آیا تا به حال برایتان پیش آمده که وقتی در رختخوابتان دراز کشیدهاید و در تلاش برای خوابیدن هستید، فکرهای مختلف همینطور به سمتتان هجوم بیاورند و مانع خوابیدن شما شوند؟ آیا همیشه در طول روز، افکار مختلف به شکل اتفاقی به ذهنتان میرسند، فکرتان را مشغول و ذهن آرام شما را بههم میریزند؟ در ادامه ۱۲ راه برای داشتن ذهنی آرام را به شما خواهیم آموخت.
قانون جذب
«قانون جذب» میگوید که شما هر چیزی را که به طور پیوسته به آن فکر کنید به دست میآورید. اگر ذهن شما همیشه پُر از آشوب است و افکار نامنظمی تولید میکند، پس در زندگیتان هم همینها را بهدست خواهید آورد. حتی رؤیاها و خوابهایتان هم بازتابی از افکار و دغدغههای شما هستند.
از بین رفتن تفکرات درونگرایانه
متأسفانه در جامعهی امروزی ما مادیگرایی و خودپرستی بسیار رایج شده است. خیلی از مردم ۲۴ ساعته به این مسائل (مادیگرایی) فکر میکنند و طرز برخورد، فکر و ذهنیت دیگران برایشان خیلی مهم است. فهم و درک خودمان در میان این جریان فکری به فراموشی سپرده شده است. این موضوع باعث میشود شخصیت اغلب مردم ساختگی باشد و خیلیها برای حفظ ظاهر طوری زندگی میکنند که خودشان هم راضی نیستند و با شخصیت واقعی آنها متفاوت است؛ در واقع فقط «همرنگ جماعت» شدهاند.
تخمین زده میشود که ۷۵ درصد مردم آمریکا برونگرا هستند. اغلب برنامههای تلویزیونی ایالات متحده بر اساس تقویت خودبینی و خودپرستی ساخته میشوند و مردم را از تفکر و جستوجو برای پیدا کردن جواب سؤالهایشان میترسانند که این خود باعث فراموش شدن درونگرایی میشود.
کارل یانگ (Carl Jung) میگوید که برونگرایی نوعی رفتار شخصیتی است که اغلب بر روی موارد بیرونی و خارجی تمرکز میکند (جهان بیرون) و درونگرایی نوعی رفتار شخصیتی است که بر پایهی موضوعات روحی و درونی میچرخد و بر فعالیتهای روحی فرد تمرکز میکند.
تقویت افکار مبهم
اگر اجازه دهیم که جریان فکری غالب (مادیگرایی و خودبینی) فکر و درک ما را تحت تأثیر قرار دهد، در واقع ذهنمان را با افکار نامعقولی شکل میدهیم که بر پایهی تعدادی ایده، مقدمات و تصاویر گنگ و مبهم بنا شدهاند. به خاطر همین است که بعد از تماشای اخبار از رسانههای خارجی هیچوقت حس خوبی نخواهید داشت. چون این برنامهها طوری طراحی شدهاند که شما را از ناامنی بترسانند تا لرزشها و نوسانهای ذهنیتان کمتر باشد.
اگر برنامههای خبری را دوست ندارید اما برنامههای دیگر را دنبال میکنید، حتما متوجه شدهاید که تبلیغات تلویزیونی هم به اندازهی همان اخبار، بد هستند. چون این تبلیغات برونگرایی را رواج میدهند؛ همانطور که جریانهای فکری غالب جامعه سعی میکنند این تفکر را به شما القا کنند. مثلا در این تبلیغات از بازیگران خوشقیافه استفاده میشود و آن وقت شما پیش خودتان فکر میکنید: «اگر من هم این محصول را بخرم زیبا میشوم و یک گروه بزرگ از دوستان زیبا هم پیدا میکنم.»
تلاش این نوع تبلیغات بر این است که به شما بگویند (به شکل خود واقعیتان) به اندازه کافی خوب نیستید و ذهنتان را درگیر میکنند تا تفاوتهایی را پیدا کند که واقعا وجود ندارند.
وقت طلاست
درست است که «وقت طلاست» اما نباید از هر لحظه، فقط برای پول درآوردن استفاده کنیم، فکر و ذکرمان مسائل مادی باشد و به مسائل معنوی و روحی توجهی نکنیم. مثلا نباید برای گشتوگذار و ارتباط با طبیعت بهانهی کمبود وقت بیاوریم.
اغلب اوقات ذهن ما افکار منطقی و غیرمنطقی را سبک و سنگین میکند و به همین خاطر اغلب گیج و مشوش است. از یک طرف رسانهها و نشریات تفکراتی را در ذهنتان میگنجانند و از طرف دیگر درونتان با آنها کاملا مخالف است. در نتیجه داشتن یک ذهن آرام برای شما به یک رؤیا تبدیل میشود و این افکار (به خاطر قانون جذب)، هرجومرجهای درونیتان را تقویت میکنند.
