اعتماد به نفس از آن دسته مفاهیمی است که به‌سادگی نمی‌توان تعریفی دقیق و مشخص برایش ارائه کرد. همین امر باعث شده است تا نویسندگان و محققان متعددی از نقاط مختلف جهان سعی بر آن داشته باشند تا از دیدگاه منحصربه‌فرد خود این مقوله را بررسی کنند و با انتشار کتاب‌ها و مقالات مختلف، به کسانی که از کمبود اعتماد به نفس رنج می‌برند، کمک کنند. در این مقاله قصد داریم ۸ کتاب با موضوع اعتماد به نفس را به شما معرفی کنیم که طی سالیان اخیر توجه بیشتری را در مقایسه با سایر عناوین به خود جلب کرده‌اند. با ما همراه باشید.
فرض کنید پرسش‌نامه‌ای در اختیار شما گذاشته‌اند و در آن با جمله‌ای این‌چنینی روبه‌رو شده‌اید: «احساس می‌کنم اعتماد به نفس بالایی دارم.»؛ تا چه حد با آن موافق خواهید بود و اگر از شما بخواهند بین ۱ (کاملا مخالفم) تا ۵ (کاملا موافقم)، امتیازی برای آن در نظر بگیرید، جواب شما چه خواهد بود؟ اگر جواب‌تان ۵ نبود، باید بدانید که تنها نیستید.
طی تحقیقات انجام گرفته روی بیش از ۹۸۵۰۰۰ نفر از ساکنین ۴۸ کشور مختلف، مشخص شده که مردان این کشورها، در مقایسه با زنان، از اعتماد به نفس بالاتری برخوردار هستند. نتیجهٔ دیگر این بود که شکاف میان مردان و زنان جوامع غربی (آمریکا، انگلیس، کانادا) از لحاظ داشتن و نداشتن اعتماد به نفس، در مقایسه با کشورهای جنوب شرق آسیا (از جمله فیلیپین، مالزی، اندونزی و تایلند)، گسترده‌تر بوده است. اگر شما هم برای تقویت اعتماد به نفس به کمک نیاز دارید، می‌توانید کتاب‌های زیر را مطالعه کنید.
۱. کتاب تو کله‌خر هستی!
- نوشتهٔ: جن سینسرو
- عنوان انگلیسی: You Are a Badass
- مترجم: نفسیه معتکف
بیایید با هم نگاهی به جملات آغازین کتاب اعتماد به نفس جن سینسرو بیندازیم: «دربارهٔ خودیاری و بُعد معنوی دنیا زیاد نمی‌دانستم و همین اطلاعات اندک هم چنگی به دلم نمی‌زد… از سوی دیگر اما با تمام وجود نیاز به تغییر را در خودم احساس می‌کردم و اگر توان آن را داشتم که از دیگران کمک بخواهم و غرورم را زیر پا بگذارم، حتما این کار را می‌کردم».
جن سینسرو یکی از نویسندگانی است که کتاب‌هایش معمولا در لیست پرفروش‌ترین‌های نیویورک تایمز قرار می‌گیرد و در کنار نویسندگی، کلاس‌های مشاورهٔ موفقیت هم برگزار می‌کند. کتاب «تو کله‌خر هستی!» او به چهار بخش اصلی تقسیم‌بندی شده است و خواننده، از بخش اول تا بخش پایانی، مسیری را که برایش در نظر گرفته شده طی می‌کند.
عناوین بخش‌های اصلی کتاب از ابتدا تا انتها به این شرح‌اند:
- چگونه به خواسته‌هایت برسی؟
- چگونه دل و جرئت خود را درک کنی؟
- چگونه به ارزش‌های واقعی دست پیدا کنی؟
- و در آخر: خلاصی از شر چرندیات
جن سینسرو در کتاب اعتماد به نفس خود با سرفصل‌هایی نظیر «به همین کسی که هستی، عشق بورز» و «ذهن تو ارباب سرنوشتت است»، به طور جزئی‌تر دیدگاه‌هایش دربارهٔ مفاهیمی چون خودشناسی، معنویت، پول‌وثروت، هدف و… را با استفاده از زبانی ساده و همه‌فهم با خوانندگان در میان می‌گذارد.
