همه میدانیم که نمیشود از پیرشدن فرار کرد. بالارفتن سن با برخی مشکلات مربوط به سلامت همراه است، ازجمله: چاقی، دیابت نوع ۲ و بیماریهای قلبیعروقی. علاوهبراین، با افزایش سن، پوست افراد نازکتر و خشکتر میشود و این منجر به تغییراتی ازایندست میشود: ایجاد خطوط عمیق و چینوچروک، افزایش تجمع رنگدانهها، کاهش خاصیت کشسانی و سفتی، و کدرشدن پوست. اما گاهی اوقات ممکن است بدن زودتر از انتظار شما شروع به بروز علائم پیری کند. عوامل متعددی همچون محیطزیست، سبک زندگی و رژیم غذایی میتوانند منجر به پیری زودرس شوند. این عوامل سبب میشوند پیرتر بهنظر بیایید یا دستکم چنین حس کنید. با ما همراه باشید تا در این مقاله شما را با ۹ عادتی آشنا کنیم که باعث میشوند زودتر پیر شوید.
۱. سیگارکشیدن
این حقیقتی شناختهشده است: سیگارکشیدن از طرق متعدد به سلامت شما آسیب میزند. اما علاوهبر عوارض سلامت، سیگارکشیدن به روند پیری پوست شما نیز سرعت میدهد. مواد شیمیایی مضر موجود در دود سیگار بهطور مستمر سلولهای پوست شما را از اکسیژن خالی میکنند و این منجر به رنگپریدگی و ناهمگونی رنگ پوست میشود. سیگارکشیدن همچنین باعث تخریب کلاژن و درنتیجه شلشدن و افتادگی پوست میشود. درواقع کل فرایند سیگارکشیدن میتواند منجر به شکلگیری چروکهای عمیق در اطراف دهان شود.
بنابر تحقیقی که در سال ۲۰۰۷ در مجلهی علوم تخصصی پوستشناسی بهچاپ رسید، استعمال تنباکو روند پیری پوست را تسریع میکند. بنابراین، افرادی که به ظاهرِ خود اهمیت بیشتری میدهند، باید از سیگارکشیدن دست بکشند. بعدها در تحقیقی که در سال ۲۰۱۳ در مجلهی جراحی پلاستیک و ترمیمی چاپ شد، تغییرات چهرهی افراد دراثر سیگارکشیدن، روی دوقلوهای سیگاری و غیرسیگاری بررسی شد. این تحقیق نشان داد تنها ۵ سال اختلاف در سابقهی سیگارکشیدن میتواند تفاوتهای قابلتوجهی در پیرشدن چهرهی دوقلوها بهوجود بیاورد.
چه خودتان سیگار میکشید و چه با فردی سیگاری دمخورید، دود سیگار برای پوستتان مضر است. با ترک سیگار و خودداری از قرارگرفتن در معرض دود آن، میتوانید سلامت پوست خود را بازیابید. براساس تحقیق سال ۲۰۱۰ مجلهی اسکین مِد، ترک سیگار وضعیت پوست را بهبود میبخشد و مهمتر از همه روی روند پیرشدن پوست نیز اثرگذار است.
۲. کینه به دل گرفتن
اغلبِ ما به بخشش اعتقاد داریم، ولی از تمرین آن سر بازمیزنیم. کینهی شخص یا چیزی را بهدلگرفتن نه برای سلامتتان خوب است، نه برای ظاهرتان. اگر قادر به بخشیدن دیگران نیستید، باید بدانید که با این کار استرس بیشتری وارد زندگی خود میکنید. این تنشها سطح هورمون کورتیزول را در بدن افزایش میدهد. کورتیزول منجر به افزایش وزن، فشار خون و قند خون بالا میشود. استرس همچین باعث میشود بیشتر اخم کنید و همانطور که میدانید، یکی از دلایل چینوچروکهای پیشانی همین اخمکردن است.
در تحقیقی که در سال ۲۰۰۵ در مجلهی پزشکی رفتاری بهچاپ رسید، ارتباط بین «ناتوانی در بخشش دیگران» و «کاهش استرس» مورد بررسی قرار گرفت. استرس دلیل شایع بسیاری از مشکلات مربوط به سلامت است و در پیرشدن نیز نقش مؤثری ایفا میکند. اجازه ندهید کینههای قدیمی، جوانیتان را بهیغما ببرند. بخشیدن را تمرین کنید و آرامش روانی و سلامت جسمی حاصل از آن را حس کنید.