اضطراب اجتماعی
گاهی اوقات اختلال اضطراب اجتماعی به دلیل داشتن یک ذهن بیشفعال است. در این مورد فرد فکر میکند که دیگران همیشه او را قضاوت میکنند. اگر شما هم یکی از این افراد هستید، مطمئن باشید که وقتی کسی، دیگری را قضاوت میکند یعنی یک جای کار اشتباه است. در واقع او دارد در مورد موضوعی نظر میدهد که نقطه ضعف او تلقی میشود و با آن مشکل دارد. به عبارت دیگر او سعی میکند توجه را از خودش دور کرده و به سمت شما جلب کند. این مشکل اوست و نه مشکل شما. بهترین کاری که میتوانید برای درست کردن اوضاع انجام دهید، این است که دقیقا مثل یک آینه عمل کنید. تمام الگوهای غلط فکری دیگران را منحرف کنید و به سمت خودشان بازتاب دهید. با این کار میتوانید از شر ناامنیهایی که دیگران به سمتتان میفرستند خلاص شوید و یک ذهن آرام داشته باشید.
۱۲ راه برای داشتن ذهن آرام
۱. صداهای ناهنجار ذهنتان را حذف کنید
بهترین کار، حذف صداهای درهم و برهم است. چه موضوعاتی به ذهنتان هجوم میآورند؟ خیلی از آنها مربوط به مشکلات مالی و مسائل اقتصادی هستند. شاید الان وقت آن رسیده باشد که شغلتان را عوض کنید و کاری را که واقعا عاشق آن هستید دنبال کنید. بهترین کاری که میتوانید برای فهمیدن این موضوع انجام دهید این است که از خودتان بپرسید: «اگر مسائل مالی اصلا اهمیتی نداشتند، من چه کار میکردم؟» خب غیر از خوش گذراندن و انجام مسافرت، در پایان کاری را انتخاب میکردید که واقعا دوست داشتید. حالا راههایی را پیدا کنید که بتوانید آن کار را انجام دهید. حتی اگر با انجام این کار از شغل فعلیتان متنفر میشوید اشکالی ندارد؛ باز هم ادامه بدهید. در بدترین حالت مدتی وقت صرف انجام کاری کردهاید که واقعا دوست داشتهاید و دیگر آن همه فکر آشفته به ذهنتان هجوم نمیآورد. بهترین حالت هم این است که راهی پیدا میکنید تا از کار مورد علاقهتان درآمدی بهدست آورید و بتوانید شغل فعلیتان را ترک کنید.
۲. کمتر وقت خود را پای تلویزیون بگذارید
تلویزیون بزرگترین ابزار کنترل ذهن و افکار است. وقتی تلویزیون میبینید، طرز فکر و نگرشتان نسبت به زندگی کاملا تحت تأثیر قرار میگیرد.
تمام طرز فکر شما در مورد اینکه چه کسی هستید، چه باید بکنید، چه لباسی باید بپوشید، چه گوش کنید، چه بخورید و … همگی به وسیلهی جریان رسانهها هدایت میشود. به همین خاطر ذهنتان درگیر میشود، قضاوت میکند و در نهایت به تناقض رسیده و نمیتواند بفهمد که چه چیزی واقعی است و چه چیزی نیست. اگر به تماشای برنامههای تلویزیون ادامه بدهید، درکتان از واقعیت تغییر میکند و فکرتان آشفته میشود و دیگر حتی شبها هم خواب آرام ندارید. این الگوهای فکریِ القا شده به شما، در خواب هم به سراغتان میآیند و ذهن آرام شما را بههم میریزند. اما زمانی که قادر به کنترل افکارتان باشید دیگر خوابهایتان ناآرام نخواهند بود.
۳. تمرکز ذهن (مدیتیشن) انجام بدهید
بزرگترین بهانهی مردم برای فرار کردن از تمرکز ذهن کمبود وقت است. اما با توجه به تحقیقات مؤسسهی آماری بورو، «تماشای تلویزیون فعالیتی است که بیشترین اوقات فراغت افراد بالای ۱۵ سال را به خود اختصاص میدهد (۲.۸ ساعت در طول روز) که حدودا نیمی از زمان فراغت آنهاست. در حالی که روابط اجتماعی مثل دیدن دوستان، اقوام و آشنایان یا برگزاری رویدادهای اجتماعی در ردهی دوم قرار دارد که تنها ۴۵ دقیقه از اوقات فراغتشان را پُر میکند.»
