گیاهان آپارتمانی سازگار با نور کم؛ ۲۳ گیاه زیبا برای نگهداری در خانه

این گیاه به‌دلیل شکل و طرح‌های زیبا و غیرمعمول روی برگ‌هایش موردتوجه قرار گرفته است و بومی جنگل‌های برزیل است. روی برگ‌های گیاه کالاته‌آ سبز روشن و زیر برگ‌ها نیز ارغوانی پررنگ است و این رنگ‌های متفاوت، تضاد زیبایی را ایجاد کرده است. کالاته‌آ گیاه بسیار زیبا و خاصی است که حال‌وهوای نواحی گرمسیری استوایی را به خانهٔ شما می‌آورد. فقط فراموش نکنید که این گیاه به محیطی غنی و مرطوب نیاز دارد. گیاه مارزنگی باید در جایی سایه با نور غیرمستقیم خورشید نگهداری شود، چون نور مستقیم خورشید موجب تغییر رنگ برگ‌ها به قهوه‌ای می‌شود و برگ‌های گیاه را خشک و شکننده می‌کند.

۲. مارچوبهٔ سرخسی (Asparagus Fern)

می‌توان مارچوبهٔ سرخسی را در گلدان‌ها و سبدهای آویزان قرار داد تا شاخ‌وبرگ‌هایش روی زمین و در اطراف گسترده شوند. شکل خاص و آویزان شاخ‌وبرگ‌های مارچوبهٔ سرخسی آن را گیاه مناسبی برای گلدان‌های آویزان می‌کند. باید به شاخه‌های مارچوبهٔ سرخسی، فضای کافی بدهید تا رشد کنند و پخش شوند و گیاه به رشد کامل خود برسد.

درواقع این گیاه فریبنده که به‌دلیل شاخ‌وبرگ‌های زیبا و پَرمانندش نگهداری می‌شود، سرخس نیست و به خانوادهٔ سوسنیان (Liliaceae) تعلق دارد. نگهداری از این گیاه بسیار آسان‌تر از سرخس‌هاست و به محیط بسیار مرطوبی نیاز ندارد. ولی اگر هوای اتاق خشک است، با قرار دادن گیاه، نزدیک دستگاه بخور سرد و رطوبت‌ساز، می‌توانید آن را سرحال نگه دارید.

از نظر شرایط نوری نیز مارچوبهٔ سرخسی می‌تواند با نور کم یا فضاهای روشن کاملا سازگار شود، ولی حتما باید آن را از نور مستقیم خورشید دور نگه دارید، چون موجب زرد شدن و ریختن شاخ‌وبرگ‌هایش می‌شود. مارچوبهٔ سرخسی از روزهای گرم و شب‌های خنک لذت می‌برد. تغییر دمایی به‌اندازهٔ ۱۰ درجه برای این گیاه خوب است، بنابراین اگر می‌توانید در هنگام خواب، گرمای اتاق را کم کنید.

۳. گیاه وافل (Waffle Plant)

باید این گیاه را از نور مستقیم خورشید دور نگه دارید. پیش از آبیاری صبر کنید تا سطح خاک گلدان خشک شود و مطمئن شوید که زهکشی آب خوب است. این گیاه خزنده با برگ‌های پُرچین و چروکیده به هر اتاقی، زیبایی و رنگ می‌بخشد.

۴. گیاه پول چینی (Chinese Money Plant)

گیاه پول چینی به‌راحتی از روی برگ‌های گرد و صاف خود شناسایی می‌شود. با وجود اینکه این گیاه فقط تا ارتفاع حدود ۱۲ اینچ رشد می‌کند، به‌دلیل شکل خاص خود به مرکز توجه خانهٔ شما تبدیل خواهد شد. این گیاه، نور خورشید را دنبال می‌کند، بنابراین ساقه‌های چوبی گیاهان بالغ‌تر در جهتی رشد می‌کنند که تا جای ممکن بتوانند نور خورشید را دریافت کنند. این گیاهان زیبا به مکان‌های سایه گرایش دارند و در زمستان نیز در طاقچهٔ پنجره به‌خوبی رشد می‌کنند. هرگز گیاه پول چینی را در معرض نور مستقیم خورشید قرار ندهید، چون به برگ‌های آن آسیب می‌رساند.