۳. قرارگرفتن در معرض تابش آفتاب
مهم نیست احساس گرمای آفتاب روی بدنتان چقدر فوقالعاده است؛ قرارگرفتن در معرض نور خورشید بهطور منظم و در مدتزمانی طولانی، یکی از کارهای بسیار بدی است که میتوانید در حق پوستتان بکنید. با قرارگرفتن در معرض اشعههای زیانبار فرابنفش خورشید در درازمدت، سلولها و رگهای خونی پوست تضعیف میشوند و درنتیجه پوست، ظاهری برنزه و چرممانند پیدا میکند. این امر همچنین منجر به تجمع رنگدانهها، کاهش خاصیت کشسانی و افت بافت پوست میشود. بهعلاوه، خطر ابتلا به سرطان پوست با قرارگرفتن در معرض آفتاب بسیار بیشتر میشود.
بنابر تحقیقی که در سال ۲۰۱۳ در مجلهی پوستپزشکیِ (درماتولوژی) بالینی، آرایشی و تحقیقاتی بهچاپ رسید، قرارگرفتن در معرض اشعههای فرابنفش، علت ۸۰درصد از نشانههای قابلرؤیت پیری چهره است. ککمکها به نواحی قهوهایرنگ تبدیل میشوند، پوستْ ظاهری خشک و چرممانند پیدا میکند و چینوچروک و افتادگی پوست نیز افزایش مییابد.
قبل از اینکه از خانه بیرون بروید، از پوست خود با گذاشتن کلاه و استفاده از کرمهای ضدآفتاب با اسپیاف ۳۰ (یا بالاتر) محافظت کنید. در تمام طول سال باید از کرمهای ضدآفتاب استفاده کنید. اگر دوست دارید برنزه باشید، بهجای قرارگرفتن در معرض آفتاب، از کرمهای برنزهکننده استفاده کنید. چنانچه بهخاطر پوست آسیبدیده از آفتاب نگرانید، با پزشکتان درمورد روشهای کاهش آسیب واردشده مشورت کنید.
۴. کمبود خواب
تنها یک شب خوابِ بد کافی است که باعث شود خسته بهنظر برسید و این خستگی را حس کنید. خوابِ کم ممکن است باعث ایجاد حلقهی تیرهی دور چشم و همچنین پف زیر چشم شود. حالا تصور کنید چندین روز کمبود خواب چه بلایی ممکن است سر پوستتان بیاورد. بیخوابی از راههای متعددی به پوست آسیب میرساند: اول از همه ممکن است باعث افزایش سطح کورتیزول شود که این خود، شرایط التهابی را وخیمتر میکند؛ دوم اینکه ممکن است منجر به افت تشکیل کلاژن شود که این مسئله باعث پیرشدن پوست میشود.
مرکز درمانیآموزشی کِیس در سال ۲۰۱۳ تحقیقی کرد که طی آن، دانشمندان دریافتند کیفیت خواب روی عملکرد و پیری پوست اثر میگذارد. بنابر این تحقیق، افرادی که خوابشان ناکافی بوده است، نشانههای نامطلوبی از خود نشان دادهاند، ازقبیل: پیری پوست و بهبود کند ناشی از محرکهای تنشزای محیطی، مانند تششعات فرابنفش یا شکستهشدن سد دفاعی پوست.
بیدارماندن تا دیروقت شاید گاهی لذتبخش باشد، ولی ممکن است باعث شود پیرتر از سنتان بهنظر بیایید. برای اینکه از لذتِ داشتن پوستی زیبا و بینقص بهرهمند شوید، خواب را در اولویت قرار دهید و سعی کنید شبها بین ۷ تا ۹ ساعت بخوابید. اما از خواب طولانیمدت روی یک طرف صورت پرهیز کنید، چراکه ممکن است باعث ایجاد چروک شود. همچنین از روبالشیهای ساتن استفاده کنید تا از بروز چینوچروک جلوگیری کنید.
۵. تسلیمشدن در برابر میل به شیرینیها
برنامهی غذایی سرشار از قند و شکر ممکن است دور کمر و وزنتان را افزایش دهد. اما این تنها پیامد آن نیست، بلکه مصرف شیرینیها میتواند روند پیری پوست را تسریع کند و پوستتان را کدر و پُرچین جلوه دهد. دلیل این مسئله پروسهای است بهنام «گلیکاسیون» که در آن قند به پروتئینهایی مانند کلاژن و الاستین میچسبد و آنها را تخریب میکند. این پروتئینها برای صاف و منعطفبودن پوست ضروریاند.