این موضوع نشان میدهد که برنامههای تلویزیونی نسبت به دوستان و همسایهها تأثیر بیشتری بر روح و تفکرات افراد دارند. به علاوه اگر درست برنامهریزی کنید میتوانید برای تمرکز ذهن هم وقت کافی کنار بگذارید.
برخی هم میگویند که ذهنشان خیلی درگیر است و نمیتوانند از شر تفکرات غالبشان خلاص شوند تا ذهنشان متمرکز شود.
روشهای مختلفی برای تمرکز ذهن وجود دارند که باید تا آنجا که میتوانید آنها را امتحان کنید و بهترین روش را برای حذف صداهای مبهم ذهنتان پیدا کنید. در این صورت وقتی به آرامش درونی رسیدید، میتوانید یک روش خوب مختص خودتان را داشته باشید.
یک روش مناسب برای آرام کردن ذهن یک روش خاص به نام «تمرکز ذهن با چشم باز» است. در این نوع تمرکز ذهن باید دو جسم را در فاصلهی ۶ فوتی (تقریبا ۱۸۰ سانتیمتری) از خودتان و همدیگر قرار دهید. وقتی سعیتان تمرکز روی این اجسام باشد، نمیتوانید به مسألهی دیگری فکر کنید. این تمرین را برای ۱۵ دقیقه انجام دهید. بسیاری از مردم خیلی زود تسلیم میشوند.
۴. با نفس خودتان مبارزه کنید
خیلی از مردم در تمام طول زندگیشان نمیدانند که واقعا «چه کسی هستند» و خودشان را نمیشناسند، در حالی که همیشه سعی میکنند انتظارات جامعه را برآورده سازند. باز هم جریان غالب جامعه این فکرهای غیرمنطقی را تقویت میکند. در نهایت ما همگی به عنوان انسان یک وجود روحانی داریم و بدنهایمان فقط یک پوستهی ظاهری برای روحمان هستند. وقتی به این واقعیت فکر کنیم متوجه خواهیم شد که چگونه همگی به هم متصل هستیم.
یک راه عالی برای مبارزه با نفس این است که احساس همدلی را با فکر کردن به احساسات دیگران تقویت کنیم.
از راه همدلی میتوانید بفهمید که خودبینی ما چگونه جلوی یکیشدنمان را میگیرد و باعث میشود از هم جدا شویم. مثلا بعضی از مردم به مشکلات انسانهای جهان سوم مثل قحطی و گرسنگی بیتفاوت هستند. ممکن است پیش خودشان فکر کنند: «اگر این مشکل برای من به وجود نیامده پس به من مربوط نیست.» اگر خودشان گرسنگی میکشیدند چه؟ دوست نداشتند دیگران به آنها توجه کنند؟ یا ترجیح میدادند مردم هم مثل خودشان بیخیال باشند؟ حقیقت این است که «بنی آدم اعضای یکدیگرند، که در آفرینش ز یک گوهرند، چو عضوی به درد آورد روزگار، دگر عضوها را نماند قرار» پس برای داشتن یک ذهن آرام سعی کنید احساس همدلی را در خودتان تقویت کنید.
۵. بدنتان را دوست داشته باشید
اگر رژیم غذاییتان پُر از شکر و کافئین باشد، روی ذهن و فکرتان هم اثر میگذارد. اثبات شده که آب حاوی فلوراید باعث آهکی شدن غدهی صنوبری (چشم سومتان) میشود. مصرف بیش از حد الکل هم هر بیماری که به ذهنتان میرسد را به سمتتان روانه میکند. پس دور مشروبات الکلی را خط بکشید تا درگیریهای ذهنیتان کم شوند.
حواستان به خوراک و نوشیدنیهایتان باشد، چون همهی آنها روی سیستم ارتعاشی بدنتان تأثیر میگذارند و در نتیجه، موجب تحت تأثیر قرار گرفتن طرز فکرتان و مواردی که به آنها فکر میکنید میشود.
از همه مهمتر اینکه، باید به ندای بدنتان گوش کنید. اگر سوزش معده دارید به جای غذاهایی که ضد اسید معده هستند خوراکیهای قلیایی مصرف کنید. در تعطیلات هر موقع احساس خستگی کردید چرت بزنید. اصلا مهم نیست که چه ساعتی از روز است. بدنتان هر موقع از تنظیم خارج شود به شما خبر میدهد، پس به او گوش کنید.
۶. ورزش کنید
به قول معروف «عقل سالم در بدن سالم» است. پس اگر از نظر فیزیکی خودتان را تقویت کنید، نتیجهی این تمرینات خودشان را در قدرت فکر و داشتن ذهن آرام نشان میدهند.
