کورتاژ چیست؟ کورتاژ نوعی عمل جراحی سرپایی برای برداشتن بافت داخل رحم به دلایل متفاوت است. در مقاله‌ی زیر با کورتاژ، دلایل و نحوه‌ی انجام آن آشنا می‌شویم.
کورتاژ فرایندی است که طی آن بخشی از بافت رحم برداشته می‌شود. پزشکان از کورتاژ برای تشخیص و درمان شرایط خاص رحم، مانند خونریزی‌های سنگین یا برای پاکسازی رحم پس از سقط جنین استفاده می‌کنند.
در فرایند کورتاژ پزشک برای باز کردن دهانه‌ی رحم از دارو یا ابزارهای کوچک استفاده می‌کند. سپس با استفاده از کورت (نوعی ابزار جراحی) بافت رحم را برمی‌دارد. کورت‌های مورد استفاده در کورتاژ تیز یا مکنده هستند.
چرا از کورتاژ استفاده می‌شود
کورتاژ برای تشخیص یا درمان شرایط خاص رحم به‌کار می‌رود.
تشخیص
برای تشخیص بیماری، پزشک می‌تواند از نوعی از کورتاژ به‌نام نمونه‌برداری اندومتری استفاده کند. این نمونه‌برداری در شرایط زیر انجام می‌گیرد:
- خونریزی غیرطبیعی رحم؛
- خونریزی پس از قاعدگی؛
- یافتن سلول‌های اندومتری غیرطبیعی در تست‌های معمول سرطان دهانه‌ی رحم.
پزشک برای انجام آزمایش، نمونه‌ی بافت را از دهانه‌ی رحم (اندومتر) برمی‌دارد و نمونه را به آزمایشگاه می‌فرستد. این آزمایش موارد زیر را مشخص می‌کند:
- هایپرپلازی اندومتر، بیماری پیش‌سرطان که در آن رحم بیش از حد ضخیم می‌شود؛
- پولیپ رحم؛
- سرطان رحم.
درمان
در طی کورتاژدرمانی، پزشک محتوای رحم را کاملا خالی می‌کند. این روش در موارد زیر به‌کار می‌رود:
- تخلیه‌ی بافت‌های باقی‌مانده در داخل رحم پس از سقط جنین به‌منظور جلوگیری از عفونت یا خونریزی شدید؛
- از بین بردن بارداری مولار یا پوچ که طی آن به‌جای جنین، یک تومور شکل می‌گیرد؛
- درمان خونریزی‌های شدید پس از وضع‌حمل با زدودن جفت باقی‌مانده در رحم؛
- برداشتن پولیپ‌های رحم یا دهانه‌ی رحم که معمولا سرطانی نیستند.
پزشک ممکن است کورتاژ را در کنار فرایند دیگری به‌نام هیتروسکوپی به‌کار بگیرد. در هیتروسکوپی، پزشک یک ابزار باریک با نور و دوربین را از طریق واژن به دهانه‌ی رحم و سپس رحم وارد می‌کند.
سپس دهانه‌ی رحم را روی نمایشگر بررسی می‌کند تا اطمینان حاصل کند که ناهنجاری یا پولیپی باقی نمانده است. در طی فرایند هیتروسکوپی، می‌توان پولیپ‌های رحمی و تومورهای فیبروئید را برداشت.
خطرها
کورتاژ معمولا فرایندی امن است و عوارض جانبی بسیار معدودی دارد. با این حال خطراتی دارد که شامل موارد زیر است:
- سوراخ شدن رحم: این مورد زمانی رخ می‌دهد که ابزار جراحی حفره‌ای در رحم ایجاد کند. این مورد بیشتر در زنانی که اخیرا حامله بوده‌اند یا زنانی که در قاعدگی هستند، رخ می‌دهد. بیشتر حفره‌ها خود‌به‌خود بهبود می‌یابند؛ با این حال اگر رگ‌های خونی یا دیگر اعضا آسیب ببینند، بهبود شرایط به جراحی نیاز خواهد داشت؛
- صدمه به دهانه‌ی رحم: اگر دهانه‌ی رحم در طی کورتاژ صدمه ببیند، پزشک با استفاده از فشار یا دارو خونریزی را متوقف می‌کند یا زخم را بخیه می‌زند؛
- زخم‌های بافتی در دیواره رحم: کورتاژ به‌ندرت به ایجاد زخم‌های بافتی در رحم می‌انجامد. چنین شرایطی به‌نام سندرم آشرمن شناخته می‌شود. سندروم آشرمن اغلب پس از کورتاژهای سقط جنین روی می‌دهد. این مورد می‌تواند به چرخه‌ی قاعدگی نامنظم یا دردناک، سقط جنین در آینده و ناباروری منجر شود؛
- عفونت: عفونت پس از کورتاژ محتمل است؛ اما به‌ندرت رخ می‌دهد.
اگر پس از کورتاژ، شرایط زیر برای‌تان پیش آمد، با پزشک خود تماس بگیرید:
- خونریزی سنگین، به‌صورتی که مجبور شوید هر ساعت نوار بهداشتی خود را عوض کنید؛
- تب؛
- اسپاسم‌ها و دردهایی که بیش از ۴۸ ساعت طول بکشد؛
- دردی که به‌تدریج شدیدتر می‌شود؛
- ترشحات با بوی زننده.
