خوردن غذای خوب و سالم، ورزش کردن، و خوابیدن به‌اندازه‌ی کافی، ازجمله موضوعاتی هستند که بسیار بر آنها تأکید می‌شود و تقریبا همه‌ی ما از مزایای این عادات و عواقب عمل‌نکردن به آنها مطلعیم. اما بسیاری از ما عادت‌های به‌ظاهر ساده‌ای داریم که برخی از آنها برای سلامت ما مضر و برخی دیگر کاملا خطرناک‌اند. در این مقاله با ۱۱ عادتی آشنا می‌شویم که تصور نمی‌کنیم سلامتی‌مان را به‌خطر بیندازند، اما واقعیت چیز دیگری است.
۱. پا روی پا انداختن
نخستین بار یکی از شرکت‌های تولیدکننده‌ی مکمل‌های غذایی در سال ۱۹۹۹ درباره‌ی مضرات پا روی پا انداختن هشدار داد. این شرکت حتی در امریکا کمپین گسترده‌ای به‌نام The Great Cross-out به‌راه انداخت که چیزی بیش از ترفندی تبلیغاتی بود. مضرات این عادت به عوامل مختلفی بستگی دارد: مهم‌ترین آنها این است که چه مدت پاهایتان را روی هم می‌اندازید و چقدر به این کار عادت دارید. طبق مطالعات متعدد، ثابت شده است که پا روی پا انداختن روی صندلی یا روی زمین، موقتا منجر به فشار خون بالا می‌شود و همچنین خطر ابتلا به واریس و آسیب‌دیدگی عصب سیاتیک را در پی دارد. این عصب که طولانی‌ترین عصب بدن انسان است، از ناحیه‌ی کمری آغاز و تا انتهای پا امتداد دارد. عوارضی نظیر خواب‌رفتن پا در اثر پای روی پا انداختن موقتی‌اند، اما اگر روزها و هفته‌ها این کار را تکرار کنید، باید بدانید دلیل اصلی کمردرد و گردن‌درد شما همین عادت است.
۲. غذادادن به پرندگان
باوجود برخی مضراتِ این کار برای برخی پرندگان، ما نمی‌گوییم غذادادن به پرندگان کلا اشتباه است، بلکه می‌خواهیم به جنبه‌هایی از این عادت اشاره کنیم که برای انسان‌ها و برخی گونه‌های پرندگان مشکل‌آفرین خواهد شد.
- برخی محققان نگران وابستگی بیش‌ازحد پرندگان به تأمین غذا از سوی انسان‌ها هستند و این وضعیت را «تله‌ی بوم‌شناختی» می‌نامند. در این حالت، پرندگان به منبع غذایی خاصی وابسته می‌شوند که درواقع قابل‌اعتماد نیست. اگر انسان‌ها به هر دلیلی این تأمین غذا را قطع کنند، پرندگان آسیب خواهند دید؛
- غذادادن به پرندگان، زمان تخم‌گذاریِ آنها را مختل می‌کند، زیرا پرندگان برای شناسایی زمان مناسبِ تخم‌گذاری از نشانه‌هایی استفاده می‌کنند که به آنها می‌گویند کدام منابع ازقبیل غذا در دسترس‌اند. تخم‌گذاریِ پرندگان معمولا قاعده‌ی زمانی خاصی دارد: آنها در فصل بهار تخم‌گذاری می‌کنند که دسترسی به حشرات برای تأمین غذای جوجه‌ها بیشتر از فصل‌های دیگر است. بنابراین با دخالت ما در تأمین غذا، پرندگان در فصل‌هایی از سال تخم‌گذاری می‌کنند که حشرات فراوان نیستند [و احتمالا در ادامه دچار مشکل می‌شوند]؛
- جذب‌کردن پرندگان به‌وسیله‌ی غذادادن، کار گربه‌ها را برای شکار راحت‌تر می‌کند. با این کار، پرندگان به نزدیک‌شدن به خانه‌ها و خیابان‌ها ترغیب می‌شوند و به همین علت درنتیجه‌ی برخورد با ماشین‌ها و پنجره‌ها، دچار تلفات می‌شوند. درباره‌ی خطرات انداختنِ آدامس روی زمین هم هشدارهای مشابه زیادی شنیده‌ایم؛
- مهم‌تر از همه‌ی اینها، احتمال انتقال برخی بیماری‌های پرندگان به انسان‌هاست. احتمال اینکه پرنده‌‌ای شهری، آلوده به نوعی بیماری مسری باشد، بیش از ۵۰درصد است. برخی از این بیماری‌های مسری عبارت‌اند از: اورنیتوزیس، کولی‌باسیلوز، هیستوپلاسموزیس، سالمونلوز، سل، لیستریوسیس، تب خرگوش (تولارمی)، بیماری نیوکاسِل، توکسوپلاسموز و بیماری‌های دیگر.