تحقیقی که در سال ۲۰۰۹ در پیالاواس جنتیکس بهچاپ رسید، نشان داد بین افزایش بیماریهای مربوط به سنین بالا و مصرف بیشازاندازهی قند، رابطهای معنادار برقرار است. درحقیقت، نوشیدن نوشابههای قندی ممکن است منجر به چاقی، دیابت و حملههای قلبی شود. بنابر تحقیقی که در سال ۲۰۱۴ در مجلهی سلامت عمومی امریکا بهچاپ رسید، نوشیدن نوشابههای قندی میتواند همچنین روند پیری بدن را سرعت ببخشد. اگر عاشق شیرینیها هستید، حذف قند از رژیم غذاییتان کار سادهای نیست، ولی بهطور قطع میتوانید دستکم از مصرف قند فراوریشده پرهیز کنید و میل خود به شیرینیها را با مصرف میوههای طبیعی ارضا کنید. حتی میتوانید شکلات تلخ را انتخاب کنید. این خوراکی بهعلت دارابودن مقدار زیادی آنتیاکسیدان برای سلامتتان مفید است.
۶. استرس
آیا تابهحال دقت کردهاید وقتی نگرانید، خیلی اخم میکنید؟ اخمکردن برای ظاهرتان خوب نیست. در درازمدت، عضلههای صورتِ شما خود را با آن حرکت وفق میدهند. این مسئله موجب بروز چینوچروک روی پیشانی میشود و باعث میشود پیرتر بهنظر بیایید. استرس نقش مهمی در شروع و پیشروی پدیدههایی دارد که منجر به پیری پوست در سطح سلولی میشود. استرس موجب تخریب کلاژن میشود، به دیاناِی آسیب میرساند و به آزادشدن واسطههای پیشالتهابی (سیتوکین) کمک میکند. همهی اینها باعث بروز نشانههای پیری زودرس میشوند.
پژوهشی که در سال ۲۰۱۴ در مجلهی حساسیت التهابی و اهداف دارویی بهچاپ رسید، نحوهی برقراری ارتباط بین مغز و پوست را مورد بررسی قرار داد: اینکه پوست چگونه در واکنش به استرس، موجب فعالشدن ترشح غدد درونریز و بهکارافتادن سیستم ایمنی بدن میشود. این تحقیق همچنین به بررسی تأثیر منفی استرس مزمن روی سلامت پوست پرداخت.
علاوهبراین، استرس عامل شایعی برای بسیاری از بیماریهای مزمن ازجمله فشار خون بالا، چاقی و بیماریهای قلبی است. هیچچیز مانند نگرانی و اضطراب و استرسِ دائم نمیتواند با چنین سرعتی سلامت پوست شما را با تهدید مواجه کند. استرس هیچوقت کاملا از بین نمیرود، ولی شما میتوانید آن را مدیریت کنید و اثرات آن را از طریق مراقبه، یوگا، نرمشهای ملایم و تکنیکهای تمدد اعصاب کاهش دهید.
۷. مراقبتهای پوستی نادرست
برای آنکه پوست خود را سالم و بینقص نگه دارید، لازم است برنامهی درست و مناسبی برای مراقبت پوستی داشته باشید. پوستهای مختلف نیاز به مراقبتهای متفاوتی دارند، بنابراین برای آنکه یاد بگیرید چگونه از پوست خود مراقبت کنید، ابتدا باید نوع پوست خود را بشناسید. صرفنظر از نوع پوستتان باید روزانه دو بار صورت خود را بشویید. علاوهبراین باید بعد از ورزش و همچنین زمانهایی که عرق میکنید، صورت خود را بشویید. عرقکردن، پوست را تحریک میکند و ممکن است باعث مشکلات پوستی شود. شستوشوی ملایم به ازبینبردن آلودگی، مواد آرایشی و دیگر مواد مضر کمک میکند، بدون آنکه پوست شما را تحریک کند.
همچنین، هرگز و هرگز بدون پاککردن آرایش به رختخواب نروید. مواد شیمیایی موجود در مواد آرایشی ممکن است منافذ پوست شما را مسدود کنند و به بروز نشانههای پیری پوست بینجامند. همچنین باید تا جایی که میتوانید، کمتر از لوازم آرایش استفاده کنید.
هفتهای یک بار پوست خود را با ملایمت لایهبرداری کنید تا از شر سلولهای مردهی پوست خلاص شوید. استفاده از لایهبردارهای خشن و زمخت میتواند پوست شما را تحریک کند و روند پیری پوست را سرعت ببخشد. همچنین همواره باید پوست خود را مرطوب نگه دارید تا ظاهر جوان خود را حفظ کند.
