امروزه با پیشرفت فناوری و فراگیر شدن استفاده از تلفن‌های همراه هوشمند، روابط انسانی هر روز شکل تازه‌ای به خود می‌گیرد. اپلیکیشن های دوست یابی هم با وجود آنکه تنها ۵ سال از عمرشان می‌گذرد، میلیون‌ها کاربر از سراسر جهان را جذب خود کرده‌اند. اما این شکل جدید از ایجاد روابط انسانی چه نتایجی بر جامعه دارد؟ در این مقاله به روند کاری اپلیکیشن های دوست یابی و ۳ تاثیر منفی اپلیکیشن های دوست یابی بر روابط اجتماعی انسان‌ها خواهیم پرداخت.
اپلیکیشن های دوست یابی چگونه کار می‌کنند؟
اپلیکیشن های دوست یابی با این هدف ایجاد شده‌اند تا افرادی را که در شهر یا محله‌ای نزدیک به یکدیگر زندگی می‌کنند با هم آشنا کنند. شما تنها کافی است تا با عضویت در این اپلیکیشن‌ها نام و جنسیت خود را مشخص کنید. پس از آن عکس‌هایی از خودتان را بارگذاری کنید و پروفایل کاربران دیگر را بپسندید (لایک کنید). اگر افرادی که شما لایک‌شان کرده‌اید متقابلا شما را لایک کرده باشند قادر خواهید بود تا برای آنها پیام ارسال کنید. کاربری تمامی اپلیکیشن های دوست یابی کمابیش مشابه یکدیگر است.
تأثیرات منفی اپلیکیشن های دوست یابی
۱. گسترش ظاهربینی و قضاوت‌های زود هنگام
همانطور که از نحوه‌ی کارکرد این اپلیکیشن‌ها مشخص است، تمامی کاری که یک فرد برای لایک کردن شما انجام می‌دهد تنها و تنها بر اساس ظاهر شما در فضای مجازی اتفاق می‌افتد. درواقع عکس‌های بارگذاری‌شده و مشخصاتی که از خودتان می‌نویسید (که می‌تواند راست یا دروغ باشد!) نظر کاربران را جلب می‌کند.
ظاهربینی کاربران در این اپلیکیشن‌ها به حدی شیوع دارد که حتی محققان روانشناسی اجتماعی را به وحشت انداخته است. پروفسور توماس کامارو (Tomas Chamorro-Premuzic) استاد دانشگاه لندن و رئیس بخش تحقیقات «مؤسسه‌ی مطالعات روانشناسی صنعتی» توضیح می‌دهد که در بین تحقیقاتی که این دانشگاه بر روی کاربران اپلیکیشن های دوست یابی انجام داد و در بین هزاران نفری که مورد مطالعه قرار گرفتند حتی یک نفر هم به‌اندازه‌ی ۳۰ دقیقه برای شناخت اخلاقیات و سنجش سایر افرادی که با آنها در گفت‌وگو بود وقت صرف نکرد. درواقع تمامی کاربران ترجیح می‌دهند در عرض ۳۰ دقیقه هزاران نفر را لایک کنند و درباره‌ی عکس‌های آنها نظر بدهند تا اینکه ۳۰ دقیقه وقت برای شناخت اخلاقیات هر فرد اختصاص بدهند.
پروفسور کامارو در ادامه توضیح می‌دهد که این نتایج تمامی محققان را شگفت زده کرد چرا که هیچ کدام تصور نمی‌کردند ظاهربینی تا این‌حد در روابط اجتماعی بروز پیدا کند.
ظاهربینی و ایجاد روابط بر اساس آن، یکی از خطرناک‌ترین رفتارهای رواج یافته در جوامع مختلف است که به‌واسطه‌ی اپلیکیشن های دوست یابی شدت بیشتری پیدا کرده است. در این فضا افراد بر اساس چهره یا عکس‌هایی با ماشین‌های گران‌قیمت یا حتی ملیت‌شان مورد قضاوت قرار می‌گیرند. ممکن است دختری به علت ابتلا به بیماری هورمونی، اندامی غیرمتناسب یا چهره‌ای معمولی داشته باشد اما در مهربانی و پاینبدی به اخلاقیات گوی سبقت را از هرکسی برباید. حقیقت این است که در این فضا، چنین انسان با ارزشی، شانس چندانی برای تجربه‌ی مثبت نخواهد داشت. همانطور که گرچن ای‌هندرسن (Gretchen E Henderson) استاد دانشگاه جورج تاون توضیح می‌دهد: «قضاوت بر اساس ظاهر افراد به ما می‌گوید که تا چه حد انسانِ سطحی‌نگری هستیم. و این سطحی‌نگری یک حقیقت ترسناک را برملا می‌کند. اینکه خود ما از درون زشت هستیم.»