بازخورد خوانندگان کتاب: یکی از منتقدان کتاب دربارهٔ آن نوشته است: «حتما این کتاب را تهیه کنید. این آخرین کتابی بود که در سال ۲۰۱۷ خواندم. کتاب در بهترین زمان به دستم رسید، چراکه با استفاده از آن توانستم با دید بهتری راجع به اهدافم در سال جدید تصمیم‌گیری کنم. این کتاب اعتماد به نفس باعث شد تا تصمیم بگیرم در سال جدید بیشتر خودم را دوست داشته باشم.»
منتقد دیگری نوشته است: «سبک جن سینسرو در نگارش کتاب اصلا شبیه به سبک رایج کتاب‌های خودیاری (خودیاری، به انگلیسی Self-help، به معنای کمک کردن فرد به خودش است) نبود. بیشتر احساس می‌کردم در حال صحبت کردن با دوستی فرهیخته و مطلع هستم.».
۲. کتاب موهبت کامل نبودن: رها کردن خود آرمانی و پذیرش خود واقعی
- نوشتهٔ: برنی براون
- عنوان انگلیسی: The Gifts of Imperfection: Let Go of Who You Think You’re Supposed to Be and Embrace Who You Are
- مترجم: اکرم اکرمی
بی‌دلیل نیست که یکی از سخنرانی‌های برنی براون در کنفرانس‌های تد تاک (TED Talks) در میان ۵ سخنرانی برتر تمامی طول عمر کنفرانس انتخاب شده است. او در زمینهٔ تحقیق به درجهٔ استادی رسیده است و تاکنون کتاب‌های پرفروش بسیاری داشته است. کتاب اعتماد به نفس برنی براون، راهنمایی است برای زندگی کردن از صمیم قلب. کتاب با سرفصل‌هایی چون «پرورش دادن خلاقیت: رها کردن مقایسه» به بخش‌های کوچک‌تری تقسیم شده و براون با استفاده از مطالب عنوان‌شده در هر بخش، سعی بر آن داشته تا به خوانندگانش یاد بدهد که تلاش‌هایشان برای زندگی را کافی بدانند، سودمندی حاصل از فعالیت‌هایشان را برای تعیین ارزشِ خود معیار قرار ندهند و به خودشان شک نکنند.
بازخورد خوانندگان کتاب: یکی از منتقدان کتاب دربارهٔ آن نوشته است: «در نگاه اول متقاعد به خواندن کتاب نشدم، چراکه قبلا عناوین مشابه زیادی در این مبحث دیده بودم، اما نظرم تغییر کرد و انتخاب کتاب برای خواندن، یکی از بهترین تصمیم‌هایی بود که تا به حال گرفته‌ام. می‌توانم با اطمینان بگویم که چیزی در این کتاب هست که شما را تغییر خواهد داد.»
منتقد دیگری نوشته است: «نویسندهٔ کتاب به‌طور مکرر از این مسئله می‌گوید که تغییر کردن در زندگی، چیزی نیست که یک‌روزه بتوان به آن دست یافت و باید هر روز برای آن تلاش کرد. برای بیشتر افراد تغییر کردن دشوار خواهد بود و همین دشواری است که در نهایت آن‌ها را به نتیجه می‌رساند. خواندن این کتاب اعتماد به نفس تجربهٔ بی‌نظیری بود.».
