آب مروارید یا کاتاراکت که در اثر کدر شدن عدسی چشم ایجاد می‌شود، مهم‌ترین عامل نابینایی در جهان است. بالا رفتن سن علت اصلی کاتاراکت است که متأسفانه نمی‌توانید روی آن تأثیر بگذارید یا جلوی وقوع آن را بگیرید. با این حال، راهکارهای زیادی وجود دارند که می‌توانید به کمک آن‌ها احتمال ابتلا به این بیماری را کاهش داده و بینایی خود را حفظ کنید. در مقاله‌ی امروز میدونی مگ در مورد آب مروارید، علائمی که ایجاد می‌کند و راه‌های پیشگیری از آن صحبت خواهیم کرد. ما را تا انتهای این مطلب همراهی کنید.
علل و علائم آب مروارید
عدسی که در پشت عنبیه و مردمک قرار دارد، ساختار شفافی است که بیشتر از آب و فیبرهای پروتئینی تشکیل شده است و با متمرکز کردن پرتوهای نور روی شبیکه‌ی چشم، شما را قادر می‌سازد که نور، رنگ و جزئیات را ببینید. شبکیه بافت حساس به نور است که در عقب کره‌ی چشم قرار دارد. در چشم سالم، نور از طریق عدسی شفاف به شبکیه رسیده و در آنجا به سیگنال‌های عصبی تبدیل می‌شود.
برای دیدن یک تصویر واضح، عدسی چشم شما باید شفاف باشد. وقتی فیبرهای پروتئینی به‌هم می‌پیوندند، عدسی شفافیت خود را از دست می‌دهد که این امر به تاری دید و در صورت درمان نشدن به نابینایی منجر می‌شود.
معمولاً چند سال طول می‌کشد که آب مروارید به‌آرامی پیشرفت کرده و بیمار متوجه‌ی علائم آن شود. رایج‌ترین علائم این بیماری عبارتند از:
- تاری دید
- کاهش دید دور
- حساس شدن به نور
- نیاز مداوم به تغییر عینک یا لنزهای تماسی
- مشکلات دید در شب
- دیدن هاله‌ی نور در اطراف چراغ‌ها
- دوبینی در یک چشم
در بیشتر موارد، ابتلا به کاتاراکت با افزایش سن مرتبط است. با این حال، ممکن است این بیماری افراد جوان‌تر را هم گرفتار کند. آسیب‌دیدگی چشم، بیماری‌های چشمی یا التهاب از دیگر مواردی هستند که می‌توانند باعث آب مروارید شوند.
آب مروارید به‌کُندی پیشرفت می‌کند و باعث هیچ دردی نمی‌شود. تشخیص زودهنگام این بیماری در کنترل آن نقش کلیدی دارد. به همین دلیل، افراد بالای ۶۵ سال باید حداقل یک بار در سال برای معاینه به چشم پزشک مراجعه کنند.
راه‌های پیشگیری از آب مروارید
ایجاد تغییرات سالم در سبک زندگی راه‌ی خوبی برای کاهش خطر ابتلا به کاتاراکت است. در این بخش، به معرفی راه‌های پیشگیری از این بیماری می‌پردازیم.
۱. سیگار کشیدن را ترک کنید
حتماً می‌دانید که سیگار برای قلب و ریه‌های شما مضر است، اما شاید از تأثیر مخرب آن روی چشم‌ها بی‌خبر باشید. به گفته‌ی محققان، افرادی که سیگار می‌کشند بیش از دیگران در معرض ابتلا به آب مروارید هستند.
اگر سیگار کشیدن را کنار بگذارید به پیشگیری از کاتاراکت کمک می‌کنید، حتی اگر مدت زمان زیادی باشد که از سیگار استفاده می‌کنید. یک مطالعه نشان داد که کشیدن بیش از ۱۵ نخ سیگار در روز با افزایش ۴۲ درصدی خطر ابتلا به آب مروارید مرتبط است و ترک سیگار می‌تواند احتمال بروز این بیماری را تا ۲۱ درصد کاهش دهد.
سیگار کشیدن تولید رادیکالهای آزاد را در چشم افزایش می‌دهد و به عروق خونی آن صدمه می‌زند. رادیکالهای آزاد یک نوع ماده‌ی شیمیایی هستند که به سلول‌ها آسیب می‌رسانند. آنتی اکسیدان‌ها که در میوه‌ها و سبزیجات یافت می‌شوند می‌توانند به حذف رادیکالهای آزاد کمک کنند، اما سیگار آنتی اکسیدان‌ها را از بین می‌برد و در عوض سموم زیادی تولید می‌کند که این امر به بروز آب مروارید منجر می‌شود.
