کلومیفن سیترات که با نام‌های تجاری کلومید و سروفن عرضه می‌شود، نوعی محرک مصنوعی تخمک‌گذاری است که برای درمان ناباروری زنان استفاده می‌شود. کلومیفن مقدار هورمون‌های دخیل در رشد و رهایش تخمک بالغ را افزایش می‌دهد. نحوه مصرف و عوارض جانبی آن را می‌دانید؟ برای آشنایی بیشتر با این موارد تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
کلومیفن سیترات چیست؟
نوعی داروی غیراستروئیدی باروری است که موجب می‌شود غده هیپوفیز هورمون‌های لازم برای تحریک تخمک‌گذاری (آزادسازی یک تخمک از تخمدان) را ترشح کند. کلومیفن برای شرایط پزشکی خاصی مثل سندروم تخمدان پلی‌کیستیک تجویز می‌شود که جلوی تخمک‌گذاری طبیعی را می‌گیرند.
نکات مهم قبل از مصرف کلومیفن
در بعضی شرایط نباید کلومیفن مصرف کرد، از جمله:
- بیماری کبدی؛
- حساسیت به کلومیفن؛
- بارداری یا قصد بارداری؛
- تری‌گلیسیرید بالای خون؛
- خونریزی غیرطبیعی واژن؛
- تومور غده هیپوفیز یا تومور مغزی؛
- اختلال غده آدرنال یا تیروئید کنترل‌نشده؛
- کیست تخمدان (غیرمرتبط با تخمدان پلی‌کیستیک).
سایر نکات مهم قبل از مصرف کلومیفن
- دارو را در دمای اتاق دور از رطوبت، گرما و نور قرار دهید.
- اگر به‌تازگی باردار شده‌اید و درباره اثر این دارو روی جنین نگران هستید، با پزشک مشورت کنید.
- برای اطمینان از ایمن‌بودن مصرف کلومیفن در مواردی مثل اندومتریوز یا فیبروئید رحم با پزشک مشورت کنید.
- این دارو می‌تواند وارد شیر مادر شود و روی نوزاد شیرخوار اثر بگذارد. همچنین می‌تواند تولید شیر بعضی از زنان را آهسته کند. اگر به نوزاد شیر می‌دهید، با پزشک مشورت کنید.
- مصرف کلومیفن بیش از ۳ دوره درمانی می‌تواند احتمال ابتلا به تومور تخمدان را افزایش دهد. درباره خطرات احتمالی با پزشک صحبت کنید.
- مصرف مقادیر بیشتر دارو ممکن است موجب اختلالات بینایی شود که احتمال دارد دائمی باشد. همچنین ممکن است شرایطی را ایجاد کند به‌نام سندروم تحریک بیش از حد تخمدان یا اُ.اچ.اس.اس (OHSS). این بیماری می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشد و علائمی مثل درد شکمی، نفخ، حالت تهوع، افزایش وزن و مشکلات تنفسی دارد.
- درمان باروری می‌تواند احتمال چندقلوزایی را افزایش دهد. این بارداری‌ها برای مادر و کودک پرخطر هستند. در این باره با پزشک صحبت کنید.
نحوه مصرف کلومیفن سیترات
- باید دقیقا مطابق تجویز پزشک مصرف شود. در زمان مصرف دارو از دستورالعمل روی بسته پیروی کنید.
- مقدار دارو به شرایط شما و نحوه پاسخ به درمان تعیین می‌شود. ممکن است پزشک برای دریافت نتیجه بهتر دوز دارو را تغییر دهد. به‌هیچ‌وجه مقداری بیشتر یا کمتر از تجویز پزشک مصرف نکنید. همچنین از مصرف دارو به‌مدت طولانی‌تر از تجویز پزشک اجتناب کنید.
- ممکن است پزشک برای اطمینان از ایمن‌بودن دارو برای شما، آزمایش‌های پزشکی خاصی را تجویز کند.
- قرص کلومیفن معمولا به‌مدت ۵ روز و در پنجمین روز دوره قاعدگی مصرف می‌شود. همچنین لازم است قبل از هر دوره درمانی، معاینه لگن را انجام دهید و در دوره مصرف دارو زیر نظر پزشک باشید.