۳. کتاب رمز اعتماد به نفس: علم و هنر اعتماد به نفس، آنچه زنان باید بدانند
- نوشتهٔ: کتی کی و کلیر شیپمن
- عنوان انگلیسی: The Confidence Code: The Science and Art of Self-Assurance What Women Should Know
- مترجم: مهسا ساعی
کتی کی، روزنامه‌نگار و فعال در شبکه‌های خبری BBC و NBC، به همراه کلیر شیپمن، مجری شبکهٔ ABC، با انتشار این کتاب اعتماد به نفس، اطلاعات ارزشمندی دربارهٔ تجربه‌های شخصی و نیز تجربه‌های دیگر زنان مطرح حوزهٔ مطبوعات، کسب‌وکار و سیاست، در اختیار خوانندگان‌شان قرار داده‌اند. آن‌ها ایده‌ها و دیدگاه‌های شخصی‌شان را در کنار دستاوردهای تحقیقات انجام‌شده در زمینه‌هایی چون ژنتیک (یا ژن‌شناسی)، رفتار، شناخت و جنسیت قرار داده‌اند و با استفاده از آن‌ها، راهکارهایی معرفی کرده‌اند که زنان، فارغ از سن‌وسال‌شان می‌توانند با بهره‌گیری از آن‌ها به عزت نفس بیشتری برسند. در ادامه، می‌توانید چند سطر از متن کتاب رمز اعتماد به نفس را بخوانید:
«نتایج آخرین تحقیقات حاکی از آن بوده که ما در هر سن‌وسالی که باشیم، می‌توانیم به‌گونه‌ای کارکرد مغزمان را تغییر دهیم که بر افکار و رفتارمان تأثیرگذار باشد. انتخابِ ما، از اساسی‌ترین بخش‌های رمز اعتماد به نفس است. در صورتی می‌توانیم بالا بردن اعتماد به نفس را به‌عنوان انتخاب خود برگزینیم که برای دست‌یابی به آن، به‌طور مداوم تلاش کنیم. دست‌یابی به این هدف تنها در صورتی امکان‌پذیر است که از تلاش برای ایده‌آل‌شدن دست برداریم و خودمان را برای شکست خوردن آماده کنیم.»
بازخورد خوانندگان کتاب: یکی از منتقدان کتاب دربارهٔ آن نوشته است: «پیش از خواندن کتاب فکر می‌کردم با کتابی سروکار خواهم داشت که دربارهٔ موضوعاتی چون بالا بردن اعتماد به نفس دختران و رها کردن همه‌چیز برای دست‌یابی به رویاها نوشته شده و سرشار از احساسات است؛ اما با خواندن کتاب و پی بردن به سطح بالای علمی آن، واقعا غافلگیر شدم.»
منتقد دیگری نوشته است: «در این کتاب بارها راجع به عاداتی خواندم که در زندگی شخصی‌ام مصداق داشت… با خواندن کتاب به این مسئله واقف شدم که بدون اینکه بدانم، در حال فریب‌دادنِ خودم هستم. کتاب را پیش از قرار ملاقاتی خواندم که قرار بود برای تعیین میزان حقوقِ دریافتی‌ام در آن حضور پیدا کنم؛ نتیجه این شد که مبلغ اولیهٔ درخواستی‌ام را بیشتر کردم (و با آن موافقت شد)».
۴. کتاب پروژهٔ شادی
- نوشتهٔ: گریچن رابین
- عنوان انگلیسی: The Happiness Project
- مترجم: آرتمیس مسعودی
این کتاب اعتماد به نفس محبوب برای مدت‌ها در لیست پرفروش‌ترین کتاب‌های نیویورک تایمز بود و تاکنون به بیش از ۳۰ زبان مختلف ترجمه شده است. رابین بعدازظهری بارانی در اتوبوس نشسته بود و این سؤال به ذهنش رسید که دقیقا از زندگی‌اش چه می‌خواهد؟ و همین سؤال بود که زمینه‌ساز تحقیقات او دربارهٔ طبیعت انسان شد. او یک سال از زندگی‌اش را صرف پروژهٔ شادی شخصی‌اش کرد. رابین در این کتاب، راجع به فعالیت‌هایی نوشته است که طی این مدت‌زمان و برای دست‌یابی به اهدافش انجام داده و جزئیات آن‌ها را در اختیار خوانندگان قرار داده است. او هر ماه از سال را به مسئله‌ای مجزا اختصاص می‌داد؛ برای نمونه ژانویه به افزایش انرژی و سرزندگی اختصاص داشته است و رابین برای دست‌یابی به این هدف، فعالیت‌هایی چون زودتر خواب زودهنگام در شب و بهتر ورزش کردن را انتخاب کرده است. بخش‌بندی کتاب نیز بر همین اساس است و هر فصل، به یکی از ماه‌های سال و هدفی مجزا اختصاص دارد.
