شاید برای بسیاری از افراد بیدار شدن از خواب و آماده شدن برای رسیدگی به فعالیت‌های روزمره چندان خوشایند نباشد، اما اشتیاق بیشتر برای صبح از خواب بیدار شدن و استفاده از این مدت‌زمان فوق‌العاده می‌تواند تأثیر بسزایی بر سلامت و تندرستی ما داشته باشد. نتایج تحقیقات متعددی نشان داده است که کسانی که صبح‌ها زود از خواب بیدار می‌شوند، در مقایسه با دیگران از مزایای گوناگونی بهره‌مند می‌شوند: از داشتن انرژی مثبت و شادابی بیشتر گرفته تا وزن کمتر. علت این مسئله این است که انسان به‌طور کلی صبح‌ها تسلط و کنترل بیشتری بر خود دارد و به‌دنبال آن، صبح تبدیل به زمانی ایده‌آل برای پیدا کردن عادات سالم می‌شود. عاداتی که می‌توانند بر سلامتی بدن، ذهن و حتی روابط‌مان تأثیر مثبت داشته باشند. اما چگونه می‌توان به این هدف رسید و صبحی سرشار از انرژی و نشاط داشت؟ در ادامهٔ این مقاله به معرفی ۱۱ نکتهٔ کاربردی برای رسیدن به این هدف خواهیم پرداخت.
۱. از شب قبل همه چیز را آماده کنید و کارها را به صبح محول نکنید
شب، قبل از اینکه بخوابید، لباس‌ها را مرتب کنید، هر چه لازم دارید در کیف‌تان بگذارید و غذایی را که باید سرکار ببرید آماده کنید. به این طریق، حداقل بخشی از وظایف‌تان را انجام داده‌اید و صبح روز بعد، استرس کمتری خواهید داشت.
۲. شب‌ها به‌اندازهٔ کافی استراحت کنید
مدت‌زمان توصیه‌شده برای خوابیدن شبانه ۷-۸ است. صرف نظر از ساعتِ بیدار شدن از خواب، با رعایت این مدت‌زمان، می‌توانیم احساس بهتری به‌هنگام بیدار شدن داشته باشیم. با این تفاسیر، شب‌ها زود خوابیدن لزوما کیفیت خواب را بیشتر نمی‌کند. اگر عادت دارید به‌عنوان مثال نیمه‌شب بخوابید و صبح ساعت ۷:۰۰ بیدار بشوید و قصد دارید یک ساعت زودتر بیدار بشوید و به این روند عادت کنید، به‌مرور این کار را انجام بدهید. اگر شب زودتر از ساعتی که عادت کرده‌اید به تخت‌خواب بروید، به‌احتمال زیاد مدتی به سقف خیره خواهید شد تا ساعت معمول خواب شبانه‌تان فرا برسد. بنابراین بهتر است با قدم‌های کوچک شروع کنید: هر شب پانزده دقیقه زودتر به تخت‌خواب بروید و همین روند را ادامه بدهید تا به زمان دلخواه‌تان برسید.
۳. استشمام رایحهٔ گل‌ها بعد از بیدار شدن می‌تواند باعث شادابی و انرژی بیشتر شود
بر اساس بررسی‌های انجام‌شده در دانشگاه هاروارد، کسانی که صبح، زمانی که از خواب بیدار می‌شوند، گل و گلدان در دیدرس‌شان باشد، شادابی و انرژی بیشتری پیدا خواهند کرد. حتی صِرف نگاه کردن به شکوفه‌های زیبای گل‌ها باعث می‌شود تا اضطراب ما کمتر شود و در طول روز، مهربان‌تر و خوش‌برخوردتر باشیم. پیشخوان (اُپن) آشپزخانه یا میز کنار تخت‌خواب مکان‌های ایده‌آلی برای قرار دادن گلدان هستند.
۴. صبح‌ها از فعالیت‌های تنش‌زا دوری کنید
اگر به‌محض بیدار شدن از خواب سراغ اخبار و تلویزیون برویم، روزمان با اضطراب و تنش شروع خواهد شد. بهتر است محدودیت‌هایی برای فعالیت‌های صبح‌هنگام داشته باشیم؛ به‌عنوان مثال اینکه حداقل تا سی دقیقه بعد از بیدار شدن، به‌سراغ اخبار یا چک کردن ایمیل‌ها نرویم. به‌جای آن می‌توانیم به آهنگ‌های موردعلاقه‌مان گوش کنیم. تحقیقات انجام‌گرفته در دانشگاه ناکس حاکی از تأثیر قابل‌ملاحظهٔ آهنگ‌های شاد بر افزایش شادابی و تقویت روحیه بوده است.
۵. از به تعویق انداختن زمان بیدار شدن خودداری کنید
گاهی اوقات به‌هنگام شنیدن صدای زنگ هشدار تلفن هوشمند یا ساعت زنگ‌دار، آن را به‌تعویق می‌اندازیم تا کمی بیشتر استراحت کنیم. این رویکرد مناسبی نیست. اگر همان بار اول بیدار بشویم، انرژی بیشتری خواهیم داشت. توصیه می‌شود ساعت زنگ‌دار را جایی دور از دسترس قرار بدهید تا امکان به‌تعویق انداختن هشدار آن وجود نداشته باشد.
