زمانی که بحث برنامه‌ریزی برای آینده و تعیین اهداف به میان می‌آید، گاهی اوقات اینکه انگیزه‌ی کافی داشته باشید تنها چیزی است که نیاز خواهید داشت. خیلی‌ها بر این باورند که مهم نیست چگونه برنامه‌ریزی کرده و برای رسیدن به اهداف خود تلاش کنید، همین که هدف تعیین کرده باشید کافی است.
اگرچه با تعیین هدف و حفظ انگیزه کم‌وبیش نصف راه را رفته‌اید، ولی این کارها رسیدن به خط پایان را تضمین نمی‌کنند. در حقیقت، اشتباهات زیادی وجود دارند که در مسیر دستیابی به اهدافتان ممکن است انجام دهید. گاهی اوقات این اشتباهات تا حدی تأثیرگذار هستند که شما را از اهدافتان دور می‌کنند و منجر به ناامیدی و در نهایت دست کشیدن از تلاش می‌شوند.
بنابراین، شما افزون بر مشخص کردن اهداف خود و حفظ انگیزه باید حواستان به نکات مهم دیگری هم باشد تا بهتر برای آینده برنامه‌ریزی کنید و زندگی‌تان را تغییر دهید. در این نوشته می‌خواهیم همین نکات را بررسی کنیم.
در ادامه ۸ اشتباهی را که ممکن است برای برنامه‌ریزی آینده‌ی خود مرتکب شوید آورده‌ایم. این اشتباهات تأثیر منفی زیادی روی تلاش‌های شما می‌گذارند و باعث می‌شوند نتوانید به هدف خود برسید. جدا از این اشتباهات به چند نکته‌ی دیگر هم اشاره می‌کنیم که کمکتان می‌کنند زندگی بهتری داشته باشید، مشکلات را از خود دور کنید و بهتر در مسیر دستیابی به اهدافتان گام بردارید. پس با ما همراه باشید تا ببینید چگونه باید برای آینده‌ی خود و یک زندگی بهتر برنامه‌ریزی کنید.
۱. باور ندارید که می‌توانید به اهداف خود دست پیدا کنید
رایج‌ترین اشتباهی که بسیاری از مردم ممکن است مرتکب شوند این است که همان ابتدای کار باور ندارند می‌توانند به اهداف خود دست پیدا کنند.
عدم باور به توانایی‌های خود و پایبند ماندن به برنامه‌هایتان پیش از آنکه کار خود را آغاز کنید بدون شک با شکست و تسلیم شدن همراه خواهد بود. دستیابی به اهداف به صبر، پشتکار و پایبند بودن نیاز دارد و شما باید آماده‌ی برخورد با موانع گوناگون باشید. بنابراین، به خودتان باور داشته باشید و قول دهید که برنامه‌هایتان را با نظم پیش خواهید برد و در آینده به هدفی که دارید خواهید رسید.
۲. تنها در آغاز هر سال برنامه‌ریزی می‌کنید
بیشتر مردم هر سال با نوروز و شروع ماه فروردین تصمیم می‌گیرند زندگی خود را تغییر دهند و برنامه‌ریزی کاملی برای سال جدید داشته باشند. این دسته از مردم با تکرار گزاره‌هایی مانند «امسال دیگه سال منه» کار خود را آغاز می‌کنند و با این امید که قرار است تا پایان سال کلی دستاورد داشته باشند زندگی را می‌گذرانند.
این یکی دیگر از اشتباهاتی است که برنامه‌ریزی شما را به هم می‌ریزد. شما به جای آنکه ابتدای سال برنامه‌ریزی کنید و تا پایان سال آن را فراموش کنید و دوباره برای سال جدید منتظر بمانید باید دست‌کم هر ماه برنامه‌های خود را ارزیابی کنید و در صورت لزوم آن‌ها را با شرایط جدیدی که پیش آمده، تغییرات تازه‌ی زندگی، اولویت‌ها و… سازگار کنید.