۵. فیکوس بنجامین یا انجیر برگ‌ریز (Weeping Fig)

شاید بتوان گفت که انجیر برگ‌ریز یکی از متنوع‌ترین گیاهان خانوادهٔ فیکوس است. این گیاه نام خود را از برگ‌های باریک و پیکان‌شکلی می‌گیرد که ساقه‌های ظریف و چوبی آن را پوشانده‌اند. انجیر برگ‌ریز یا فیکوس بنجامین گیاه بسیار خوبی برای تازه‌کارهاست که تازه مراقبت از گل را شروع می‌کنند، ولی به یاد داشته باشید که برگ‌های این گیاه نیز مانند درختان بزرگ‌تر در فصل زمستان می‌ریزد و ریزش برگ‌های آن کاملا طبیعی است.

انجیر برگ‌ریز از چند ساعت آفتاب خوردن زیر نور خورشید صبحگاهی لذت می‌برد، ولی پیش از اینکه نور خورشید بیش از حد شدید شود، آن را جابه‌جا کنید و از آفتاب بعدازظهر دور نگه دارید.

۶. گیاه فیل‌گوش یا باباآدم (Elephant’s Ear)

گیاه آلوکازیا (Alocasia) یا فیل‌گوش که در ایران با نام باباآدم شناخته می‌شود، بومی فیلیپین است. این گیاه گزینهٔ خوبی برای دوستداران گیاهان خانگی است که می‌خواهند گیاهی غیرمعمول و متفاوت را به مجموعهٔ گیاهان خود اضافه کنند. گیاه فیل‌گوش یا Alocasia Sanderiana با ساقه‌های عمودی، برگ‌های براق سبز تیره و رگه‌های روشن مشخص و قابل‌توجه خود در میان گیاهان پیوندی فراوان موجود، محبوبیت زیادی دارد.

در تابستان باید این گیاه را از نور مستقیم خورشید دور نگه دارید، چون موجب سوختن برگ‌هایش می‌شود. بنابراین باید گیاه فیل‌گوش را در محلی سایه نگه داری کنید و فقط در زمستان (که نور خورشید ضعیف است) ساعت‌های قرار دادن آن در معرض آفتاب را افزایش دهید.

۷. فیتونیا (Fittonia)

فیتونیا به‌دلیل برگ‌های زیبا و رنگارنگش در میان گیاهان زینتی خزندهٔ کوچک، محبوبیت زیادی دارد. البته نگهداری فیتونیا در شرایط معمول خانه کار چندان ساده‌ای نیست، چون این گیاه به رطوبت همیشگی علاقه دارد. بنابراین بهترین حالت، نگهداری آن در تراریوم یا باغ شیشه‌ای است.

فیتونیا بومی جنگل‌های پرو است و معمولا زیر سایه‌بان سایر گیاهان یافت می‌شود و به دریافت نور تکه‌تکه عادت دارد. بنابراین باید فیتونیا را از نور مستقیم خورشید دور نگه دارید و آن را در جایی سایه قرار دهید. نور خورشید بیش از حد موجب رنگ‌پریدگی برگ‌ها می‌شود و رگه‌های صورتی روشن آنها را محو می‌کند.

۸. فیکوس خزنده (Creeping Fig)

فیکوس خزنده با شاخ‌وبرگ‌های گسترده‌اش، نخستین گیاهی نیست که با شنیدن نام فیکوس به ذهن ما می‌آید. این گونه‌های خزنده، گیاهان آویزان و بالاروندهٔ بسیار خوبی هستند که دوست دارند دور چوب خزه‌پوش مرطوبی بپیچند و بالا بروند. در ساقه‌های این گیاهان، ریشه‌هایی هوایی نیز رشد می‌کند که در چسبیدن آنها به چیزهایی مانند قَیِم و چوب خزه‌پوش یا سطح داخل تراریوم (در صورتی که داخل باغ شیشه‌ای کاشته شوند) مفید است.

