پس انداز کردن یکی از موضوعاتی است که صحبت کردن راجع به آن از انجام دادنش بسیار راحتتر است. همه میدانند که پس انداز کردن در طی مدتزمان طولانی کار هوشمندانهای است. ولی با این وجود بسیاری از ما هنوز در اینکار مشکل داریم. پس انداز کردن فواید بیشتری نسبت به صرفهجویی ساده و ابتدایی دارد، ولی دردسر بیشتری نیز دارد. افرادی که هوشمندانه پول پس انداز میکنند، همانقدر که باید بدانند که چگونه پول خود را خرج کنند، باید بدانند که چگونه پول دریافتی خود را افزایش دهند. کارهایی را که در مقاله مشاهده میکنید، انجام دهید تا یاد بگیرید چگونه پس انداز کنیم و بتوانیم خرج کردن پول خود را کنترل کنیم و در نهایت بیشترین فایده را در درازمدت از پول خود ببریم.
پس انداز کردن را مسئولیت خود بدانید
۱. همان اول پولی را برای خودتان کنار بگذارید
آسانترین روش برای اینکه ببینید چگونه پس انداز کنیم، این است که هرگز فرصت این را نداشته باشید که پولی دریافتیتان را در همان قدم اول خرج کنید. هر ماه قسمتی از حقوق خود را مستقیم در حساب مخصوص پس انداز یا حساب بازنشستگی خود واریز کنید تا دیگر برای محاسبهی مقدار پولی که می خواهید پس انداز و یا خرج کنید، استرس و خستگی نداشته باشید. اینگونه بهصورت خودکار پس انداز میکنید و آنچه که باقی میماند را به دلخواه خود در طول ماه خرج میکنید. در درازمدت واریز مقادیری کم از حقوقتان به حساب پس انداز باعث افزایش آن میشود (بهخصوص وقتی که سود به حسابتان تعلق میگیرد) بنابراین هرچه سریعتر برای رسیدن به سود بیشتر این کار را شروع کنید.
- برای اینکه سیستم خودکار واریز درست کنید، میتوانید با مسئول پرداخت حقوق کارکنان صحبت کنید، اگر بتوانید از یک حساب مستقل و جدا برای پس انداز خود استفاده کنید، میتوانید به آسانی یک طرح برای واریز مستقیم به این حساب تهیه کنید تا بهصورت خودکار قسمتی از حقوقتان به حساب پس انداز شما واریز شود.
- اگر به هر دلیلی نمیتوانید یک سیستم واریز مستقیم برای حسابهای خود فراهم کنید (مثلا اگر کار آزاد دارید، یا بیشتر اوقات وجه به صورت نقد به شما پرداخت میشود) در این صورت مقدار مشخصی از پول نقد را تعیین کنید که هر ماه به صورت دستی به حساب پس انداز خود واریز کنید و به این هدف سرسختانه بچسبید.
۲. سعی کنید بدهی جدیدی به حساب خود اضافه نکنید
برخی بدهیها اصولا اجتنابناپذیرند. برای مثال فقط افراد خیلی ثروتمند آنقدر پول دارند که به صورت نقد و بدون بدهی خانه بخرند. هنوز میلیونها نفر از مردم تنها با گرفتن وام و پرداخت تدریجی آن میتوانند خانه بخرند. ولی به طور کلی بدهی جدیدی به حساب خود اضافه نکنید. همیشه پرداخت مبلغی بهصورت نقد، از پرداخت معادل همان مبلغ به صورت وام ارزانتر تمام میشود، که دلیل آن اضافه شدن سود به وام در طول زمان است.
- اگر چارهای جز گرفتن وام ندارید، تلاش کنید تا هرچقدر میتوانید قسط بیشتری هر ماه پرداخت کنید. هرچقدر بتوانید قسطها را با مبالغ بیشتر پرداخت کنید، سریعتر میتوانید وامتان را تسویه کنید، و در نتیجه سود کمتری پرداخت خواهید کرد.
- با اینکه وضعیت مالیاتی افراد با هم متفاوت است، بیشتر بانکها توصیه میکنند که قسط پرداختی هر ماه شما ٪۱۰ از درآمدتان باشد، همچنین هر مبلغی زیر ٪۲۰ نیز بیخطر است. بالاترین حد منطقی پرداخت قسط ٪۳۶ در نظر گرفته میشود.
۳. اهداف مناسبی برای پس انداز خود تعیین کنید
اگر هدفی برای پس انداز خود در نظر گرفته باشید، پس انداز کردن راحتتر میشود. برای خودتان اهداف قابل دسترسی برای پس انداز در نظر بگیرید تا به خودتان انگیزه بدهید و بتوانید از عهدهی انجام تصمیمات مالی سخت برآیید. اهدافی مانند خرید خانه یا بازنشستگی نیز وجود دارد که ممکن است سالها زمان بخواهد تا به آن دست پیدا کنید. در این مواقع بسیار مهم است که بر مسیر پیشرفت خود به طور منظم نظارت کنید. فقط با نگاه کردن به هدف خود، میتوانید درک کنید که چه مقدار از مسیرتان را طی کردهاید و چه مقدار هنوز راه دارید.
