مراجعه منظم به دندانپزشک نقش مهمی در حفظ سلامت دهان و دندان است. اما بعضی از افراد حتی وقتی به نشستن روی صندلی دندانپزشکی فکر می‌کنند، دچار اضطراب می‌شوند. اضطراب دندانپزشکی مشکل شایعی است که تقریباً ۳۶ درصد مردم از آن رنج می‌برند.
وجود ابزارهای تیز با صدای بلند در مجاورت دهان ممکن است برای بعضی از افراد اعصاب خردکن باشد یا باعث ترسیدن آن‌ها شود. تجربه‌ی ناخوشایند از مراجعه به دندانپزشکی هم می‌تواند اضطراب و سایر احساسات آزاردهنده را تشدید کند. از سوی دیگر، دندانپزشکان معتقدند که بعضی از مردم از وضعیت دندان‌های خود یا پوسیدگی آن‌ها خجالت می‌کشند و نگران هستند که مورد قضاوت قرار بگیرند. به همین دلیل، از مراجعه به دنداپزشک خودداری می‌کنند.
اگر برای رفع مشکلات دندان و لثه‌ی خود به‌موقع اقدام نکنید، سلامت دهان شما تحت تأثیر قرار می‌گیرد و در نهایت زمانی که به دندانپزشک مراجعه می‌کنید، احتمالاً مجبور به پذیرفتن درمان‌هایی می‌شوید که طولانی‌تر و آزاردهنده‌تر و در عین حال گران‌تر هستند. با توجه به اهمیت این موضوع، مقاله‌ی امروز میدونی را به اضطراب دندانپزشکی و نحوه‌ی مقابله با آن اختصاص داده‌ایم. ما را تا انتهای این مطلب همراهی کنید.
علائم اضطراب دندانپزشکی
چگونه از ابتلای خود به این مشکل مطلع شوید؟ بعضی از افراد قبل از ورود به مطب دندانپزشکی کمی احساس ناراحتی می‌کنند، اما اضطراب آن‌ها به‌حدی نیست که از رفتن نزد دندانپزشک خودداری کنند. در مقابل، افرادی که از اضطراب دندانپزشکی رنج می‌برند، ممکن است قبل از ویزیت علائم آزاردهنده‌ی زیر را تجربه کنند:
- تپش قلب
- حمله پانیک
- افت فشار خون
- تعریق شدید
- گریه کردن
- احساس ضعف
دلایل اضطراب دندانپزشکی
این مشکل دلایل متعددی دارد که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- ترس از درد
- تجربیات ناخوشایند گذشته
- سابقه‌ی فراگیر
- بی‌اعتمادی نسبت به دندانپزشک
- ترس از ابزارهای دندانپزشکی
- ترس از عوارض جانبی داروهای بی‌حسی
- ترس از بی‌اثر بودن داروهای بی‌حسی
راه‌های مقابله با اضطراب دندانپزشکی
اضطراب دندانپزشکی می‌تواند تمام گروه‌های سنی را تحت تأثیر قرار داده و مانع مراجعه‌ی آن‌ها به دندانپزشک شود. به جای اینکه به دلیل مضطرب بودن درمان خود را به تعویق بیندازید، سعی کنید با راهکارهای زیر آن را کنترل کنید:
۱. دندانپزشکی را که با او راحت هستید، پیدا کنید
کنترل اضطراب با پیدا کردن دندانپزشک شروع می‌شود. برای اینکه دندانپزشک مناسب خودتان را پیدا کنید، می‌توانید روش‌های زیر را به‌کار بگیرید:
- نظر اعضای خانواده یا دوستان قابل اعتماد خود را که در منطقه‌ی شما زندگی می‌کنند، پرسیده و از آن‌ها بخواهید که دندانپزشک مناسبی را به شما پیشنهاد دهند. اگر آن‌ها با دندانپزشک خود راحت باشند و بتوانند بدون استرس و اضطراب به او مراجعه کنند، احتمالاً شما هم این مشکلات را تجربه نخواهید کرد.
- با جست‌وجو در اینترنت دندانپزشکان محل زندگی خود را پیدا کرده و نظر بیماران را درباره‌ی آن‌ها بخوانید. ممکن است بعضی از مراجعه‌کنندگان به اضطراب خود اشاره کرده و نحوه‌ی برخورد دندانپزشک را با این مشکل بیان کرده باشند.
- از رسانه‌های اجتماعی برای پیدا کردن دندانپزشکان و بررسی نظرات بیماران استفاده کنید.
