چند هفتهای است که ویروس کرونا در ایران هم مثل بسیاری دیگر از کشورهای جهان شیوع پیدا کرده است؛ مدارس و دانشگاهها تعطیل شدهاند و بنا به وضعیت موجود، همۀ خانوادهها محدودیتهای بسیاری را ازبابتِ خروج از خانه و رفتوآمدها تحمل میکنند. یکی از دغدغههای اصلی پدر و مادرها در این روزها، پیداکردن راهکارهایی است برای سرگرمی کودکان در خانه؛ موضوعی که در کنار تحمل قرنطینه و خانه نشینی، گاه ممکن است آزاردهنده و پیچیده شود. در مطلبی که پیش رو دارید، شما را با ۳۰ راهکار برای سرگرمکردن کودکان در خانه آشنا خواهیم کرد، به این امید که تحمل این دوران برای شما و کودکانتان سادهتر شود. با ما همراه باشید.
۱. نقاشیکشیدن بدون داشتن طرح یا هدفی خاص در ذهن
منظور از این نوع نقاشیکشیدن این است که مثلا بچهها، بدون درنظرداشتن طرح یا هدف خاصی سر کلاس، در دفتر یا کتابشان طرحی میکشند؛ اما این نوع نقاشیکشیدن نباید لزوما به کلاس درس محدود باشد. اگر در خانه بگردید، احتمالا کاغذ و دفتر بیاستفاده زیاد پیدا خواهید کرد. چه کاربردی بهتر از نقاشی برای کاغذهای بیاستفاده میتوانید پیدا کنید؟ هم سر کودکتان گرم میشود و هم این فرصت را پیدا میکند تا افکار و ایدههایش را روی کاغذ بیاورد.
اگر ایدهای به ذهن کودکتان نمیرسد، یکیدو کلیپ از کسانی که با این شیوه نقاشی میکنند (doodling)، نشانش بدهید تا با الهامگرفتن از آنها دستبهکار شود.
۲. انجامدادن آزمایشهای علمی؛ یکی از روش های سرگرمی کودکان در خانه
صرف اینکه بچهها مجبور به ماندن در خانه هستند و به مدرسه نمیروند، دلیل نمیشود که فرایند یادگیری آنها متوقف شود. انجامدادن آزمایشهای علمیِ ساده و بیخطر انتخاب مناسب دیگری است برای سرگرمی کودکان در خانه؛ بهویژه کودکانی که علاقهمند به چنین آزمایشهایی هستند. با کمی جستوجو میتوانید آزمایشهای علمی بسیاری پیدا کنید که بیشترشان با مواد و اقلامی که در آشپزخانه دارید، بهسادگی انجامدادنی خواهند بود (مثل روشنکردن چراغ با سیبزمینی).
۳. انجامدادن تمرینهای یوگا
حرکات یوگا علاوه بر فعالیتهای جسمانی، به افزایش ذهن آگاهی کودکان هم کمک میکند. البته تشویق کودکان کمسنوسال به نشستن و تمرین یوگا، حتی برای مدتزمانی کوتاه، شاید به نظر دشوار برسد؛ اما با فراهمکردن کلیپهایی که مخصوص آموزش یوگا به کودکان و حاوی داستان و شخصیتهای مختلف و… هستند، میتوانید این مشکل را از سر راه بردارید. همچنین اگر خودتان هم به کودک بپیوندید و با او تمرین کنید، مشوقش خواهید شد.
۴. خمیربازی؛ از روش های سرگرمی کودکان در خانه
با خمیربازی هم میتوانید اسباب سرگرمی کودکان را در خانه فراهم کنید. اگر مایل باشید به بازی کودکان جهت بدهید، میتوانید چند ویدئوکلیپ آموزشی دانلود کنید که در آنها چگونگی درستکردن شکلهای بخصوصی با خمیر بازی آموزش داده میشود.