فیکوس خزنده یا انجیر چسب (Ficus Pumila) به خزیدن در امتداد زمین عادت دارد، بنابراین در جایی با سایهٔ مناسب در خانهٔ شما به‌خوبی رشد خواهد کرد. مشکل رایج درمورد این گیاه، قهوه‌ای و شکننده شدن برگ‌های آن در اثر قرار گرفتن زیاد در معرض نور خورشید است.

۹. سرخس پنجهٔ خرس (Bear’s Paw Fern)

سرخس پنجهٔ خرس یا فلبودیوم اورئوم (Phlebodium aureum) که در جنگل‌های بارانی و گرمسیری آمریکای جنوبی یافت می‌شود، شبیه سرخس‌های معمولی نیست. سرخس پنجهٔ خرس با برگ‌های آبی کاغذی‌اش (که به‌شکلی بلند و مجزا از یکدیگر هستند و ظاهری موج‌دار و شبیه مو دارند) گیاهی بسیار جذاب و غیرمعمول است که می‌توانید آن را به مجموعهٔ گیاهان آپارتمانی خود اضافه کنید.

سرخس پنجهٔ خرس نیز مانند بیشتر سرخس‌ها به نور کم علاقه دارد و تمایلی به قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید ندارد.

۱۰. دیفن‌باخیا یا Dumb Cane

گونه‌های فراوانی از دیفن‌باخیا (Dieffenbachia) وجود دارد که برگ‌های بعضی از آنها کاملا سبز است و بعضی دیگر نیز برگ‌هایی چندرنگ و زینتی‌تر دارند. همهٔ این گونه‌ها در صورت مراقبت کافی و مناسب می‌توانند تا ارتفاعی حدود ۱۵۰ سانتی‌متر رشد کنند.

در ماه‌های تابستان باید دیفن‌باخیای خود را در معرض نور غیرمستقیم خورشید و در جایی نیمه‌سایه (partial shade، یعنی جایی که در روز، ۲ تا ۴ ساعت آفتاب دارد) قرار دهید. ولی در زمستان باید آن را در معرض نور بیشتری قرار دهید. محو شدنِ رنگ‌های روی برگ‌ها به این معنی است که گیاه را در معرض تابش مستقیم آفتاب زیادی قرار داده‌اید و باید آن را به مکانی با سایهٔ بیشتری منتقل کنید.

۱۱. کریپتانتوس (Earth Star)

کریپتانتوس برخلاف بیشتر آناناسیان (Bromeliads) یا گیاهان هوایی (air plants)، گیاهی زمینی (terrestrial plant) است که ریشه‌های آن داخل خاک رشد می‌کنند، در حالی که سایر آناناسیان ترجیح می‌دهند به ساقهٔ سایر گیاهان یا پوستهٔ درختان بچسبند. نام این گیاه (Earth Star به‌معنیِ ستارهٔ زمینی) به‌دلیل شکل‌گیری برگ‌هایش به آن داده شده است. بیشتر کریپتانتوس‌ها فقط چند سانتی‌متر بالاتر از سطح زمین رشد می‌کنند و برگ‌های زُمُخت خود را (که با آرایه‌ای از رنگ‌های قرمز روشن تا صورتی ظاهر می‌شوند) روی زمین پخش می‌کنند.

کریپتانتوس بومی جنگل‌های آمریکای جنوبی است و به رشد کردن در امتداد سطح زمین عادت دارد. این گیاه از قرار گرفتن در مکان‌های سایه‌روشن (dappled shade، سایه با لکه‌های نور) لذت می‌برد و باید از نور آفتاب دور نگهداشته شود. با توجه کردن به رنگ برگ‌های گیاه می‌توانید میزان تحمل آفتاب در آن را بسنجید. برگ‌های گیاه در صورت قرار گرفتن در معرض نور زیاد به‌تدریج رنگ‌پریده می‌شوند و می‌سوزند و در صورتی که نور بسیار کمی به آنها برسد، قسمت‌های قرمز برگ‌ها کم‌کم سبز می‌شوند.