با دستهای آلوده به صورت خود دست نزنید، مخصوصا به پوست حساس اطراف چشمها. همچنین عادت مالیدن و کشیدن پوست ظریف اطراف چشمان خود را کنار بگذارید. با این کار ممکن است حلقههای تیرهی پای چشمانتان بیشتر بهچشم بیایند.
همچنین همیشه از لوازم آرایش مناسب با نوع پوستتان استفاده کنید. از مصرف محصولات متداول مراقبت پوست خودداری کنید، چراکه حاوی سولفات، پارابن و فتالات هستند. این مواد موجب تغییرات هورمونی میشوند و روند پیری پوست را تسریع میکنند. درعوض سعی کنید برای داشتن پوستی جوان و درخشان، از جایگزینهای طبیعی استفاده کنید.
۸. بیتحرکی
بهجای اینکه مانند موجودی بیتحرک همیشه روی کاناپه ولو باشید و خطر ابتلا به چاقی و سایر مشکلات را بهجان بخرید، ورزش را به جزئی از زندگی روزمرهی خود تبدیل کنید. ورزشکردن باعث میشود عضلههایتان روی فرم بیایند. حرکات ورزشی خون را بهجریان میاندازد و بهاینترتیب تمام مواد مغذی و ضروری به پوست میرسند.
ورزش اثر جوانکنندگی روی پوست دارد، بهعلاوه به شما نیرو میبخشد و باعث میشود هم جوانتر بهنظر بیایید و هم خودتان حس جوانی بیشتری داشته باشید. ورزش همچنین با بیماریهای قلبی مقابله میکند، استرس را دور نگه میدارد، ذهن را هوشیار میسازد، التهاب را کاهش میهد و از بروز دیابت نوع ۲ و سایر بیماریهای مزمن که با بالارفتن سن سروکلهشان پیدا میشود هم جلوگیری میکند.
اندکی از زندگی بیتحرک و نشستهی خود فاصله بگیرید و بدنتان را حرکت دهید. کالج امریکایی اسپرتس مدیسن ۳۰ دقیقه ورزش آرام و متعادل را برای بیشتر روزهای هفته توصیه میکند. پس فعالیت موردعلاقهتان را انتخاب کنید: پیادهروی، شنا یا دوچرخهسواری.
۹. سیرکردنِ خود با غذاهای ناسالم
غذا تأثیر مستقیمی روی پوست و سلامت عمومی بدنتان دارد. اگر میخواهید روند پیرشدن را کند کنید، باید حواستان به رژیم غذاییتان باشد. از مصرف غذاهای التهابزا مانند روغنهای گیاهی، مارگارین، گوشت قرمز، نان سفید (بدون سبوس)، شکر و غذاهای فراوریشده خودداری کنید. چنین غذاهایی باعث ایجاد التهاب در بدن میشوند و درنتیجه پیری پوست و همچنین پیرشدن عمومی بدن را سرعت میبخشند.
غذاهایی مصرف کنید که غنی از اسیدهای چرب امگا ۳ هستند، مانند تخم کتان، روغن تخم کتان، ماهی سالمون و روغن زیتون. این غذاها با مقابله با التهاب از بروز بیماریهای مزمن پیشگیری میکنند و پوست شما را نرم و انعطافپذیر نگه میدارند. روزانه مقدار زیادی میوه و سبزیجات تازه مصرف کنید. میوه و سبزیجات حاوی مقدار زیادی روی، سلنیوم، ویتامین سی و بتاکاروتن هستند که به بدن در تولید کلاژن کمک میکنند.
همچنین غذاهای سرشار از پروتئین بخورید، چراکه مصرف کم و ناکافیِ پروتئین ممکن است به ایجاد شکاف، چینوچروک و تَرَک روی پوست بینجامد. تخممرغ، گوشت بدون چربی، گوشت ماکیان و لوبیا منابع خوبی از پروتئین بهشمار میروند. بهعلاوه، به هلههوله «نه» بگویید: چربی و کلسترول موجود در این غذاها برای پوست و همچنین برای سلامت عمومیتان مضرند. درنهایت، اهمیت آب در بدن خود را نادیده نگیرید. روزانه بهمقدار کافی آب بنوشید تا بدنتان دچار کمبود آب نشود و پوستتان جوانتر بهنظر بیاید.
برگرفته از: top10homeremedies