بیمارستان جای کثیفی است؟ نمی‌توان گفت که بیمارستان آلوده است زیرا در آنجا به مسائل بهداشتی و نظافت رسیدگی می‌شود. اما به‌دلیل وجود میکروب‌ها، ویروس‌ها و به‌طور کلی مشکلات مختلفی که بیماران دارند، احتمال اینکه آلودگی و کثیفی در بعضی از قسمت‌ها و وسایل وجود داشته باشد هم زیاد است. پس چه باید کرد؟ بهتر است با کثیف‌ترین چیزهایی که در بیمارستان و مطب پزشکان وجود دارد، آشنا شوید تا اگر گذارتان به این مکان‌ها افتاد، نکات بهداشتی و مراقبتی را رعایت کنید و به حفظ سلامتی خود کمک کنید. با ما همراه باشید.
۱. دست‌ها
رعایت نظافت دست‌ها در جلوگیری از انتشار میکروب‌ها بسیار مؤثر است. اما کسانی که در بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی فعالیت می‌کنند، معمولا به اندازه کافی دست‌های‌شان را ضدعفونی نمی‌کنند. محققان دریافته‌اند که این افراد نصف تعداد دفعاتی که باید دست‌ها را بشویند و ضدعفونی کنند، این کارها را انجام می‌دهند. با چنین اوضاعی، در ملاقات با پزشک در مطب یا رفتن به بیمارستان‌ها، در معرض عفونت و میکروب‌ها قرار خواهید گرفت. حال اگر دست‌های پرسنل بیمارستان یا پزشکی که قرار است شما را معاینه کند کاملا تمیز باشد، مشکلی تهدیدتان نمی‌کند. چه باید کرد؟ مثلا اگر پزشک قبلا این کار را انجام نداده است، از او بخواهید که دستش را قبل از معاینه کردن بشوید.
۲. اسباب و وسایل موجود در اتاق انتظار
در مطب پزشکان، وسایل مختلفی وجود دارد که ممکن است بیماران قبلی لمس‌شان کرده باشند و میکروب یا ویروس آن بیماران را منتقل کنند. مثلا در مطب پزشکان اطفال، وسایلی برای سرگرمی و بازی کودکان در نظر گرفته می‌شود. کودکان مختلف نیز با آنها بازی می‌کنند. پس احتمال انتقال میکروب و ویروس از طریق کودک بیمار با آن وسایل به‌شدت زیاد است.
عروسک‌هایی که با پنبه و الیاف پر می‌شوند، از بدترین گزینه‌ها برای قرار دادن در مطب پزشکان کودک هستند. تمیز کردن و ضدعفونی کردن آنها به‌شدت دشوار است و معمولا هم این وسایل بازی تمیز نمی‌شوند. پس اگر به مطب دکتر مراجعه می‌کنید یا کودک‌تان را نزد پزشک اطفال می‌برید، به هیچ‌چیز دست نزنید. در صورت لزوم، برای فرزندتان وسایل بازی را از منزل بیاورید تا در طول زمان انتظار، سرش گرم باشد.
۳. گوشی پزشکی
گوشی طبی پزشک هم احتمالا آغشته به میکروب و کثیفی است. مثلا امکان دارد که این وسیله با میکروب‌هایی پوشیده شود که در برابر مواد ضدعفونی‌کننده و ضدباکتری مقاوم باشند. در مطالعه و پژوهشی مشخص شد که بیش از نیمی از کسانی که از گوشی پزشکی در شغل خود برای معاینه و… بهره می‌برند، هرگز در طول زندگی کاری‌‌شان گوشی پزشکی‌شان را ضدعفونی و تمیز نمی‌کنند.
البته احتمال بیمار شدن از طریق تماس گوشی پزشکی آلوده با بدن اندک است، اما اگر دیافراگم گوشی (قسمتی که روی بدن قرار می‌گیرد تا ضربان قلب شنیده شود) کاملا پاک و تمیز باشد، احتمال انتقال آلودگی‌ها به‌شدت کاهش پیدا می‌کند.
۴. گل‌ها و گیاهان
وجود گل‌های طبیعی در گلدان پر از آب یا گل‌های سبزی که در خاک کاشته شده‌اند در مطب پزشکان و بیمارستان‌ها بسیار دوست‌داشتنی است. اما واقعیتی دوست‌نداشتنی هم در این میان وجود دارد: این گل‌ها و گیاهان می‌توانند باکتری‌های متعددی به محیط منتقل کنند. آیا امکان انتقال عفونت از این گلدان‌ها وجود دارد؟ بله، این احتمال ضعیف است اما هست. پس بهتر است آنها را در گوشه‌ای از اتاق بگذارید که تماس اندکی با افراد و وسایل مطب یا مرکز پزشکی دارند.