۳. استفاده از عینک‌های آفتابی نامرغوب
برخی تولیدکنندگان با انگیزه‌ی هزینه‌ی کمتر و فروش بیشتر، از پلاستیک‌های نامرغوب در تولید عینک‌های آفتابی استفاده می‌کنند. این نوع پلاستیک، از چشم در برابر پرتو فرابنفش (UV) محافظت نمی‌کند و می‌تواند منجر به سوزش شبکیه‌ی چشم شود. مردمک چشم، پشت شیشهی تیره‌ی عینک‌های آفتابی، گشاد می‌شود؛ دقیق‌تر بگوییم: اندازه‌ی آن از نصف میلی‌متر به پنج یا شش میلی‌متر می‌رسد. حالا اگر شیشهی عینک نامرغوب باشد، میزان دریافت پرتوهای فرابنفش دو برابر می‌شود. پس اگر نمی‌خواهید یا نمی‌توانید عینک‌های آفتابی اصل بخرید، قید عینک‌های قلابی را بزنید، چون ضرر استفاده از این عینک‌ها از عینک‌نزدن بیشتر است.
۴. نوشیدن بسیار زیاد آب
بله، درست شنیدید! نوشیدن آب برای سلامتی خوب است، به‌شرط اینکه در نوشیدن آن زیاده‌روی نکنید. نوشیدن بیش‌ازحد آب منجر به مسمویت آبی می‌شود که به آن هیپوناترمی می‌گویند. هیپوناترمی سبب کاهش غیرطبیعی سطح سدیم در جریان خون می‌شود و این امر، طغیان محتویات درون سلول‌ها را در پی دارد. گرفتگی عضلانی، ضعف و بی‌حالی، تهوع، استفراغ، خستگی، اسپاسم و سردرد از عوارض مسمومیت آبی است.
محققان مصرانه ادعا می‌کنند که نیاز بدنِ هر فرد به نوشیدن آب متفاوت است. اگر جنب‌وجوش شما زیاد باشد یا اهل‌ورزش باشید، طبعا آب بیشتری می‌نوشید، اما اگر مشکل قلبی‌عروقی یا کلیوی داشته باشید، بهتر است کمتر آب بنوشید. درهرصورت، بهترین راهِ فهمیدن میزان نیاز روزانه‌‌ی ما به آب، تشنگی است. اگر احساس تشنگی نمی‌کنید، به‌زور آب نخورید.
۵. استفاده از کیسه‌ی آب گرم
گذاشتن کیسه‌ی آب سرد یا گرم روی موضع دردناک بدن، دم‌دست‌ترین روش ما برای تسکین درد است، اما بهتر است با فهرست کاملی از بیماری‌هایی آشنا بشوید که برای درمانشان به استفاده از کیسه‌‌های آب گرم نیازی نیست. برخی از این بیماری‌ها عبارت‌اند از: خون‌ریزی، التهاب شدید در ناحیه‌ی شکم (التهاب آپاندیس، التهاب کیسه‌ی صفرا، التهاب لوزالمعده)، و رگ‌به‌رگ‌شدگی یا آسیب‌دیدگی (چند ساعت یا چند روز نخستِ پس‌ازآن). پروسه‌های گرمایی در درمان بیماری‌های سرطانی هم مضرند.
۶. آماده‌کردن ذرت بوداده در مایکروویو (تندپز)
مسئله درباره‌ی روش پخت نیست، بلکه درباره‌ی افزودنی‌هاست. خطری که از آن صحبت می‌کنیم، مربوط به ماده‌ای شیمیایی است به‌نام دی‌استیل . دی‌استیل نوعی روغن مصنوعی و طعم‌دهنده‌‌ای با رایحه و رنگی شبیه کره است. مصرف دی‌استیل ضرری ندارد، اما مسئله‌ی نگران‌کننده وقتی اتفاق می‌افتد که این ماده‌ی شیمیایی پس از بخارشدن در اثر گرما، وارد ریه‌ها شود. طبق تحقیقات انجام‌شده در این زمینه، بین استشمام بوی این طعم‌دهنده‌ی مصنوعی و انسداد ریوی مزمن، رابطه‌ای وجود دارد. برای جلوگیری از این آسیب، اجازه بدهید ذرت بوداده قبل از خوردن، کمی سرد شود.
۷. غذاخوردن پشت میز کار
محیط‌های کاری، بسیار گوناگون‌اند و بدون‌شک همه‌ی آنها مکان‌های مناسبی برای غذاخوردن نیستند. حتی غذاخوردن در برخی محیط‌ها ممکن است خطرناک باشد، چون هزاران باکتری در این محیط‌ها انباشته شده‌اند که وجودشان در هضم غذا اختلال ایجاد می‌کند. اگر این دلایل برایتان کافی نیست، لااقل: به بوی غذایتان فکر کنید که شاید حواس دیگران را پرت کند؛ به مغزتان فکر کنید که حتی موقع غذاخوردن هم نمی‌تواند استراحت کند؛ به پاهایتان فکر کنید که به ورزش احتیاج دارند، و دست‌آخر کمی هم به فکر شکمتان باشید، چون تا زمانی که مغزتان روی غذاخوردن تمرکز نکند، شکم نمی‌تواند غذا را هضم کند.