تخمک‌گذاری حدود ۵ تا ۱۰ روز بعد از مصرف کلومیفن انجام می‌شود. برای افزایش احتمال باروری لازم است در این دوران رابطه جنسی برقرار کنید و توصیه‌های پزشک را رعایت کنید. ممکن است پزشک از شما بخواهد تست‌های بارداری خانگی انجام دهید یا هر روز دمای بدنتان را بررسی کنید و در جایی بنویسید. این کار برای تعیین زمان احتمالی تخمک‌گذاری به شما کمک می‌کند.
مقدار مصرف کلومیفن
۵۰ میلی‌گرم خوراکی روزی ۱ بار به‌مدت ۵ روز. درمان باید در پنجمین روز قاعدگی یا نزدیک آن شروع شود. اما می‌تواند بدون در‌نظرگرفتن خونریزی رحم در هر زمانی شروع شود.
اگر تخمک‌گذاری اتفاق بیفتد و بارداری حاصل نشود، ممکن است دو دوره اضافی کلومیفن (۵۰ میلی‌گرم خوراکی، روزی ۱ بار تا ۵ روز) تجویز شود. هر دوره معمولا ۳۰ روز بعد از دوره قبلی و باردارنشدن شروع می‌شود. بیشتر بیماران بعد از اولین دوره درمانی تخمک‌گذاری دارند. با این حال اگر تخمک‌گذاری انجام نشود، ممکن است در دوره دوم و سوم ۱۰۰ میلی‌گرم کلومیفن در روز تجویز شود.
سوءمصرف کلومیفن
در صورت سوءمصرف این دارو با اورژانس (۱۱۵) تماس بگیرید. علائم سوءمصرف عبارت‌اند از:
- استفراغ؛
- گرگرفتگی؛
- حالت تهوع؛
- درد شکمی؛
- تاری یا لکه در دید.
عوارض کلومیفن
اگر علائم حساسیت به کلومیفن را دارید، بلافاصله با اورژانس (۱۱۵) تماس بگیرید. این علائم عبارت‌اند از:
- کهیر؛
- مشکل تنفسی؛
- سرگیجه شدید؛
- ورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو.
در موارد زیر مصرف دارو را متوقف و به پزشک مراجعه کنید:
- مشکل دید؛
- دیدن جرقه‌های نوری یا شناور؛
- درد یا فشار لگن، بزرگ‌شدن ناحیه لگن؛
- افزایش حساسیت چشم‌ها به نور؛
- خونریزی واژنی زیاد.
عوارض جانبی شایع کلومیفن
عوارض شایع کلومیفن عبارت‌اند از:
- گرگرفتگی (گرما، قرمزی یا احساس خفگی)؛
- درد یا حساسیت سینه؛
- سردرد؛
- خونریزی یا لکه‌بینی غیرمنتظره.
علائم سندروم تحریک بیش از حد تخمدان
اگر علائم سندروم تحریک بیش از حد تخمدان را دارید، بلافاصله با پزشک تماس بگیرید. این علائم عبارت‌اند از:
- معده درد، نفخ؛
- تغییرات خلقی؛
- کاهش یا نبود ادرار؛
- حالت تهوع، استفراغ، اسهال؛
- افزایش وزن سریع، به‌خصوص در صورت و قسمت میانی بدن؛
- درد حین تنفس، افزایش ضربان قلب، احساس تنگی نفس (به‌خصوص در حالت درازکشیده).
تداخل دارویی کلومیفن
ممکن است سایر داروهای تجویزی، داروهای بدون نسخه، ویتامین‌ها و محصولات گیاهی با کلومیفن تداخل داشته باشند. درباره تمام داروهای مصرفی‌تان به پزشک بگویید.
نام تجاری کلومیفن در ایران
اسامی تجاری کلومیفن سیترات در ایران عبارت‌اند از:
- اوومید ۵۰ میلی‌گرم داروسازی ایران هورمون؛
- کلوفان ۵۰ میلی‌گرم داروسازی آتی فارمد؛
- فرتیفن ۵۰ میلی‌گرم داروسازی ابوریحان.
شما بگویید
شما چقدر با کلومیفن سیترات آشنایی دارید؟ آیا تا به حال از این دارو استفاده کرده‌اید؟ در صورت تمایل، می‌توانید تجربه و نظرتان را در قسمت ارسال دیدگاه برایمان بنویسید و این مطلب را از طریق شبکه‌های اجتماعی با دوستانتان به اشتراک بگذارید.