۵. آشپزی با کودکان
آشپزی برای کودکان هم میتواند فعالیتی فرحبخش باشد و اوقات خوشی را برایتان رقم بزند. دستور آشپزی خوراکیهای سادۀ بسیاری در دسترس است که میتوانید برای این منظور استفاده کنید. اگر ازبابتِ دستزدن کودکان به فر و اجاقگاز نگرانی دارید، دستور پختهایی را انتخاب کنید که به طبخ نیاز ندارند؛ مثل کیکها، دسرها و چیزهایی که با گذاشتن در فریزر و یخزدن آماده میشوند. اگر کودکتان به آشپزی علاقه نشان میدهد، میتوانید با تهیۀ انواع ساندویچها یا چای بعدازظهر او را به چالش بکشید.
۶. آموزش گلدوزی به کودکان
آموزش گلدوزی هم راهکار مناسب دیگری است برای سرگرمی کودکان در خانه؛ بهعلاوه که نوعی هنر دستی و مهارت هم حساب میشود و بعدها شاید به کارشان بیاید. بستههای گلدوزی مخصوص کودکان هم در دسترس هستند که میتوانید استفاده کنید. این بستهها حاوی الگوهایی هستند که کار کودکان را سادهتر میکند و همچنین سوزنهای مخصوص و ایمن دارند.
۷. درستکردن موشکهای کاغذی
درستکردن موشکهای کاغذی راهکار دیگری است برای استفاده از کاغذهای باطله و بیاستفاده در خانه. میتوانید انواعواقسام موشکهای کاغذی را با کودکتان درست کنید و ببینید کدامیک بیشتر پرواز میکند و در هوا میماند.
۸. نوشتن داستان؛ از جمله سرگرمی های کودکان در خانه
همراه با کودکتان و با همفکری یکدیگر، از قدرت تخیل خود استفاده کنید و داستانی بنویسید. داستانتان الزاما نباید تازه و بدیع باشد؛ مثلا کودکتان میتواند داستان موردعلاقهاش را بنویسد و فقط پایان ماجرا را با خلاقیت خودش عوض کند.
راهکار عالی دیگری که برای داستان نویسی میتوانید به کار بگیرید، نوشتن داستانهای زنجیرهای با کودکان است؛ به این صورت که با آنها و دیگر اعضای خانواده دور هم بنشینید. نفر اول بند ابتدایی داستان را مینویسد و سپس، هریک از شما باید بندی به داستان اضافه کند (نفر بعدی که قرار است بند دیگری به داستان اضافه کند، فقط چند خط آخر نوشتۀ نفر قبلی را میخواند). بعد از آنکه آخرین نفر بخش مربوط به خودش را نوشت، داستان را با صدای بلند برای همگی بخوانید.
۹. بازی و سرگرمی در خانه
وسایل مختلفی هستند که برای بازی و سرگرمی کودکان در داخل خانه میتوانید تهیه کنید و در اختیارشان بگذارید؛ وسایلی مثل تختههای حفاظدار ترامپولین که هم ایمن هستند و هم بازی با آنها برای کودکان لذتبخش است. بازی در خانه نیز مثل مورد قبل، راهکار مناسبی برای خستهکردن کودکان پیش از خواب است.
۱۰. اجرای نمایشنامه
اگر مایل هستید هم اسباب سرگرمی کودکان را در خانه فراهم کنید و هم خلاقیت کودک را به کار بیندازید، میتوانید لباس و وسایل مختلفی را در اختیارشان بگذارید و از آنها بخواهید به فکر اجرای داستان نمایشنامهای با آنها باشند. شاید بد نباشد اگر یکیدو ایده برای داستان نمایشنامه در اختیارشان بگذارید (شاهدخت گرفتارشده در قلعه و…). فراموش نکنید که در تمام مدت اجرا باید بنشینید و نمایش کودکتان را تماشا کنید. نمایش عروسکی هم برای کودکانی که دوست دارند بیشتر از خلاقیتشان استفاده کنند، مناسب است.
۱۱. جستوجو برای اشیای مخفیشده
میتوانید فهرستی تهیه کنید از اشیایی که پیداکردن آنها برای کودکتان جالب و هیجانانگیز باشد؛ از سکهها و عکسهای قدیمی گرفته تا چیزهای سادهای مثل نوارهای لاستیکی و خلالدندان. اینها را در خانه، حیاط یا باغ مخفی کنید و از کودکتان بخواهید پیدایشان کند.