۱۲. پوتوس (Devil’s Ivy)

ساقه‌های نرم این گیاهِ خزنده به شکل زیبایی از سبدی آویخته به پایین آویزان می‌شود یا به چوب خزه‌پوش یا قیم می‌چسبد و با ریشه‌های هوایی خود در امتداد چوب و روبه‌بالا رشد می‌کند. پوتوس به‌دلیل برگ‌های زیبایش پرورش داده می‌شود و برگ‌هایی بزرگ، زیبا و قلبی‌شکل دارد. این گیاه با نام Sweetheart Vine (پیچک دلبر) و Devil’s Ivy (پیچک شیطان، چون کشتن آن تقریبا غیرممکن است) نیز شناخته می‌شود. نوع چندرنگ و ابلق این گیاه نیز موجود است.

برخلاف بیشتر گیاهان خانگی که معمولا نور کم موجب محو شدن طرح‌های روی برگ‌های‌شان می‌شود، طرح‌ها و رنگ‌های روی برگ‌های پوتوس ابلق شرایط بسیار کم‌نور را تحمل می‌کند. این گیاه مقاوم بدون نور زیاد نیز همچنان می‌تواند گیاهی جذاب و زیبا باشد. اگر پوتوس شما کاملا سبز باشد نیز نور کم مشکل‌ساز نخواهد شد. شرایط ایده‌آل برای این گیاه، فضایی روشن با نور غیرمستقیم خورشید است.

۱۳. هوستا یا سوسن پلانتین (Plantain Lily)

هوستا که از ژاپن می‌آید و به‌دلیل برگ‌های سرسبز و شاداب و فراوانش شناخته می‌شود، معمولا بیرون خانه کاشته می‌شود، ولی اخیرا به داخل خانه‌ها نیز راه یافته است. جذابیت این گیاه به‌دلیل الگوهای زیبای روی برگ‌هایش است. مراقبت از این گیاه، نسبتا ساده است و اگر در خانه فضای کافی داشته باشید، این گیاه می‌تواند به رشد کامل خود و قطری حدود ۱٫۶ متر برسد. همهٔ هوستاها در زمستان به خواب می‌روند، بنابراین معمولا گیاهانی یک‌ساله هستند. پس در صورت مرگ این گیاه پس از تابستانی سرسبز و شاداب، تعجب نکنید و ناراحت نشوید.

تمام انواع هوستاها در سایه به‌خوبی رشد می‌کنند، ولی میزان مقاومت به نور کم در انواع هوستا متفاوت است. برخی از انواع هوستا سایهٔ کامل را ترجیح می‌دهند و برخی دیگر در نیمه‌سایه بهتر رشد می‌کنند. بنابراین در هنگام خرید هوستا حتما به این مسئله توجه کنید.

۱۴. گل اسپاتی فیلوم (Peace Lily)

گل اسپاتی فیلوم یا چمچه‌ای به‌دلیل گل‌های سفیدش که شبیه گل شیپوری است، همیشه گیاه محبوبی محسوب می‌شده است. گل‌های این گیاه در بهار ظاهر می‌شوند و اگر خوش‌شانس باشید، در پاییز هم گل می‌دهد. این گیاه از نظر تصفیهٔ هوا یکی از بهترین گیاهان خانگی است و به همین دلیل انتخاب بسیار خوبی برای اتاق‌نشیمن یا اتاق‌خواب است.

گل اسپاتی فیلوم در نور غیرمستقیم خورشید رشد خوبی دارد و بهتر است که آن را از تابش شدید خورشید دور نگه دارید. این گیاه باید گرم نگهداشته شود (به‌ویژه در زمستان)، پس باید آن را از سیستم تهویهٔ هوای خنک‌کننده دور نگه دارید. نور کم باعث سبز شدن شاخ‌وبرگ اسپاتی فیلوم می‌شود.

