همهی ما هر روز این جمله را میشنویم: بیشتر افراد به اندازهی کافی آب نمینوشند. ما میدانیم که به آب نیاز داریم، اما به هر حال اغلب به این موضوع اهمیت نمیدهیم. در نتیجه، ممکن است به تدریج متوجه تغییراتی در سلامتی خود شویم.
تقریبا ۵۵ تا ۶۰ درصد بدن یک فرد بزرگسال از آب تشکیل شده است، که همین درصد، خود نشاندهندهی دلیل اهمیت آبرسانی به این ارگانهای حیاتی است. بنابراین کاملا منطقی بهنظر میرسد که وقتی بدنمان را در شرایط کمآبی قرار میدهیم، علائمی هشداردهنده بفرستد تا به ما بگوید که لازم است میزان مایعات بدن خود را بررسی کنیم. وقتی چنین اتفاقی رخ داد، باید هر کاری که میتوانیم انجام دهیم تا سطح آب بدن را به شرایط طبیعی برگردانیم.
در اینجا چند علامت کمآبی بدن تشریح شده است که نشان میدهد به اندازهی کافی آب نمینوشید.
پوستتان خشک شده و با هیچ کرم و لوسیونی هم بهتر نمیشود
طبیعی است که با تغییرات فصلی، در پوست ما هم تغییراتی ایجاد شود. مثلا در ماههای فصل زمستان، پوست ما ممکن است بیروح و کدر بهنظر برسد. پوست خشک، کمبود چربی دارد و با استفاده از محصولات چرب برای پوست، طبیعتا باید بهتر شود. در چنین شرایطی معمولا مصرف مرطوبکنندهها به اندازهی لازم برای بهبود وضعیت پوست کافی است. اما اگر در هر زمانی از سال، پوست شما با وجود استفادهی زیاد از لوسیون و کرم مرطوبکننده، همچنان خشک و ترکخورده باقی بماند پس مشکل از کمآبی بدن شماست. زمانی که پوست در اثر کمآبی، درخشش خود را از دست میدهد، شدیدا نیازمند آبرسانی است.
خشکی دهان و تشنگی مفرط
بدیهی است که اگر بهاندازهی کافی آب ننوشید، دهان و زبانتان خشک و چسبناک شود، اما بعضی از افراد ممکن است این علامت را نادیده بگیرند. احساس تشنگی بیش از حد نیز از نشانههای عدم نوشیدن آب در طولانیمدت است. در هر دو مورد، باید لیوان آب را بردارید و تمام مایعات از دسترفتهی بدن را جبران کنید. از طرفی، اگر دهانتان مانند کویر خشک شود، میتواند تنفستان را واقعا بدبو کند!
لازم به توضیح است که، خشکی دهان و تشنگی مفرط میتواند علامت وجود مشکلی جدیتر باشد، بنابراین اگر چند روز، سعی کردید بهاندازهی کافی آب بنوشید و بدنتان دچار کمآبی نبود اما علائمتان بهتر نشد، حتما باید به پزشک مراجعه کنید.
سردرد دارید
سردرد یکی از بدترین احساسهاست. تصور کنید سرتان تیر میکشد و هر دقیقه هم بدتر میشود، در نتیجه نمیتوانید روی هیچ چیز دیگری تمرکز کنید و صبرتان در حال تمام شدن است. لازم نیست نگران شوید! خوشبختانه نوشیدن آبِ بیشتر، نه تنها سردردتان را برطرف خواهد کرد بلکه از وقوع آن نیز جلوگیری بهعمل میآورد.
طبق گفتهی مؤسسهی ملی سردرد، سردردها یکی از نشانههای متداول برای اعلام کمآبی خفیف تا متوسط بدن هستند. در واقع عدم نوشیدن آب کافی میتواند عاملی برای بروز میگرن باشد! مؤسسهی ملی سردرد توصیه میکند در مواجهه با سردرد، فقط آب بنوشیم و از مصرف نوشیدنیهای شیرین یا خیلی شور ورزشی (که میتوانند کمآبی را تشدید کنند) اجتناب کنیم.
