با فهرست کردن ویژگی‌های یک محصول و به کمک تکنیک تجزیه و تحلیل مورفولوژیک، می‌توانید به روش‌خوبی برای خلق محصولات جدید دست پیدا کنید. برای همین دراین نوشته می‌خواهیم شما را با این تحلیل آشنا کنیم.
نحوه‌ی استفاده از تکنیک تجزیه و تحلیل مورفولوژیک
اولین کاری که باید بکنید، لیست کردن ویژگی‌های محصول یا خدمات و استراتژی‌هایی است که می‌خواهید در آن نوآوری ایجاد کنید. ویژگی‌ها عبارتند از قسمت‌های سازنده، جنس، صفات، کارکردها، وجوه متمایز و سبک طراحی محصول. برای مثال، ویژگی‌های یک مداد عبارت است از جنس بدنه، جنس نوک، استحکام نوک، عرض نوک، کیفیت، رنگ، وزن، قیمت و….الی آخر.
ویژگی‌های یک فیلم‌نامه تلویزیونی می‌تواند عبارت باشد از شخصیت‌ها، اتفاق‌ها، مکان‌ها و گفت و گوهای رد و بدل شده میان افراد. برای یک استراتژی بازاریابی هم می‌توان ویژگی‌هایی مانند بازارهای موجود، موارد استفاده از محصول و همچنین قابلیت‌های ویژه‌ای که شما در اختیار دارید را لیست کرد.
جدولی بکشید و آن را به تعداد ویژگی‌های محصول‌تان به ستون‌هایی تقسیم کنید. سر هر ستون یکی از ویژگی‌ها را بنویسید. زیر هر ویژگی، شکل‌ها و حالت‌های محتملی که این ویژگی می‌تواند داشته باشد را لیست کنید. طوفان فکری می‌تواند در انجام این کار به شما کمک کند. جدول نهایی و تکمیل‌شده‌ی شما باید تمامی حالت‌های ممکن برای هر ویژگی را در خود داشته باشد.
حالا از هر کدام از ستون‌ها، یک حالت را انتخاب کرده و آنها را با هم ترکیب کنید. این حالت‌ها را هم می‌شود به طور رندم و تصادفی ترکیب کرد و هم اینکه می‌توانید ویژگی‌هایی که ترکیب‌شان جالب می‌شود را کنار هم بگذارید. وقتی تمام حالت‌های انتخابی‌تان را کنار هم بچینید، می‌بینید که از مجموعه‌ی آنها یک محصول، خدمات یا استراتژی جدید شکل گرفته است.
در پایان کار، می‌توانید این ترکیب جدید را ارزیابی کنید و تا هرجا ممکن است آن را بهبود ببخشید. همچنین ببینید که آیا می‌شود بازار سودآوری برای آن پیدا کرد؟
مثال
فرض کنیم می‌خواهیم یک نوع آباژور جدید بسازیم. قدم اول این است که فهرست ویژگی‌ها را تهیه کنید و یک تجزیه و تحلیل مورفولوژیک انجام دهید؛ یعنی ببینید چه چیزهایی با هم جمع می‌شوند تا یک چراغ به وجود بیاید. عوامل ریخت‌شناسی چراغ رومیزی می‌تواند عبارت باشد از منبع انرژی، نوع لامپ، اندازه، مدل، نوع رویه‌ی کار، جنس، نوع کلاهک و غیره.
حالا می‌توانیم یک جدول بکشیم و به هرکدام از این ویژگی‌ها، یک ستون اختصاص بدهیم. این جدول را گاهی به اسم «جعبه ریخت‌شناختی» یا «جعبه زوئیکی» هم می‌شناسند. فریتز زوئیکی (Fritz Zwicky) همان کسی است که در دهه ۱۹۶۰ این تکنیک را معرفی کرد.
با انجام یک طوفان فکری، می‌توانیم حالت‌های مختلفی برای هرکدام از ویژگی‌ها را در جدول لیست کنیم.
از بین حالت‌های ممکن، گزینه‌های زیر می‌توانند ترکیب‌‌های جالبی از آب در بیایند:
- انرژی خورشیدی/باتری با لامپ نور روز: می‌تواند در فروشگاه‌های لباس به کار برود تا مشتری‌ها بتوانند در نور آن رنگ واقعی لباس‌ها را ببینند.
- لامپ قوسی هندلی بزرگ: قابل استفاده در کشورهای در حال توسعه، یا هر زمانی که برق نباشد.
- آباژور سرامیکی از جنس روغنی به سبک رومی: قابل استفاده در رستوران‌های شیک و لوکس برای بازسازی چراغ‌های ۲۰۰۰ سال قبل
- یک آباژور ساده و بدون طرح که فرد می‌تواند خودش آن را نقاشی کرده یا با استفاده از کاغذ دیواری یا پارچه‌ی مورد علاقه‌اش، آباژور را با رنگ و دکور خانه هماهنگ کند.
از دید یک شرکت سازنده آباژور، ممکن است بعضی از این پیشنهادها، ایده‌های نوآورانه‌ای باشند و بشود آنها را عملی کرد. بعضی‌ها را هم ممکن است نشود به اجرا درآورد. در اینجاست که تجربه‌ی سازنده و دانش او از بازار، نقش مهمی ایفا می‌کند.