۱۲. درستکردن ساعتآفتابی
با این راهکار مناسب برای سرگرمی کودکان در خانه میتوانید به آنها یاد بدهید که چطور در گذشتههای نهچندان دور، پیش از اختراع ساعتهای جدید، مردم از زمان و ساعت روز مطلع میشدند. برای درستکردن ساعتآفتابی به یک قطبنما احتیاج دارید که جهت شمال را نشانتان بدهد و تکهچوبی عمودی که باید در زمین فروکنید. با حرکتکردن خورشید، سایۀ چوب هم حرکت میکند و روی اعداد ساعت میافتد.
۱۳. باغبانیکردن با کودکان
باغبانی هم مثل آشپزی میتواند فعالیتی لذتبخش باشد؛ بهویژه که کودکان میتوانند رشدکردن و بزرگشدن گل و گیاه هایی را که میکارند، ببینند و تا مدتها درگیر آن شوند. گیاهان بسیاری هستند که حتی کودکان کمسنوسال هم میتوانند بهسادگی بکارند؛ از نهالهای کوچک درختان گرفته تا گلها و سبزیجات. اگر در خانه باغ یا باغچه ندارید، میتوانید برای سرگرمی کودکان در خانه، گلدانهای کوچک تهیه کنید.
۱۴. ورزشکردن؛ از روش های سرگرمی کودکان در خانه
در اوضاع کنونی که رفتوآمدها محدود شده است و ممکن نیست از خانه بیرون بروید، باید به فکر ورزش هایی باشید که کودکان میتوانند در خانه انجام دهند. اگر حیاط دارید، ورزشهایی مثل بدمینتون، بسکتبال یا فوتبال میتوانند به عنوان ورزش کودک مناسب باشند. در غیر این صورت، ورزشهای سادهتری را باید امتحان کنند؛ مثلا انداختن و گرفتن توپ.
۱۵. درستکردن کود خانگی با کرم
اگر در خانه باغچه دارید، میتوانید برای سرگرمی کودکان در خانه، از آنها بخواهید با جمع کردن کرم به شما در درست کردن کود خانگی کمک کنند. بلافاصله بعد از بارش باران، بهترین زمان برای شکار کرم است. ظرف غذایی کوچک یا چیزی شبیه به آن را بردارید، کمی خاک در آن بریزید و کرمها را در ظرف نگهداری کنید. چند سوراخ کوچک روی درب ظرف درست کنید تا هوا به کرمها برسد. برای تغذیۀ کرمها هم میتوانید از چیزهایی مثل پوست تخممرغ یا دورریزهای سبزیجات استفاده کنید. کرمها بعد از مدتی کودی غنی درست میکنند که برای خاک باغچۀ خانهتان عالی خواهد بود.
۱۶. درستکردن اشیای گِلی
کودکی را سراغ دارید که از کثیفکردن دستهایش لذت نبرد؟ پس کمی خاک رس یا معمولی و نیز آب، قالب مخصوص و چاقوی پلاستیکی تهیه کنید و دستبهکار شوید. اگر میخواهید اشیایی که درست میکنید، هیچوقت خراب نشوند، میتوانید از خاکهای مخصوصی استفاده کنید که بعد از مدتی سفت میشوند.
۱۷. کتابخواندن؛ یکی از بهترین روش های سرگرمی کودکان در خانه
اگر دوست دارید کودکتان بعدها از خواندن کتاب لذت ببرد و به کتابخوانی عادت پیدا کند، بهترین کار این است که از همان سنین کم، توجه او را به کتابها جلب کنید. فقط باید علاقۀ کودکتان را پیدا کنید و باتوجهبه آن، کتاب در اختیارش بگذارید: شاید به ورزش علاقه داشته باشد یا به داستانهای ماجراجویانه یا به داستانهای رمانتیک و نظایر آن.
