آیا هر چند وقت، زمانی را به یادگیری مهارت‌های جدید اختصاص می‌دهید؟ احتمالا نه آن‌قدر که خودتان می‌خواهید! اگر شما هم مانند اغلب آدم‌ها باشید، مشتاق یادگیری هستید، اما نمی‌دانید چگونه زمان کافی برای این کار پیدا کنید. فکر می‌کنید چگونه می‌توانید این زمان را به دست آورید و دانش خود را توسعه داده و ارزش خود را هم برای سازمان و هم برای کارفرمایان آینده‌تان افزایش دهید؟
به قول پیتر دراکر، مشاور و نویسنده‌ی حوزه‌ی مدیریت:
اکنون ما این واقعیت را پذیرفته‌ایم که یادگیری فرایندی مادام‌العمر برای تعقیب قدم به قدم تغییرات است و مهم‌ترین وظیفه‌ی ما هم این است که به دیگران بیاموزیم چگونه یاد بگیرند.
چرا باید برای توسعه و پیشرفت حرفه‌ای وقت گذاشت؟
اگر مدیر باشید، پس حتما می‌دانید که باید اطمینان حاصل کنید اعضای گروه و زیردستان‌تان از فرصت‌های آموزشی و توسعه‌ای بسیاری برخوردار هستند. البته باید به همین اندازه هم برای تمرکز روی یادگیری و توسعه فردی خودتان ارزش قائل شوید. برای انجام این کار، لازم است تا زمان کافی برای آن در نظر بگیرید.
دلایل متعددی وجود دارند که ممکن است به خاطر آنها، یادگیری را به اولویت تبدیل نکنید. حجم کار روشن‌ترین دلیل است. شاید با این همه کار و مسئولیت‌های شخصی که تلاش می‌کنند توجه‌تان را به خود جلب کنند، یافتن فضایی در برنامه‌ی زمانی برای یادگیری غیرممکن به نظر برسد.
علاوه بر این، ممکن است در مورد صرف زمان برای توسعه و پیشرفت فردی و حرفه‌ای احساس گناه کنید؛ هر چه نباشد، می‌توانید از این زمان برای کار روی وظایف ضروری و مهم، و یا حتی بودن در کنار خانواده‌تان استفاده کنید.
شاید هم برای‌تان دشوار باشد که یادگیری را به بخشی از برنامه‌ی روزانه تبدیل کنید. ممکن است در جریان روزی پرمشغله و گیج‌کننده، وظایفی مانند خواندن کتاب‌های مدیریت و اتمام دوره‌های آنلاین به راحتی به سمتِ انتهای لیست کارهایی که باید انجام دهید قِل بخورند.
ممکن است این عدم توانایی (در اختصاص زمان برای آموزش و توسعه حرفه‌‌ای‌تان) این احساس را در شما ایجاد کند که در حد انتظاراتی که از خودتان دارید، زندگی نمی‌کنید و در نتیجه دچار یأس و ناامیدی شوید. شاید اعتماد به نفس را تحت تاثیر قرار دهد و باعث شود احساس مثبت کمتری در مورد زندگی حرفه‌ای خود داشته باشید. البته اینکه نسبت به تغییرات در صنعت یا حرفه‌ی خود به‌روز نباشید نیز ممکن است باعث رنجش‌تان شود. برای نمونه، شاید فرصت‌های کمک بیشتر به گروه یا سازمان‌تان را از دست بدهید، و شاید افراد دیگری که در محل کارتان هستند، موثرتر از شما ظاهر شوند.
با این حال، هنگامی که یادگیری را در اولویت قرار دهید، ارزش خود را برای سازمان‌تان افزایش می‌دهید. در جایگاه یک حرفه‌ای، بیشتر قابل عرضه هستید؛ و وقتی برای یک پروژه‌ی چالشی درخواستی می‌دهید یا به دنبال ارتقای شغلی هستید، احتمال بیشتری دارد که به خواسته‌ی خود برسید.
یادگیری مداوم می‌تواند در توسعه‌ی قدرت تخصصی هم به شما کمک کند. اگر رئیس یا اعضای گروه یا مشتری‌هایتان شما را به عنوان متخصص ببینند، به مراتب بیشتر به شما احترام خواهند گذاشت و از نظرات شما پیروی خواهند کرد. این امر می‌تواند در جلب حمایت برای پروژه‌هایتان یا مذاکره بر سر قرارداد و یا مدیریت تغییرات کمک کرده و آن را برای شما آسان‌تر کند.
چند اصل راهبردی برای یادگیری
هیچ شکی نیست که توسعه‌ی مبتنی بر یادگیری بسیار اهمیت دارد. اما چگونه باید زمان لازم برای انجام این کار را پیدا کنیم؟
۱. اهداف یادگیری را تعیین کنید
اگر اهمیت آنچه را که انجام می‌دهید درک نکنید، به محض اینکه براثر کمبود زمان یا نداشتن انرژی و انگیزه تحت فشار قرار بگیرید، به راحتی توسعه‌ی فردی را رها می‌کنید.