- با دندانپزشک و تیم او در مورد رویکرد درمانی آن‌ها صحبت کنید تا در حین ویزیت احساس راحتی و امنیت داشته باشید.
۲. ترس‌های خود را با دندانپزشک در میان بگذارید
هنگامی که از دندانپزشک وقت ملاقات می‌گیرید، نگرانی‌های خود را مطرح کنید و از سؤال پرسیدن در مورد نحوه‌ی انجام کار نترسید. اینکه کارکنان مطب نگرانی‌های شما را درک کنند و خودتان دقیقاً بدانید که باید انتظار چه چیزی را داشته باشید، می‌تواند از اضطراب شما بکاهد. علاوه بر این، با دندانپزشک خود در این مورد صحبت کنید که اگر در حین معاینه به استراحت نیاز داشتید، چگونه این موضوع را به او اطلاع دهید. به‌عنوان مثال، می‌توانید دست‌تان را بالا ببرید.
۳. مدیتیشن کنید
نشستن در اتاق انتظار مطب دندانپزشکی ممکن است به افزایش اضطراب منجر شود. در این شرایط، مدیتیشن شما را آرام می‌کند و از شدت استرس‌تان می‌کاهد. این تکنیک را می‌توانید در همه جا، حتی مطب دندانپزشکی، انجام دهید.
پس از نشستن در اتاق انتظار، چشم‌هایتان را ببندید یا به یک شیء خیره شوید و به بدن خود اجازه دهید که کاملاً ریلکس شود. روی قسمت‌های مختلف بدن تمرکز کرده و سعی کنید به‌طور خودآگاه تنش را از آن دور کنید.
۴. از تکنیک تصویرسازی هدایت‌شده کمک بگیرید
راهکار دیگری که برای کنترل اضطراب دندانپزشکی توصیه می‌شود، تجسم افکار خوشایند است. همان‌طور که روی صندلی دندانپزشکی نشسته‌اید، به خاطرات خوش خود فکر کنید. این کار می‌تواند ذهن شما را آرام کند.
۵. روی تنفس خود تمرکز کنید
تحقیقات ثابت کرده‌اند که تنفس عمیق به کنترل اضطراب کمک می‌کند و می‌تواند نگرانی‌های شما را هنگام نشستن روی صندلی دندانپزشکی کاهش دهد. شمارش اعداد در حین نفس کشیدن راهکار ساده‌ای است که حتی وقتی دندانپزشک در حال کار کردن روی دهان‌تان است، می‌تواند اضطراب شما را تسکین دهد.
وقتی اضطراب‌تان شروع شد، تا چهار شماره نفس بکشید و تا چهار شماره هم هوا را از ریه‌های خود خارج کنید. پنج بار تکرار این کار برای کاهش ضربان قلب و القای حس آرامش کافی است.
۶. آرام‌سازی پیشرونده‌ی عضلانی را امتحان کنید
آرام‌سازی پیشرونده‌ی عضلانی درست مثل تنفس عمیق می‌تواند ضربان قلب و اضطراب را کاهش دهد. یکی از مزیت‌های این روش این است که می‌توانید حتی زمانی که روی صندلی دندانپزشکی دراز کشیده‌اید، آن را انجام دهید.
آرام‌سازی پیشرونده‌ی عضلانی را با سفت کردن و شل کردن عضلات انگشت‌های پا شروع کنید و تا سر و گردن این کار را ادامه دهید. متخصصان توصیه می‌کنند که عضلات خود را به‌مدت پنج ثانیه منقبض کنید و قبل از اینکه به سراغ قسمت بعدی بدن بروید، آن‌ها را به‌مدت ۳۰ ثانیه شل کنید.
۷. سعی کنید حواس خود را پرت کنید
هنگام مراجعه به مطب چیزی به همراه داشته باشید که بتواند ذهن شما را از اتفاقی که در دهان‌تان در حال وقوع است و همچنین صدای ابزارهای دندانپزشکی دور کند. برای مثال، می‌توانید بعد از مشورت با دندانپزشک با هدفون به موسیقی، پادکست یا کتاب صوتی مورد علاقه‌ی خود گوش دهید. تحقیقات نشان می‌دهد که گوش دادن به موسیقی آرامش‌بخش به کاهش اضطراب دندانپزشکی در بیماران بزرگسال و کودک کمک می‌کند.