۱۸. بازیهای فکری؛ راهکار مناسب سرگرمی کودکان در خانه
استفاده از بازی های فکری کودکان راهکار مناسب دیگری برای سرگرمی کودکان در خانه است و با آنها میتوانید تمام اعضای خانواده را دور هم جمع کنید. اگر در خانه بازی فکری ندارید، حالا که فروشگاهها اغلب تعطیل شدهاند، شاید بتوانید بازی موردنظرتان را اینترنتی خریداری کنید. بیشتر این بازیها برای کودکان هیجانانگیز هستند و با برخی از آنها میتوانید احساس و تجربۀ رقابت را در کودکان زنده کنید. فقط مراقب باشید اگر شما یا کودکتان باختید، شروع به بهانهگرفتن و بحثکردن نکنید.
۱۹. تماشای فیلم؛ راهکار مناسب دیگری برای سرگرمی کودکان در خانه
در حال حاضر، نمیتوانید کودکان را به سینما یا تئاتر ببرید؛ اما میتوانید بهراحتی هر فیلم یا کارتونی را که بخواهید، دانلود کنید. لزوما هم نباید کارتون ببینید و تماشای بعضی فیلم و سریال های خانوادگی، اگر صلاح بدانید، میتواند برای کودکان خوب باشد.
۲۰. جستوجو برای گنج؛ روش مناسب سرگرمی کودکان در خانه
این بازی هم مثل جستوجو برای اشیای مخفیشده است و راهکاری مناسب برای سرگرمی کودکان در خانه. تفاوتش با بازی قبلی در این است که سرنخهایی را روی کاغذ مینویسید و در اختیار کودکتان میگذارید و اسباببازی یا خوراکی موردعلاقهاش را جایی در خانه یا حیاط مخفی میکنید. کودک باتوجهبه سرنخها مشغول جستوجو میشود و اگر آن را پیدا کند، به جایزهاش خواهد رسید.
۲۱. کشیدن نقشۀ محل سکونت و زندگی
کاغذ بزرگی بردارید و تعدادی مربع روی آن ترسیم کنید. سپس از کودکتان بخواهید نقشۀ محلۀ زندگیتان را روی کاغذ بکشد. از او بخواهید خود را پرندهای تصور کند که از بالا به زمین نگاه میکند و شکلی را که در ذهنش مجسم میشود، روی کاغذ بیاورد.
۲۲. استفاده از کنسولهای بازی؛ از روش های سرگرمی کودکان در خانه
میتوانید برای این منظور از بازیهای چندنفره استفاده کنید تا اوقات خوشی را کنار کودکانتان تجربه کنید. حسگرهای حرکتی مثل کینکت (Kinect) مایکروسافت هم انتخاب بسیار خوبی هستند و در کنار بازی و سرگرمی، فعالیتهای جسمانی را هم اضافه میکنند.
۲۳. درستکردن شجرهنامۀ خانوادگی
کودکانتان چقدر با تاریخچۀ خانوادگی شما آشنا هستند؟ آیا میدانند والدین پدر و مادر شما چه کسانی بودهاند و چطور زندگی میکردهاند؟ درستکردن شجرهنامۀ خانوادگی نهتنها اسباب سرگرمی کودکان را در خانه فراهم میکند؛ بلکه زمینهساز آشنایی بیشازپیش آنها با تاریخچۀ زندگی شما هم میشود. حتی شاید در حین انجامدادن این کار وقایع و داستانهایی از گذشتۀ زندگی خانوادگیتان پیدا کنید که برای خودتان هم جالب و تأملبرانگیز باشد.
۲۴. آموزش قلاببافی به کودکان
حتی اگر خودتان هم با قلاببافی چندان آشنا نباشید، میتوانید همراه با کودکتان و با استفاده از الگوهای موجود شروع به یادگیری کنید؛ مثلا الگوهای بافتن عروسکهای بسیار زیبایی در دسترس هستند که میتوانید برای شروع کار از آنها استفاده کنید.
۲۵. یادگرفتن هنر اوریگامی؛ راهکار مناسب و آموزنده سرگرمی کودکان در خانه
اوریگامی هنر باستانی ژاپن است و شامل تاکردن کاغذ و درستکردن شکلهای مختلف با آن میشود. تقریبا هر شکلی را میتوانید با تاکردن کاغذ درست کنید، فقط کافی است الگوی آن را در اختیار داشته باشید. برای دسترسی به الگوهای مختلف میتوانید از این وبسایت دیدن کنید.
