۹ خوراکی که موجب تحریک سردرد و ایجاد حملات میگرنی می‌شوند

بسیاری از پنیرها برای آماده‌شدن باید چندین ماه فرایند تولید را طی کنند. پنیر به‌عنوان یکی از تحریک‌کننده‌های میگرن شناخته می‌شود. براساس تحقیقات انجام‌شده، این فرضیه مطرح می‌شود که دلیل محرک‌بودن پنیر کهنه این است که این نوع پنیرها معمولا حاوی مقادیر زیادی تیرامین هستند که این عامل می‌تواند بر رگ‌های خونی تأثیر بگذارد و درنهایت منجر به سردرد شود.

دیگر غذاهایی که میزان بالای تیرامین دارند عبارت‌اند از غذاهایی که کهنه، فرآوری‌شده، خشک‌شده، دودی یا در قالب ترشی آماده می‌شوند، از جمله پنیر چدار، پنیر سوئیسی، سالامی، توفو و کلم ترش.

متأسفانه شواهد دقیقی مبنی بر رابطه‌ی تیرامین و میگرن کشف نشده است ولی آنچه واضح است، این است که بیش از نیمی از مطالعات نشان می‌دهند که میگرن و تیرامین رابطه‌ی مستقیمی دارند و تیرامین می‌تواند موجب تحریک سردرد در بعضی از افراد شود. برای اثبات این ارتباط، به مطالعات و تحقیقات حرفه‌ای نیاز است ولی در مجموع تخمین زده می‌شود که حدودا ۵ درصد از افراد مبتلا به میگرن نسبت به تیرامین حساس‌اند. اگر احساس می‌کنید که سردردهای شما با خوردن پنیرهای سخت تشدید می‌شود، پس شما هم جزو آن دسته از افرادی هستید که به تیرامین حسا‌س‌اند.

خلاصه: پنیرهای کهنه و سایر مواد غذایی که درصد بالایی تیرامین دارند معمولا به‌عنوان محرک‌های میگرن در نظر گرفته می‌شوند. البته شواهد دقیقی برای اثبات وجود ندارد ولی بدون شک ارتباطی بین این دو وجود دارد.

۲. شکلات

شکلات هم معمولا به‌عنوان محرک میگرن معرفی می‌شود. دو ماده به نام‌های فنتیل‌آمین و فلاونوئید که در شکلات وجود دارند، عامل اصلی محرک بودن این ماده‌ی غذایی برای میگرن و انواع سردرد است. البته شواهد این ادعا هنوز متناقض است. چند مطالعه‌ی اندک نشان داده است شکلات در افراد حساس، میگرن را تشدید می‌کند.

به‌عنوان مثل، یکی از این تحقیقات که روی مبتلایان به میگرن انجام شد، نشان داد که ۵ تا ۱۲ درصد از شرکت‌کنندگان در فاصله‌ی یک روز بعد از خوردن شکلات، دچار حملات میگرن می‌شوند. نکته‌ی جالب درمورد این تحقیق این است که هیچ‌کدام از آنها بعد از خوردن پلاسیبو (دارونما) دچار حملات میگرن نشدند.

بااین‌حال، بسیاری از تحقیقات دیگر نتوانسته‌اند رابطه‌ی دقیق بین مصرف شکلات و تشدید میگرن را ثابت کنند. درنتیجه به‌نظر می‌رسد که شکلات، یکی از عوامل مهم تحریک سردرد برای بیشتر افراد نیست. اما افرادی که ممکن است با خوردن شکلات سردردشان تشدید شود، باید از خوردن آن اجتناب کنند.

خلاصه: شکلات یکی از محرک‌های میگرن است که معمولا از طرف بیماران گزارش می‌شود. این تأثیرگذاری می‌تواند به‌دلیل وجود برخی مواد در ترکیبات شکلات باشد.