- هدفهای بزرگی مانند بازنشستگی، زمان زیادی برای رسیدن لازم دارند. در زمان مورد نیاز برای رسیدن به این اهداف، بازارهای مالی متفاوت از امروز خواهند بود. قبل از تعیین هدف باید زمانی را برای تحقیق دربارهی آیندهی بازار بگذارید. به عنوان مثال اگر شما در سالهای اولیهی کاریِ خود باشید، بیشتر کارشناسان مالی میگویند که به حدود ٪ ۸۵-۶۰ حقوق سالیانهی فعلی خود برای حفظ زندگی به همین روال در هر سالی که بازنشسته شوید، نیاز دارید. بنابراین دانستن این موضوع به شما در تعیین هدفی دقیقتر و واقعیتر کمک میکند.
۴. برای اهدافتان یک چهارچوب زمانی تعیین کنید
اینکه به خودتان چهارچوب زمانی برای رسیدن به آرزوهایتان (به صورت منطقی) بدهید، میتواند عامل انگیزشی بسیار خوبی باشد. برای مثال هدف شما خرید یک خانه با فاصلهی دو سال از تاریخ امروز است. در این مورد باید قیمت متوسط یک خانه را در منطقهای که دوست دارید به دست بیاورید و سپس شروع به پس انداز برای پیشپرداخت خانه جدیدتان بکنید. (به عنوان یک قاعدهی کلی، پیشپرداخت اغلب نمیتواند کمتر از ۲۰٪ قیمت کل خانه باشد.)
- بنابراین در مثال ما، اگر قیمت خانه در منطقهای که شما میخواهید در حدود ۳۰۰ میلیون تومان باشد، شما باید حداقل ٪۲۰ آنرا که معادل مبلغ ۶۰ میلیون تومان است، طی مدت ۲ سال بهدست آورید. باتوجه به اینکه چهمقدار میتوانید پس انداز کنید این هدف امکانپذیر یا امکانناپذیر است.
- تعیین چهارچوب زمانی برای اهدافِ کوتاهمدتِ ضروری نیز بسیار اهمیت دارد. برای مثال اگر یکی از قطعات ماشینتان نیاز به تعویض داشته باشد، ولی شما هزینهی آن را نداشته باشید، باید برای تعویض این قطعه پس انداز کنید، بنابراین قراردادن یک چهارچوب زمانی معقول میتواند به شما برای رسیدن به این هدفِ کوتاهمدت کمک کند.
۵. بودجهبندی کنید
اینکه اهدافی برای پس انداز خود تعیین کنید کار آسانی است. ولی اگر راهی برای پیگیری مخارجتان نداشته باشید، به سختی میتوانید به اهدافتان برسید. برای اینکه بتوانید فرایندهای مالی خود را پیگیری کنید، سعی کنید که از ابتدای هر ماه درآمد خود را بودجهبندی کنید. اگر برای اختصاص بخشی از درآمدتان به تمام هزینههای عمدهی خود از قبل پیشبینی کرده باشید، مطمئن خواهید شد که پولتان را از دست نمیدهید، بهخصوص اگر به محض دریافت حقوقتان، سریعا براساس بودجهبندی خود، پولتان را تقسیم کنید و به هزینههای پیشبینی کرده اختصاص دهید.
برای مثال، حقوق ماهانه ۳٫۰۰۰٫۰۰۰ تومان را به این شکل میتوانیم بودجهبندی کنیم:
- مسکن/خدمات رفاهی: ۱٫۰۰۰٫۰۰۰ تومان
- وام : ۳۰۰٫۰۰۰ تومان
- غذا: ۵۰۰٫۰۰۰ تومان
- اینترنت: ۷۰٫۰۰۰ تومان
- بنزین:۱۵۰٫۰۰۰ تومان
- پس انداز: ۵۰۰٫۰۰۰ تومان
- متفرقه:۲۰۰٫۰۰۰ تومان
- تجملات: ۲۸۰٫۰۰۰ تومان
۶. هزینههای خود را یادداشت کنید
بودجهبندی کاری است که هرکس برای پس انداز کردن باید انجام بدهد، ولی اگر پیگیر مخارج خود نباشید، پایبندی به اهداف برایتان سخت میشود. ثبت کردن مخارجی که ماهیانه برای موضوعات مختلف میپردازید باعث میشود تا بتوانید مشکلات بودجهبندی را شناسایی کنید و نحوه هزینهکردن را متناسب با بودجهبندی خود تنظیم کنید. دقت کنید که ثبت هزینهها نیاز به توجه به جزئیات دارد. همانقدر که باید هزینههای عمدهای مانند مسکن و بازپرداخت بدهیها را یاددداشت کنید، باید به هزینههای جزئی نیز توجه کنید، و به این ترتیب میزان دقت وضعیت مالی خود را افزایش دهید.