۲۶. درستکردن کاردستی با دورریزها
شانههای تخممرغ، جعبههای مقوایی، بطریهای پلاستیکی شیر و هر دورریز دیگری را که میشود با آن چیزی درست کرد، در اختیار کودکتان بگذارید و اجازه دهید هر شکلی را که دلش میخواهد، با آنها درست کند. چسب نواری، چسب قطرهای، قیچی و کمی رنگ نیز به او بدهید و خودتان هم ناظر کارش باشید.
۲۷. چشمدوختن به آسمان شب و ستارهها
یکی از شبهایی که هوا ابری نیست، کودکتان را روی پشتبام (یا در حیاط خانه) ببرید و باهم به آسمان شب و ستارهها نگاه کنید. تجربۀ دیدن ستارهها و آسمان شب میتواند بسیار لذتبخش باشد؛ بهویژه اگر راجعبه کهکشانها و موقعیت آنها هم کمی اطلاعات داشته باشید و در اختیار کودکتان بگذارید. برای این منظور میتوانید از قبل کمی تحقیق کنید؛ در غیر این صورت فقط از کودکتان بخواهید شکلهای جالبتوجهی را که ستارهها با قرارگرفتن کنار هم درست کردهاند، پیدا کند و به شما نشان دهد.
۲۸. درستکردن مخفیگاه؛ از راهکارهای جذاب سرگرمی کودکان در خانه
درستکردن مخفیگاه هم راهکار بسیار خوب دیگری است برای سرگرمی کودکان در خانه و تا ساعتها درگیرشان میکند. کودکتان را به حیاط خانه ببرید و با ملافهای بزرگ و تعدادی بالش و تختهچوب عمودی برایش مخفیگاهی درست کنید. این کار را در داخل خانه و اتاقخواب هم میتوانید انجام دهید. از او بخواهید تصور کند که در جنگل یا جایی شبیه به آن است و برای خودش بازی کند. میتوانید جعبۀ مقوایی بزرگی هم در نزدیکی او بگذارید که نقش غار را در بازیاش داشته باشد.
۲۹. درستکردن باغچۀ مینیاتوری
آن دسته از ظرفهای آلومینیومی را که رستورانها و فستفودها غذاهایشان را در آنها ارسال میکنند، دور نیندازید. میتوانید از آنها برای سرگرمی کودکان در خانه و درستکردن باغچههای مینیاتوری استفاده کنید. ظرف مدنظر را با خاک پر کنید و با فروکردن شاخوبرگهای کوچک درختان یا گیاهان دیگر و قراردادن تعدادی سنگریزه در اطراف آن، با کودکتان باغچهای زیبا درست کنید. میتوانید تعدادی اسباببازی کوچک هم گوشهوکنار آن بگذارید تا بیشتر رنگوبوی واقعیت بگیرد؛ حتی میتوانید بهجای خاک از شنوماسه استفاده کنید و بهجای باغچه، ساحل مینیاتوری درست کنید.
۳۰. درستکردن ایستگاه هواشناسی
برای درستکردن ایستگاه هواشناسی در خانه به حیاط احتیاج است و امکان انجامدادن این کار در خانههای آپارتمانی نیست. اگر امکان درستکردن آن را دارید، میتوانید از این فرصت برای آشناکردن کودکان با برخی مفاهیم علمی استفاده کنید. در ایستگاه هواشناسی خانگی، ابتدا بارانسنج را درست کنید که میزان باران را اندازهگیری میکند (مناسب برای مناطق شمال ایران و جاهایی که بارش باران زیاد است). بادنما ابزار دیگری است که میتوانید در ایستگاه هواشناسی خانگی درست کنید که جهت وزش باد را نشان دهد. پس از درستکردن ایستگاه هواشناسی، دفترچهیادداشتی در اختیار کودکانتان بگذارید تا یافتههایشان را در آن بنویسند. اما چطور ابزارهایی را که نامشان آمد، درست کنید؟ در ادامه خواهیم گفت.