بازخورد خوانندگان کتاب: یکی از منتقدان کتاب دربارهٔ آن نوشته است: «برنامه ریزی دوازده ماههٔ کتاب به‌منظور دست‌یابی به شادی، جلوهٔ تازه و منحصربه‌فردی به آن بخشیده و باعث شده تا از سایر کتاب‌های خودیاری متمایز شود.»
منتقد دیگری نوشته است: «این کتاب اعتماد به نفس رویکردی واقع‌گرایانه، حقیقی و کاربردی (البته عملی کردن آن کار ساده‌ای نیست) را معرفی می‌کند که تغییرات لازم برای تبدیل شدن به بهترین چیزی را که از خودمان در ذهن داریم، در دسترس قرار می‌دهد.»
۵. کتاب روانشناسی عزت نفس
- نوشتهٔ: ناتانیل براندن
- عنوان انگلیسی: The Six Pillars of Self-Esteem
- مترجم: مهدی قراچه‌داغی
این کتاب اعتماد به نفس برای اولین بار در سال ۱۹۹۴ منتشر شد، اما گذر زمان چیزی از ارزش‌های آن کم نکرده است و هنوز هم کتاب محبوبی به شمار می‌رود. ناتانیل براندن، نویسندهٔ کتاب که از جمله پیشگامان معرفی مفهوم عزت نفس و مباحث مختلف مرتبط به آن است، در کتابش به چهار سؤال اساسی جواب می‌دهد: «عزت نفس چیست؟ چرا اهمیت دارد؟ چگونه می‌توانیم عزت نفس بیشتری داشته باشیم؟ نقش دیگران در تأثیرگذاری بر عزت نفس‌مان چیست؟»
بخش‌هایی از کتاب هم به ارائهٔ توضیحاتی دربارهٔ شش رکن اساسی عزت نفس اختصاص دارد. این شش رکن عبارت‌اند از: تمرین کردن برای آگاهانه زندگی کردن
- خودپذیری
- مسئولیت پذیری در قبال خود
- خودابرازگری؛ هدفمند بودن
- صداقت
براندن در این کتاب اعتماد به نفس، اطلاعاتی هم دربارهٔ جزئیات فعالیت‌هایی که در هر یک از این حوزه‌ها باید انجام داد تا به هدف مطلوب رسید، در اختیار خوانندگان می‌گذارد. در بخشی از کتاب او می‌خوانیم: «هیچ‌کس نمی‌تواند به ما عزت نفس بدهد؛ نه والدین، نه دوستان، نه معشوقه، نه روانشناس و نه هیچ‌کس دیگر. زمانی که مفهوم این جمله را به‌خوبی درک کردیم، اولین قدم محکم برای دست‌یابی به عزت نفس را برداشته‌ایم.»
بازخورد خوانندگان کتاب: یکی از منتقدان کتاب دربارهٔ آن نوشته است: «من خودآگاهی‌ام را تقویت کرده بودم و به دنبال مسائل شخصیتی عمیق‌تری بودم (تمرکز اصلی‌ام بر عزت نفس بود و با آن مشکل داشتم) و توانستم استفاده‌های زیادی از این کتاب ببرم. با خواندن این کتاب متوجه شدم که عزت نفس پاداشی نیست که در نتیجهٔ یک سری فعالیت به دست بیاید و در واقع بیشتر به همین فعالیت‌هایی مربوط می‌شود که در طول مسیر انجام می‌دهیم.»