۱۵. بگونیای هندوانه‌ای (Watermelon Begonia)

بگونیای هندوانه‌ای یا پپرومیا (Peperomia، گیاه قاشقی) بومی آمریکای جنوبی است و بیشتر به‌خاطر جذابیت برگ‌هایش پرورش داده می‌شود. این گیاه پُرپُشت رشد کندی دارد و در نهایت می‌تواند به ارتفاعی حدود ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متر برسد. ساقه‌های «دم موشی» عجیبی از پایهٔ بگونیای هندوانه‌ای می‌روید که لزوما گل نمی‌دهند، ولی ظاهر بامزه‌ای به این گیاه می‌دهند.

این گیاه در زیستگاه طبیعی خود، زیر درختان و در مکان‌هایی روشن ولی سایه یافت می‌شود. پس بهتر است که همین شرایط را در خانهٔ خود نیز ایجاد کنید. بگونیای هندوانه‌ای، گیاه کوچکی است و به‌راحتی می‌توانید آن را زیر گیاه بلندتری قرار دهید تا از آن در برابر نور مستقیم آفتاب محافظت کنید (نور مستقیم موجب سوختگی برگ‌ها و ایجاد آسیب دائمی می‌شود).

۱۶. آرالیا

گیاه آرالیا (با نام علمی Fatsia japonica) بومی جزایر جنوبی ژاپن است. این گیاه به تابستان‌های گرم و مرطوب و ماه‌های زمستانیِ سردتر و خشک‌تر عادت دارد. البته این گیاه به شرایط بسیار سرد و خشک حساس است، بنابراین باید آن را از جریان هوای سرد یا باد دور نگه دارید. برگ‌های بزرگ این گیاه، برش‌های عمیقی دارد و به‌اندازهٔ کاغذ، نازک، ترد و شکننده است و به همین دلیل است که نام این گیاه در زبان انگلیسی، گیاه کاغذی (Paper Plant) است.

بهترین شرایط برای رشد آرالیا، شرایط نیمه‌سایه تا سایهٔ کامل است. مقدار اندکی از نور خورشید در هنگام صبح و بعدازظهر برای گیاه مفید است، ولی نور بیش از حد موجب رنگ‌پریدگی و زرد و کدر شدنِ برگ‌های سبز تیرهٔ آن می‌شود.

۱۷. گیاه پرسیاوشان (Maidenhair Fern)

باید گیاه پَرسیاوشان را دور از نور مستقیم خورشید نگهداری کنید، چون موجب سوختن برگ‌های آن می‌شود. همیشه خاک گلدان را مرطوب نگه دارید. اگر فراموش کردید و خاک گلدان به‌مدت ۱۰ ثانیه خشک شد و برگ‌های سرخس‌تان قهوه‌ای و چروکیده شد، ناامید نشوید. کافی است که شاخ‌وبرگ‌های مرده را ببرید و خاک را مرطوب نگه دارید. احتمالا پس از مدتی سرخس‌تان شاخ‌وبرگ‌های جدیدی درمی‌آورد. اگر نمی‌توانید همیشه به این گیاه آب بدهید و ممکن است فراموش کنید و خاک گلدان خشک شود، بهتر است که از گلدان خودآب‌رسان (self-watering pot) استفاده کنید.

۱۸. ارکیدهٔ شاپرکی یا پروانه‌ای (Moth Orchid)

ارکیدهٔ شاپرکی از نور مستقیم خورشید بیزار است و باید در گلدانی محتوی ترکیبی از پوست درخت کاج یا پیت‌ماس اسفاگنوم (sphagnum peat moss) کاشته شود. ارکیدهٔ شاپرکی را باید هر ۷ تا ۱۰ روز یک بار آبیاری کنید. پیش از آبیاری با انگشت، خاک گلدان را به هم بزنید تا مطمئن شوید که تا عمق ۱ اینچی خاک، خشک است. رطوبت باعث شادابی ارکیدهٔ شاپرکی می‌شود، بنابراین می‌توانید آن را در مکان‌های مرطوبی مانند حمام قرار دهید.