برنامه‌ریزی کردن در آغاز سال باعث شکست خوردن بیش از ۹۰ درصد تصمیم‌های شما می‌شود. دلیل اصلی آن هم این است که شما در آغاز سال از اتفاقاتی که قرار است در زندگی‌تان رخ دهد خبر ندارید و نمی‌توانید برنامه‌ی خود را با آن‌ها هماهنگ کنید.
بنابراین، به جای این کار باید برای شروع هر هفته و هر ماه یا دست‌کم هر فصل برنامه‌ریزی داشته باشید و همواره با شرایط جدید زندگی‌تان هماهنگ شوید.
۳. اهمیت دادن به اهداف و ضرورت آن‌ها را فراموش می‌کنید
نکته‌ی مهم برای دستیابی به اهداف این است که برایشان اهمیت قائل شوید و دستیابی به آن‌ها را ضروری بدانید. خیلی‌ها ممکن است برنامه‌ریزی داشته باشند ولی گمان کنند زمان زیادی برای تغییر زندگی و رسیدن به اهدافشان در اختیار دارند. این موضوع باعث می‌شود وقت زیادی را تلف کنید و حتی یک گام هم به این اهداف نزدیک‌تر نشوید.
بیشتر اوقات با تلف کردن وقت و این گمان که همچنان وقت کافی دارید به پایان سال نزدیک می‌شوید و ناگهان می‌بینید زمانی برای دنبال کردن برنامه‌هایتان باقی نمانده است. سپس برای شروع سال جدید منتظر می‌مانید تا دوباره این چرخه را تکرار کنید.
بنابراین، یادتان باشد اهداف خود را در اولویت بگذارید و اجازه ندهید بیشتر زمان سال صرف انجام کارهای بیهوده شود.
۴. ناگهانی چندین هدف بزرگ برای خود تعیین می‌کنید
یک اشتباه رایج دیگر هم که بسیاری از مردم مرتکب می‌شوند این است که ناگهانی چند هدف بزرگ را برای خود تعیین می‌کنند و به اصطلاح جوگیر می‌شوند. این جوگیر شدن نشانه‌ی شکست خوردن خواهد بود، همانگونه که سنگ بزرگ نشانه‌ی نزدن است!
شما باید کار خود را با اهداف کوچک آغاز کنید و پله پله پیشرفت کنید. تعیین اهداف کوچک نه‌تنها کار شما را آسان‌تر می‌کند، بلکه انگیزه‌ی بیشتری هم به شما می‌دهد، زیرا هر بار که به آن‌ها برسید اعتمادبه‌نفس و انرژی بیشتری به دست می‌آورید و دلتان می‌خواهد به سراغ هدف و چالش جدیدتری بروید.
شما باید با توجه به زمانی که در اختیار دارید اهداف بزرگ خود را به اهداف کوچک‌تر تقسیم کنید و مرحله به مرحله جلو بروید. این کار کمک زیادی به پایبند ماندن به برنامه‌ها و نتیجه گرفتن می‌کند.
۵. انتظارات غیرمنطقی دارید
زمانی که هدف جدیدی برای خود مشخص می‌کنید، دلتان می‌خواهد در عرض چند هفته به آن برسید. این موضوع بسیار رایج است و بیشتر مردم صبر و حوصله‌ی کافی ندارند و می‌خواهند هرچه سریع‌تر زندگی خود را زیر و رو کنند.
مشکل اینجا است که دستیابی به این هدف‌ها آن‌قدرها هم ساده نیست و به زمان زیادی نیاز دارد. جدا از این، ممکن است بخواهید عادت‌های جدیدی را وارد زندگی‌تان کنید و هر روز آن‌ها را انجام دهید. برای نمونه، ممکن است اهل ورزش نباشید و ناگهان تصمیم بگیرید هر روز ورزش کنید. این نوع تصمیم‌ها هم کاملا غیرمنطقی و نشدنی هستند.