۵. روپوش پزشکی و لباس‌ها
روپوش سفید پزشکان شاید شما را یاد پاکیزگی و سلامتی بیندازد. اما باید بدانید که سفیدپوشانِ درمانگر روی تن‌پوش خود باکتری‌های زیادی حمل می‌کنند. مثلا در تحقیقی مشخص شد که باکتری‌های زیادی در کراوات پزشکان وجود دارد. روپوش سفید و لباس‌های پزشکان، از جمله کراواتی که بعضی از آنها استفاده می‌کنند، منبعی از باکتری و آلودگی است. این لباس‌ها باید حتما زودبه‌زود تمیز و شسته شوند.
۶. تجهیزات سونوگرافی
محققان متوجه شده‌اند که تقریبا تمام بخش‌های دستگاه سونوگرافی مثل پروب (وسیله‌ای که روی بدن کشیده می‌شود) سیم و دکمه‌های دستگاه و ژِل مخصوص آن آغشته به میکروب و آلودگی هستند. حتی اگر بخشی از بدن که با دستگاه سونوگرافی در تماس است با پلاستیک پوشانده شود، باز هم بخش‌های دیگری از دستگاه که با بدن بیماران مختلف در تماس است، ضدعفونی نمی‌شوند. پس امکان انتقال آلودگی و میکروب‌ها از طریق این دستگاه بسیار زیاد است.
۷. پرونده‌های پزشکی
پرونده‌های پزشکی بیماران را هم افراد مختلفی مانند پرستاران، پزشکان و پرسنل بیمارستان‌ها لمس می‌کنند. در نتیجه، این پوشه‌ها به‌شدت مستعد آلوده شدن هستند. در پژوهشی مشخص شد که تا ۹۰ درصد از پرونده‌های پزشکی به میکروب‌ها و… آلوده‌اند. از میان این میکروب‌ها، استافیلوکوک اورئوسِ مقاوم به متی‌سیلین (MRSA) عفونتی ایجاد می‌کند که درمانش دشوار است.
۸. تلفن‌ها
کارکنان مراکز پزشکی و درمانی از تلفن زیاد استفاده می‌کنند، به‌ویژه برای برقراری ارتباط با واحدهای مختلف بیمارستان و… . محققان دریافته‌اند که تلفن‌ها منبع میکروب‌هایی هستند که در برابر ضدعفونی مقاوم‌اند. در آزمایشی مشخص شد که یک تماس تلفنی در حد یک دقیقه می‌تواند به دستان پاک و تمیز شما میکروب و آلودگی منتقل کند.
۹. تخت‌ها و ملافه‌ها
نظافت تخت و ملافه‌های بیمارستانی چطور انجام می‌شود؟ محققان دریافته‌اند که نظافت تخت بعد از ترخیص هر بیمار، به اندازۀ کافی انجام نمی‌شود. همیشه میکروب‌ها و آلودگی‌ها کاملا زدوده نمی‌شوند.
مثلا عفونت‌های قارچی از تجهیزات پزشکی به اطراف سرایت می‌کنند، از جمله ملافۀ تخت‌ها. دستگیرۀ تغییر ارتفاع تخت بیمارستان یا پرده‌هایی که دور تخت کشیده می‌شود تا بیمار آرامش داشته باشد هم مستعد دریافت باکتری و آلودگی و انتقال آن به شما هستند.
۱۰. خودکار و قلم
خودکار و قلمی که در بیمارستان، مثلا در بخش پذیرش وجود دارد به‌شدت آلوده است؛ مگر اینکه با الکل یا مواد ضدعفونی‌کننده پاک شده باشد. اگر این وسایل ضدعفونی نشوند، در دست‌به‌دست شدن میان افراد مختلف به‌شدت آلوده خواهند شد و میکروب‌ها را انتقال می‌دهند. خودکارهایی با پوشش و روکش پلاستیکی از همه کثیف‌تر هستند. نوعی باکتری موسوم به استافیلوکوکوس اورئوس (Staphylococcus aureus) تا ۴۸ ساعت روی سطوح باقی می‌ماند.
۱۱. کف زمین
کف زمین مراکز درمانی هم بسیار آلوده هستند. اگر چیزی از دست‌تان روی زمین بیفتد و دوباره آن را بردارید، احتمال انتقال انواع بیماری‌ها و آلودگی‌ها برای‌تان به وجود می‌آید. کف‌پوش‌ها و زمین این مراکز آلوده‌اند اما اگر در تماس با آنها قرار نگیرید، احتمال انتقال بیماری و آلودگی وجود نخواهد داشت.
برای دوری از آلودگی و کثیفی‌ها چه باید کرد؟
نخستین کاری که برای نجات خود از آلودگی و کثیفی‌های محیطی می‌توانید انجام بدهید، شستن و ضدعفونی کردن دست‌هاست. به‌ویژه اگر به درِ آسانسور دست زده‌اید یا با دستگیرۀ در و… تماس داشته‌اید، تا قبل از شستن دستان‌تان، از تماس‌شان با صورت‌تان پرهیز کنید. گوش‌ها، بینی و دهان می‌توانند سبب نفوذ میکروب‌ها و ویروس‌های مختلف به داخل بدن‌تان شوند. علاوه بر این، به‌هیچ‌وجه خجالت نکشید و از پزشک، پرستار و… بخواهید که قبل از معاینۀ شما حتما دستان‌شان را بشویند.
