بی‌شک درباره خواص عسل مطالب زیادی خوانده‌اید، ولی عسل تنها محصول پرخاصیت و مفید زنبورها نیست. آنها ماده چسبناک دیگری نیز تولید می‌کنند که کاربردهای فراوانی دارد. موم عسل ماده‌ای جادویی است که زنبورها برای ساختن لانه خود تولید می‌کنند. پس از برداشت عسل، موم باقی‌مانده به‌شکل بلوک‌هایی درمی‌آید. با خرید موم عسل می‌توانید از آن برای مصارف گوناگون استفاده کنید. در ادامه کاربردهای موم زنبورعسل را برمی‌شماریم و نکات مهم درباره مصرف آن را بیان می‌کنیم.
خواص موم عسل برای سلامتی
از موم عسل به‌عنوان غلیظ‌کننده، امولسیفایر و سفت‌کننده در لوازم آرایشی و ماده‌ای معطر در صابون‌ها و عطرها استفاده می‌کنند. موم سفید و موم عسل خالص نیز برای درخشان و براق‌کردن قرص‌ها کاربرد دارد. از موم زنبورعسل برای مهار کلسترول بالا و درد و درمان عفونت‌های قارچی پوست، اسهال، سکسکه و زخم معده استفاده می‌کنند. البته برای تأیید کاربردهای درمانی موم زنبورعسل پژوهش علمی معتبری انجام نشده است و به شواهد بیشتری نیاز داریم. در ادامه برخی از کاربردهای موم عسل را توضیح می‌دهیم.
۱. بهبود وضعیت پارگی‌های کوچک در پوشش مقعد (شقاق مقعدی)
استفاده از مخلوط موم زنبورعسل، عسل و روغن زیتون در ناحیه آسیب‌دیده به‌مدت ۱۲ ساعت، درد، خون‌ریزی و خارش ناشی از شقاق مقعدی را کاهش می‌دهد.
۲. تسریع بهبود سوختگی
استفاده از گاز پانسمان همراه با مخلوطی از موم عسل، روغن زیتون و شنگار (alkanna) برای سوختگی‌های درجه دو، بهبودی را تسریع می‌کند و زمان بستری‌شدن در بیمارستان را کاهش می‌دهد. بر اساس پژوهش‌های اولیه، استفاده از نوعی کرم موم زنبورعسل خاص می‌تواند خارش ایجادشده در هنگام بهبود سوختگی را کاهش دهد.
۳. کاهش علائم بثورات ناشی از بستن پوشک
استفاده از ترکیب موم، عسل و روغن زیتون در منطقه آسیب‌دیده روزی ۴ مرتبه به‌مدت ۷ روز، علائم بثورات ناشی از بستن پوشک را کاهش می‌دهد.
۴. تسکین هموروئید یا بواسیر
استفاده از ترکیب موم، عسل و روغن زیتون به‌مدت ۱۲ ساعت در ناحیه آسیب‌دیده، درد و خون‌ریزی و خارش ناشی از هموروئید را کاهش می‌دهد.
۵. تسریع بهبودی التهاب و زخم‌های داخل دهان (موکوزیت دهان)
استفاده از ترکیب عسل، روغن زیتون، عصاره بره‌موم و موم عسل روی زخم‌های دهانی شدید ناشی از درمان سرطان به تسریع بهبودی کمک می‌کند. البته ممکن است استفاده از این ترکیب برای افراد مبتلا به زخم‌های متوسط مؤثر نباشد. همچنین ممکن است استفاده از عسل به‌تنهایی بهتر از این ترکیب باشد.
۶. درمان عفونت قارچی پوست (Ringworm)
استفاده از ترکیب موم، عسل و روغن زیتون در ناحیه آسیب‌دیده به‌مدت ۴ هفته و روزی ۳ بار موجب بهبود عفونت قارچی پوست می‌شود.
۷. تسکین خارش کشال (Jock itch) یا تینیا کروریس (tinea cruris)
استفاده از ترکیب موم، عسل و روغن زیتون در ناحیه آسیب‌دیده ۳ بار در روز به‌مدت ۴ هفته موجب بهبود خارش کشال می‌شود.
۸. بهبود عفونت قارچی تینه‌آ وِرسیکالر (Tinea versicolor)
استفاده از ترکیب موم، عسل و روغن زیتون روی ناحیه آسیب‌دیده روزی ۳ بار به‌مدت ۴ هفته موجب بهبود نوعی عفونت قارچی پوستی به‌نام تینه‌آ ورسیکالر می‌شود.