اکثر اوقات خستهاید
برنامهی روزانهتان را بررسی کنید تا مطمئن شوید که هر شب بهاندازهی کافی میخوابید. اگر خوب استراحت میکنید و خواب باکیفیتی دارید اما باز هم اکثر اوقات احساس بیحالی و خستگی میکنید، ممکن است بدنتان دچار کمآبی شده باشد. حالت خستگی و بیانرژی بودن میتواند احساس تندرستی و توانایی دقت و تمرکزتان را بهطور جدی تحت تأثیر قرار دهد در نتیجه احساس کنید که دست و پاچلفتی هستید، در این مواقع خطر وقوع تصادف و رخ دادن اتفاقات ناخوشایند برای شما بیشتر خواهد شد. معلوم است که هیچ کس دوست ندارد چنین حسی داشته باشد، خوشبختانه میتوانید خیلی راحت با نوشیدن مقدار کافی آب در طول روز، اوضاع را بهتر کنید.
افزایش وزن دارید
شاید برایتان باورپذیر نباشد اما خوب است بدانید که، افزایش اندازهی دور کمر میتواند نشاندهندهی کمبود آب در بدنتان باشد به این معنی که به اندازهی کافی آب نمینوشید. مطالعات نشان داده است که نوشیدن تنها ۵۰۰ میلیلیتر آب، میتواند سوختوساز بدنتان را تا ۳۰ درصد افزایش دهد. بنابراین عجیب نیست که بسیاری از کارشناسان سلامت و بهداشت، در میان تمام توصیههایی که برای کاهش وزن و حفظ وزن ایدهآل ارائه میدهند، توصیه به نوشیدن آب بیشتر را هرگز از قلم نمیاندازند.
همچنین کارشناسان عقیده دارند حتی کمآبی خفیف هم میتواند سیگنالهای ترکیبشدهای به مغز بفرستد که باعث شود شما فکر کنید گرسنه هستید در حالیکه چیزی که واقعا به آن نیاز دارید فقط آب است. نوشیدن یک تا دو لیوان آب پیش از صرف غذا میتواند احساس سیری به شما بدهد و زمانیکه بدنتان فقط به آب بیشتر نیاز دارد، جلوی خوردنتان را بگیرد.
یبوست دارید
شاید این موضوع خیلی خصوصی باشد اما اگر برای دفع، مشکل دارید شاید لازم باشد بیشتر آب بنوشید. از نظر بیولوژیکی، بدن شما برای عبور دادن ضایعات در سیستم گوارشی، نیاز به مایعات دارد، بنابراین اگر بهاندازهی کافی آب ننوشید، در این مورد هم به مشکل برخواهید خورد. در واقع کمآبی بدن یکی از دلایل اصلی یبوست مزمن است.
بهترین کار برای پیشگیری از یبوست، عادت کردن به نوشیدن آب فراوان در طول روز است. بعد از اینکه نوشیدن آب را افزایش دادید، خودتان متوجه بهبود وضعیت دفعتان خواهید شد. اگر چنین اتفاقی رخ نداد حتما به پزشک مراجعه کنید چون ممکن است مشکلِ جدیِ دیگری وجود داشته باشد.
عفونت مجاری ادراری دارید
هرکسی که سابقهی عفونت مجاری ادراری را داشته باشد حتما خواهد گفت که یکی از بدترین و ناخوشایندترین اتفاقات زندگیاش را تجربه کرده است. عفونت مجاری ادراری میتواند دلایل مختلفی داشته باشد اما اغلب بعد از ورود میکروب به بدن از طریق تماس جنسی یا استفادهی نادرست از دستمال توالت بهوجود میآید. یکی دیگر از علتهای اصلی عفونت مجاری ادراری، کمآبی بدن است. نوشیدن آب کمک میکند تا باکتری و میکروب از مثانه رانده شده و در نتیجه از عفونت ناشی از استقرار میکروب پیشگیری میشود. برخی از نشانههایی که میگویند خیلی کم آب مینوشید شامل ادرار تیرهرنگ یا کاهش نیاز به ادرار کردن میشود. البته در صورت ابتلا به عفونت مجاری ادراری باید به پزشک متخصص مراجعه کنید اما نوشیدن آب فراوان را از یاد نبرید.