منتقد دیگری دربارهٔ کتاب نوشته است: «من روان‌درمانگر هستم و خواندن این کتاب، اطلاعات بسیار مفیدی در اختیارم گذاشت؛ به همین خاطر خواندن آن را به بسیاری از مراجعینم پیشنهاد دادم.».
۶. کتاب صورتت را بشور دختر جان
- نوشتهٔ: ریچل هالیس
- عنوان انگلیسی: Girl, Wash Your Face
- مترجم: حسین طیبی
ریچل هالیس، فعالیت حرفه‌ای و کاری خود را به‌عنوان برنامه‌ریز در هالیوود شروع کرد، اما آشنایی او با سایت Chic مسیر زندگی‌اش را تغییر داد. این سایت در واقع پلتفرمی بود که به زنان کمک می‌کرد با برداشتن قدم‌های کوچک و اجرایی زندگی‌شان را بهتر کنند. هالیس در کتاب اعتماد به نفس خود تقریبا از رویکرد همان سایت استفاده کرده و سعی بر تغییرِ آن دسته از ذهنیاتی داشته است که سد راه افزایش عزت نفس می‌شوند. هر فصل کتاب هالیس با دروغی شروع می‌شود که او زمانی دربارهٔ خودش به آن باور داشته است و پس از آن، دروغ را از زوایای مختلف تحلیل می‌کند و از زنانی که تجربهٔ مشابهی داشته‌اند درخواست می‌کند تا آن‌ها هم از باور چنین موضوعاتی دست بردارند. برای نمونه یکی از فصل‌ها با دروغ «از فردا شروع خواهم کرد» شروع می‌شود و پس از آن، هالیس از روش‌هایی می‌نویسد که انگیزهٔ کافی برای ماندن سر قول‌هایش را به او می‌دهد.
بازخورد خوانندگان کتاب: یکی از منتقدان کتاب دربارهٔ آن نوشته است: «صادقانه باور دارم که این کتاب می‌تواند امکان رشد و بهتر شدن را در اختیار هر زنی قرار بدهد. کمکی که این کتاب به شخص من کرد، این بود که توانستم با خواندن آن به آخرین نفری که از توجه و تلاشم بهره‌مند می‌شد، یعنی خودم، بیشتر اهمیت بدهم… او به‌شکلی می‌نویسد که انگار بهترین دوستت است و دارد تو را نصیحت می‌کند.»
منتقد دیگری دربارهٔ کتاب نوشته است: «این کتاب دنیای مرا متحول کرده است. زمانی که خواندنش را شروع کردم، احساس می‌کردم کسی مرا سروته کرده و در حال چرخاندن در هوا است و در این حین، افکارم در سرم با حرکات جابه‌جا می‌شدند.»
۷. کتاب سال بله گفتن به همه‌چیز
- نوشتهٔ: شوندا رایمز
- عنوان انگلیسی: Year of Yes
شوندا رایمز در روز شکرگزاری سال ۲۰۱۳ در کنار خانواده‌اش در حال صرف شام بود و شنیدن این جمله از سوی خواهرش برای همیشه زندگی‌اش را تغییر داد: «تو به هیچ‌چیز جواب مثبت نمی‌دهی». رایمز پی برده بود که تقریبا به تمامی درخواست‌ها برای حضور در معرض دید عموم، مصاحبه‌ها و رویدادهای مختلف جواب منفی می‌دهد و این مسئله تنها ریشه در یک چیز داشت: ترسِ او از حضور در چنین مکان‌هایی. کمبود عزت نفس، ناخشنودی از اضافه‌وزن و اضطراب اجتماعی (اختلالی است که فرد مبتلا به آن تا حد امکان از حضور در جمع افراد خودداری می‌کند.) باعث به وجود آمدن این ترس در او شده بودند.
