امروزه افراد زیادی در جهان با فشار خون بالا دست‌وپنجه نرم می‌کنند. در کشور ما، فشار خون بالا از مهم‌ترین عوامل مرگ‌ومیر محسوب می‌شود. بر اساس اعلام وزارت بهداشت، تقریبا از هر پنج ایرانی یک نفر دچار فشار خون بالا است. هرساله نزدیک به صدهزار نفر از هم‌وطنان ما بر اثر فشار خون بالا جان خود را از دست می‌دهند. متأسفانه این عدد رو به افزایش است. فشار خون بالا هیچ درمان قطعی‌ای ندارد. درصورت ابتلا به فشار خون بالا، باید با تغییراتی در سبک زندگی و تغذیه‌تان آن را کنترل کنید. در این مطلب، با ۸ نوشیدنی فوق‌العاده برای تنظیم فشار خون آشنا می‌شوید.
راه‌های تنظیم فشار خون
عده زیادی برای تنظیم و کاهش فشار خون، مجبورند تا از داروهای مختلف استفاده کنند؛ اما برخی از افراد با ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی و سبک زندگی‌شان، قادرند آن را کنترل کنند. یکی از رایج‌ترین توصیه‌ها به بیماران با فشار خون بالا این است که غذاهای سرشار از نمک، چربی و کالری نخورند و به‌جای آن، سبزیجات، میوه‌جات و پروتئین بدون چربی را در رژیم غذایی‌شان بگنجانند. علاوه بر برخی غذاها، بعضی نوشیدنی‌ها هم در تنظیم فشار خون مؤثر هستند.
دو عامل کلیدی غیرقابل‌کنترل در افزایش فشار خون نقش دارند: یکی از آنها سن و دیگری عوامل وراثتی است؛ اما سایر عوامل مؤثر بر فشار خون بالا را می‌توان کنترل کرد. داشتن سبک زندگی سالم، ازجمله داشتن زندگی پرتحرک، کاهش دریافت سدیم و خوردن غذاهای سالم، به کاهش فشار خون کمک می‌کند. اگر هم‌اکنون اینها را رعایت می‌کنید، پس در مسیر درستی قرار دارید.
برای کنترل فشار خون بالا چه بخوریم
۱. آب
۷۳٪ از قلب انسان از آب تشکیل شده است. بنابراین زمانی که صحبت از تنظیم فشار خون در میان باشد، هیچ نوشیدنی‌ای نمی‌تواند به پای آب برسد. مصرف آب کافی یکی از ساده‌ترین، سالم‌ترین و ارزان‌ترین راه‌ها برای کاهش فشار خون است.
کم آبی مزمن می‌تواند موجب انقباض رگ‌های خونی شود؛ درنتیجه قلب مجبور است سخت‌تر کار کند و این امر موجب افزایش فشار خون می‌شود. برای بهره‌مندشدن از مزایای آب، بهتر است از آب‌های معدنی محتوی منیزیم و کلسیم استفاده کنید که تأثیر بیشتری در کاهش فشارخون دارند.
میزان مصرف: معمولا توصیه می‌شود که افراد روزانه ۸ لیوان آب بنوشند؛ اما ممکن است این مقدار برای افراد مختلف متفاوت باشد. بهتر است به ازای هر ۲ پوند (هر ۹۰۰ گرم) از وزن‌تان روزانه یک اونس (حدود ۲۸ سی‌سی) آب بنوشید؛ یعنی با این احتساب، یک فرد ۷۰کیلوگرمی باید روزانه حدود ۲٫۲ لیتر آب بنوشد.
۲. آب چغندر
چغندر منبع خوبی از پتاسیم و فولات است. هر دوی اینها در تنظیم فشارخون مؤثر هستند. همچنین چغندر محتوی نیترات است که بر اثر هضم در بدن، به نیتریت تبدیل می‌شود. نیتریت بافت ماهیچه‌ایِ صاف را منبسط کرده و به افزایش جریان خون کمک می‌کند. بنابراین چغندر به سلامت رگ‌های خونی، عملکرد بهتر آنها و مبارزه با هموسیستئین کمک می‌کند. هموسیستئین یک اسید آمینه غیرپروتئینی گوگرددار است که به رگ‌های خونی آسیب می‌زند.