۷. بیخیال زمان شوید
روزهای تعطیل یا در روزهای مرخصیتان دیگر به زمان فکر نکنید. زمان باعث میشود حتی روزهای تعطیل در ساختار «هفتهی کاری» زندانی شویم. پس به موبایلتان نگاه نکنید و تلویزیون نبینید (چون برنامههای تلویزیون طبق برنامهی زمانبندی خاصی پخش میشوند) و در تعطیلات فقط کارهایی انجام دهید که مختص همان روز است.
دفعهی بعد در تعطیلاتتان به ندای بدنتان گوش کنید و همان ساعتی که همیشه میخوابید به رختخواب بروید. اگر حس کردید که ساعت ۳ بعدازظهر باید چرت بزنید، حتما این کار را انجام دهید. تا هر وقت که توانستید بیدار بمانید و هر موقع بدنتان به شما خبر داد بخوابید. خواهید دید که خیلی راحتتر و زودتر به خواب میروید.
۸. خوش بگذرانید
از همین حالا کارهایی را انجام دهید که واقعا دوست دارید. بگذارید به جای اینکه به چیزهایی فکر کنید که واقعا تحت کنترل شما نیستند، ذهنتان درگیر تفریح و خوشی باشد. به زودی متوجه میشوید که وقتی کارهایی انجام میدهید که واقعا برایتان لذتبخش هستند، الگوی افکارتان هم تغییر میکند.
۹. سعی نکنید همهچیز را کنترل کنید
خیلی از آدمها فکر میکنند باید همه چیز را در زندگیشان کنترل کنند تا خیالشان راحت شود. این افراد فکر میکنند که اگر بر اوضاع زندگیشان مسلط نباشند، نمیتوانند خودشان را هم کنترل کنند که البته این تصور اصلا درست نیست. به خاطر همین نمیتوانند جلوی خودشان را بگیرند و دست از کنترل همیشگی اوضاع بردارند. حادثههایی در زندگی هستند که خارج از کنترل ما اتفاق میافتند. تنها کاری که باید انجام دهید این است که نسبت به رفتارتان مسئولیت داشته باشید. اگر سعی کنید دیگران را هم کنترل کنید، چیزهای زیاد دیگری که باید نگرانشان باشید هم پیدا میشوند که باعث میشوند ذهن آرام شما درگیری بیشتری داشته باشد.
۱۰. یک دفتر خاطرات از رؤیایهایتان بنویسید
یکی از کارهای قابل انجام جهت جلوگیری از هجوم سیل افکار، نوشتن روزانهی رؤیاهایتان است. وقتی آنها را بنویسید، خیالتان راحت میشود و دیگر افکار و پارازیتها ذهنتان را اشغال نمیکنند.
۱۱. در لحظه زندگی کنید
همیشه بخشی از ذهن، درگیر گذشته یا آینده است. اگر در لحظه زندگی کنید، میتوانید از شر آن چیزهایی که تحت کنترلتان نیست خلاص شوید. برای این کار لازم نیست کلاً گذشته را فراموش کنید یا اینکه بیخیال آینده شوید. کافی است بدانید که گذشتهها را نمیتوان تغییر داد و آینده هم هنوز نیامده است. پس چرا باید بیمورد وقتتان را تلف کنید؟
۱۲. با طبیعت در ارتباط باشید
کمی برای طبیعت وقت گذاشته و ارتباطتان را با آن بیشتر کنید. میتوانید در یک جای پُر درخت، ساحل دریا یا هر جای دیگری که درونتان را آرام میکند قدم بزنید و در زیباییهای طبیعت غرق شوید. وقتی در طبیعت هستید، سعی کنید اصلا به «زندگی روزمره» فکر نکنید و فقط روی زیباییهای آنجا تمرکز کنید. تمام سعیتان این باشد که به صدای موزون باد یا صدای خوشآهنگ جوی آب گوش کنید. صدای حیوانات و پرندهها هم قشنگ و گوشنواز هستند.
تعادل
یک ذهن آشفته نشاندهندهی ناهماهنگیهایی است که در درون فرد وجود دارد. این عدم توازن را میتوان اصلاح کرد؛ به شرط آنکه فرد خودش تصمیم بگیرد. اگر بدنتان به استراحت نیاز دارد، ذهن شما هم همینطور است. وقتی ذهنتان دائما فعالیت دارد و با حوادث و اتفاقهای زیادی درگیر است، در برابر خواب و استراحت مقاومت میکند؛ حتی اگر جسمتان خسته باشد. برای همین است که حتما باید به ندای بدنتان گوش کنید.
وقتی صداهای مبهم ذهنتان را دور بریزید، حداقل میتوانید بدون اینکه به کنترل همه چیز و همه کس فکر کنید، از ذهنتان در جهت مثبت استفاده کنید. با این کار درک و بصیرتتان بیشتر، برنامهی خوابتان منظمتر و رؤیاهایتان هم منطقیتر میشوند و دوباره ذهن آرام خودتان را پیدا میکنید.