سوزش ادرار اختلالی است که افراد بسیاری با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. اختلالی که گاهی تا سر حد درآوردن اشک انسان می‌تواند دردناک باشد. پزشک‌های متخصص زنان و زایمان زمان زیادی را صرف تحقیق دربارهٔ علل اصلی اختلال ناخوشایند سوزش ادرار در زنان کرده‌اند. نتیجهٔ تحقیقات و تجربیات آن‌ها را در این مطلب گردآوری کرده‌ایم. در ادامه با ما همراه باشید تا علاوه بر شرح دلایل اصلی و رایج سوزش ادرار، شما را با راهکارهایی برای بهبود آن آشنا کنیم.
۱. سوزش ادرار به‌خاطر عفونت دستگاه ادراری
این مسئله شایع‌ترین علت سوزش ادرار است. عفونت دستگاه ادراری همان طور که از نام آن برمی‌آید، مربوط به زمانی است که یکی از اندام‌های دستگاه ادراری دچار عفونت می‌شود. کلیه‌ها، میزنای (لوله‌ای که ادرار را از کلیه به مثانه منتقل می‌کند)، مثانه و مجرای ادرار این اندام‌ها هستند. مثانه و مجرای ادرار بیشتر از سایر اندام‌های عنوان‌شده در معرض عفونت قرار می‌گیرند. این عفونت‌ها در زنان شایع‌تر هستند.
عفونت دستگاه ادراری زمانی رخ می‌دهد که باکتری‌ها، معمولا باکتری ای. کولای، به مثانه یا مجرای ادرار راه پیدا می‌کنند. ای. کولای نوعی باکتری میله‌ای‌شکل است که در بخش تحتانی روده بعضی حیوانات خون‌گرم وجود دارد. این عفونت، علائم ناخوشایندی مثل سوزش ادرار و تکرر ادرار به‌دنبال دارد. سوزش ادرار، در بسیاری از مواقع می‌تواند حاکی از عفونت دستگاه ادراری باشد.
اگر از عفونت دستگاه ادراری مطمئن شدید، حتما برای درمان به پزشک متخصص مراجعه کنید. با مصرف چند آنتی بیوتیک ساده می‌توانید از شر عفونت و درد ناشی از آن خلاص شوید. اگر تدابیر لازم برای درمان آن در نظر گرفته نشود، عفونت ممکن است به کلیه سرایت پیدا کند. این مسئله می‌تواند خطرات به‌مراتب جدی‌تری را به‌دنبال داشته باشد. اختلالات و شرایط زیر می‌توانند احتمال عفونت دستگاه ادراری را بیشتر کنند:
- سابقهٔ عفونت دستگاه ادراری؛
- دیابت؛
- اضافه وزن؛
- استفاده از اسپرم‌کش‌ها یا دیافراگم ضدبارداری؛
- سنگ کلیه و دیگر اختلالاتی که منجر به مسدود شدن مجرای ادراری می‌شوند.
از جمله اقدامات مناسب برای پیشگیری از عفونت دستگاه ادراری می‌توان به نوشیدن آب کافی در طول روز و ادرار کردن پس از آمیزش اشاره کرد.
۲. سوزش ادرار به‌خاطر عفونت مخمر
عفونت مخمر دیگر علت رایج سوزش ادرار است و به‌خاطر رشد بیش از حد مخمر موجود در واژن اتفاق می‌افتد. عفونت مخمر اختلال شایعی است. در میان زنان، از هر ۴ نفر، ۳ نفر حداقل یک بار این اختلال را تجربه می‌کند. به‌علاوه این اختلال در بسیاری از زنان در برهه‌ای دیگر از زندگی‌شان مجددا پدیدار می‌شود. در کنار سوزش ادرار، عفونت مخمر علائم دیگری هم دارد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- احساس سوزش یا خارش واژن؛
- تورم یا قرمز شدن قسمت بیرونی دستگاه تناسلی؛
- احساس درد در واژن؛
- دانه زدن داخل یا اطراف واژن؛
- ادرار بیش از حد رقیق، یا از سوی دیگر ادراری که حالت مایع را تا حدودی از دست می‌دهد و بی‌بو است.
با استفاده از ضدقارچ‌ها می‌توان این عفونت را درمان کرد. بعضی از ضدقارچ‌ها را بدون نسخه می‌توان تهیه کرد. بعضی هم به نسخه نیاز دارند. البته توصیه می‌شود پیش از مصرف‌شان با پزشک متخصص مشورت کنید. چراکه بعضی از اختلالات ناشی از آمیزش علائمی شبیه به عفونت واژن دارند. کسانی که در طول سال، سه یا چهار بار این عفونت را تجربه می‌کنند، حتما باید با پزشک متخصص مشورت کنند. در این مواقع معمولا روند درمانی طولانی‌تری در نظر گرفته می‌شود.
از جمله راهکارهای مناسب برای پیشگیری از تکرار مجدد این عفونت می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- اهمیت دادن به مسائل بهداشتی؛
- استفاده از لباس زیر نخی؛
- عوض کردن لباس‌ها پس از انجام فعالیت‌های ورزشی.
۳. سوزش ادرار به‌خاطر واژینوز باکتریال
واژینوز باکتریال عارضه‌ای آزاردهنده در زنان است و معمولا همراه با بویی ناخوشایند است. این اختلال زمانی رخ می‌دهد که به‌خاطر آمیزش، مصرف محصولی بخصوص یا علتی دیگر، تعادل میان باکتری‌های خوب و بد در واژن از بین می‌رود. در نتیجهٔ آن، علاوه بر سوزش ادرار، ادرار بویی شبیه به بوی ماهی می‌گیرد. واژینوز باکتریال شایع‌ترین اختلال در میان دختران و زنان بین ۱۵ تا ۴۴ ساله است. علائم آن شباهت زیادی با عفونت مخمر دارد، به همین خاطر حتما در صورت مشاهدهٔ علائم باید به پزشک متخصص زنان مراجه کرد. پزشک متخصص با انجام چند آزمایش از چندوچون دقیق اختلال مطمئن می‌شود. معمولا برای درمان واژینوز باکتریال آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود.