رایمز با وجود ترس و واهمه‌ای که داشت، تصمیم گرفت اوضاع و شرایطش را تغییر بدهد؛ به این امید که پذیرفتن اتفاقات جدید او را به خوشبختی نزدیک‌تر خواهد کرد. او در کتاب اعتماد به نفس خود تجربیات خود را با خواننده‌ها در میان می‌گذارد و شرح می‌دهد که چگونه توانسته به هر درخواستی که قبلا از پذیرفتن آن ترس و واهمه داشته، جواب مثبت بدهد. در واقع او با بیان این تجربیات به‌نوعی الهام‌بخش خواننده‌ها می‌شود تا آن‌ها هم همین رویکرد را در پیش بگیرند.
بازخورد خوانندگان کتاب: یکی از منتقدان کتاب دربارهٔ آن نوشته است: «شوندا رایمز واقعا شوخ‌طبع است. به‌حدی که هنگام خواندن کتاب در مکانی عمومی، گاهی نمی‌شود جلوی خندیدن را گرفت. یا بغل‌دستی شما در اتوبوس، صندلی خود را عوض خواهد کرد، چراکه شما در حال خندیدن با خودتان هستید. نکتهٔ دیگری که توجه مرا جلب کرد، توانایی قابل‌توجه او در صحبت کردن از مسائلی چون واقعی بودن، آسیب‌پذیری و اعتماد به نفس، تنها در یک پاراگراف از متن کتاب بود.»
منتقد دیگری نوشته است: «سرم واقعا شلوغ شده بود و احساس می‌کردم از پس همهٔ وظایف به‌تنهایی برنخواهم آمد: کار، مدرسه، مادرم، همسرم و در این حین، سعی می‌کردم به همه کمک کنم. فصل اول کتاب را که خواندم، روحیه‌ام بهتر شد و آماده شده بودم تا به چیزهای بیشتری در زندگی‌ام جواب مثبت بدهم.»
۸. کتاب Unfu*k Yourself: Get Out of Your Head and into Your Life
- نوشتهٔ: گری جان بیشاپ
- ترجمهٔ فارسی عنوان: خودت را به فنا نده: کمتر فکر کن و دل به زندگی بده
- مترجم: حسین گازر
کتاب اعتماد به نفس گری جان بیشاپ برای کسانی که از مشکل کمبود اعتماد به نفس رنج می‌برند، واقعا مفید خواهد بود. در بخشی از کتاب او می‌خوانیم: «تنها تفاوت تو و دیگرانی که همان زندگی رؤیایی تو را دارند این است که آن‌ها عزم خود را جزم کرده‌اند و وارد عمل شده‌اند. آن‌ها آن زندگی را ساخته‌اند و آن را زندگی کرده‌اند.»
کتاب بیشاپ تلنگری است به کسانی که باور دارند تمامی جنبه‌های زندگی‌شان را تحت کنترل ندارند و به خوانندگان یادآوری می‌کند که انسان‌های دیگر و شرایط زندگی، مانع پیشرفت آن‌ها نیست و در واقع این منفی‌بافی خودِ شخص است که مسبب این مسئله می‌شود. بخشی از کتاب هم به تشریح راهکارهایی برای بالا بردن عزت نفس اختصاص یافته است.
بازخورد خوانندگان کتاب: یکی از منتقدان کتاب دربارهٔ آن نوشته است: «با کمک گری جان بیشاپ به این نکته پی بردم که من، قهرمان خودم هستم. پیش از این منتظر بودم تا شرایط کمی بهتر شود و برای داشتن زندگی بهتر حرکتی نمی‌کردم… حالا احساس کسی را دارم که از خواب بیدار شده باشد و با دید بهتری به زندگی نگاه می‌کنم.»
منتقد دیگری نوشته است: «یکی از بهترین کتاب‌هایی است که تا کنون خوانده‌ام. کتاب اعتماد به نفس بیشاپ صرفا دربارهٔ تغییر دادن زندگی نیست، بلکه راهکارهای عملی برای دست‌یابی به این هدف را در اختیار خواننده می‌گذارد. حتما خواندن آن را به شما توصیه می‌کنم.»