میزان مصرف: بر اساس تحقیقات، مصرف روزانه یک تا دو فنجان آب چغندر، می‌تواند به کاهش سریع و چشمگیر فشارخون (در مدت یک ساعت پس از مصرف) کمک کند. یک مطالعه در انگلستان نشان داد مصرف آب چغندر در درمان فشار خون، به‌اندازه مصرف قرص نیترات مؤثر است.
۳. آب انار
آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) با تولید پروتئینی به نام آنژیوتانسین ۲ موجب افزایش فشار خون می‌شود. این آنزیم موجب انقباض رگ‌های خونی می‌شود. آب انار می‌تواند به‌طور طبیعی به‌عنوان مهارکننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین عمل کند. این تأثیر آب انار همانند تأثیری است که داروهای مهارکننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین بر درمان فشار خون و نارسایی های قلبی دارند.
نتایج یک مطالعه نشان داد آب انار می‌تواند میزان آنزیم مبدل آنژیوتانسین را ۳۶ درصد کاهش بدهد و موجب کاهش فشار خون سیستولی شود. در مطالعه‌ای دیگر، آب انار توانست میزان پلاک‌های تشکیل‌شده در سرخرگ‌ها را ۳۰ درصد کم کند و خون‌رسانی به قلب را افزایش دهد.
میزان مصرف: توصیه می‌شود روزانه ۱۷۰ سی‌سی آب انار بدون شکر مصرف کنید. می‌توانید آن را در دو وعده مصرف کنید. همچنین ترکیب‌کردن آب انار با آب و میل‌کردن آن هم مانعی ندارد.
۴. چای ترش
چای ترش نیز مانند آب و آب انار محتوی مواد فیتوشیمیایی زیست‌فعالی است که به‌طور طبیعی می‌تواند به‌عنوان مهارکننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین عمل کند. در یک مطالعه، مشاهده شد مصرف چای ترش برای کنترل فشار خون، تأثیری مشابه کاپتوپریل دارد. کاپتوپریل یک داروی بانسخه برای کنترل آنزیم مبدل آنژیوتانسین و درمان فشارخون بالا و نارسایی‌های قلبی است.
میزان مصرف: در یک مطالعه گسترده، مصرف سه وعده ۲۳۰ سی‌سی چای ترش، توانست حالت پیش پرفشاری خون را در بیماران، به‌طور چشمگیری کاهش بدهد. بنابراین توصیه می‌شود روزانه سه فنجان چای ترش مصرف کنید. بهتر است برای بهره‌مندی بیشتر از خواص چای ترش، آن را تازه‌دم مصرف کنید.
۵. شیر بدون چربی یا شیر کم‌چرب
شیر محتوی پتاسیم و کلسیم است. هر دوی اینها به کاهش فشار خون کمک می‌کنند. از مصرف شیرهای پرچرب خودداری کنید. شیر کم‌چرب ازلحاظ کلسیم غنی‌تر از شیر پرچرب است. همچنین کاهش مقدار چربی آن موجب می‌شود کلسیم را راحت‌تر جذب کنید.
۵ نکته مهم برای خرید شیر پاستوریزه
میزان مصرف: بهتر است در رژیم غذایی‌تان، روزانه سه وعده شیر کم‌چرب یا محصولات لبنی تهیه‌شده از آن را مصرف کنید تا به کاهش فشار خون سیستولی‌تان کمک کنید.
۶. سرکه سیب
سرکه سیب یکی از محبوب‌ترین سرکه‌ها برای حفظ طبیعیِ سلامتی است. سرکه سیب خواص بسیاری دارد؛ ازجمله آنها می‌توان به وجود پتاسیم در سرکه‌سیب اشاره کرد که باعث خروج سدیم و سموم از بدن می‌شود. وجود آنزیم رنین در سرکه سیب به کاهش فشار خون کمک می‌کند.
میزان مصرف: روزانه ۳ قاشق چای‌خوری سرکه سیب را با مقداری عسل در یک لیوان آب مخلوط کنید و در هنگام صبح بنوشید.
۷. آب‌لیمو
آغازکردن روز با یک لیوان آب‌لیمو، بر روی سلامت جسم و وضعیت جسمی تأثیرات شگفت‌انگیزی می‌گذارد. آب‌لیمو به تمیزکردن سلول‌ها، نرم‌کردن رگ‌ها و افزایش انعطاف آنها کمک می‌کند؛ درنتیجه در تنظیم فشارخون مؤثر است. آب‌لیمو محتوی ویتامین C است. این ویتامین خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارد و به خارج‌کردن رادیکال های آزاد از بدن کمک می‌کند.