۳. گوشت‌های فراوری‌شده

گوشت‌های فراوری‌شده یا عمل‌آوری شده مثل انواع هات‌داگ، دارای مواد نگهدارنده هستند که آنها را با نام نیترات و نیتریت می‌شناسیم. در واقع در دهه‌ی ۱۹۷۰ زمانی که برای اولین‌بار عده‌ای بر اثر مصرف نیتریت دچار سردرد شدند، غالبا این سردردها را سردردهای هات‌داگی می‌نامیدند.

امروزه هنوز هم گوشت‌های فراوری‌شده به‌عنوان یکی از عوامل تحریک سردرد گزارش می‌شوند. نیتریت با انبساط رگ‌های خونی می‌تواند بر میگرن تأثیرگذار باشد. بااین‌حال، برای اثبات ارتباط نگهدارنده‌ها و تشدید سردردهای میگرنی، باید تحقیقات بیشتری صورت بگیرد.

خلاصه: گوشت‌های فراوری یا عمل‌آوری شده، معمولا دارای نیترات یا نیتریت هستند. این عوامل می‌توانند سردرد را در افراد حساس، تشدید کنند.

۴. غذاهای چرب و سرخ‌شده

چربی می‌تواند حساسیت به میگرن را افزایش بدهد. به این دلیل که سطح بالای برخی از انواع چربی‌ها در خون به تولید پروستاگلاندین‌‌ها می‌شود. پروستاگلاندین، موجب اتساع رگ‌های خونی می‌شوند و این عاملی برای میگرن و تشدید سردرد است.

یکی از تحقیقات انجام‌شده در این زمینه نشان می‌دهد که افرادی که رژیم غذایی پرچرب دارند و در روز بیش از ۶۹ گرم چربی مصرف می‌کنند، دو برابر بیش از دیگران دچار سردرد می‌شوند. در این تحقیق مشخص شد که بعد از کاهش دادن میزان چربی مصرفی، شدت و تناوب سردرد این افراد، کاهش یافته است. تقریبا ۹۵ درصد از شرکت‌کنندگان بعد از اینکه رژیم غذایی خود را به یک رژیم غذایی کم‌چرب‌تر تغییر دادند ۴۰ درصد بهبودی را در سردردهای خود تجربه کردند.

تحقیق دیگری در زمینه‌ی رژیم گیاه‌خواری کم‌چربی نیز شامل کاهش میزان و تناوب سردرد بود. بااین‌حال، در هردو تحقیق، عوامل دیگری در کنار کاهش مصرف چربی، تغییر کرده ‌بودند مثلا کاهش وزن یا مصرف محصولات حیوانی. بنابراین نمی‌توان با اطمینان گفت که فقط کاهش دادن میزان مصرف چربی، مسئول بهبودی شرایط مبتلایان به میگرن بوده است.

خلاصه: داشتن رژیم غذایی پرچرب ممکن است تناوب و شدت سردردها را افزایش بدهد. درنتیجه، کم‌کردن میزان مصرف چربی، تأثیرات مثبتی در جهت کاهش شدت و تناوب سردردهای میگرنی دارد.

۵. برخی از غذاهای چینی

مونوسدیم گلوتامات یا به‌طور خلاصه MSG، یکی از طعم‌دهنده‌های بحث‌برانگیزی است که به بعضی از غذاهای چینی و غذاهای فراوری‌شده اضافه می‌شود تا طعم غذا را لذیذتر کند. گزارش‌هایی از سردرد در پاسخ به مصرف مونوسدیم گلوتامات برای چند دهه، رایج بود. البته مدارک این تأثیرگذاری هنوز مورد بحث است و هیچ تحقیق رسمی و دقیقی ارتباط بین مصرف مونوسدیم گلوتامات و میگرن را تأیید نکرده است.

از طرف دیگر این غذاها به‌غیر از مونوسدیم گلوتامات، مقدار زیادی چربی و نمک هم دارند که این دو عامل هم می‌توانند از دلایل تحریک سردرد باشند. بااین‌حال، این ماده هنوز هم به‌عنوان یکی از دلایل تحریک سردرد و حملات میگرنی معرفی می‌شود.

