی از بمب‌هایش به هدف برخورد کند و دنیا را از شر این پلیدی وصف‌ناپذیر خلاص کند.» این نقل‌قول متعلق به بیوگرافی فوق‌العاده‌ای است که استیونس درباره‌ی پدرش، پیتر استیونس (Peter Stevens) نوشته است. در لحظه‌ای که این نقل‌قول به آن اشاره دارد، استیونس، در سال ۱۹۴۱، سوار بر هواپیمایی بمب‌افکن، در حال پرواز بر فراز کانال مانش (English Channel) به مقصد برلین است. به‌زودی قرار است هواپیمای استیونس مورد اصابت قرار گیرد و خودش هم اسیر شود، ولی این تازه شروع ماجراست. این بیوگرافی داستانی واقعی درباره‌ی خلبانی آلمانی-یهودی است که به یکی از قهرمانان جنگی بریتانیا تبدیل شد.

۶. دختر گم‌شده (Gone Girl) اثر گیلین فلین (Gillian Flynn)

• سال انتشار: ۲۰۱۲
• زبان: انگلیسی
• کشور: ایالات متحده‌ی آمریکا

دختر گم‌شده یک تریلر روان‌شناسانه‌ی قوی است که انتقام در آن نقش پررنگی دارد. رمان درباره‌ی زوجی به نام نیک و ایمی است که از دور زندگی زناشویی‌شان بی‌نقص به نظر می‌رسد. ولی آیا واقعاً اینطور است؟ یک روز ایمی گم می‌شود. رمان هم از دید نیک و هم از دید ایمی دنبال می‌شود. هرچند زاویه‌ی دید ایمی صرفاً محدود به دفترچه‌خاطراتش است. موفقیت فلین به‌عنوان نویسنده در این نهفته است که توانسته افکار و احساسات این دو شخصیت را – که در ازدواجی ناموفق گیر افتاده‌اند – با دقت و عمق بالایی تعریف کند. ولی سوال اینجاست که آیا می‌توان به راوی‌ها اعتماد کرد؟

۷. کشتی‌های بلند (The Long Ships) اثر فرانس گونار بنگتسون (Frans Gunnar Bengtsson)

• سال انتشار: ۱۹۴۱ (بخش اول)، ۱۹۴۵‌(بخش دوم)
• زبان: سوئدی
• کشور: سوئد

داستان شگفت‌انگیز اورم توستِسونِ (Orm Tostesson) وایکینگ هشتاد سال پیش منتشر شد، ولی تا به امروز همچنان خواندنی مانده است. در دنیای اورم، ضرب‌المثل مسیحی «اگر کسی به یک طرف صورت‌تان سیلی زد، طرف دیگر را به او عرضه کنید» جایگزینی برای انتقام گرفتن نیست. در دنیای او، کسی که تیزترین شمشیر را داشته باشد پیروز می‌شود.

طی جشنی در دربار پادشاه هارالد دندان‌آبی (Harald Bluetooth)، دایر (Dyre) و توک (Toke) دو وایکینگ سر میز در حال مجادله با یکدیگر هستند. ولی شروع کردن دوئل جلوی پادشاه اصلاً فکر خوبی نیست. دایر می‌پرسد: «بهتر نیست من و تو بریم بیرون دستشویی کنیم؟» توک در جواب می‌گوید: «کاملاً موافقم.» آن‌ها شمشیرهایشان را نیز همراه با خودشان می‌برند. بعد از ۱۰ دقیقه، توک غرق در خون برمی‌گردد. وقتی از او می‌پرسند که دایر کجاست، پاسخ می‌دهد: «یکم طول کشید، ولی حالا دستشویی کردنش تموم شده.» به‌شخصه کشتی‌های بلند را حداقل ده بار خوانده‌ام.

۸. مجموعه‌ی میلنیوم (The Millennium Series) اثر استیگ لارسن (Stieg Larsson)

• سال انتشار: ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۹
• زبان: سوئدی
• کشور: سوئد

در این رمان، که در سوئدی دیستوپیایی واقع شده، لیسبت سالاندر (Lisbeth Salander)، نابغه‌ی کامپیوتر درون‌گرا، از جانب اولیاء امور و مردانی که در راس قدرت قرار دارند، مورد ستم قرار می‌گیرد. ولی او با کمال قدرت با آن‌ها مبارزه می‌کند. وقتی برای معرفی کتاب‌هایم به کشورهای مختلف سفر می‌کنم، مطبوعات همیشه سوئدی را که لارسن به تصویر می‌کشد، و سوئدی را که من به تصویر می‌کشم، با هم مقایسه می‌کنند. همه از این موضوع شگفت‌زده‌اند که نویسنده‌های سوئدی چطور می‌توانند در تعریف کردن قصه‌ّهایشان لحنی تا این حد متفاوت به کار ببرند و همچنان به موفقیت بین‌المللی دست پیدا کنند. به قول یک روزنامه‌نگار فرانسوی: «شما اصلاً غمگین به نظر نمی‌رسید. مطمئنید که سوئدی هستید؟»

۹. جنایت و مکافات (Crime and Punishment) اثر فیودور داستایفسکی (Fyodor Dostoevsky)

• سال انتشار: ۱۸۶۶
• زبان: روسی
• کشور: روسیه

در این رمان، راسکولْنیکُف (Raskolnikov) با خودش استدلال می‌کند: اگر زن رباخواری را که مایه‌ی رنج و عذاب عده‌ای زیاد است بکشد، در حق دنیا و بشریت خوبی کرده است. در عین حال، راسکولنیکف یکی از اشخاص مقروضی است که با کشته شدن زن رباخوار ناگهان وضع مالی‌اش بهتر می‌شود. سر همین در ذهن راسکولنیکف دیالوگ درونی برقرار می‌شود: او مطمئن نیست که آیا کاری که کرده درست و بر حق بوده یا خودش هم یک انسان مزخرف و پلید است. به‌عبارت ساده‌تر، راسکولنیکف از راسکولنیکف انتقام می‌گیرد. لقب شاهکار ادبی برازنده‌ی این رمان است!

منبع: Guardian