پس اولین گام، تعیین اهداف یادگیری و تجسم نحوه‌ی کمک آن به شما برای رسیدن به اهداف حرفه‌ای است. بنابراین به این پرسش پاسخ دهید که قصد دارید از یادگیری خود چه چیزی به دست آورید؟ و اینکه چرا برای یادگیری زمان می‌گذارید؟
مهم است که از همان آغاز، اهداف SMART و واقع‌بینانه داشته باشید و آنها را به اهداف بلندمدت و کوتاه‌مدتی تقسیم کنید که بتوانید به فهرست کارهای روزانه و برنامه‌ی عملکردی‌تان اضافه کنید.
از تکنیک تجسم برای ایجاد تصویرهای ذهنی واضح استفاده کنید. تصویرهایی از اینکه این فعالیت‌های یادگیری چقدر و چگونه زندگی‌تان را بهتر خواهند کرد. این تجسم‌ها را روی کاغذ بیاورید تا بعدا بتوانید به خودتان یادآوری کنید که چرا به انجام این فعالیت زمان اختصاص داده‌اید.
۲. موانع را شناسایی کنید
در گام بعدی، موانع احتمالی که تعهد به برنامه‌ی زمانیِ مشخص برای یادگیری را دشوار می‌سازند، شناسایی کنید. سپس به دنبال استراتژی‌هایی به منظور غلبه بر آنها باشید.
برای نمونه، تصور کنید در طول هفته‌ی آینده، خود را ملزم می‌کنید که وقتی به خانه می‌رسید نیم ساعت زمان صرف خواندن کتاب کنید. یکی از موانع احتمالی این است که همین که پای خود را داخل خانه می‌گذارید، فرزندان‌تان دورتان جمع شوند و بخواهند با شما بازی کنند. برای غلبه بر این مانع، باید برای‌شان توضیح دهید که چرا به زمانی برای مطالعه در خلوت نیاز دارید. به آنها قول دهید به محض اینکه مطالعه تمام شد، برای آنها هم وقت خواهید گذاشت. بعد هم در اتاق ساکتی بنشینید که حواس‌تان پرت نشود.
موانعی که ممکن است از صرف وقت برای یادگیری‌تان جلوگیری کنند مرور کرده و استراتژی‌هایی که برای غلبه بر هر یک استفاده خواهید کرد را یادداشت کنید.
۳. کوچک فکر کنید
بسیاری از ما فکر می‌کنیم برای یادگیری زمان زیادی لازم است. اما حقیقت این است که اگر تمرکز داشته باشید، فرصت‌های کوتاه هم می‌توانند موثر باشند.
کلید یادگیری موثر، به حداکثر رساندن تاثیر دقایقی است که در اختیار دارید. به فهرست کارهایی که باید انجام دهید نگاهی بیندازید و ببینید در زمانی که دارید، کدام کار را می‌توانید به انجام برسانید. اطمینان حاصل کنید که حواس پرتی را به حداقل می‌رسانید، حتی اگر فقط ۱۰ دقیقه زمان آزاد دارید، روی آنچه می‌خوانید یا یاد می‌گیرید؛ تمرکز کنید.
نکته:
به این فکر کنید که چگونه می‌توانید در حال حرکت از موبایل‌تان برای یادگیری استفاده کنید. برای نمونه، می‌توانید از نرم‌افزارهای مناسب و پادکست‌ها و یا ذخیره‌ی اطلاعاتی که می‌خواهید حفظ کنید، روی گوشی استفاده کنید.
استراتژی‌هایی مانند تندخوانی و تکنیک‌های یادداشت برداری موثری مانند نقشه برداری ذهنی را یاد بگیرید تا بهترین استفاده‌ی ممکن را از زمان یادگیری ببرید.
۴. به بهترین شکل یاد بگیرید
بسیاری از مردم یادگیری را به وقتی موکول می‌کنند که همه‌ی کارهای دیگرشان را انجام داده باشند. اما بیایید تصور کنید وقتی همه‌ی کارهای فهرست کارهای روزانه‌تان را انجام دادید و کارها را به اتمام رساندید، چه احساسی دارید. خب معمولا خسته‌اید؛ درست است؟
هر کس پستی‌ها و بلندی‌هایی در سطوح انرژی‌اش دارد. نباید یادگیری را که به ذهنی آماده و باز نیاز دارد، به زمانی از روز موکول کنید که کمترین مقدار انرژی را دارید.
مقاله‌ی «کدام کارها را صبح انجام بدهیم؟» به شما کمک می‌کند ساعت اوج بازدهی خود در طول روز را بشناسید و بعد هم بفهمید چگونه می‌توانید یادگیری را بهتر زمان‌بندی کنید تا از تغییراتی که در طول روز در سطح انرژی‌تان حاصل می‌شود، بیشترین استفاده را بکنید.
۵. یادگیری را به عادت تبدیل کنید
فقط زمانی قادر خواهید بود به یادگیری ادامه دهید که آن را به عادت تبدیل کرده باشید. کسب عادات خوب، به تلاش و منظم بودن نیاز دارد.