روش درستکردن بارانسنج
برای درستکردن بارانسنج فقط به یک بطری پلاستیکی دولیتری نیاز خواهید داشت. بطری را به سه قسمت مساوی تقسیم کنید و دوسوم پایینی آن را ببرید. سپس قسمت بالایی را سروته کنید و آن را در قسمت پایینی فروکنید و با چسب محکمش کنید.
نوارچسبی کاغذی را بردارید و قسمتی از آن را (به ارتفاع بطری پلاستیکی) جدا کنید. خطکشی را کنار نوارچسب بگذارید و با مقیاس سانتیمتر مدرجش کنید. سپس آن را روی بطری بچسبانید.
در قسمتی از باغچۀ حیاط که سرپناه و پوششی ندارد، حفرهای ایجاد کنید و بطری پلاستیکی را در آن فروکنید؛ بهطوریکه ۵ سانتیمتر از بطری بیرون از زمین باشد و باقیماندۀ آن داخل حفره قرار بگیرد.
درنهایت هم از کودکتان بخواهید هر روز رأس ساعت مشخصی بارانسنج را بردارد، میزان باران ذخیرهشده در آن را یادداشت کند و بطری را بعد از خالیکردن سر جایش بگذارد.
روش درستکردن بادنما
مقوایی بردارید و مربع نسبتا کوچکی را روی آن بکشید و با قیچی جدا کنید. با استفاده از قطبنما جهت شمال (N) را پیدا کنید و علامت آن را روی یکی از قسمتهای مقوای مربعشکل درج کنید. جهتهای دیگر (S ،W و E) را هم باتوجهبه آن علامتگذاری کنید.
بعد از آن به چیزی شبیه به پیکان یا فلش نیاز دارید. برای درستکردن پیکان، تکهای نی پلاستیکی بردارید و با استفاده از تیغ یا کاتر، سروته آن شکافهای عمودی کوچکی ایجاد کنید. روی همان مقوا، مثلثی کوچک بکشید و جدا کنید (برای نوک پیکان). سپس شکل کوچک دیگری شبیه به ذوزنقه بکشید و آن را هم برای قسمت انتهایی پیکان جدا کنید. هر دو تکه را وارد شکافهای عمودی نی پلاستیکی کنید.
آخرین وسیلهای که برای درستکردن بادنما نیاز دارید، مدادی است که قسمت انتهایی آن پاککن داشته باشد. از مداد بهعنوان پایۀ بادنما استفاده میشود. اندکی خمیر بازی بردارید و با دست آن را گلولهمانند کنید و درست در مرکز مربع بچسبانید. نوک مداد را در خمیر بازی فروکنید. سوزنی تهگرد بردارید و آن را دقیقا از قسمت میانی نی عبور دهید و در پاککنِ انتهای مداد فروکنید.
بادنمای شما آماده است! کافی است آن را جایی در هوای آزاد قرار دهید. نوک پیکان جهت وزش باد را به شما نشان خواهد داد.
جمعبندی
با درنظرگرفتن علاقهمندیهای کودکان خود و نیز امکانات و وسایلی که در دسترس دارید، میتوانید یک یا چند مورد از راهکارهای معرفیشده را برای سرگرمی کودکان در خانه به کار بگیرید. بسیاری از راهکارهای معرفیشده بهنوعی به همراهی سایر اعضای خانواده هم نیازمند هستند و میتوانید برای مشغول نگهداشتن خودتان بههنگام قرنطینه و خانهنشینی نیز از آنها استفاده کنید. راهکارهای مختلف را امتحان و از میانشان آنهایی را انتخاب کنید که بیشتر باب میل کودکانتان هستند و اوقات خوشی را برای آنها رقم میزنند.
لطفا اگر راهکار بخصوصی برای سرگرمی کودکان در خانه دارید، به شمار موارد گفتهشده اضافه کنید. همچنین اگر نظری دربارۀ موضوع مطلب دارید، با ما و خوانندگان به اشتراک بگذارید.