- یک دفترچهی کوچک که همیشه همراهتان باشد، بسیار مفید است. عادت کنید که تمام هزینههای خود را یادداشت کنید و قبوض و رسیدهای پرداخت را نگه دارید (به خصوص برای خریدهای بزرگ) هر زمان که توانستید هزینههای خود را در یک دفتر بزرگتر یا یک نرم افزار کامپیوتری (مانند Excel) وارد کنید تا بتوانید در طولانیمدت آنها را داشته باشید.
- به یاد داشته باشید که امروزه اپلیکیشنهای زیادی وجود دارند که بعضی از آنها رایگان هستند و به شما کمک میکنند تا بتوانید هزینههای خود را ثبت و پیگیری کنید.
- اگر با مشکلات زیادی در زمینهی خرج کردن پول خود مواجهاید، باز هم از اینکه تمام رسیدهای خود را نگه دارید، نترسید. در آخر هرماه قبوض خود را دستهبندی کنید، سپس مجموع هر دسته را حساب کنید. از اینکه ببینید چه مقدار از خریدهای شما غیرضروری بودهاند، شوکه خواهید شد.
۷. در اسرع وقت پس انداز کردن را شروع کنید
هرچقدر مدت زمان بیشتری پول در حساب پس اندازتان بماند، سود بیشتری به آن تعلق میگیرد. بنابراین به نفع شماست که پس انداز کردن را در سریعترین زمان ممکن شروع کنید. حتی اگر تنها بتوانید مبلغ بسیار کمی را هر ماه در حسابتان پس انداز کنید، حتما اینکار را انجام بدهید. زیرا حتی مقادیر کمی از پول وقتی در حساب بانکی با سود سالیانه قرار میگیرند، در طولانیمدت چندین برابر مقادیر اولیه خواهد شد. برای مثال اگر شما در کاری با حقوق پایین کار کنید و مبلغ ۱۰۰٫۰۰۰ تومان را در حساب با سود سالیانه ۴ درصد بگذارید، پس از ۵ سال مبلغ ۲۱٫۶۶۵ تومان به دست خواهید آورد. در حالیکه اگر این پس انداز را یکسال زودتر شروع میکردید، ۵۰۰۰ تومان بیشتر بهدست میآوردید، یعنی یک جایزهی کوچک ولی قابلملاحظه را بدون هیچ تلاش اضافهای بهدست میآوردید.
۸. یک حساب بازنشستگی برای خود در نظر بگیرید
هنگامی که جوان، پرانرژی و سالم هستید، بازنشستگی آنقدر دور است که به نظر ارزش فکر کردن هم ندارد. ولی وقتی سنتان بیشتر شود و تواناییهایتان تحلیل رود، بسیار بیشتر به این موضوع فکر خواهید کرد. بنابراین اگر شما از آن دسته آدمهای خوششانسی نیستید که ثروت زیادی به ارث میبرند، بهتر است که هر چه زودتر و هنگامی که به یک وضعیت پایدار کاری رسیدید، به این مسئله فکر کنید. همانطور که قبلا اشاره شد، با وجود تفاوت در وضعیت مالی افراد، عاقلانه است که برنامهای داشته باشید که حدود ۸۵٪-۶۰٪ درآمد سالیانهی حال حاضر خود را، در دوران بازنشستگی برای ادامهی روند فعلی زندگیتان داشته باشید.
- شما میتوانید طرحهای بازنشستگی را بررسی کنید، یا با کارفرمای خود در اینباره صحبت کنید تا قسمتی از حقوق ماهانهی شما به صورت خودکار صرف حساب و یا بیمه بازنشستگیتان شود. اگر بتوانید این کار را بهصورت خودکار انجام دهید، پسانداز برای بازنشستگی آسانتر خواهد شد. (بهتر است که از طرحهای بیمه برای بازنشستگی خود استفاده کنید)
۹. با احتیاط در بازار بورس سرمایهگذاری کنید
اگر پول خودتان را عاقلانه پس انداز کردهاید و مقداری پول اضافی در اختیار دارید، سرمایهگذاری در بورس میتواند یک موقعیت سودآور (و در عینحال پر ریسک) برای کسب پول بیشتر باشد. قبل از سرمایهگذاری در این بازار بدانید که هر سرمایهای در بورس قابلیت این را دارد که برای همیشه از دست برود، بهخصوص اگر ندانید که چه کار میکنید. بنابراین از این کار به عنوان یک روش طولانیمدت برای پس انداز استفاده نکنید، بلکه آن را به عنوان روشی در نظر بگیرید با آموختن ریسک، میتوانید کاری انجام دهید تا مازاد سرمایهتان افزایش یابد (سرمایهای که طاقت از دستدادن آن را نیز دارید) به طور کلی بیشتر مردم نیازی به سرمایهگذاری در بورس برای پس انداز بازنشستگی خود ندارند.