دیگر کاربردهای موم زنبور عسل
۱. ساخت شمع
خریدن شمع آماده بسیار راحت‌تر از ساختن آن است، ولی وقتی خودتان شمع را بسازید، می‌توانید در ترکیب آن از هر ماده‌ای که می‌خواهید استفاده کنید، مانند شمع‌های لیمویی خانگی که عطری دلنشین دارند و پشه‌ها را دور می‌کنند.
۲. روان‌کاری چوب
شاید در خانه کمدی قدیمی داشته باشید که وقتی کشوهایش را باز می‌کنید، غِژغِژ می‌کند. موم عسل روان‌کننده‌ای طبیعی است که استفاده مقدار کمی از آن روی کشوها، درها و پنجره‌هایی که جیرجیر می‌کنند، بسیار مؤثر است.
۳. ساخت جایگزینی برای سلفون
پلاستیک برای محیط‌زیست بسیار مضر است. برای تازه‌نگه‌داشتن مواد غذایی جایگزینی بهتر از سلفون نیز وجود دارد، جایگزینی که از پارچه، موم عسل و چند ماده طبیعی دیگر ساخته می‌شود. این جایگزین قابل‌شست‌وشو و تجذیه‌پذیر است و بارها می‌توان از آن استفاده کرد.
برای این کار یک تکه پارچه نخی نازک (۱۰۰درصد پنبه‌ای) را به اندازه دلخواه برش بزنید. سپس یک تکه کاغذروغنی را روی سینی فر بگذارید و پارچه را روی آن قرار دهید. مخلوط موم، رزین و روغن جوجوبا را به‌طور یکنواخت روی پارچه بپاشید. حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه سینی را داخل فر قرار دهید تا مواد کاملا ذوب شوند. سپس با قلم‌مو مخلوط موم عسل را به‌طور یکنواخت روی پارچه پخش کنید.
وقتی مخلوط به‌طور یکنواخت ذوب شد، سینی را از فر خارج کنید و ورقه را با انبر بلند کنید. می‌توانید آن را در هوا تکان دهید تا به‌اندازه‌ای خنک شود که بتوانید آن را با دست لمس کنید. سپس آن را در جایی آویزان کنید تا مواد روی پارچه سفت شوند.
۴. استفاده از موم عسل در شیرینی‌پزی
می‌توانید سطح قالب شیرینی‌پزی را با موم عسل و کره بپوشانید و بگذارید منجمد شود. سپس خمیر را داخل قالب بریزید و در فر بپزید. این کار موجب می‌شود که شیرینی‌ها شکل زیبایی پیدا کنند و سطح بیرونی‌شان ترد شود. موم عسل ماده‌ای خوراکی است و خوردن آن هیچ ضرری ندارد.
۵. جلادادن مبلمان
اگر مبل‌هایتان کهنه به نظر می‌رسند، با کمی واکس طبیعی آنها را جلا بدهید. برای این کار موم عسل به نسبت ۱ به ۳ با روغن زیتون یا روغن نارگیل ترکیب کنید و روی بخار آب قرارشان دهید تا ذوب شوند. پس از خنک و سفت‌شدن ترکیب، با دستمالی تمیز مقداری از آن را روی مبلمان چوبی بمالید. سپس دستمال دیگری را روی مبلمان بکشید تا تمام مواد باقی‌مانده پاک شود. با این کار مبلمانتان مانند روز اولشان می‌شوند.
۶. ساختن مدادشمعی
موم و صابون رنده‌شده را به نسبت مساوی مخلوط و روی حرارت بخار آب ذوب کنید. پس از ذوب‌شدن، مخلوط را داخل قالب‌هایی بریزید و به هریک از قالب‌ها چند قطره رنگ خوراکی اضافه کنید و هم بزنید تا رنگ‌های متفاوتی به دست بیایند. چند ساعت صبر کنید تا مدادشمعی‌ها سفت و آماده استفاده شوند.
۷. ساختن بالم لب (نرم‌کننده و مرطوب‌کننده لب)
موم زنبورعسل به‌دلیل حفظ‌کردن رطوبت در تمام طول روز، برای ساخت لوازم آرایشی کاربرد زیادی دارد. حفظ رطوبت به نرم و مرطوب‌کردن لب‌های خشک و ترک‌خورده کمک می‌کند. برای ساخت بالم لب خانگی با موم عسل دستورهای زیادی وجود دارد. مثلا می‌توانید از روغن نعناع، شی باتر و روغن نارگیل استفاده کنید.
