مطالعه درباره روانشناسی زبان بدن قدمت زیادی دارد. در این مقاله تعدادی از کاربردی‌ترین یافته‌های مفید در این باره را به شما معرفی می‌کنیم. این چند نمونه برگرفته از زبان بدن در روانشناسی نوین، نشریات پژوهشی هستند.
۱. شانه بالا انداختن در روانشناسی زبان بدن یعنی چه؟
باربارا و آلن پیز، نویسندگان کتاب «زبان بدن»، معتقدند وقتی کسی شانه‌هایش را بالا می‌اندازد یعنی یا نمی‌داند یا درک نمی‌کند شما چه می‌گویید. آنها شانه بالا انداختن را یکی از علائم بین‌المللی زبان بدن می‌دانند. بر اساس روانشناسی زبان بدن، شانه بالا انداختن ژستی چندگانه است. بر اساس روانشناسی حرکت بدن، در این حالت ۳ حرکت اصلی انجام می‌شوند:
- کف دست‌ها باز می‌شود؛
- شانه‌ها قوز می‌شوند؛
- ابروها کمی بالا می‌روند.
۲. روانشناسی زبان بدن کف دستهای باز چیست؟
حتما در فیلم‌ها دیده‌اید وقتی کسی در دادگاه سوگند یاد می‌کند، یک دستش را روی کتاب آسمانی می‌گذارد و کف دست دیگرش را باز کرده، رو به دادگاه بالا می‌آورد و جملات را تکرار می‌کند.
پیز در کتابش نوشته است: «این کار به این دلیل است که کف دست باز در طول تاریخ غرب مفاهیمی مثل حقیقت، صداقت، وفاداری و تسلیم‌شدن را در بر داشته است. وقتی کسی دستانش را باز می‌کند و به شما نشان می‌دهد، می‌خواهد بگوید خلع سلاح شده است و از طرف او چیزی شما را تهدید نمی‌کند.»
۳. اشاره‌کردن با انگشت در زبان بدن نشانه چیست؟
وقتی کسی دستش را مشت و فقط انگشت اشاره‌اش را باز می‌کند و رو به طرف مقابل نشانه می‌رود، به معنی تلاش برای مسلط‌شدن بر اوست. البته این حرکت همیشه مؤثر نیست، اما حس بدی را منتقل می‌کند. در روانشناسی زبان بدن، استفاده از انگشت اشاره حین صحبت‌کردن به این معناست که طرف مقابل هنگام صحبت باید تسلیم باشد و فقط گوش کند. این رفتار ناخودآگاه موجب تداعی احساس منفی در طرف مقابل می‌شود، زیرا این حرکت خیلی تهاجمی است.
۴. چروک نشدن دور چشم‌ها موقع خندیدن در زبان بدن به چه معناست؟
لبخند واقعی عملی غیرارادی است و ممکن نیست به کسی بگوییم به‌زور لبخند واقعی تحویلمان بدهد. به همین دلیل است که لبخندزدن افراد در تمام عکس‌های خانوادگی تصنعی است!
اطراف چشم خطوط ریزی وجود دارد که اصطلاحا به آنها «پنجه کلاغی» گفته می‌شود. وقتی از روی لذت و شادی واقعی لبخند می‌زنید، خطوط پنجه کلاغی خودشان را نشان می‌دهند. وقتی لبخندتان تصنعی است، این چین‌های اطراف چشم محو می‌شوند. پس از نظر روانشناسی بدن اگر کسی تقلا کند خودش را شاد نشان بدهد، شما چین و چروکی نمی‌بینید.
۵. بالا بردن ابروها در روانشناسی زبان بدن یعنی چه؟
سوزان کراس ویتبرن، استاد دانشگاه ماساچوست، معتقد است نگرانی، تعجب یا ترس می‌تواند باعث بالا رفتن ابروهای فرد شود. وقتی کسی از مدل موی شما تعریف کند و در عین حال ابروهایش را بالا ببرد، یعنی احتمالا از جذاب‌شدنتان چندان خوشحال نیست!
۶. لرزش صدا در روانشناسی بدن نشانه چیست؟
وقتی کسی مشغول حرف‌زدن باشد و صدایش بلرزد، احتمالا به کسی یا چیزی علاقه‌مند شده است. پس هنگامی که طرف مقابل روبه‌رویتان ایستاده است، مواظب باشید لرزش صدایتان شما را لو ندهد!
