واقعیت این است که بدن ما ارزشمندترین سرمایهای است که در این دنیای خاکی به همراه داریم. پس باید تمام تلاشمان را برای حفظ و سالم نگهداشتن آن به کار بگیریم. زیاد نشستن یکی از بدترین خیانتهایی است که میتوانیم در حق این سرمایهٔ بزرگ انجام دهیم. شاید باورتان نشود که زیاد نشستن چقدر برای سلامتی و بدنتان ضرر دارد. در این مقاله شما را با ۱۲ خطر زیاد نشستن برای سلامتی و راههای جلوگیری از آن آشنا میکنیم.
۱. قلب آسیب میبیند
زیاد نشستن و نداشتن تحرک کافی در طول روز، احتمال بروز بیماریهای قلبی را در شما افزایش پیدا میدهد. در تحقیقی که دانشمندان روی دو گروه از افراد با تغذیهٔ مشابه و مشاغل متفاوت انجام دادند، مشخص شد که رانندگان ترانزیت که تحرک بسیار کمی دارند در مقایسه با نگهبانان که در کارشان تحرک بیشتری وجود دارد، بیشتر به مشکلات و بیماری های قلبی دچار میشوند.
۲. عمر کوتاه میشود
اگر در طول روز به مدت طولانی در حالت نشسته قرار داشته باشید، باید امید دیدن نوهها و نتیجهها را کنار بگذارید. حتی ورزشکردن هم نمیتواند مانع از اثرات منفی نشستن بر طول عمر افراد شود. البته این دلیل نمیشود که باشگاه رفتن و ورزش را هم تعطیل کنید. حداقل با اضافهکردن کمی تحرک نگذارید، عمرتان کوتاه و کوتاهتر شود.
۳. احتمال زوال عقل، افزایش پیدا میکند
مغز کسی که زیاد مینشیند، شبیه مغز افرادی است که به زوال عقل مبتلا هستند. زیاد نشستن فقط با تیرهای تیز خود، مغز را نشانه نمیگیرد؛ بلکه موجب بیماریهای قلبی، سکته مغزی، انواع دیابت، فشار خون و کلسترول بالا هم میشود. تمام این موارد در ابتلا به زوال عقل هم بیتأثیر نیستند. اگر در طول روز تحرک بیشتری داشته باشید، درصد احتمال دچارشدن به تمام این بیماریها کاهش پیدا میکند. تحرک در طول روز برای دوری از مشکلات نامبرده از ورزشکردن هم مهمتر است.
۴. اثرات مثبت ورزش را از بین میبرد
با ورزشکردن هم نمیتوانید به جنگ مضرات نشستن زیاد بروید. حتی اگر در هفته ۷ ساعت (۲ تا ۳ ساعت در هفته توصیه میشود) هم ورزش کنید، باز نمیتوانید با اثرات منفی ۷ ساعت نشستن پیدرپی مقابله به عمل آورید. بااینحال، سعی نکنید که از زیر ورزش و تمرین در بروید. درعوض تحرکتان را در طول روز با کمتر نشستن بیشتر کنید.
۵. احتمال دچارشدن به دیابت قوت میگیرد
با زیاد نشستن در طول روز، احتمال وقوع دیابت در بدن هم قوت میگیرد. تنها دلیل اینکه با نشستن در تمام طول روز به دیابت دچار خواهید شد، کاهش سوخت کالری نیست؛ بلکه خود نشستن بهصورت طولانی هم عاملی برای دیابت است. البته دلیل این موضوع هنوز کاملا مشخص نیست؛ ولی پزشکان فکر میکنند که زیاد نشستن بر شیوهی پاسخگویی بدن نسبت به انسولین و هورمونهایی اثر میگذارد که به سوختن قند و کربوهیدرات برای تولید انرژی کمک میکنند.
۶. ابتلا به DVT یا ترومبوز سیاهرگی عمقی هم بعید نخواهد بود
نشستن زیاد میتواند باعث شکلگیری لختههای خون در پاها شود. اگر لختهٔ خون به سمت شُشها رهسپار شود، اتفاقات خوشایندی در انتظارتان نخواهند بود. ترومبوز سیاهرگی عمقی در برخی از افراد با درد و تورم همراه است، اما گاهیاوقات، هیچ علامتی به همراه ندارد. برای دوری از بروز چنین مشکلاتی بهتر است بازههای نشستن خود در طول روز را کوتاه کنید.