حساس و بدخلق شدهاید
بیحوصله هستید و زود عصبانی میشوید؟ شاید عجیب باشد اما نوشیدن یک لیوان آب میتواند همان چیزی باشد که برای تغییر خلقوخویتان نیاز دارید. تحقیقات نشان داده است که حتی کمآبی خفیف هم میتواند منجر به تغییرات عصبی شود و توانایی تمرکزتان را تحت تأثیر قرار دهد و در نتیجه زودرنج و بداخلاق شوید.
نکتهی تعجب برانگیزتر اینکه، کمآبی در حد تنها یک درصد کمتر از میزان بهینهی هیدراته بودن بدن کافی است تا این احساسهای منفی را تجربه کنید. پس این بار اگر احساس بدعُنقی و کجخلقی داشتید و دلیلش را نمیدانستید، یک لیوان بزرگ را پُر از آب کنید (شاید هم دوتا!) و بنوشید تا خلقوخویتان بهبود پیدا کند.
گرفتگیهای عضلانی دارید
گرفتگیهای عضلانی میتواند آزاردهنده، دردناک و ناتوانکننده باشند. معمولا برای تسکین علائم گرفتگیهای عضلانی، حرکات کششی انجام میدهیم یا از تکنیک ماساژ استفاده میکنیم، اما گاهی چیزی که واقعا به آن نیاز داریم ممکن است سادهتر از اینها باشد. هر چند هنوز اختلاف نظرهایی در این مورد وجود دارد اما بعضی از پژوهشها نشان دادهاند که بین کمآبی بدن و گرفتگی عضلانی ارتباط مستقیمی وجود دارد. وقتی کمتر آب مینوشیم، سرعت گردش خون بدن کاهش مییابد و بدن هم برای جبران این کمبود آب، مایعات را از عضلات بهسمت ارگانهای حیاتی بدن هدایت میکند تا از آنها محافظت کند. حالا اگر سطح سدیم و پتاسیم بدن هم به دلیل تعریق، شروع به تغییر کند، شرایط وخیمتر هم خواهد شد. برای همین بسیار مهم است که هر روز بهمقدار کافی آب بنوشیم، مخصوصا در هوای گرم و زمان ورزش کردن!
از کجا بدانیم که بهاندازهی کافی آب مینوشیم
برای اینکه بدانیم لازم است هر روز چقدر آب بنوشیم، راههای بسیار گوناگونی وجود دارد. هر چند بیشتر ما با استانداردهای توصیهشده آشنا هستیم و میدانیم که باید هر روز دستِکم ۸ لیوان آب بنوشیم، اما مطالعات جدید با تمرکز روی جنسیت افراد و نیازهایشان بر اساس سایز بدنی، توصیههای دقیقتری دارند. مثلا یک مرد ممکن است احساس کند که ۸ لیوان آب در روز برایش کافی نیست اما یک زن احساس کند همین مقدار آب برایش خیلی زیاد است.
طبق دستورالعمل مؤسسهی پزشکی آمریکا، برای مردان ۱۳ فنجان آب در روز و برای زنان ۹ فنجان آب در روز کافی است. البته بدیهی است که اگر عرق کنید، باید آب نسبتا بیشتری بنوشید و این کاملا به شرایط بستگی خواهد داشت. اگر هم احساس میکنید بدنتان به میزان کافی آب دارد، به بدنتان احترام بگذارید.