۱۰. ناامید نشوید
زمانی که در پس انداز کردن به مشکل میخورید، به راحتی ممکن است آرامش خود را از دست بدهید، وضعیتتان ممکن است ناامید کننده باشد، و پس انداز کردن پولی که برای رسیدن به اهداف بلندمدت خود لازم دارید، غیرممکن به نظر بیاید. با این حال، بدانید که اهمیتی ندارد که با چهمقدار پول شروع به پس انداز میکنید، پس انداز کردن همیشه امکانپذیر است. هرچقدر زودتر شروع به پس انداز کردن کنید، زودتر میتوانید به امنیت مالی برسید.
- اگر دربارهی وضعیت مالی خود دلسرد شدهاید، میتوانید از شرکتها و مشاورههای مالی استفاده کنید. خدمات برخی از این شرکتها رایگان و یا خیلی ارزان است و شما میتوانید با مشاوره با آنها شروع به پس انداز و در نتیجه رسیدن به اهداف مالی خود کنید.
هزینههای خود را کاهش دهید
۱. کالاهای لوکس را از بودجهی خود حذف کنید
اگر در پس انداز کردن با مشکل مواجه هستید، بهتر است از این مرحله شروع کنید. بسیاری از هزینههایی که ما عادی تصور میکنیم، کاملا غیرضروری هستند. حذف هزینههای کالاهای لوکس، اولین قدم برای بهبود وضعیت مالی شماست چرا که به کیفیت زندگی و یا توانایی انجام کار شما آسیبی وارد نمیکند. با وجود اینکه ممکن است زندگی کردن بدون یک ماشین بنزینی پرخرج و یا تهیه غذاهای آماده، سخت بهنظر بیاید، ولی بعد از اینکه از زندگیتان حذفشان کردید، از اینکه چقدر آسان میتوانید بدون آنها زندگی کنید، شگفتزده خواهید شد. در اینجا چند راه آسان برای حذف هزینههای لوکس از زندگیتان خواهید دید:
- لغو اشتراک بستههای اینترنتی
- تغییر سرویس خدمات خط تلفن همراه برای استفاده از خدمات ارزانتر
- تعویض خودروی گرانقیمت با خودرویی که مصرف سوخت و هزینههای نگهداری کمتری دارد.
- فروش هر ابزار الکترونیکی که از آن استفاده نمیکنید.
- خرید لباس و مبلمان خانه از مراکز خرید ارزان (مانند خرید از بازار)
۲. مسکن ارزانتر پیدا کنید
برای بیشتر مردم هزینههای مربوط به مسکن، پرهزینهترین بخش بودجهی آنهاست. به همین دلیل صرفهجویی در هزینههای مربوط به مسکن، میتواند مبلغ قابل توجهی از درآمدتان را برای فعالیتهای مهم دیگری مانند پس انداز بازنشستگی آزاد کند. با وجود اینکه همیشه تغییر شرایط مسکن آسان نیست، اما اگر به تعادل رسیدن در دخلوخرج برایتان سخت است، باید بررسی مجددی راجع به شرایط مسکن خود داشته باشید.
- اگر مستأجر هستید، سعی کنید با صاحبخانه خود برای یک اجارهی ارزانتر به توافق برسید. به این دلیل که بیشتر صاحبخانهها از ریسک جستجو برای مستأجر جدید، دوری میکنند، اگر سابقهی خوبی پیش صاحبخانه دارید، میتوانید قرارداد بهتری نیز با او ببندید. اگر لازم است، میتوانید برای پرداخت اجارهی ارزانتر کارهایی (مانند باغبانی یا نگهداری و نظافت) در خانه را خودتان انجام بدهید.
- اگر در حال پرداخت وام مسکن هستید، و توانایی مالی دارید با بانکی از آن وام دریافت کردهاید مشورت کنید تا جدول پرداخت وام بهتری تنظیم کنید و با پرداخت مبالغ بیشتر بتوانید هرچه زودتر، وام خود را تسویه کنید.
- شما میتوانید امکان تغییر مکان به یک منطقهی ارزانتر را نیز بررسی کنید.
۳. خورد و خوراکتان را کمهزینهتر کنید
مردم معمولا هزینهی بیش از اندازهای برای غذا میپردازند. هنگامی که مشغول خوردن یک وعده غذای لذیذ در رستوران موردعلاقهتان هستید، فکر کردن به صرفهجویی آسان نیست، اما هزینههای مربوط به غذا در صورتیکه کنترل نشوند، می تواند بسیار زیاد شوند. در حالت کلی، خرید بهصورت عمده ارزانتر از خرید مواد غذائی به صورت جزئی است. خرید غذا در رستوران نیز گرانترین گزینهی ممکن برای تأمین غذاست، بنابراین اگر تلاش کنید که بیشتر از غذاهای خانگی به جای غذاهای بیرون استفاده کنید، صرفهجویی زیادی در هزینهها کردهاید.