پژوهش‌های زبان بدن در روانشناسی نوین نشان می‌دهند اگر موقع مکالمه احساس علاقه به وجود بیاید، صدای زنان آهنگین می‌شود و صدای مردان به‌اندازه یک اکتاو پایین می‌آید.
۷. حالت آینه‌ای در روانشناسی زبان بدن چه معنایی دارد؟
اگر طرف مقابل از رفتار بدن شما تقلید کند، احتمالا رابطه خوب پیش می‌رود و صمیمی‌تر می‌شوید. وقتی دو نفر صمیمی هستند یا مدت زیادی با هم بوده‌اند، ناخودآگاه حالات و رفتارهای یکدیگر را مثل آینه بازتاب می‌دهند. با بهترین دوست‌تان نشسته‌اید و گپ می‌زنید، اگر حالتش را عوض کند و پاهایش را روی هم بیندازد، شما هم ناخودآگاه کارش را تکرار می‌کنید.
اگر تازه وارد رابطه شده‌اید و این آشنایی خوب پیش می‌رود، منتظر باشید که نشانه‌های حالات و حرکات بدنی مشترک را ببینید. دقت کرده‌اید که زن و شوهرها بعد از مدتی کارهایشان شبیه هم می‌شود؟ باربارا فردریکسون می‌گوید: «وقتی با کسی در رابطه هستید و احساسات‌تان به هم پیوند می‌خورد، بعد از مدتی منعکس‌کننده رفتار یکدیگر می‌شوید.»
۸. تماس چشمی در زبان بدن به چه معناست؟
وقتی کسی مستقیم به چشمانتان نگاه می‌کند، یعنی خواهان تحریک احساسات‌تان است. رونالد ریگیو در این باره می‌گوید: «اینکه این تحریک احساسات چگونه تفسیر شود و بدانیم فرد چه منظوری دارد، بستگی به نوع رابطه دو طرف خواهد داشت. اگر طرف مقابل غریبه باشد و به شما زُل بزند، علامت خوبی نیست و احتمالا شما را می‌ترساند. اما اگر همسرتان مستقیم به چشمان شما نگاه کند احتمالا خواهان رابطه جنسی است یا می‌خواهد بگوید دوست‌تان دارد.»
۹. تماس چشمی طولانی نشانه چیست؟
از نگاه‌های حیله‌گرانه و نامفهوم دوری کنید، بعضی از افراد دروغ‌گو عمدا طولانی به طرف مقابل خیره می‌شوند، چون می‌خواهند احساساتش را نشانه بگیرند و او را تحت‌تأثیر قرار بدهند. حتی ممکن است مدت طولانی بی‌حرکت نگاهتان کنند و پلک هم نزنند.
۱۰. ژست‌های نمایشی در زبان بدن به چه معناست؟
طبق یافته‌های استادان روانشناسی دانشگاه هاروارد، حتی تظاهر به مسلط‌بودن به همه‌‌چیز و اینکه فرد خوشحال باشد، میزان تستوسترون را بالا می‌برد و اعتمادبه‌نفس را زیاد می‌کند. اگر طرف مقابل با آرامش نشسته و راحت تکیه داده است، احساس قدرت می‌کند و می‌خواهد بگوید به اوضاع مسلط است.
۱۱. روی هم انداختن پاها در زبان بدن یعنی چه؟
وقتی فرد پاهایش را روی هم می‌اندازد به معنای مقاومت در مقابل حرف‌های شماست و از نظر روانشناسی زبان بدن، این حالت یکی از بدترین نشانه‌ها در جلسه مذاکره است.
جرارد نیربرگ و هنری کالرو، نویسندگان کتاب «چگونه افراد را مثل کتاب بخوانیم»، اعتقاد دارند تا زمانی که یکی از دو طرف مذاکره پاهای خود را روی هم انداخته باشد، ممکن نیست مذاکره به نتیجه برسد. از نظر روانشناسی زبان بدن، با انداختن پاها روی هم این پیام را مخابره می‌کنیم که چه به لحاظ ذهنی، چه عاطفی یا حتی فیزیکی بسته هستیم و تمایلی به ارتباط نداریم. اگر کسی در مذاکره پاهایش را روی هم انداخته بود، احتمالا می‌خواهد بگوید علاقه‌ای به پیشرفت مذاکرات ندارد.