۶. به‌هنگام بیدار شدن کمی آب به‌همراه لیمو بنوشید
هفت یا هشت ساعتی که به‌طور میانگین صرف خوابیدن می‌شود، باعث کاهش آب بدن و نیاز مجدد آن به آب‌رسانی می‌شود. نوشیدن آب، به‌همراه کمی لیمو که در آن چکانده شده باشد، انتخاب هوشمندانه‌ای برای تأمین آب موردنیاز بدن است. این نوشیدنی کمی انرژی‌زا است و باعث احساس سیری می‌شود. به‌علاوه چشیدن طعم لیمو باعث می‌شود تا بعدا نیازی به خوردن دونات، یا شیرینی نداشته باشیم.
۷. سعی کنید به‌هنگام بیدار شدن در معرض نور قرار بگیرید
برای تأمین روشنایی موردنیاز اتاق‌خوابی که نورگیر نیست، می‌توان از چراغ رومیزی استفاده کرد. قرار گرفتن در معرض روشنایی، باعث توقف ترشح هورمون ملاتونین که مرتبط با خواب است می‌شود و پس از پانزده دقیقه، خواب‌آلودگی صبح به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای کمتر می‌شود. برای کاهش افسردگی هم از نوردرمانی استفاده می‌شود. لامپ را جایی بگذارید که از روی تخت‌خواب دست‌تان به آن برسد و زمانی که در حال مسواک زدن هستید، آن را روشن کنید.
۸. به‌هنگام بیدار شدن کمی فعالیت داشته باشید
تحقیقات نشان داده است کسانی که به‌هنگام بیدار شدن کمی فعالیت می‌کنند، توانایی بیشتری برای طرح برنامهٔ منظم خواب و بیداری روزانه خواهند داشت. منظور از فعالیت ورزش طاقت‌فرسا نیست؛ کافی است ده دقیقه را به قدم زدن یا انجام حرکات کششی اختصاص بدهیم. این کار باعث سریع‌تر شدن جریان خون و کاهش احساس خواب‌آلودگی می‌شود.
۹. اتاق‌خواب را به‌هنگام خوابیدن کاملا تاریک کنید
برای آنکه خواب به سطح کیفی مطلوب برسد، اتاق خواب باید تاریکِ تاریک باشد. استفاده از چشم‌بند برای خواب می‌تواند انتخاب ایده‌آلی باشد. استفاده از پرده‌های ضخیم‌تر برای اتاق‌خواب هم توصیهٔ دیگری است که می‌توان برای این منظور استفاده کرد.
۱۰. برنامهٔ روزانهٔ منظمی برای ساعات خواب و بیداری داشته باشید
اختصاص دادن ساعتی مشخص برای خوابیدن و بیدار شدن به‌صورت روزانه و پایبند ماندن به آن، بهترین راه برای متعادل نگه داشتن ساعت بدن (یا نظم شبانه‌روزی بدن، به انگلیسی circadian rythm) است؛ با این کار نوعی چرخهٔ منظم برای خواب‌مان به وجود می‌آوریم که باعث می‌شود سایر کنش‌ها و واکنش‌های بدن در دیگر ساعات شبانه‌روز، با سهولت بیشتری انجام بگیرند.
۱۱. تا حد امکان محیطی را که در آن می‌خوابید آرام و ساکت نگه دارید
سروصدای محیطی، مثل رفت‌وآمد خودروها، به خواب رفتن را بسیار دشوار می‌کند. دستگاه پخش صدا یا نویز سفید می‌تواند انتخاب مناسبی برای حل این مسئله باشد. پخش مداوم صداهای آرامش‌بخشی نظیر جریان رودخانه، یا حتی باز گذاشتن دائم پنکه یا چیزی شبیه به آن هم می‌تواند به خنثی کردن صداهای مزاحم کمک کند.
سخن پایانی
در میان مواردی که عنوان شدند، داشتن برنامهٔ روزانهٔ منظم و مشخص برای ساعات خواب و بیداری، در کنار اختصاص دادن ۷-۸ ساعت برای استراحت شبانه، حائز اهمیت بیشتری هستند. برای آنکه صبح‌ها با انرژی و شادابی بیشتری از خواب بیدار بشویم، به خواب عمیق و کافی نیاز خواهیم داشت. با استفاده از موارد و توصیه‌های دیگر، می‌توانید جهت بهبود کیفیت خواب تلاش کنید. اگر با استفاده از تجربهٔ شخصی یا مطالعات خود به راهکار یا توصیه‌ای غیر از موارد یادشده رسیده‌اید، خوشحال خواهیم شد اگر در قسمت کامنت‌ها، تجربه‌های خود را در این خصوص با ما و خوانندگان این مقاله به‌اشتراک بگذارید.