این تغییرات ناگهانی و هدف‌های بزرگ و غیرمنطقی بدون شک با گذشت زمان شما را دل‌سرد می‌کنند و انگیزه‌تان را کاهش می‌دهند. درست مانند مورد پیشین شما باید اهداف کوچک‌تری برای خود مشخص کنید و صبور باشید. مثلا تصمیم بگیرید در هفته یک روز ورزش کنید، سپس آن را به سه روز برسانید. با گذشت زمان و عادت کردن به این برنامه می‌توانید آن را به ۵ یا ۶ روز در هفته برسانید، زیرا اکنون دستیابی به این هدف کاملا شدنی است.
۶. خیلی سرسخت هستید و به خودتان زمان نمی‌دهید
اشتباه دیگری که ممکن است انجام دهید این است که انعطاف‌پذیری ندارید و زیادی به خودتان سخت می‌گیرید. اگرچه پایبند ماندن به یک برنامه ضروری و مهم است، ولی گاهی اوقات ممکن است مجبور شوید کمی آن را تغییر دهید و با شرایط جدید سازگار کنید.
در این مواقع باید برنامه‌های خود را دوباره ارزیابی کنید و در صورت نیاز تغییراتی در آن‌ها ایجاد کنید. هیچ اشکالی ندارد اگر برای مدتی از برنامه عقب بیفتید. این موضوع کاملا طبیعی است. گاهی اوقات همین عقب ماندن و کمی استراحت کردن باعث می‌شود با انگیزه و انرژی بیشتری کار خود را دوباره پیش بگیرید و به اهدافتان نزدیک‌تر شوید.
با توجه به پژوهش‌ها، مردم کم‌وبیش به ۱۸ تا ۲۵۴ روز نیاز دارند تا عادت جدیدی را به وجود بیاورند. سپس به کم‌وبیش ۶۶ روز نیاز دارند تا این عادت را به یک رفتار همیشگی و خودکار تبدیل کنند. پس یادتان باشد به خودتان سخت نگیرید، صبور باشید و اجازه دهید برنامه‌ها و اهداف جدیدتان به‌آرامی با زندگی‌تان هماهنگ شوند.
۷. اهدافتان را به دلیل محبوبیتشان میان دیگران انتخاب می‌کنید
احتمالا پیش آمده زمانی که دیده‌اید عده‌ی زیادی به سراغ یک برنامه‌ی غذایی تازه، ورزش خاص، فعالیت جدید یا هنر جالبی رفته‌اند تصمیم گرفته‌اید شما هم آن را امتحان کنید بدون آنکه بدانید آیا برای شما و سبک زندگی‌تان مناسب است یا نه.
این اهداف جدید که هر روز مُد می‌شوند و دو روز بعد از یاد می‌روند ممکن است ارزش وقت گذاشتن و تلاش کردن نداشته باشند. حتی اگر از یاد نروند باز هم ممکن است انتخاب مناسبی برای شما به شمار نروند.
این اشتباه باعث می‌شود زمان خود را برای اهداف بیهوده هدر دهید و همچنین زمانی که به هر دلیلی از آن‌ها دست کشیدید با کاهش اعتمادبه‌نفس و انگیزه روبه‌رو شوید.
شما باید ببینید چه فعالیت‌هایی برای شما مناسب هستند و خوشحالتان می‌کنند؛ باید ببینید کدام ورزش‌ها و رژیم‌های غذایی شما را به اندامی که دوست دارید می‌رسانند؛ باید ببینید شرایط زندگی‌تان برای چه شغل یا هر هدف دیگری مناسب است. با این کار می‌توانید برنامه‌ریزی بهتری داشته باشید و وقت خود را برای اهداف دیگران هدر ندهید.
۸. از دیگران کمک نمی‌گیرید
در پایان، یادتان باشد هر زمان که به مشکلی خوردید، ندانستید چه کاری باید انجام دهید و همچنین اگر انگیزه‌تان را از دست دادید حتما از دیگران کمک بگیرید تا شما را به مسیرتان بازگردانند و موانع را از سر راهتان بردارند.
کمک گرفتن از دوستان، خانواده یا افراد متخصص و دانستن دیدگاه و نظرات آن‌ها باعث می‌شود برنامه‌ریزی منطقی‌تری داشته باشید و همیشه به آن پایبند بمانید.