۱۲. خندیدن به حرف‌های طرف مقابل در زبان بدن نشانه چیست؟
کمی توهم‌آمیز به نظر می‌آید، اما اگر کسی از شوخ‌طبعی شما استقبال کرد ممکن است به شما علاقه‌مند باشد. روان‌شناسان تکاملی معتقدند شوخ‌طبعی در توسعه روابط انسانی نقش مهمی دارد. شوخ‌طبعی در واقع یکی از راه‌های انتقال این پیام است که «میل دارم با شما ارتباط برقرار کنم».
۱۳. فشار دادن دندان‌ها روی هم و انقباض گردن در زبان بدن یعنی چه؟
فشار دادن دندان‌ها روی هم و انقباض گردن می‌تواند نشانه ترس و نگرانی باشد. جو ناوارو، مأمور سابق اف‌بی‌آی، می‌گوید: «احساسات بقای ما را تضمین می‌کنند. حس‌های درونی ما هستند که تهدیدات بیرونی را کشف می‌کنند و به آن واکنش نشان می‌دهند.»
۱۴. ژست‌های باز با حالت اقتدار نشانه چیست؟
این حالت چه ذاتی باشد و چه اکتسابی، پیامش این است که «من رهبر هستم» یا حداقل می‌خواهد متقاعدتان کند باید این‌طور باشد. فرد علاقه‌مند به رهبری یا کسی که دچار توهم رهبری است:
- قوز نمی‌کند؛
- صاف می‌ایستد یا می‌نشیند؛
- حساب‌شده و هدفمند قدم می‌زند؛
- در حالت نشسته دست‌هایش را به حالت برج یا ۸ فارسی درمی‌آورد؛
- وضعیت بدنش نشان می‌دهد پذیرای شماست، یعنی اعتمادبه‌نفسش زیاد است.
۱۵. در روانشناسی زبان بدن تکان دادن پاها چه معنایی دارد؟
پاهای شما بخش وسیعی از بدنتان هستند، پس وقتی جلوی کسی نشسته‌اید و مدام پاهایتان را تکان می‌دهید خیلی سخت است طرف مقابل فکر کند این کار هیچ معنایی ندارد. تکان دادن پاها یعنی بدنتان می‌خواهد نشان بدهد مضطرب، ناراحت یا هیجان‌زده هستید.
۱۶. زبان بدن دستهای از حرکات مرتبط با هم چیست؟
تا وقتی طرف مقابل به پیام شما پاسخ ندهد، کشش (جاذبه) تبدیل به ارتباط نمی‌شود. مارشا لوکاس، متخصص علوم اعصاب، این جمله را بسیار خوب تصویرسازی کرده است: بعد از برقراری ارتباط چشمی، طرف مقابل که احتمالا یک خانم است، چند لحظه چشمانش را پایین می‌اندازد، موهایش را با یک گیره مو بالای سرش جمع می‌کند، بعد دوباره به شما نگاه می‌کند و سرش را بالا می‌آورد تا چانه‌اش به شما اشاره کند. اینجاست که پیام ارسال شده توسط شما پاسخ داده شده است و طرف مقابل ظاهرا تمایل دارد وارد ارتباط واقعی با شما شود.
۱۷. دست‌به‌سینه‌بودن در روانشناسی حرکات بدن به چه معناست؟
این حالت یکی از ساده‌ترین نشانه‌های روانشناسی زبان بدن تلقی می‌شود. دست‌به‌سینه‌شدن در حالت عادی نشانه حالت تدافعی فرد مقابل است، اما خیلی از اوقات هنگام سرما یا وقتی صندلی دسته ندارد هم دست‌به‌سینه می‌شویم.
کلام آخر
قبل از اینکه ژست‌های دیگران را بر مبنای روانشناسی زبان بدن تحلیل کنید و رفتارتان را با آنها تغییر دهید یا موضعتان را عوض کنید، سعی کنید از شرایط طرف مقابل آگاه شوید. همچنین توجه کنید که گاهی وجود یک نشانه نمی‌تواند مبنای تشخیص باشد و باید چند نشانه را با هم در نظر بگیرید تا متوجه حالت حقیقی فرد شوید.
دوره ویدئویی آموزش زبان بدن در مذاکرات