اگر گوش دادن به موسیقی برای کاهش اضطراب کافی نبود، با خودتان چیزی به دندانپزشکی ببرید که دست‌ها را هم مشغول کند. انجمن دندانپزشکی آمریکا استفاده از فیجت اسپینر (فرفره‌ی بی‌قراری) یا توپ ضداسترس را پیشنهاد می‌کند.
۸. همراه با دوست خود به مطب بروید
همراه بردن یکی از اقوام یا دوستان ممکن است بتواند به آرام کردن ذهن شما کمک کند. از دندانپزشک خود بپرسید که آیا کسی می‌تواند شما را در اتاق معاینه همراهی کند یا خیر. حتی اگر نتوانید در حین معاینه با این شخص صحبت کنید، حضور او در مطب باعث می‌شود که احساس امنیت، راحتی و آرامش بیشتری داشته باشید.
۹. درباره‌ی استفاده از دارو با پزشک مشورت کنید
داروهای ضداضطراب مانند آلپرازولام یا دیازپام می‌توانند برای کنترل موارد شدید اضطراب دندانپزشکی مفید باشند. اگر از مراجعه به دندانپزشک به‌طور کامل اجتناب می‌کنید یا احساس می‌کنید که برای ویزیت به داروهای ضداضطراب نیاز دارید، با پزشک در مورد این مشکل مشورت کنید. گاهی اوقات، ممکن است اضطراب نشانه‌ی یک مشکل جدی باشد که به کمک تخصصی نیاز دارد.
۱۰. از بیهوشی عمومی استفاده کنید
این راهکار به افرادی توصیه می‌شود که از اضطراب شدید رنج می‌برند. به خاطر داشته باشید که گاهی اوقات بیهوشی در بیمارستان زیر نظر متخصص بیهوشی انجام می‌شود. بعضی از مطب‌های دندانپزشکی هم می‌توانند این گزینه را ارائه دهند، اما دندانپزشک باید در این زمینه به‌طور تخصصی آموزش دیده باشد.
کمک به کودکان برای مقابله با اضطراب دندانپزشکی
نگرانی کودکان یا نوجوانان در مورد ویزیت دندانپزشکی رایج بوده و غیرعادی نیست، به‌خصوص اگر بخواهند برای اولین بار به دندانپزشک مراجعه کنند یا اگر تجربه‌ی بدی در این زمینه داشته باشند. رعایت نکات فوق در کاهش اضطراب کودکان مؤثر است، اما علاوه بر آن‌ها می‌توانید راهکارهای زیر را هم امتحان کنید:
به دندانپزشکی مراجعه کنید که در کار با کودکان تخصص دارد
مراجعه به دندانپزشک اطفال که در کار با بیماران کم سن و سال تجربه دارد و احتمالاً مطب او برای مراجعه‌ی این گروه‌ی سنی آماده و تجهیز شده است، به کاهش اضطراب کودکان کمک می‌کند.
کودک خود را قبل از ویزیت آماده کنید
شما باید قبل از مراجعه به دندانپزشک در مورد نگرانی‌های فرزندتان صحبت کنید. به کودک‌تان بگویید که مراجعه به دندانپزشک به حفظ سلامت بدن او کمک می‌کند و شما در حین درمان در مطب می‌مانید تا از او حمایت کنید.
وسیله‌ای را که باعث آرامش کودک می‌شود با خود به دندانپزشکی ببرید
به کودک اجازه دهید که عروسک یا اسباب‌بازی مورد علاقه‌ی خود را به مطب بیاورد تا در طول ویزیت در کنارش باشد.
کلام پایانی
اضطراب باعث می‌شود که از مراجعه به دندانپزشک خودداری کنید یا درمان را به تعویق بیندازید که این امر می‌تواند به بروز مشکلات زیادی منجر شود. مراجعه منظم به دندانپزشک به تشخیص به‌موقع بیماری‌های حفره‌ی دهان کمک می‌کند.
اضطراب دندانپزشکی هم کودکان و هم بزرگسالان را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما خوشبختانه راه‌های زیادی برای غلبه بر این مشکل وجود دارد. با دندانپزشک خود صحبت کرده و نظر او را در مورد تکنیک‌هایی که می‌توانند به کاهش اضطراب کمک کنند، بپرسید. مدیتیشن، تصویرسازی هدایت‌شده، آرام‌سازی پیشرونده‌ی عضلانی، شمارش اعداد در حین تنفس و… از راهکارهای آرامش‌بخشی هستند که می‌توانید امتحان کنید.
منابع: livestrong, healthline