می‌توانید ارکیدهٔ شاپرکی را در گلدان پلاستیکی گلخانه‌ای باقی بگذارید و گلدان پلاستیکی را داخل یک ظرف تزئینی قرار دهید. با این روش راحت‌تر می‌توانید ارکیده را آبیاری کنید (برای آبیاری ارکیده‌تان فقط کافی است که در زمان مناسب برای آبیاری، گلدان پلاستیکی را در سینک قرار دهید). با این روش می‌توانید ارکیده‌تان را در یک گلدان یا ظرف تزئینیِ بدون سوراخ زهکشی قرار دهید.

۱۹. مارانتا لوکونورا (Prayer Plant)

گیاه مارانتا لوکونورا یا کالاتیا (Calathea) بومی مناطق گرمسیری است. این گیاه به رطوبت و خاکی با زهکشی خوب علاقه دارد. نباید این گیاه را در برابر نور مستقیم خورشید قرار دهید، چون موجب محو شدن طرح‌های روی برگ‌هایش می‌شود. اگر هوای خانه‌تان خشک است، روی برگ‌های آن آب اسپری کنید. نور ضعیف پنجره‌ای شمالی در حمام جای بسیار خوبی برای نگهداری این گیاه است.

۲۰. Angel Vine

از قرار دادن این گیاه در معرض نور مستقیم خورشید یا نوردهی غربی شدید پرهیز کنید. هر ماه به گیاه کود بدهید و تا زمانی که خاک گلدان کاملا خشک نشده، به آن آب ندهید. Angel Vine (پیچک فرشته) که با نام Muehlenbeckia نیز شناخته می‌شود، از آب‌وهوایی مرطوب می‌آید و برای جلوگیری از خشک شدن آن در هوای داخل خانه، آن را نزدیک پنجره‌ای باز یا دری قرار دهید که هوای تازه‌ای از آن وارد می‌شود.

۲۱. گیاه زبان مادرشوهر (Mother in Law’s Tongue)

این گیاه که به آن گیاه ماری یا شمشیر جرج مقدس نیز می‌گویند، گیاه خانگی مقاومی است که نمی‌توان آن را کشت. گیاه زبان مادرشوهر یا سانسوریا (Sansevieria) به‌اندازه‌ای سرسخت است که می‌تواند مدتی طولانی زیر سینک حمام خانه زندگی کند. (حتما گاه‌به‌گاه با مقداری نور خورشید غیرمستقیم به آن پاداش بدهید). گیاه زبان مادرشوهر، برگ‌هایی آبدار و گوشتی دارد که آب را در خود حفظ می‌کنند. بنابراین نباید به این گیاه بیش از حد آب بدهید.

برگ‌های عمودی این گیاه، جلوهٔ زیبایی دارند و می‌توانید آن را در پاگرد راه‌پله بگذارید یا با استفاده از این گیاه، به گوشهٔ تاریکی از خانه‌تان جلوه و روشنایی ببخشید.

۲۲. گیاه پاپیتال یا عشقه (English Ivy)

برای بهبود زهکشی خاک این گیاه، لایهٔ کم‌عمقی از سنگ‌ریزه را ته گلدان بریزید. از قرار دادن گیاه پاپیتال در معرض نور مستقیم خورشید پرهیز کنید و زمانی این گیاه را آبیاری کنید که خاک آن کاملا خشک شده است. این گیاه زمانی بسیار زیبا و چشمگیر است که شاخ‌وبرگ‌هایش از لبهٔ طاقچه یا میزی آویزان باشد.

۲۳. سرخس Lemon Button

خاک گلدان را مرطوب نگه دارید و گیاه را در مکانی سایه قرار دهید. در طول بهار و تابستان باید یک بار در هفته به این گیاه کود بدهید. این سرخس، شکل متراکم و مرتبی دارد و روی قفسه‌ای که دیوار پشت آن، قاب زیبایی را برای شاخ‌وبرگ‌های ظریف آن ایجاد کرده است، بهترین جلوه را دارد.