۲. از مصرف نوشیدنی‌های الکلی بپرهیزید
الکل هم همانند سیگار روی اندام‌های مختلف بدن تأثیر می‌گذارد. مطالعات نشان داده‌اند که استفاده از نوشیدنی الکلی احتمال ابتلا به آب مروارید مرتبط با افزایش سن را بالا می‌برد.
۳. مواجهه با اشعه‌ی ماوراء بنفش را کاهش دهید
تحقیقات مشخص کرده‌اند که مواجهه‌ی طولانی‌مدت با اشعه‌ی ماوراء بنفش خورشید (UV) با بروز آب مروارید مرتبط است و افرادی که به دلیل شغل خود مجبور هستند مدت زمانی زیادی را در خارج از خانه سپری کنند، بیش از دیگران در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. به عقیده‌ی محققان، اشعه‌ی ماوراء بنفش در چشم تغییر ایجاد می‌کند و به پروتئین‌های عدسی آسیب می‌زند.
عینک آفتابی می‌تواند به محافظت از چشم‌های شما در برابر اشعه‌ی ماوراء بنفش خورشید کمک کند. در حالت ایدئال، بهتر است از عینکی استفاده کنید که متناسب با فرم صورت شما باشد و بتواند حداقل ۹۹ درصد اشعه‌های ماوراء بنفش A و B (UVA و UVB) و ۷۵ تا ۹۰ درصد نور مرئی را مسدود کند.
۴. به‌طور منظم برای چکاپ به چشم پزشک مراجعه کنید
شما باید به‌طور منظم برای معاینه‌ی چشم‌های خود نزد پزشک بروید، به خصوص وقتی به سنین میانسالی و سالخوردگی نزدیک می‌شوید. طبق توصیه‌ی انجمن بینایی‌سنجی آمریکا، تا سن ۶۴ سالگی چشم بزرگسالان باید هر دو سال یک بار معاینه شود، اما بعد از این سن باید هر سال برای معاینه به چشم پزشک مراجعه کنید. اگر در معرض خطر ابتلا به آب مروارید یا سایر مشکلات چشمی هستید، باید هر سال بدون در نظر گرفتن سن معاینه شوید.
اگرچه مراجعه به چشم پزشک مستقیماً از ابتلا به کاتاراکت پیشگیری نمی‌کند، اما می‌تواند به تشخیص زودهنگام این بیماری و کاهش روند پیشرفت آن کمک کند. وقتی از ابتلای خود به کاتاراکت آگاه شدید، مراجعه‌ی منظم به پزشک اهمیت زیادی پیدا می‌کند. از چشم پزشک خود بپرسید که هر چند وقت یکبار باید برای معاینه نزد او بروید.
۵. بیماری‌های مرتبط با آب مروارید را درمان کنید
بعضی از بیماری‌ها احتمال ابتلا به کاتاراکت را افزایش می‌دهند، از جمله:
- فشار خون بالا
- چاقی
- بیماری مزمن کلیوی
- دیابت
اگر به یکی از بیماری‌های فوق مبتلا هستید، باید آن‌ها را به‌دقت کنترل کنید. برای مثال اگر دیابت دارید، مطمئن شوید که قند خون‌تان تحت کنترل است. چنانچه قند خون شما برای مدت طولانی بالاتر از حد طبیعی باشد، عدسی چشم متورم می‌شود و قند خون را به سوربیتول تبدیل می‌کند. وقتی سوربیتول در عدسی انباشته می‌شود، بینایی شما کاهش پیدا می‌کند و ممکن است به آب مروارید مبتلا شوید.
علاوه براین اگر چاق هستید، تغییر سبک زندگی (پیروی از رژیم غذایی متعادل و ورزش منظم) می‌تواند به کاهش وزن و پیشگیری از آب مروارید کمک کند. همچنین در صورت ابتلا به پرفشاری خون، حتماً از داروهایی که پزشک برای کنترل این بیماری تجویز کرده است، استفاده کرده و به‌طور منظم فشار خون‌تان را اندازه‌گیری کنید. اگر متوجه شدید که علیرغم مصرف دارو همچنان فشار خون‌تان بالا است، با پزشک در مورد تجویز داروهای قوی‌تر مشورت کنید.