برای برنامه‌ریزی یک زندگی بهتر باید منفی‌نگری را کنار بگذارید
احساسات منفی مانند ناامیدی و اضطراب به طور معمول تأثیر بیشتری روی سلامت روان می‌گذارند و دوام بیشتری هم نسبت به احساسات مثبت دارند. اگرچه گاهی اوقات تمرکز روی برخی چالش‌ها و حتی پشیمان شدن می‌تواند مفید و سودمند باشند و به رشد، یادگیری و برنامه‌ریزی برای آینده کمک کند، ولی غرق شدن در اندیشههای منفی آسیب‌های خطرناکی را به دنبال دارد.
این منفی‌نگری که در واقع دید انتقادی یا بدبینی نسبت به همه‌چیز است می‌تواند شما را درگیر مشکلاتی مانند پایین آمدن اعتمادبه‌نفس، غمگینی، روحیه‌ی ضعیف، احساس گناه، شرمندگی، ناامیدی یا حتی خشمگینی کند. اگر می‌خواهید برای آینده برنامه‌ریزی کنید باید جلوی منفی‌گرایی و غرق شدن در اندیشههای مخرب و آسیب‌زننده را بگیرید. راهکارهای گوناگونی برای مقابله با منفی‌نگری وجود دارند که در ادامه ۵ مورد از آن‌ها را بررسی می‌کنیم.
۱. تمرین خویشتن‌آگاهی
شما با شناخت خود و آگاهی درباره‌ی تجربیات احساسی‌تان می‌توانید به جلوگیری از اندیشههای منفی و منفی‌نگری کمک کنید. کارهایی مانند مراقبه‌ی ذهن‌آگاهی، مدیتیشن اسکن بدن، خاطره‌نویسی و روزنگاری یا گفت‌وگو با کسی که به او اعتماد دارید برای خویشتن‌آگاهی مناسب هستند.
زمانی که از جایگاه عاطفی خودتان آگاهی پیدا کنید می‌توانید چگونگی تأثیرات منفی‌گرایی را آسان‌تر تشخیص دهید. سپس می‌توانید با یک نگرش بهتر به دنبال راهکارهایی برای تغییر شرایط و جلوگیری از منفی‌گرایی بگردید.
۲. گفت‌وگوهای منفی با خود را کنار بگذارید
مقابله با خودگویی‌های منفی و جایگزین کردن آن‌ها با اندیشه‌ها و سخنان مثبت بهترین راهکار برای تغییر نگرش و افزایش عزت نفس است. شما می‌توانید این کار را با گفت‌وگو با خودتان به گونه‌ای که با یک دوست صمیمی سخن می‌گویید آغاز کنید.
به ازای هر انتقاد و اندیشه‌ی منفی در ذهنتان تلاش کنید روی چیزهایی تمرکز کنید که باعث افتخار شما می‌شوند. شما از این ترفند می‌توانید برای منفی‌نگری در برابر دیگران هم استفاده کنید. به جای دیدن بدی‌های مردم یا اشتباهاتی که در گذشته انجام داده‌اند به دنبال خوبی‌هایشان بگردید و تلاش کنید دلیلی برای افتخار کردن به آن‌ها بیابید.
۳. مثبت‌گرایی و قدردان بودن را تمرین کنید
زمانی که رویداد بدی در زندگی‌تان رخ می‌دهد به جای ناراحت شدن، غصه خوردن، پشیمانی و… باید به دنبال درس عبرت بگردید و به خاطر آن سپاس‌گزار باشید. به معنای دیگر، باید دید مثبتی داشته باشید و تلاش کنید هر رویدادی را باارزش تلقی کنید.
هر بار که اتفاق بدی برایتان افتاد بنشینید و فکر کنید این اتفاق چگونه می‌تواند به شما کمک کند تا چیزهای جدیدی یاد بگیرید و بهتر برای آینده‌ی خود برنامه‌ریزی کنید.