میزان مصرف: برای کاهش فشار خون، هر صبح، چند قاشق غذاخوری آب‌لیمو را با آب ترکیب کنید و بنوشید.
۸. دانه چیا
دانه چیا سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ است که به‌خاطر تأثیر‌شان در رقیق‌کردن خون، می‌توانند به کاهش فشار خون کمک بکنند.
میزان مصرف: ۳۰ گرم دانه چیا را به‌مدت نیم ساعت در آب خیس کنید و سپس آن را بنوشید. این کار را هر روز و به‌مدت یک ماه تکرار کنید تا از اثرات آن بهره‌مند شوید. به‌مرور می‌توانید میزان مصرفی‌تان را افزایش دهید.
سایر نوشیدنی‌های مؤثر در تنظیم فشار خون
- آب بسیاری از سبزیجات مانند اسفناج و شنبلیله؛
- آب بسیاری از میوه‌های خانواده بِری مانند زغال اخته، آلبالو، تمشک و …؛
- چای سبز.
سوالات رایج در مورد تنظیم فشار خون
– چه عواملی منجر به فشار خون بالا می‌شود؟
در حالی که علت فشار خون بالا در اکثر افراد هنوز نامشخص است، عدم تحرک، رژیم غذایی نامناسب، چاقی، سن بالا و ژنتیک همه می‌توانند در ایجاد فشار خون بالا نقش داشته باشند.
– چطور بفهمم فشار خونم بالاست؟
فشار خون بالا اغلب هیچ علامتی ندارد، بنابراین معمولا آن را احساس نمی‌کنید. اگر یکی از بستگان نزدیک شما مبتلا به فشار خون بالا یا عوامل خطر دیگر است، توجه به اندازه‌گیری فشار خون بسیار مهم است. اگر فشار خون شما بسیار بالا باشد، ممکن است دچار سردردهای شدید غیرمعمول، درد قفسه سینه یا مشکل در تنفس باشید. در صورت وجود هریک از این علائم، به پزشک مراجعه کنید.
– چگونه می‌توانیم فشار خونمان را تنظیم کنیم؟
برخی از افرادی که فشار خون بالا دارند، مجبورند داروهایی که پزشک تجویز کرده را مصرف کنند تا بتوانند فشار خونشان را تنظیم کنند. این در حالی است که تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی سالم نیز نقش مهمی در تنظیم فشار خون دارد. سعی کنید سبک زندگی سالمی را دنبال کنید تا علاوه بر تنظیم فشار خون، سلامت کلی بدنتان نیز حفظ شود.
– در چه صورتی فشار خون بالا غیرقابل‌کنترل است؟
فشار خون بالا در برخی از افراد ارثی است. برخی از افراد هم با افزایش سن گرفتار فشار خون بالا می‌شوند. این دو، یعنی عامل وراثتی و سن، دو عامل مهمی هستند که باعث می‌شوند فشار خون غیرقابل‌کنترل باشد.
– ساده‌ترین راه برای تنظیم فشار خون چیست؟
مصرف آب به اندازه کافی! کم‌آبی بدن شرایطی است که باعث ایجاد مشکلات زیادی در بدن می‌شود و یکی از این مشکلات بالا رفتن فشار خون است. اگر می‌خواهید به‌راحتی فشار خونتان را تنظیم کنید و در عین حال از فواید بی‌نظیر دیگری بهره‌مند شوید، در طول روز به مقدار کافی آب بنوشید.
سخن پایانی
فشار خون بالا از مشکلات رایج در جهان و کشور ماست. فشار خون بالا درمان قطعی و دائمی ندارد. بیمار باید با تغییراتی در سبک زندگی‌اش و درصورت نیاز، با مصرف داروها فشار خون بالا را کنترل کند.
افزایش تحرک، کاهش مصرف سدیم و رژیم غذایی سالم به کنترل فشار خون کمک می‌کند. بسیاری از غذاهای فراوری‌شده محتوی مقادیر زیادی سدیم هستند؛ بنابراین بهتر است تاحدامکان از غذاهای طبیعی و سالم استفاده کنید.