- به جای خرید غذاهای آماده و فرآوریشده، از مواد غذایی ارزان و سالم استفاده کنید. تلاش کنید از مواد غذایی تازه و سالم برای درستکردن غذا استفاده کنید. از اینکه ببینید سالم غذاخوردن چهقدر ارزانتر است، تعجب خواهید کرد. برای مثال استفاده از برنج قهوهای (یا برنج سبوسدار) که مغذی و پرخاصیت است، هزینه پایینی نیز دارد.
- از تخفیف استفاده کنید. بیشتر مغازهها و بهخصوص فروشگاههای زنجیرهای از تخفیفهایی به صورت دائمی یا در مناسبتهای خاص استفاده میکنند، این تخفیفها را از دست ندهید.
- اگر به طور مرتب از غذاهای بیرون استفاده میکنید، این کار را متوقف کنید. همیشه غذا درست کردن در خانه بسیار ارزانتر از تهیهی همان غذا از رستوران است. همچنین اگر بهطور مرتب در خانه غذا درست کنید، میتوانید برای پذیرایی کردن از دوستان و خانوادهتان مهارت خوبی کسب کنید و روابط و علایق بهتری نیز با دیگران ایجاد کنید.
- اگر در وضعیت مالی بسیار بدی هستید، نترسید که از مؤسسات تهیه غذای خیریه استفاده کنید. مؤسسات بسیاری وجود دارند که برای کسانی که نیاز دارند، بهصورت رایگان غذا تهیه میکنند.
۴. مصرف انرژی خود را کاهش دهید
بیشتر مردم قبوض آب و برق خودشان را هر ماه بدون هیچ سؤالی میپذیرند. ولی این امکان وجود دارد که بتوانید مصرف انرژی (و در نتیجه قبوض خود را) با چند قدم کوچک تا حد زیادی کاهش دهید. این ترفندها آنقدر آسان هستند، که اگر بهدنبال صرفهجویی هستید، عملا هیچ دلیلی برای انجام ندادنشان ندارید. بهخصوص اینکه با کاهش میزان انرژیای که مصرف میکنید، آلودگیای را که به طور غیر مستقیم تولید میکنید نیز کاهش میدهید، که باعث به حداقل رساندن اثرتان بر محیط زیست و گرمایش زمین خواهد شد.
- در زمانی که در خانه حضور ندارید، لامپها را خاموش کنید. دلیلی برای روشن نگاه داشتن لامپ وقتی که در اتاق (یا خانه) نیستید، وجود ندارد. بنابراین هنگامی که محل را ترک میکنید، آنها را خاموش کنید. اگر این کار را فراموش میکنید، یک برگه یادداشت راجع به آن به در خانه یا اتاق بچسبانید.
- از وسایل سرمایشی و گرمایشی، هنگامی که ضرورت ندارد، استفاده نکنید. برای خنک شدن، پنجرهها را باز بگذارید یا از یک پنکهی کوچک استفاده کنید. برای گرم شدن، از چند لایه لباس استفاده کنید یا ژاکت بپوشید یا از یک بخاری کوچک کممصرف استفاده کنید.
- برای عایقبندی هزینه کنید. اگر توانایی پرداخت پروژهی بازسازی و تعمیر خانه را دارید، عایقهای کهنه و قدیمی دیوارهای خانهتان را با عایقهای جدید و با راندمان بالا تعویض کنید، تا جلوگیری از عبور هوا، باعث گرم یا سرد نگه داشتن خانه و در نتیجه در طولانیمدت باعث صرفهجویی در هزینهها بشوید.
- اگر میتوانید، پنل خورشیدی تهیه کنید. استفاده از سیستمهای خورشیدی یک سرمایهگذاری خیلی جدی برای آیندهی شما (و البته زمین) است. سیستمهای خورشیدی هنوز در آغاز راه برای گسترش هستند. در حالیکه هزینهی انرژی مرتب بالا میرود، هزینهی سیستمهای خورشیدی هر سال ارزانتر میشود. (در ایران، شرکت توانیر ۵۰٪ هزینههای نصب پنلهای خورشیدی خانگی را تأمین میکند.)
۵. از روشهای ارزانتر برای حمل و نقل استفاده کنید
خریدن، حفظ و نگهداری یک ماشین، ممکن است بخش زیادی از درآمدتان را به خود اختصاص دهد. بسته به اینکه چهمقدار از ماشین خود استفاده کنید، هر ماه باید هزینهی زیادی برای بنزین بپردازید. و علاوه بر این باید هزینههای مربوط به بیمه و تعمیرات و نگهداری ماشین خود را نیز بپردازید. به جای رانندگی از یک گزینهی جایگزین ارزان یا رایگان استفاده کنید. اینکار نه تنها باعث صرفهجویی در پول میشود، بلکه به شما زمان بیشتری برای ورزش کردن میدهد و استرس رفتوآمد را از بین میبرد.