۴. دیدگاه منفی مردم را به خودتان نگیرید
زمانی که کسی باعث می‌شود احساس بدی به خود و زندگی‌تان داشته باشید، اینگونه تصور کنید که این شخص هم مشکلات خودش را دارد و قصدی ندارد به طور عمدی به شما آسیب برساند. به معنای دیگر، تلاش کنید هر چیزی را به خودتان نگیرید، با دیگران همدردی کنید و خودتان را جای آن‌ها بگذارید. با این کار می‌توانید جلوی واکنش‌های منفی به دیدگاه آن‌ها را بگیرید و کمتر ناراحت شوید. همچنین با این کار همه‌ی تمرکز و انرژی‌تان را روی آینده‌ی خودتان می‌گذارید و آن را برای دیگران هدر نمی‌دهید.
۵. انرژی منفی به دیگران ندهید
اگر دیدید ناراحت هستید و نمی‌توانید جلوی آن را بگیرید دست‌کم تلاش کنید این احساسات و انرژی منفی را به دیگران منتقل نکنید. شاید گاهی اوقات خوب باشد مشکلاتتان را با دیگران در میان بگذارید و آن‌ها را رفع کنید، ولی نباید دیگران را مقصر بدانید و سرزش کنید یا با عصبانیتتان آن‌ها را از خود دور سازید.
اگر حالتان خراب است و نمی‌خواهید دیگران را هم ناراحت کنید بهتر است خودتان را با چیزهای دیگر سرگرم کرده و حواستان را پرت کنید. مثلا برای اینکه بتوانید جلوی غرق شدن در افکار منفی را بگیرید می‌توانید کارهایی را انجام دهید که آرامش‌بخش هستند و ازشان لذت می‌برید. برای نمونه، ورزش کنید، کتاب بخوانید، پیاده‌روی کنید، خانه را تمیز کنید یا به سراغ هنرهای خلاقانه بروید.
جدا از همه‌ی راهکارها و نکاتی که بررسی کردیم، چند نکته‌ی دیگر هم وجود دارند که کمکتان می‌کنند بهتر برای آینده‌ی خود برنامه‌ریزی کنید و آرامش‌خاطر بیشتری داشته باشید.
راهکارهایی که در ادامه می‌بینید کمک بزرگی به دنبال کردن یک سبک زندگی جدید و کارآمد می‌کنند و باعث می‌شوند به‌آسانی به اهداف خود نزدیک‌تر شوید.
۱. وقت را هدر ندهید
احساس کنترل داشتن روی زندگی و موقعیت‌های گوناگون می‌تواند بهبود سلامت روان را در پی داشته باشد. بهترین راه برای مهار کردن زندگی و کنترل آن تصمیم‌گیری و انجام دادن سریع کارها است. اگر در تصمیم‌گیری دچار دودلی شده‌اید یا هر مشکل دیگری دارید باید دست دست کردن را کنار بگذارید، تصمیمتان را بگیرید و کار را پیش ببرید، حتی اگر این تصمیم نادرست باشد و کارتان به‌خوبی پیش نرود.
چشم به راه ماندن برای زمان مناسب می‌تواند شما را برای همیشه معطل نگه دارد. دست دست کردن هم باعث نگرانی، استرس و اضطراب می‌شود. بنابراین، از این پس وقت هدر دادن را کنار بگذارید و کارهایتان را بلافاصله انجام دهید. مهم نیست اشتباه کنید یا نه، زیرا در ادامه می‌توانید این اشتباهات را جبران کنید. نکته‌ی مهم این است که خودتان کنترل زندگی‌تان را دست گرفته‌اید و این به شما جرأت می‌دهد تا به سراغ کارهای گوناگون بروید و چیزهای جدید را امتحان کنید.