۴. سوزش ادرار در نتیجهٔ بیماری‌های مقاربتی
سوزش ادرار، می‌تواند یکی از علائم آزاردهندهٔ بیماری های مقاربتی باشد. البته اگر علائم ناشی از این بیماری‌ها بروز پیدا کنند. چون در بیشتر مواقع این اتفاق نمی‌افتد. به‌عنوان مثال، تبخال تناسلی یکی از علائم رایج این بیماری‌ها است. نوعی عفونت ویروسی که باعث دانه زدن در جاهایی مثل دهانهٔ واژن می‌شود. سوزش ادرار، از علائم انواع دیگری از بیماری‌های مقاربتی است. مجرای ادرار، بافت واژن و قسمت بیرونی دستگاه تناسلی ملتهب و بیش از حد حساس می‌شوند. به همین خاطر ممکن است ادرار با سوزش همراه باشد.
کلامیدیا و سوزاک، دو اختلال عفونیِ باکتریال دیگری هستند که (در شمار بیماری‌های مقاربتی) می‌توانند علت سوزش ادرار باشند. هر دوی این اختلالات می‌توانند باعث عوض شدن ظاهر معمولی ادرار هم بشوند. فرضا ادراری که بیش از حد زرد یا سبز است.
تریکومونیاز، شایع‌ترین بیماری مقاربتی قابل‌درمان است و در کنار اختلال‌های یادشده، می‌تواند علت سوزش ادرار و نیز بوی بد ادرار باشد.
۵. پارگی واژن در نتیجهٔ آمیزش جنسی
به‌طور معمول اولین بار احساس سوزش ناگهانی و شدید ادرار، با دست‌پاچگی و اضطراب همراه است. اینکه شاید اختلالی جدی سبب آن شده باشد. اما همیشه این طور نیست. خراش‌ها و پارگی‌های کوچک ناشی از آمیزش ممکن است باعث سوزش ادرار شود. در این مواقع، ریختن آب گرم بر روی واژن به‌هنگام ادرار می‌تواند از شدت سوزش بکاهد. حرارت ناشی از آب گرم بر گذرگاه‌های عصب تأثیر می‌گذارد و شدت سوزش را تخفیف می‌دهد.
۶. پارگی واژن به دلیلی غیر از آمیزش جنسی
بسیاری از زنانی که به‌طور طبیعی زایمان می‌کنند، پس از آن سوزش ادرار را تجربه خواهند کرد. تمامی بافت اطراف واژن برای خارج شدن کودک از رحم به‌طور قابل‌توجهی بسط پیدا می‌کند. به این شکل فضای کافی برای به دنیا آمدن نوزاد فراهم می‌شود. این مسئله می‌تواند سبب ایجاد پارگی در اطراف این ناحیه بشود. به سیاق پارگی ناشی از آمیزش جنسی، در اینجا هم برای تخفیف درد و سوزش می‌توان از آب گرم استفاده کرد.
۷. سوزش ادرار به‌خاطر استفاده از محصولات بهداشتی زنانهٔ غیرضروری
بسیاری فکر می‌کنند ناحیهٔ اطراف واژن خیلی آلوده می‌شود و باید مرتب با محصولات بهداشتی و خوشبوکننده به آن رسیدگی بشود. اما این باور چندان درست نیست. حقیقت این است که کارکرد طبیعی بدن در این ناحیه خاصیتی خودپاک‌کنندگی دارد. برای اینکه ph متعادل نگه داشته شود و آلودگی مسئله‌ساز نشود. استفادهٔ بیش از حد از محصولات و شوینده‌های بهداشتی زنانه باعث به‌هم‌ریختن کارکرد طبیعی و در نهایت سوزش ادرار می‌شود. خشبوکننده‌های مورداستفاده در حمام کف هم می‌تواند روی پوست‌های حساس‌تر چنین تأثیری داشته باشد.
صرف استفاده از صابون غیرمعطر و آب برای پاکیزگی ناحیه اطراف واژن اکتفا می‌کند.
آیا خریدن ژل بهداشتی بانوان کار درستی است؟
۸. سوزش ادرار در نتیجهٔ واژینیت آتروفیک پس از یائسگی
تغییرات هورمونی دوران یائسگی (در رأس آن‌ها کاهش استروژن) می‌تواند منجر به اختلال واژینیت آتروفیک یا تحلیل‌رفتگی (آتروفی) واژن شود. آتروفی در زبان انگلیسی به معنای تحلیل رفتن ماهیچه‌ها و به‌طور کلیه بنیه، در نتیجهٔ نرسیدن خون کافی به قسمتی بخصوص از بدن است. در دوران یائسگی، پوست واژن نازک‌تر می‌شود. این مسئله علاوه بر سوزش ادرار، در هنگام انجام فعالیت‌های روزانه هم احساس درد و سوزش به‌دنبال دارد. متأسفانه تقریبا نیمی از کسانی که چنین حالاتی را تجربه می‌کنند، از مشاوره با پزشک سر باز می‌زنند. یا خجالت می‌کشند، یا امید دارند مسئله به‌خودی‌خود برطرف شود. این در حالی است که پزشک متخصص با تجویز مکمل‌های هورمونی یا پیشنهاد راهکار درمانی مناسب قادر به برطرف کردن این حالات ناخوشایند خواهد بود.