- امکانات حملونقل عمومی نزدیک خود را بررسی کنید. با توجه به جایی که در آن زندگی میکنید، احتمالا گزینههای مختلفی برای حملونقل عمومی دردسترس دارید. بیشتر شهرهای بزرگ، مترو، خطوط اتوبوس و وسایل دیگری برای حمل و نقل داخل و برون شهری دارند، در حالیکه شهرهای کوچک از اتوبوس یا قطار برای استفادهی درون و برونشهری استفاده میکنند.
- اگر میتوانید تا سر کارتان پیاده بروید یا از دوچرخه استفاده کنید. اگر آنقدر به سر کارتان نزدیک هستید که این مورد امکانپذیر است، هردوی این روشها گزینهی بسیار خوبی برای رایگان رفتن به محل کارتان و به طور همزمان تنفس هوای تازه و ورزش کردن است.
۶. ارزان تفریح کنید (یا رایگان)
علیرغم اینکه کاهش هزینههای شخصی، ممکن است به معنای توقف انجام کارهای غیرضروری به نظر برسد، ولی در واقع نیازی نیست که برای پس انداز و صرفهجویی کردن، تفریحات خود را متوقف کنید. تغییر عادات اوقات فراغت و فعالیتهای تفریحی به انواع ارزانتر آن، به شما اجازه میدهد که بتوانید بین مسئولیت و تفریح، تعادل برقرار کنید. اگر تدبیر بهخرج دهید، از اینکه چه تعداد تفریح کمهزینه میتوانید داشته باشید، تعجب خواهید کرد.
- اخبار مربوط به رویدادهای اجتماعی را دنبال کنید. امروزه بیشتر شهرها به صورت آنلاین رویدادهای خود را اطلاعرسانی میکنند و حتی ممکن است تقویمی از رویدادهای سالانه خود به صورت آنلاین داشته باشند. از آنجایی که اغلب رویدادها توسط شهرداریها و انجمنهای محلی برگزار میشود، معمولا ارزان و یا حتی رایگان است. مثلا در یک شهر کوچک میتوانید به رایگان از موزههای هنری بازدید و یا در جشنوارههای محلی شرکت کنید.
- مطالعه کنید. در مقایسه با فیلمها و بازیهای کامپیوتری، کتابها ارزانتر هستند، بهخصوص اگر آنها را بهصورت دستدوم تهیه کنید. کتابهای خوب میتوانند بسیار جذاب باشند و به شما اجازه دهند تا زندگی را از زاویهی دید کاراکترهای هیجانانگیز ببینید و تجربه کنید و یا چیزهای جدیدی یاد بگیریدکه هرگز با آنها مواجه نشدهاید.
- از تفریحات ارزان با دوستان خود لذت ببرید. کارهایی زیادی هستند که نیازی به پول زیادی ندارند و شما میتوانید کنار دوستانتان انجام دهید. به عنوان مثال با هم به پیادهروی بروید، شطرنج بازی کنید، فیلم ببینید یا به تئاترهای ارزانقیمت بروید. به جایی بروید که تا به حال نرفتهاید، یا با هم ورزش و بازی کنید.
۷. از عادات گرانقیمت دوری کنید
بعضی از عادات بد میتواند باعث بههدر رفتن تلاشتان برای صرفهجویی شود. در بدترین حالت، این عادات میتوانند تبدیل به اعتیادی شوند که مبارزه با آنها بدون کمک گرفتن از شخص سومی امکانپذیر نیست، و بدتر اینکه بسیاری از این عادات در درازمدت برای سلامتیتان خطرناک است. بنابراین از خودتان و جیبتان با دوری از این اعتیادها محافظت کنید.
- سیگار نکشید. امروزه اثرات مضر سیگار کشیدن به خوبی شناخته شده است. سرطان ریه، بیماریهای قلبی، سکتهی قلبی و تعدادی دیگر از بیماریها به دلیل سیگار کشیدن اتفاق میافتد. ضمن اینکه هزینهی هر بسته سیگار نیز مبلغ قابل توجهی است.
- مشروبات الکلی مصرف نکنید. مصرف مداوم نوشیدنیهای الکلی در درازمدت میتواند موجب مشکلات جدی مانند: بیماریهای کبدی، اختلال عملکرد ذهنی، افزایش وزن، و حتی مرگ شود. بهعلاوه هزینههای پرستاری فرد معتاد به الکل نیز بسیار سنگین است.
- از مواد مخدر استفاده نکنید. مواد مخدری مانند هروئین، کوکائین و متامفتامین بسیار اعتیادآور هستند و میتوانند اثرات مضر (و حتی کشنده) زیادی بر روی سلامتیتان داشته باشد و هزینهی بسیار سنگینی نیز دارند.
- اگر نیاز به کمک برای ترک اعتیاد دارید، از تماس با یک مشاور و یا کلینیک ترک اعتیاد دریغ نکنید.
