کابوس‌ های کرونایی؛ آیا کووید رؤیاهای ما را تحت‌تأثیر قرار داده است؟

تصور کنید برای خرید بیرون رفته‌اید و ناگهان افرادی محاصره‌تان می‌کنند که مدام در حال سرفه هستند؛ دچار احساس خفگی می‌شوید و حس می‌کنید که بیماری بقیه به شما هم سرایت کرده است. اینجاست که از خواب می‌پرید. اگر در طول همه‌گیری کرونا از این‌گونه خواب‌ها زیاد می‌بینید، باید بدانید که شما تنها نیستید. محققان در سراسر جهان متوجه افزایش کابوس های کرونایی در این دوران شده‌اند. همه‌گیری کرونا علاوه بر تأثیرات جسمی، مردم را از نظر روانی هم تحت‌تأثیر قرار داده است. اغلب مردم هر روز با استرس این بیماری دست‌وپنجه نرم می‌کنند. پس نفوذ این بیماری به رؤیاها خیلی هم غیرطبیعی نیست. چرا و چطور کووید بر رؤیاهایمان تأثیر می‌گذارد؟ در ادامه، به این سؤال‌ پاسخ می‌دهیم و راه‌هایی برای بهتر خوابیدن در این دوران معرفی می‌کنیم.

دلیل کابوس های کرونایی

خوب خوابیدن تأثیرات مهمی بر سلامتی بدن انسان دارد و کم خوابیدن و اختلالات خواب سلامتی هرکسی را به خطر می‌اندازد. همه می‌دانیم که همه‌گیری کرونا بر خوابمان اثر منفی گذاشته است.

در سال ۲۰۲۰، در آمریکا از ۵۵۲۵ نفر به‌عنوان جامعه آماری درباره وضعیت خوابشان سؤالاتی پرسیده شد. نتیجه این نظرسنجی حاکی از این بود که پس از شروع همه‌گیری کرونا، تعداد افرادی که نمی‌توانسته‌اند مثل قبل راحت بخوابند، از ۳۶درصد به ۵۰٫۵درصد افزایش یافته است. همچنین این گروه آماری تغییراتی را در خواب‌هایشان تجربه کرده‌اند، تغییراتی مثل افزایش کابوس‌های واقعی و آزاردهنده.

کابوس‌ها شکلی از خواب هستند که اغلب در آنها خطری امنیت ما را تهدید می‌کند. افتادن از بلندی یا تحت‌تعقیب‌بودن رایج‌ترین موضوعات کابوس‌هاست. شاید برایتان سؤال شده باشد که خب دقیقا چه اتفاقی می‌افتد. در ادامه، با هم مهم‌ترین دلایل کابوس های کرونایی را مرور می‌کنیم.

۱. استرس ممکن است نقش مهمی داشته باشد

همه‌گیری کرونا خیلی زود شکل زندگی ما را تغییر داده و دلیل جدیدی برای افزایش استرس هرروزه ما شده است. عوامل استرس‌زای مرتبط با کووید کم نیستند و نگرانی‌های رایجی که این بیماری ایجاد کرده است عبارت‌اند از:

• مبتلاشدن خودتان یا عزیزانتان به کرونا یا مرگ بر اثر این بیماری؛
• دوری از خانواده یا دوستان در دوره‌های قرنطینه؛
• تغییرات چشمگیر در فعالیت‌های روزانه برای جلوگیری از شیوع کرونا؛
• سرِکارماندن یا بیکارشدن؛
• نامشخص‌بودن وضعیت مالی یا اقتصادی افراد؛
• دسترسی به امکانات بهداشتی یا دارویی؛
• بی‌نظمی در مدرسه رفتن دانش‌آموزان؛
• دسترسی به امکانات بهداشتی برای کودکان؛
• لغو سفرها یا رویدادهای مختلف؛
• پوشش رسانه‌ای درباره کرونا.