۲. با دیگران در ارتباط باشید
ارتباط داشتن با دیگران می‌تواند به بهبود سلامت روان کمک کند. این ارتباط می‌تواند شامل وقت گذراندن با دوستان و اوقات صمیمی با خانواده یا حتی انجام دادن کار خیر و دوستانه برای غریبه‌ها باشد. هنگامی که به دیگران کمک می‌کنید، این کمک کردن و حس خوب می‌تواند نگرانی‌های شما را از بین ببرد. زمانی که ببینید می‌توانید در زندگی دیگران تغییری ایجاد کرده و آن‌ها را خوشحال کنید، خواهید توانست احساس بهتر و اعتمادبه‌نفس بیشتری داشته باشید.
۳. نگرانی را به زمانی دیگر موکول کنید
اگر دیدید مشکلی برایتان پیش آمده یا نگرانی دارید، بلافاصله از آن ناراحت نشوید و این واکنش منفی را به بعد موکول کنید. نگرانی و ناراحت شدن شما را با اندیشههای منفی روبه‌رو می‌کند و نمی‌گذارد کارتان را پیش ببرید.
به جای اینکه از کار دست بکشید و به مشکل پیش‌آمده فکر کنید، تلاش کنید همچنان به کارتان و بالا نگه داشتن انگیزه‌تان ادامه دهید و زمان دیگری را برای رفع این مشکل در نظر بگیرید. اگر به یک مشکل زمان بدهید و بعدها با ذهنی آسوده به سراغش بروید بهتر می‌توانید آن را حل کنید و جلوی تأثیرات منفی نگرانی را بگیرید.
۴. با خودتان مهربان باشید
شما نباید اجازه دهید افکار و اندیشههای منفی آرامش ذهنتان را از بین ببرند و منجر به ناراحتی و پایین آمدن اعتمادبه‌نفس شوند.
شما باید تا جای ممکن دور کسانی را که نقدتان می‌کنند، ازتان ایراد می‌گیرند و اشتباهاتتان را یادآور می‌شوند خط بکشید و از آن‌ها دور بمانید. این نقدهای منفی منجر به پایین آمدن عزت نفس می‌شوند و کاری می‌کنند همواره خودتان را سرزنش کنید. اگرچه برخی نقدها سازنده‌اند، ولی افکار منفی هیچ نقد سازنده‌ای به دنبال ندارند و تنها می‌خواهند احساس بد بیشتری به شما بدهند و آرامش ذهنتان را بر هم بزنند.
پس همیشه با خودتان مهربان باشید و به خودتان سخت نگیرید. تلاش کنید با آرامش ویژگی‌های منفی خود را تشخیص دهید و برای از بین بردن آن‌ها برنامه‌ریزی کنید.
۵. مثبت‌اندیش باشید
به جای درگیر شدن با اندیشههای منفی و درگیری‌های ذهنی تلاش کنید به سراغ افکار و ذهنیت مثبت بروید. هنگامی که پریشان و مضطرب هستید ممکن است به اندازه‌ای ذهن خود را درگیر کنید که دیگر نتوانید درست فکر کرده و برای رفع مشکلاتتان تلاش کنید.
از این پس به جای اینکه در دریایی از افکار منفی درباره‌ی کارهای نادرستتان غرق شوید، به کارهای درست و مثبتتان فکر کنید و درباره‌ی تجربیات و دستاوردهای خوبتان بیندیشید. هرگاه فکری منفی و آزاردهنده به سراغتان آمد تلاش کنید به خاطرات خوشی که تاکنون داشته‌اید بیندیشید و این احساس خوب را جایگزین احساسات منفی و بیهوده کنید.
سخن پایانی
اگرچه تعیین هدف و حفظ انگیزه برای تغییر دادن زندگی و پیشرفت کردن ضروری است، ولی شما باید به برخی نکات دیگر هم توجه داشته باشید تا بهتر اهداف خود را مشخص کرده و برای دستیابی به آن‌ها تلاش کنید.
بیشتر مردم ممکن است اشباهاتی را که نام بردیم مرتکب شوند و نتوانند زندگی خود را تغییر دهند. شما با در نظر داشتن این نکات می‌توانید نتیجه‌ی بهتری بگیرید و به‌آسانی آینده‌ی بهتری برای خودتان بسازید.
منابع: Byrdie, Goodnet