۸. درخشان‌کردن وسایل برنزی
۱۵۰ گرم موم عسل را در ۱ لیتر تربانتین ذوب کنید. با حوله‌ای تمیز لایه نازکی از این محلول را روی وسایل برنزی خود بمالید تا از تیره‌شدنشان جلوگیری کنید.
۹. جلادادن تخته خردکن چوبی
نصف قاشق چای‌خوری موم ذوب‌شده را با ۱ پیمانه روغن معدنی ترکیب کنید. این ترکیب را با دستمال تمیز روی تخته خردکن بمالید تا آن را نو و سالم نگه دارید. می‌توانید از این ترکیب برای محافظت‌کردن از سایر وسایل چوبی مانند کفگیر، قاشق و کاسه سالادخوری نیز استفاده کنید.
۱۰. جلوگیری از زنگ‌زدن ابزار
با پوشاندن ابزاری مانند چنگک و بیلچه باغبانی با موم زنبورعسل می‌توانید از آنها در برابر زنگ‌زدگی محافظت کنید. فقط کافی است یک تکه موم را روی قطعات فلزی بمالید، سپس با پارچه‌ای تمیز موم اضافی را پاک کنید.
۱۱. ضدآب‌کردن کفش‌ها
برای ضدآب‌کردن کفش‌های کتانی‌تان ابتدا آنها را تمیز کنید تا هرگونه آلودگی از رویشان پاک شود. سپس مقداری موم را با دستمال روی کفش‌ها بمالید و برای ذوب‌کردن آن از سشوار استفاده کنید. در پایان موم اضافی را با دستمال پاک کنید.
۱۲. استفاده از موم عسل روی سینی و قالب فر
با مالیدن موم روی سینی و قالب فر قبل از استفاده از آنها، ظاهرشان را سالم و نو نگه دارید. فقط کافی است با پارچه‌ای تمیز موم را روی سطح سینی یا قالب بمالید و مثل همیشه با آن آشپزی یا شیرینی پزی کنید. با گذشت زمان لایه‌ای دائمی از موم روی سینی تشکیل می‌شود و دیگر مجبور نیستید هر بار آن را چرب کنید.
۱۳. بازکردن زیپ
وقتی هوا سرد می‌شود، زمان آن می‌رسد که لباس‌های زمستانی را از کمد بیرون بیاورید. گاهی پس از ماه‌ها استفاده‌نکردن از لباس‌ها زیپ آنها به‌سختی باز و بسته می‌شود. در این شرایط فقط کافی است که تکه کوچکی از موم زنبورعسل را روی دندانه‌های زیپ بمالید.
عوارض جانبی
مصرف خوراکی موم عسل برای بیشتر افراد بی‌خطر است، ولی در موارد نادر بعضی از افراد به آن واکنش آلرژیک نشان می‌دهند. مصرف موضعی موم عسل روی پوست نیز برای بیشتر افراد بی‌خطر است. البته در موارد نادر بعضی از افراد پس از استفاده از موم زنبورعسل دچار بثورات پوستی آلرژیک می‌شوند.
دوز مصرف
دوز مصرف مناسب موم زنبورعسل به عوامل گوناگونی مانند سن و وضعیت سلامتی بستگی دارد. در حال حاضر درباره میزان مصرف مناسب موم عسل اطلاعات علمی کافی وجود ندارد. به خاطر داشته باشید که محصولات طبیعی همیشه بی‌خطر نیستند و دوز مصرف آنها می‌تواند مهم باشد. بنابراین به دستورالعمل‌های روی برچسب محصول توجه کنید و قبل از استفاده از محصول با داروساز، پزشک یا سایر متخصصان مراقبت‌های بهداشتی مشورت کنید.
شما بگویید
حال که می‌دانیم موم عسل چیست و چه کاربردهایی دارد، می‌توانیم در موارد مختلف از آن استفاده کنیم. البته برای کاربردهای پزشکی باید بررسی‌های بیشتری انجام شود. اگر تابه‌حال از موم زنبورعسل استفاده کرده‌اید، خوشحال می‌شویم که تجربیات خود را با ما در میان بگذارید و بنویسید که چه نتیجه‌ای گرفته‌اید.