۶. از رژیم غذایی سالم پیروی کنید
شواهد بیانگر آن است که تغذیه‌ی خوب می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به آب مروارید کمک کند. بعضی از آنتی اکسیدان‌ها و اسیدهای چرب امگا ۳ سلامت چشم را بهبود می‌بخشند.
افزایش دریافت آنتی اکسیدان‌ها
محققان با بررسی ۴۲ هزار نفر متوجه شدند که مصرف لوتئین و زآگزانتین در رژیم غذایی با کاهش خطر ابتلا به کاتاراکت مرتبط است. این آنتی اکسیدان‌ها که در سبزیجات با رنگ زرد یا سبز تیره یافت می‌شوند، می‌توانند به فیلتر کردن نور مضر ماوراء بنفش کمک کرده و از آسیب پروتئین‌ها و فیبرها در عدسی چشم جلوگیری کنند.
بعضی از تحقیقات نشان داده‌اند که خوردن غذاهای سرشار از ویتامین C و ویتامین E که هر دو خاصیت آنتی اکسیدانی دارند، به پیشگیری از کاتاراکت کمک می‌کند و حتی می‌تواند سرعت پیشرفت آن را کاهش دهد. از منابع خوب ویتامین C می‌توان به مرکبات (پرتقال، لیموترش و…)، کیوی، توت‌فرنگی، گوجه‌فرنگی، فلفل قرمز و سبز و کلم بروکلی اشاره کرد. برای دریافت ویتامین E هم می‌توانید به سراغ روغن‌های گیاهی (مانند آفتابگردان) یا آجیل‌ها (به‌ویژه بادام و بادام‌زمینی) بروید.
اضافه کردن اسیدهای چرب امگا ۳ به رژیم غذایی
اسیدهای چرب امگا ۳ خواص ضدالتهابی دارند. بسیاری از مطالعات نشان داده‌اند که افزایش امگا ۳ در رژیم غذایی با کاهش خطر ابتلا به آب مروارید مرتبط است. این نوع اسیدهای چرب را می‌توانید در غذاهایی مانند گردو، دانه‌ی بزرک و ماهی پیدا کنید.
نقش طب جایگزین در پیشگیری از آب مروارید
در تحقیقات حیوانی مشاهده شده است که عصاره‌ی قره‌قاط ممکن است بتواند از عدسی چشم در برابر آسیب ناشی از اشعه‌ی ماوراء بنفش محافظت کند. قره‌قاط گیاهی سرشار از آنتی اکسیدان است.
سایر مطالعات حیوانی هم نشان داده‌اند که کورکومین (ترکیب ضدالتهابی که در زردچوبه یافت می‌شود)، می‌تواند پیشرفت آب مروارید ناشی از دیابت را به تأخیر بیندازد.
با این حال، نتایج مطالعات حیوانی را نمی‌توان به انسان تعمیم داد. به‌طور کلی، تحقیقات محدودی در مورد استفاده از طب جایگزین برای پیشگیری از آب مروارید وجود دارد. به همین دلیل، در حال حاضر استفاده از این نوع درمان‌ها برای کاهش خطر کاتاراکت توصیه نمی‌شود.
برای استفاده از طب جایگزین با پزشک مشورت کنید و به یاد داشته باشید که اجتناب از مراقبت‌های استاندارد یا به تأخیر انداختن آن‌ها می‌تواند عو‌اقب جدی به همراه داشته باشد.
کلام پایانی
بسیاری از افراد با افزایش سن دچار آب مروارید می‌شوند، اما خوشبختانه راه‌های زیادی برای کاهش خطر ابتلا به این بیماری وجود دارد. برای پیشگیری از کاتاراکت باید مواجهه با اشعه‌ی ماوراء بنفش خورشید را محدود کنید، از استعمال دخانیات و مصرف نوشیدنی‌های الکلی بپرهیزید و مصرف سبزیجات و منابع غذایی حاوی اسید چرب امگا ۳ را افزایش دهید. همچنین در صورت ابتلا به دیابت حتماً قند خون خود را به‌خوبی کنترل کنید.
به خاطر داشته باشید که بالا رفتن سن احتمال ابتلا به آب مروارید را افزایش می‌دهد و به همین دلیل ممکن است علیرغم مراقبت از سلامت چشم‌ها به این بیماری مبتلا شوید. بنابراین، باید در مورد اثربخشی راه‌های پیشگیری از کاتاراکت انتظارات واقع‌بینانه داشته باشید و با پزشک برای مدیریت یا درمان بیماری‌های چشمی همکاری کنید.
منابع: verywellhealth, everydayhealth, webmd