برای ایجاد عادت، به برنامه‌ی زمانیِ خود نگاه کنید و ببینید چگونه می‌توانید هر روز، زمانی را به یادگیری اختصاص دهید. آیا می‌توانید یک ساعت زودتر از خواب بیدار شوید؟ یا اینکه می‌توانید در وقت ناهار یادگیری را انجام دهید؟ آیا می‌توانید بعد از اینکه همه به رختخواب رفتند مطالعه کنید؟ سطوح انرژی‌ای که قبلا اشاره کردیم را در نظر داشته باشید.
به پاداشی فکر کنید که می‌توانید برای ایجاد انگیزه بیشتر، مثلا طی دو هفته‌ی آينده، برای خودتان در نظر بگیرید. این مسئله کمک خواهد کرد که وقتی حس و حال مطالعه ندارید یا وقتی وسوسه می‌شوید کار دیگری به جای مطالعه انجام دهید، بر این فکرها غلبه کرده و باز هم به یادگیری ادامه دهید.
وقتی به مدت دو هفته این کار را انجام دادید، به خودتان تبریک بگویید! قدم اول، همیشه سخت‌ترین قدم است. بعد متعهد شوید که طی ۳۰ روز آینده، هر روز یادگیری را در برنامه‌تان داشته باشید. زمان‌هایی را که برای خودتان در نظر گرفته‌اید، دوباره ارزیابی کنید. آیا این زمان‌ها موثرند؟ اگر نه، چه کارهایی را می‌توانید جابه‌جا کنید تا یادگیری را عملی‌تر کنید؟
به یاد داشته باشید عادت‌ها فعالیت‌های روزمره‌ی کوچکی بوده‌اند که شما خودتان را مجبور به انجام آنها کرده‌اید. فقط با صرف زمان و پشتکار است که آن فعالیت‌های روزمره‌ی کوچک، تبدیل به عادت می‌شوند.
۶. سبک یادگیری درست را انتخاب کنید
آیا می‌دانید چگونه می‌توان بهترین یادگیری را داشت؟ برای نمونه، برخی از مردم زمانی بهترین یادگیری و قدرت حفظ اطلاعات را دارند که بخوانند و یادداشت بردارند. بعضی‌ها یادگیرنده‌های فعالی هستند؛ یعنی برای یادگیری باید خودشان کار را انجام دهند. برخی هم زمانی یاد می‌گیرند که با واقعیت‌ها، نه با فرضیه، روبرو شوند.
شناسایی سبک یادگیری شخصی مهم است، این طوری می‌توانید یادگیری‌تان را با بهترین روش و مناسب خودتان انجام دهید.
۷. همکاری کنید
اغلب ساده‌ترین راه برای یادگیری تعامل با دیگران است؛ هر چه نباشد، اگر بدانید افرادی هستند که هر وقت به کمک یا مشاوره‌ی آنها نیازی داشته باشید، در دسترس هستند، احتمال بیشتری وجود دارد که به‌جای ناامید شدن در مسیر یادگیری، به آنها روی بیاورید. وقتی به گروهی می‌پیوندید که در آن یادگیری جزو اولویت‌هایشان به حساب می‌آید، آنها می‌توانند شما را هم نسبت به اهداف یادگیری‌تان پاسخگو نگه دارند.
یکی از بهترین شیوه‌ها برای انجام این کار پیوستن به کلاس یا انجام دوره‌ای آموزشی با دیگران است. البته می‌توانید از لینکداین و توییتر هم برای یافتن افرادی حرفه‌ای در صنعت‌تان که علاقه‌مند به یادگیری باشند کمک بگیرید. این را هم به یاد داشته باشید که وقتی مشغول کار روی مهارت های شغلی خود هستید، اعضای جامعه بزرگ چگونه همیشه همراه‌تان هستند.
می‌توانید با همکاران‌تان هم صحبت کنید و ببینید آیا به طور معمول زمانی به یادگیری اختصاص می‌دهند یا نه. اگر چنین است، شاید بتوانید گروه مطالعاتی تشکیل دهید و یا اصلا زمانی را به خواندن یا یادگیری با یکدیگر در نظر بگیرید.
۸. وظایف را تفویض کنید
به احتمال فراوان روزتان پر از کارهایی است که مسئول آنها هستید. پس چگونه می‌خواهید یادگیری را در برنامه‌تان بگنجانید؟
نگاهی به مسئولیت‌های حرفه‌ای و شخصی خود بیاندازید و ببینید آیا می‌توانید کاری را به شخص دیگری واگذار کنید؟ (تفویض اختیار) برای نمونه، با واگذاری وظایف جدید به اعضای گروه و یا با استخدام شخصی برای تمیز کردن خانه و محل زندگی‌تان، زمان بیشتری برای یادگیری داشته باشید. اگر بتوانید حتی نیم ساعت از برنامه‌ی خود را هم خالی کنید، می‌توانید از این زمان برای کار بر روی اهداف یادگیری‌تان استفاده کنید.
نکته:
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد یافتن زمان مناسب در طول روز کاری، به بخش مدیریت زمان مراجعه کنید.