در سال ۲۰۲۰، نظرسنجی دیگری در آمریکا انجام شد که در آن از ۴۲۷۵ نفر درباره وضعیت خوابشان پرسیدند. بر اساس این نظرسنجی، بیشترین میزان استرس به این مسائل اختصاص داشت:

• طولانی‌شدن مدت زمان به خواب رفتن؛
• کوتاه‌شدن زمان خواب؛
• افزایش کابوس‌ها.

این نظرسنجی نشان داد افرادی که مستقیم درگیر کرونا شده‌اند، مثل کسانی که یکی از عزیزانشان را بر اثر این بیماری از دست داده‌اند، بیشتر تحت‌تأثیر رؤیاها قرار می‌گیرند. این افراد بیشتر از بقیه کابوس‌های کرونایی دیده‌اند. شدت کابوس‌هایشان هم به حدی بوده است که تا مدت‌ها پس از بیدارشدن به آن فکر می‌کرده‌اند.

افزایش کابوس‌ها در دوران بحران مسئله تازه‌ای نیست. کم نبوده‌اند مجروحان جنگی و بازمانده‌های حوادث وحشتناک که استرسشان بر رؤیاهایشان اثر منفی گذاشته است.

۲. همه‌گیری کرونا بر بسیاری از جوانب زندگی ما اثر گذاشته است

کابوس های کرونایی همیشه هم ناشی از استرس نیستند. گاهی هم این واقعیت که همه‌گیری کرونا بر جوانب مختلف زندگی‌مان تأثیر گذاشته است باعث می‌شود نتوانیم درست بخوابیم.

مثلا نتایج نظرسنجی مذکور، بیانگر مسئله دیگری هم هستند: «کسانی که به‌خاطر کرونا استرس کمتری داشتند یا اصلا استرس نداشتند هم درگیر کابوس های کرونایی شده‌اند.» بنابراین به نظر می‌رسد کووید ۱۹ صرف‌نظر از اینکه استرسمان را افزایش داده است یا نه هم ممکن است بر رؤیاهایمان تأثیر بگذارد.

گاهی ممکن است آنچه در خواب می‌بینیم انعکاسی از وقایعی باشد که در بیداری برایمان اتفاق افتاده‌اند. ممکن است بعضی از اتفاقاتی را که در بیداری تجربه کرده‌ایم باز هم در خواب ببینیم. دلیل این موضوع هم خیلی ساده است. خوابیدن در واقع روش مهمی برای ذخیره خاطرات تازه‌ای‌ است که به دست آورده‌ایم. زمانی که می‌خوابیم، بخش‌هایی از مغزمان فعال می‌شوند که کار یادگیری را انجام می‌دهند و ممکن است به تصاویری گره بخورند که در رؤیاهایمان می‌بینیم.

تقریبا ۲ سال است که اقدامات پیشگیرانه یا محدودیت‌های کرونایی بخش مهمی از زندگی‌مان را تشکیل داده‌اند. بنابراین اصلا عجیب نیست که کرونا به رؤیاهایمان هم راه پیدا کرده باشد.

۳. کابوس های کرونایی روشی برای کمک به درک شرایط هستند

کابوس‌های کرونایی ممکن است روش مقابله‌ای مغز در برابر استرس‌های مربوط به همه‌گیری کرونا یا هضم تغییرات ناشی از این همه‌گیری باشد.

نتایج یکی از پژوهش‌های سال ۲۰۲۰ در انجمن روان‌شناسان آمریکا بسیار جالب است. این پژوهش نشان داد که در دوران همه‌گیری، افراد بیشتر از قبل خوابِ خوراکی می‌بینند. محققان معتقدند که شاید نگرانی مربوط به دسترسی به کمبود غذا یا احتکار مواد غذایی در این دوران دلیل این مسئله باشد.

علاوه بر این، در رؤیاها تصاویر مربوط به سر هم بیشتر شده است. محققان معتقدند دلیل این مسئله توجه بیشتر به سر در ساعات بیداری است، چراکه عوامل مرتبط با کووید مثل سرفه یا ماسک‌زدن افزایش پیدا کرده‌اند.

بسیاری از رؤیاهای همه‌گیری منفی هستند