خلاصه: مونوسدیم گلوتامات در بسیاری از غذاهای چینی و در غذاهای فراوری‌شده مورد استفاده قرار می‌گیرد و به‌عنوان محرک سردرد گزارش شده است.

۶. قهوه، چای و سودا (آب گازدار)

کافئین معمولا به‌عنوان دارویی برای سردرد در نظر گرفته می‌شود اما در کمال تعجب باید بدانید که بعضی از شواهد نشان می‌دهد که این ماده به‌طور غیرمستقیم می‌تواند محرک میگرن باشد. سردردهای ناشی از ترک کافئین یک پدیده‌ی شناخته شده است؛ سردردی که یکی از اثرات کاهش سطح کافئین است و زمانی اتفاق می‌افتد که رگ‌های خونی بعد از انقباض در پاسخ به مصرف کافئین، دوباره منبسط می‌شوند. این فعل و انفعالات می‌تواند سردردهای میگرنی را در افراد حساس، تحریک کند. با وجود این، ترک کافئین، غالبا سردردهای خفیف و غیرمیگرنی را ایجاد می‌کند.

خلاصه: کافئین به‌طور غیرمستقیم می‌تواند از طریق تأثیرات کمبود و ترک، سبب تحریک و تشدید سردرد شود. این سردرد زمانی اتفاق می‌افتد که میزان کافئین در بدن کاهش می‌یابد و بعضی از رگ‌های خونی منبسط می‌شوند.

۷. شیرین‌کننده‌های مصنوعی

آسپارتام یکی از انواع شیرین‌کننده‌های مصنوعی است که استفاده از آن در تهیه‌ی غذاها و نوشیدنی‌ها رایج است و جایگزین شکر می‌شود. بعضی از افراد از ابتلا به سردرد بعد از مصرف آسپارتام شکایت می‌کنند اما بیشتر تحقیقات در این زمینه، تأثیر کم یا ناچیز آسپارتام بر سردرد را نشان داده است. فقط چند تحقیق محدود برای بررسی اثرات منفی آسپارتام بر مبتلایان به میگرن، انجام شده است. متأسفانه همین تحقیقات محدود، با دقت کافی انجام نشده و به‌درستی طراحی نشده‌اند ولی نشان‌ داده‌اند که در بعضی از مبتلایان به میگرن، مصرف آسپارتام می‌تواند بر سردرد تأثیر بگذارد. یکی از این تحقیقات نشان داد که بیش از نیمی از ۱۱ شرکت‌کننده، بعد از مصرف مقدار زیادی آسپارتام، سردردهای میگرنی را با تناوب بیشتری تجربه کرده‌اند. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که بعضی از مبتلایان به میگرن ممکن است نسبت به آسپارتام حساس باشند.

خلاصه: آسپارتام یکی از شیرین‌کننده‌های مصنوعی است که ممکن است تناوب سردرد در بعضی از مبتلایان به میگرن را افزایش بدهد.

۸. نوشیدنی‌های الکلی

نوشیدنی‌های الکلی یکی از قدیمی‌ترین محرک‌های شناخته‌شده برای سردرد و میگرن هستند. متأسفانه دلیل اصلی این تأثیر هنوز مشخص نیست. در واقع افرادی که میگرن دارند نسبت به افرادی که مبتلا به میگرن نیستند تمایل کمتری به نوشیدنی‌های الکلی نشان می‌دهند. بااین‌حال، نباید الکل را عامل اصلی تحریک سردرد بدانیم. وجود عواملی مثل هیستامین‌ها، سولفیت‌ها و فلاوونوئیدها می‌توان از عوامل محرک سردرد باشد.