آمادگی
کورتاژ یک جراحی سرپایی است و در بیمارستان، کلینیک یا مطب دکتر انجام می‌شود. پیش از انجام جراحی:
- به توصیه‌های پزشک در مورد کاهش مصرف غذا و نوشیدنی عمل کنید؛
- پس از بیهوشی احساس خواب‌آلودگی خواهید کرد؛ حتما همراه داشته باشید تا شما را به خانه برساند؛
- برنامه‌ی خود را طوری تنظیم کنید که زمان کافی برای جراحی و بهبودی پس از آن داشته باشید. بهتر است تا چندین ساعت پس از جراحی استراحت کنید.
در برخی موارد ممکن است پزشک چند ساعت یا حتی یک روز پیش از عمل کورتاژ، دهانه‌ی رحم را باز کند. چنین اقدامی به‌تدریج دهانه‌ی رحم را باز می‌کند و در مواردی که دهانه‌ی رحم باید بیشتر از کورتاژ استاندارد باز شود، مانند سقط جنین یا انواع خاصی از هیستروسکوپی استفاده می‌شود.
پزشک به منظور باز کردن دهانه‌ی رحم از دارویی به‌نام میزوپروستول (سایتوتک) استفاده می‌کند که به‌صورت خوراکی یا در داخل واژن استفاده می‌شود. این دارو دهانه‌ی رحم را منعطف می‌کند. روش دیگر، استفاده از میله‌ای بلند از جنس لامیناریا داخل دهانه‌ی رحم است. لامیناریا با جذب رطوبت محیط، بزرگ و باعث باز شدن دهانه‌ی رحم می‌شود.
چه اتفاقی می‌افتد؟
در طی کورتاژ و پس از آن باید انتظار چه مسائلی را داشت؟
در طول جراحی
برای انجام این عمل شما داروی بیهوشی دریافت خواهید کرد. انتخاب این دارو به دلیل انجام عمل کورتاژ و سابقه‌ی پزشکی شما بستگی دارد.
بیهوشی عمومی شما را ناهشیار می‌کند و دردی حس نمی‌کنید. در شکل دیگر بیهوشی (بی‌حسی موضعی) با تزریق، ناحیه‌ی کوچکی از محل یا منطقه‌‌ی بزرگ‌تری از بدن‌تان را بی‌حس می‌کنند.
در طی کورتاژ:
- به پشت روی تخت دراز می‌کشید و پاشنه‌ی پای خود را در محل مخصوص شبیه به رکاب در طرفین تخت قرار می‌دهید؛
- پزشک ابزاری به نام اسپکولوم را درون واژن شما قرار می‌دهد تا بتواند دهانه‌ی رحم‌تان را ببیند. این مورد مشابه آزمون پاپ‌اسمیر است.
- پزشک میله‌هایی ضخیم را در دهانه‌ی رحم قرار می‌دهد تا به‌آرامی باز شود.
- پزشک میله‌ها را برمی‌دارد و سپس ابزاری قاشق‌مانند با نوک تیز یا متصل به دستگاه ساکشن را به‌جای آن قرار می‌دهد تا بافت درون رحم را بردارد.
چون در طول این فرایند بیهوش یا بی‌حس هستید، درد و ناراحتی‌ای احساس نخواهید کرد.
پس از کورتاژ
ممکن است تا چند ساعت پس از عمل کورتاژ در اتاق ریکاوری بمانید تا پزشک شرایط شما را از نظر خونریزی‌های سنگین یا دیگر عوارض جانبی بررسی کند. در این مدت اثرات بیهوشی هم از بین می‌رود.
اگر برای شما از روش بیهوشی عمومی استفاده شده باشد، ممکن است حالت تهوع داشته باشید و استفراغ کنید. اگر برای تنفس لوله‌ای در نای شما قرار داده باشند، گلودرد خواهید داشت. هم در بیهوشی عمومی و هم در بی‌حسی موضعی تا چند ساعت احساس خواب‌آلودگی خواهید داشت.
اثرات جانبی کورتاژ تا چند روز طول می‌کشد و شامل موارد زیر است:
- اسپاسم‌های ملایم؛
- لکه‌بینی یا خونریزی سبک.
برای دردهای ناشی از اسپاسم‌ها، پزشک ایبوپروفن یا داروی دیگری تجویز می‌کند.
پس از یک یا دو روز شما قادر خواهید بود فعالیت‌های معمول خود را از سر بگیرید.
تا پیش از برگشتن دهانه‌ی رحم به حالت عادی، از قرار دادن هر چیزی در واژن خود خودداری کنید. حالت معمول دهانه‌ی رحم از ورود باکتری‌ها و در نتیجه عفونت پیشگیری می‌کند. از پزشک خود بپرسید که از چه زمانی می‌توانید از تامپون استفاده کنید یا فعالیت جنسی خود را از سر بگیرید.
پس از عمل کورتاژ، رحم پوشش جدیدی ایجاد می‌کند بنابراین ممکن است قاعدگی بعدی شما در زمان مشخص خود نباشد. اگر به سبب سقط جنین کورتاژ داشته‌اید و می‌خواهید دوباره باردار شوید، از پزشک خود بپرسید که از چه زمانی به بعد اقدام برای بارداری بی‌خطر خواهد بود.
نتایج
پزشک شما در مورد نتایج این عمل پس از کورتاژ یا در جلسه‌ای دیگر با شما صحبت خواهد کرد.