۷. چاقی در کمین است
اگر در طول روز ساعات طولانی را صرف تماشای تلویزیون یا گشتوگذار در اینترنت میکنید، باید بدانید که چاقی و چاقی مفرط جایی در پشت مبلی که روی آن مینشینید و لَم میدهید، در کمین است. شاید ورزش هم میکنید، اما باز هم نمیتوانید از اثرات مخرب زیاد نشستن، جلوگیری به عمل بیاورید.
۸. اضطراب در وجودتان شعلهور خواهد شد
نشستن پای لپتاپ و رایانه به مدت طولانی میتواند باعث بروز اضطراب در شما شود. تنهابودن و گذراندن مدت زمانی طولانی به تنهایی باعث میشود که از روابط اجتماعی جا بمانید و با عزیزانتان ارتباط کمتری داشته باشید. همه اینها میتواند موجبات ابتلا به اختلال اضطراب اجتماعی را هم در شما تقویت کند. هنوز علت رابطهٔ میان زیاد نشستن و اضطراب کاملا مشخص نیست، اما دانشمندان در تلاش برای کشف آن هستند.
۹. کمر درد خواهید گرفت
زیاد نشستن روی ماهیچههای گردن، نخاع و کمر اثرات بدی میگذارد. اگر به درستی ننشینید و حالت خم و افتاده داشته باشید، اوضاع بدتر هم میشود. برای جلوگیری از کمر درد باید به دنبال یک صندلی مناسب باشید. صندلی مناسب، وسیلهای است که از نظر ارگونومی به درستی طراحی شده باشد و با داشتن ارتفاعی مناسب، نقطهٔ اتکای خوبی برای کمرتان فراهم کند. حتی اگر بهترین و مناسبترین صندلی دنیا را هم برای خود بسازید، باز هم نشستن زیاد برایتان مضر خواهد بود. برای حفظ راستی و خمنشدن ستون فقرات خود هر نیمساعت، یکبار به مدت یک تا ۲ دقیقه از جای خود بلند شوید و دوری بزنید.
۱۰. رگهای واریسی روی پاها ایجاد میشود
با زیاد نشستن، خون در پاها اسیر و گرفتار میشود. در اثر فشار به رگها، آنها متورم، پیچیده و برآمده خواهند شد. پزشکان به چنین وضعیتی، واریس میگویند. احتمالا حضور رگهای عنکبوتی و رگهای خونی پارهشده را هم در ناحیه پا شاهد خواهید بود. این عوارض معمولا جدی و خطرناک نیستند، اما ممکن است با درد همراه باشند. در صورت نیاز، پزشک به شما دربارهٔ درمان، توصیهها و پیشنهادهایی خواهد داشت.
۱۱. به پوکی استخوان هم مبتلا میشوید
افراد مسنی که تحرک کمی در طول روز دارند، بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به پوکی استخوان و ضعف در این ناحیه هستند. پوکی استخوان به تدریج باعث میشود تا آنها نتوانند فعالیتهای روزانه مانند دستشوییرفتن و حمامکردن را انجام بدهند. البته ورزشکردن عادی و درحد متوسط نمیتواند مانع از وقوع پوکی استخوان شود. اما نه به این معنا که برای ورزشکردن باید به سراغ فعالیتهای شدید و سخت بروید. لازم نیست برای سرپاماندن در سنین میانسالی و پیری، در مزرعه کار کنید یا دوی ماراتون را انتخاب کنید. همین که خود را به صندلی ندوزید و تمام روز بیتحرک ننشینید، کفایت میکند.
۱۲. امکان دچارشدن به سرطان هم وجود دارد
با زیاد نشستن باعث میشوید تا احتمال ابتلا به سرطان روده بزرگ، ریه و مخاط رحم هم در بدنتان بیشتر شود. زنان مسن هم با زیاد نشستن بیشتر از دیگران در خطر ابتلا به سرطان سینه قرار میگیرند. باز هم تأکید میشود که مهم نیست چقدر فعال هستید، درهرحال با زیاد نشستن در طول روز مشکلات عدیدهای شما را تهدید خواهند کرد.
چطور باید از زیاد نشستن دوری کرد؟
سعی کنید در طول روز تحرک بیشتری داشته باشید. هر نیمساعت، یکبار از جای خود بلند شوید و حرکات کششی انجام دهید. در محیط اداره یا خانه گشتی بزنید و بخشی از کارتان با رایانه را به صورت ایستاده انجام بدهید. میزی با ارتفاع قابل تنظیم برای خود تهیه کنید تا در حالت ایستاده هم بتوانید به کارتان برسید. اگر همچنین میزی در اختیار ندارید، جعبهای زیر لپتاپ یا رایانهتان قرار بدهید تا ارتفاع آن مناسب شود.