۲. کاهش چشمگیر روابط سالم و پایدار
تحقیقات دانشگاه لندن نشان داده است که اپلیکیشن های دوست یابی اگرچه احتمال آشنایی شما با افراد جدید را افزایش می‌دهد اما در نهایت احتمال ایجاد یک رابطه‌ی پایدار و سالم را کم‌تر از قبل خواهد کرد. اگر شما به‌خاطر احساس تنهایی می‌خواهید از یک اپلیکیشن دوست یابی استفاده کنید شاید بهتر باشد که تجدید نظر کنید، چرا که در نهایت احساس تنهایی شما احتمالا عمیق‌تر از قبل خواهد بود. این موضوع علل بسیار زیادی دارد. مطالعات مختلف نشان داده است که افرادی که بیشتر از فضای مجازی و شبکه های اجتماعی استفاده می‌کنند با احتمال بالاتری احساس تنهایی خواهند کرد. از طرفی یک پژوهش دیگر در دانشگاه پرینستون نشان داده است، افرادی که در فضای مجازی با افراد بیشتری ارتباط دارند با احتمال بالاتری دست به خیانت در روابط عاطفی‌شان می‌زنند. این موضوع حتما علل دیگری هم دارد که به آن خواهیم پرداخت.
۳. از بین رفتن آداب معاشرت اجتماعی
فاروک رادوان (Farouk Radwan) یکی از مشهورترین محققان حوزه‌ی روابط مجازی معتقد است که اخاذی دیجیتال، فحاشی، تهدید سایبری و جواب ندادن پیام‌های ارسالی، چهار رفتار ناهنجار و غیر اخلاقی در محیط‌های آنلاین هستند. شاید برای شما هم در اول کمی گیج‌کننده باشد اما واقعیت این است که مورد چهارم یعنی جواب ندادن پیام‌های ارسالی می‌تواند به‌اندازه‌ی سه مورد دیگر باعث صدمه‌ی فکری به طرف مقابل ما شود. خواندن پیام‌ها و جواب ندادن آنها به گفته رادوان، علل گوناگونی دارد اما قطعا با ورود اپلیکیشن های دوست یابی ابعاد بیشتری به خود می‌گیرید. بسیاری از کاربران این اپلیکیشن با وجود خواندن پیام‌های شما جوابی به آن نمی‌دهند. همانطور که گفتیم افرادی که با افراد بیشتری در فضای مجازی ارتباط دارند با احتمال بالاتری ممکن است دست به رفتارهای ناهنجار بزنند و شاید به این علت که فکر می‌کنند اگر یک نفر از بین این افراد حذف شود باز هم افراد دیگری هستند که جایگزین او شوند. در هر صورت اگر شما هم اهل آداب معاشرت و پایبندی به ادب اجتماعی هستید باز هم فضای این اپلیکیشن‌ها شما را سردرگم و ناامید خواهد کرد.
از طرفی تحقیقات دانشگاه لندن نشان داده است که اپلیکیشن های دوست یابی درست به‌اندازه‌ی شبکه های اجتماعی همچون اینستاگرام اعتیادآورند. این موضوع می‌تواند منجر به انزوای بیشتر افراد شود.
سخن پایانی
اپلیکیشن های دوست یابی به علت کارکرد خود روابطی بر اساس ظواهر ایجاد می‌کنند به همین علت امکان ایجاد روابط پایدار و سالم در آنها بسیار پایین‌تر از روابط در محیط‌های واقعی خواهد بود. اگر شما به‌دنبال روابطی برای کاهش احساس تنهایی یا پایبندی به اصول اخلاقی و آداب معاشرت اجتماعی باشید احتمالا اپلیکیشن های دوست یابی انتخاب مناسبی برای شما نخواهند بود. اخیرا جمله‌ی معروفی در بین کاربران فضای مجازی ردوبدل می‌شود: «فضای مجازی شلوغ‌ترین سرزمین تنهایی است.» البته این به معنای انکار تمامی دست‌آوردهای تکنولوژی نیست. گسترش تکنولوژی به سرعتِ پیشرفتِ علم، شتابی بی‌سابقه بخشیده است. اما همانطور که هنری دیوید ثورو نویسنده‌ی بزرگ آمریکایی در قرن بیستم بیان می‌کرد: «هر پیشرفتی بدون رعایت موازین اخلاقی و اجتماعی به نتایجی بدتر از قبل منجر خواهد شد.»