هوشمندانه خرج کنید
۱. در مرحلهی اول برای موارد ضروری پول خرج کنید
وقتی که نوبت به استفاده از پول میرسد، مواردی وجود دارد که حتما باید آنها را انجام دهید. این موارد (از جمله:خوراک، پوشاک و مسکن) الویت اول شما برای پول خرج کردن است. واضح است که اگر شما بیخانمان یا گرسنه باشید، خیلی سخت خواهد بود که به سایر اهداف مالی خود برسید، بنابراین قبل از خرج کردن پول برای هر چیز دیگری باید مطمئن شوید که بهاندازهی کافی پول دارید تا این حداقل نیازهای خود را پوشش دهید.
- هرچند که مواردی مثل غذا و مسکن، مهم هستند، اما لزوما به این معنا نیست که شما مجبور به اسراف در این موارد هستید. برای مثال، کاهش میزان تهیهی غذا ار بیرون، راه آسانی برای کاهش هزینهی غذاست. در همین راستا نقل مکان به محلی که قیمت خانه و یا اجاره در آن پایینتر است، راه خوبی برای صرف هزینه کمتر در مسکن است.
- باتوجه به اینکه در چه مکانی زندگی میکنید، هزینهی مسکن میتواند قسمت بزرگی از حقوق شما را به خود اختصاص دهد. بهطور کلی بیشتر کارشناسان، با هر نوع قرارداد مسکنی که بیش از یکسوم حقوق شما را به خود اختصاص دهد، مخالفت میکنند.
۲. در مرحلهی دوم برای موارد اضطراری پس انداز کنید
اگر پس انداز کافی برای شرایط اضطراری نداشته باشید، در صورتیکه بهصورت ناگهان درآمد خود را از دست بدهید، باید از شخص دیگری درخواست کمک کنید. با داشتن مبلغ مناسبی پول در یک حساب پس انداز مطمئن، در صورت از دستدادن شغل، میتوانید با خیال راحت و با آرامش بر اساس مصلحت خود عمل کنید. بعد از اینکه نیازهای ضروری خود را پوشش دادید، مقداری از درآمدتان را برای ایجاد این حساب پس انداز اختصاص دهید، و اینکار را آنقدر ادامه دهید تا زمانیکه در این حساب آنقدر پس انداز داشته باشید تا هزینههای ۶-۳ ماه زندگیتان را بتوانید پوشش دهید.
- توجه داشته باشید که هزینههای زندگی بستگی زیادی به اوضاع مالی منطقهی زندگیتان دارد. اگر در یک شهر کوچک با مبلغ مشخصی چندینماه میتوانید زندگی کنید، در شهر بزرگ با آن مبلغ شاید حتی یک ماه هم نتوانید زندگی کنید. اگر در یک منطقه گرانقیمت زندگی میکنید، پس انداز شما برای مواقع اضطرار بهطور طبیعی باید بیشتر باشد.
- علاوه بر آرامشی که داشتن حساب پس انداز اضطراری در صورت وقوع شرایط دشوار مالی به شما میدهد، داشتن این حساب در دراز مدت به شما سود نیز میدهد. اگر کارتان را از دست بدهید و پس اندازی نداشته باشید، شاید مجبور به پذیرش اولین کاری باشید که به شما پیشنهاد میشود حتی اگر حقوق خوبی نداشته باشد. در مقابل اگر بدون کار بتوانید برای مدتی دوام بیاورید، میتوانید کار بهتری با درآمد بیشتر انتخاب کنید.
۳. در مرحلهی سوم بدهی خود را پرداخت کنید
بدهی و وام داشتن، ميتواند تلاشتان برای پس انداز کردن را بهراحتی بههدر دهد. اگر وام و بدهی خود را با حداقل میزان قسط ماهانهی ممکن پرداخت کنید، مبلغ بسیار بیشتری باید نسبت به زمانی پرداخت کنید که میخواهید وام و بدهی خود را سریعتر تسویه کنید. بنابراین با صرف میزان قابل توجهی از درآمدتان به بازپرداخت بدهیها، قادر خواهید بود که بدهیتان را در سریعترین زمان ممکن تسویه کنید و در نتیجه در درازمدت در پولتان صرفهجویی کنید. به عنوان یک اصل کلی، مؤثرترین راهِ استفاده از پولتان تسویهی بدهی و وامهایی است که درصد سود بالایی دارند.
- هنگامی که نیازهای ضروری خود را پوشش دادید، و یک حساب پس انداز اضطراری با بودجهی منطقی ساختید، میتوانید با خیال راحت تمام درآمد اضافهی خودتان را به پرداخت بدهی اختصاص دهید. به عبارت دیگر، اگر هنوز حساب پس انداز اضطراری ندارید، میتوانید درآمد اضافه خود را تقسیم کنید، با بخشی از آن بدهیهای خود را پرداخت کنید و با بخش دیگر در حساب اضطراری خود پس انداز کنید.