صرف‌نظر از دلیل تأثیر نوشیدنی الکلی بر سردرد، تخمین زده می‌شود که این نوشیدنی‌ها می‌توانند در ۱۰ درصد از افراد مبتلا به میگرن، تحریک‌کننده‌ی درد باشند. البته بیشتر مبتلایان به میگرن، نیازی به کاهش مصرف نوشیدنی‌های الکلی ندارند ولی افراد حساس و مستعد سردرد، برای کاهش ابتلا به سردرد باید مصرف نوشیدنی‌های الکلی را محدود کنند.

خلاصه: نوشیدنی‌های الکلی یکی از شناخته‌شده‌ترین عوامل محرک سردرد هستند. بااین‌حال، الکل، برای همه‌ی مبتلایان به میگرن مشکلی ایجاد نمی‌کند، به همین دلیل است که علت اصلی تأثیرگذاری الکل بر سردرد هنوز مشخص نیست.

۹. غذاها و نوشیدنی‌های سرد

بیشتر افراد از سردردهای ناشی از خوردن بستنی شکایت می‌کنند. این قبیل سردردها بر اثر خوردن غذاهای یخی و سرد و نوشیدنی‌های خیلی خنک ایجاد می‌شود. این غذاها و نوشیدنی‌ها می‌توانند در برخی از افراد حساس، چنین سردردهایی ایجاد کنند.

در طی یک تحقیق، از شرکت‌کنندگان خواستند تا یک تکه یخ را برای مدت ۹۰ ثانیه بین زبان و سقف دهان‌شان نگه دارند تا تأثیر سرما بر سردرد مشخص شود. نتایج این تحقیق نشان داد که این تست، موجب ایجاد سردرد در ۷۴ درصد از ۷۶ نفری شد که مبتلا به میگرن بودند و در این آزمایش شرکت کرده بودند. از طرف دیگر، ۳۲ درصد از افرادی که سردردهای میگرنی نداشتند، با انجام این آزمایش، سردرد را تجربه کردند.

تحقیق دیگری نشان داد زنانی که در سال گذشته میگرن را تجربه کرده ‌بودند، در مقایسه با زنانی که در سال گذشته، میگرن نداشتند، با نوشیدن آب سرد، دو برابر بیشتر از دیگران دچار سردرد شدند.

به این ترتیب، مبتلایان به میگرن که بر اثر خوردن نوشیدنی‌ها و غذاهای سرد، سردردشان تحریک می‌شود باید از خوردن آنها اجتناب کنند.

خلاصه: افرادی که به میگرن مبتلا هستند بیش از دیگران در معرض سردردهای ناشی از خوردن مواد غذایی سرد قرار دارند. بنابراین این افراد برای پیشگیری از شدت درد و تحریک سردرد، بهتر است از خوردن نوشیدنی‌ها و غذاهای خیلی سرد اجتناب کنند.

سخن آخر

با وجود اینکه رژیم غذایی نمی‌تواند کسی را به میگرن مبتلا کند، ولی یکی از فاکتورهایی است که می‌تواند بر شدت و تناوب درد در افراد مبتلا به میگرن تأثیرگذار باشد. درنتیجه، اگر مبتلایان به میگرن متوجه تحریک سردرد بر اثر مصرف مواد غذایی خاص شدند، بهترین درمان برای آنها این است که مصرف آن را متوقف کنند یا به حداقل برسانند.

بهترین راه برای اینکه بتوانید تأثیر مواد غذایی بر سردردها را بررسی کنید و میزان حساسیت خود را به مواد مختلف بسنجید، این است که یک دفتر روزانه از مواد مصرفی و علائم میگرن تهیه کنید. بعد از مدتی می‌توانید الگوهای تأثیر مواد غذایی بر سردرد را پیدا کنید. به‌خصوص در رژیم غذایی خود به وجود موادی که در بالا معرفی کردیم، توجه کنید.

محدود کردن این محرک‌های غذایی نقطه‌ای برای شروع کاهش تناوب و شدت حملات و سردردهای میگرنی است.