۸. پوشیدن صندل در شهر
فرارسیدن فصل گرما پوشیدن صندل را برای بسیاری از ما به ضرورت تبدیل می‌کند. آیا از خطرات پوشیدن صندل در شهر باخبرید؟ نخستین و مهم‌ترین خطر پوشیدن صندل در شهر، بریدگی، خراش و آسیب‌های مشابه آن است. هرگونه زخم یا خراش کوچک، خواه گزیدگی حشرات باشد و خواه تاول، به‌آسانی دچار عفونت می‌شود و عفونت می‌تواند به کل بدن سرایت کند.
۹. نوشیدن شیر بدون چربی
این نوشیدنی به‌ظاهر همان شیر است که فقط چربی ندارد، اما این‌طور نیست. شیر بدون چربی به‌لحاظ ارزش غذایی قابل‌مقایسه با شیر عادی نیست. زمانی‌‌که چربی شیر را می‌گیرند، ویتامین هم با چربی از شیر خارج می‌شود و جای خود را به موادی مصنوعی می‌دهد که برای بدن ضرر دارند. بسیاری از تولیدکنندگان با افزودن پودر شیر، این نوشیدنی فاقد چربی را تقویت می‌کنند. هنوز هیچ شواهد بالینی‌ای در دست نیست، اما با آزمایش کلسترولِ اکسیده‌شده روی بدن حیوانات، مشخص شد [در اثر مصرف این نوع شیرها] در دیواره‌ی داخلی سرخ‌رگ آنها پلاک‌های شریانی تشکیل می‌شود. همان‌طور که می‌دانیم تشکیل این پلاک‌ها خطر حمله‌های قلبی را افزایش می‌دهد.
۱۰. اهمیت‌ندادن به طرز نشستن
صحیح‌نشستن به‌معنای متقارن بودنِ موقعیت تمام اندام بدن است. آداب نشستن را رعایت کنید تا از درد کمر، گردن و زانو جلوگیری کنید.
- ارتفاع صندلی را طوری تنظیم کنید که زاویه‌ی میان ران و ساق پا، زاویه‌ی میان ران و ستون فقرات و زاویه‌ی میان ساعد و بازو روی دسته‌ی صندلی، ۹۰ درجه باشند؛
- باسن شما باید حداقل دوسوم سطح نشیمنگاه صندلی را پُر کند. باسن خود را در انتهای سطح نشیمنگاهِ صندلی قرار دهید؛
- پشتی صندلی باید با قسمت بالایی و میانیِ کمرتان در تماس باشد و گودی طبیعی کمرتان را پر کند. اگر پشتی صندلی گودی کمرتان را پر نمی‌کند، از بالشتک‌های کوچک استفاده کنید؛
- مفصل شانه‌ها حتما باید در یک سطح و عضله‌های شکم شل باشند؛
- پاهایتان را روی هم نیندازید. این کار [علاوه‌بر مضراتی که برشمردیم،] مانع گردش خون می‌شود؛
- وقتی روی صندلی چرخ‌دار نشسته‌اید، آن را آهسته به اطراف حرکت دهید تا آسیبی به کمرتان وارد نشود؛
- طوری روی صندلی بنشینید که وزنتان را به باسن منتقل کنید و سرتان رو به جلو و متمایل به بالا باشد؛
- هنگام خستگی، برای جابه‌جایی و تغییر وضعیت شتاب نکنید؛ اجازه بدهید ماهیچه‌های بدنتان به وضعیت درست عادت کنند. بدن برای عادت‌کردن به طرز صحیحِ نشستن به زمان احتیاج دارد.
۱۱. خوابیدن به‌پهلو یا روی شکم
شاید با خوابیدن روی شکم یا پهلو، بهتر یا سریع‌تر خوابتان ببرد، اما این حالت‌ها سلامت بدن را به‌خطر می‌اندازند. اگر حالت خوابیدنتان را به‌موقع اصلاح نکنید، با مشکلات جدی مواجه می‌شوید. وقتی به پهلو یا وضعیت جنینی می‌خوابید، مانع حرکت آزادانه‌‌ی دیافراگم می‌شوید و این عادت مشکلات مختلفی را به‌وجود می‌آورد، ازجمله کمردرد و مشکلات ریوی. خوابیدن روی شکم خطرناک‌تر است، زیرا در این وضعیت به تمام اندام‌های بدن فشار وارد می‌شود و در درازمدت دچار آسیب عصبی و مشکلات قلبی می‌شوید.