۴. در مرحلهی چهارم مقداری پول کنار بگذارید
اگر یک حساب پس انداز اضطراری ایجاد کردهاید، و تمام بدهیهای خود را (یا بیشتر آن را) پرداخت کردید، اضافهی پول خود را در یک حساب پس انداز بگذارید. پولی که اینگونه ذخیره میکنید با پس انداز اضطراری فرق میکند. شما نباید از صندوق اضطراری تا زمانیکه مجبور نشدهاید، استفاده کنید ولی از پس انداز معمولی خود برای خریدهای مهم و بزرگ مثل تعمیر ماشین میتوانید استفاده کنید. هرچند بهطور طبیعی از اینگونه استفاده از پس اندازتان دوری میکنید و بدین ترتیب با گذشت زمان، پس اندازتان بیشتر میشود. اگر میتوانید ٪ ۱۵-٪۱۰ حقوق ماهانهی خود را به این پس انداز اختصاص دهید. هدف خوبی که بیشتر کارشناسان آن را توصیه میکنند.
- هنگامیکه حقوقتان را میگیرید، اینکه سریعا چیزی بخرید، بسیار وسوسهانگیز است. برای دوری از این مسئله، بهمحض اینکه حقوقتان را دریافت کردید، به حساب پس انداز خود پول واریز کنید. برای مثال اگر تصمیم گرفتهاید که ٪۱۰ حقوقتان را پس انداز کنید، به محض دریافت حقوق، این مبلغ را در حسابتان واریز کنید. اینکار میتواند باعث شود که از هزینههای غیرضروری اجتناب کنید و در طول زمان مبلغ خوبی را جمع کنید.
- ایده بهتر این است که تا جاییکه میتوانید فرآیند پس انداز کردن را خودکار کنید تا حتی پولی برای وسوسهشدن نداشته باشید. مثلا با کارفرمایتان صحبت کنید تا مقداری از حقوقتان را به حساب پس انداز شما به صورت مستقیم واریز کند.
۵. در مرحلهی پنجم خریدهای غیرضروری ولی هوشمندانه انجام دهید
اگر بعد از صرف هزینههای ضروری و واریز میزان قابلقبولی از حقوقتان به حسابهای پس انداز، پول اضافهای برایتان باقی ماند، میتوانید برای چیزهایی هزینه کنید که بتواند بازده کار، درآمد بالقوه، و کیفیت زندگیتان را در درازمدت بهبود ببخشد. با وجود اینکه این نوع خریدها مانند خوراک و مسکن ضروری نیستند، در درازمدت انتخابهای هوشمندانهای هستند که میتوانند در نهایت باعث صرفهجویی بیشتر شوند.
- برای مثال خریدن یک صندلی ارگونومیک و مناسب، ضروری نیست، ولی در درازمدت انتخاب هوشمندانهای است زیرا به شما امکان کار بیشتر بدون کمردرد میدهد (که درمان آن هم در صورتیکه تبدیل به مشکل جدی شود، میتواند هزینهبر باشد.) مثال دیگر تعویض آبگرمکن قدیمی و معیوب خانهتان است. باوجوداینکه ممکن است در کوتاهمدت مدل قدیمی برای خانهتان کافی باشد، اما تعویض آن باعث می شود مجبور به هزینهکردن برای تعمیرات آن نشوید که این منجر به صرفهجویی در طولانیمدت خواهد شد.
- مثالهای دیگری نیز وجود دارد، مانند خرید آنچه که بهشما اجازهی رفتوآمد ارزانتر میدهد (مثل کارتهای سالیانهی استفاده از اتوبوس و مترو) یا وسایلی که به شما کمک میکند که مؤثرتر کار کنید، مثلا اگر کاری دارید که همیشه دستهایتان مشغول است، میتوانید از هدست تلفن استفاده کنید، یا ابزاری که کارکردن را برایتان آسانتر میکند، مانند اینکه از کفیهای ویژه در کفشها استفاده کنید.
۶. در آخر برای تجملات خرج کنید
پس انداز کردن به معنی زندگی سخت و طاقتفرسا داشتن نیست. زمانیکه بدهی خود را پرداخت کردید، حساب پس انداز اضطراری خود را ایجاد کردید و خریدهای هوشمندانهای انجام دادید که بازگشت سودشان در طولانیمدت است، میتوانید پول باقیمانده را برای خود خرج کنید. خرج کردن درست و عاقلانه راهی برای سالم ماندن در شرایط کاری سخت است، بنابراین نترسید از اینکه با یک خرید لوکس برای وضعیت مالی خود جشن بگیرید.
- تجملات شامل کالاها و خدماتی میشوند که ضروری نیستند و سود کم و یا کوتاهمدتی دارند. این دستهبندی گسترده میتواند شامل رفتن به رستورانهای گرانقیمت، سفرهای تفریحی، خرید وسایل جدید، و اسباببازیهای گرانقیمت و یا هرچیز دیگری باشد.