ممکن است افراد دچار انواع مختلفی از عصبانیت شوند، عصبانیتی قابل‌کنترل که تا آخر عمر با فرد می‌ماند، حملات عصبی اپیزودی و حاد و غیرقابل‌کنترل، حالات عصبی ناشی از ناتوانی در برقراری روابط اجتماعی و عصبانیت ناشی از اختلال وسواس فکری عملی (OCD). تمام این حالات در علم روان‌شناسی مطالعه و دسته‌بندی شده‌اند. اگر می‌خواهید از شر عصبانیت خود خلاص شوید، باید بدانید حالتی که شما تجربه می‌کنید کدام یک از این موارد است. اگر کنترل خشم از دستتان خارج شود و بیش از اندازه عصبانی شوید، ممکن است هزارویک مشکل برایتان ایجاد شود. بیشتر آدم‌ها روش‌هایی برای مقابله با عصبانیت دارند که تا حدی مشابه هستند. در ادامه سه تا از این روش‌ها و مزایا و معایبشان را بررسی می‌کنیم. همراه ما بمانید.
۱. ابراز عصبانیت
ابراز عصبانیت برای سلامتی خیلی خوب است، اما باید درست انجام شود و همیشه باید از پرخاش پرهیز کرد. آنچه را که می‌خواهید درست بیان کنید و در عین حال به دیگران توهین نکنید. ابراز عصبانیت نباید بی‌قیدوبند باشد زیرا در این حالت نه‌تنها باعث می‌شوید دیگران دچار حالت تدافعی شوند، بلکه به‌جای حل کردن مشکل صرفا اوضاع را وخیم‌تر کرده‌اید. طبیعتا امکان دارد دیگران از شما فاصله بگیرند و در رابطه‌ای که با آنها دارید کدورت به وجود بیاید یا کلا رابطه از بین برود.
۲. سرکوب‌کردن عصبانیت
وقتی عصبانیت را درون خود نگه دارید، به آن فکر نکنید یا سعی کنید حواستان را پرت کنید، در واقع حس عصبانیت خود را سرکوب کرده‌اید. این کار می‌تواند بسیار زیان‌بار باشد. زیگموند فروید (Sigmund Freud) در تئوری سیالیت (Hydraulic Theory) می‌گوید اگر عصبانیت (و خیلی از احساسات دیگر) سرکوب شود، شدت می‌گیرد و گسترش پیدا می‌کند، مثل بخار آب در دمای بالا.
اگر به خشم اجازه بروز ندهید، می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری به شما بزند، مثلا:
- فشارخون بالا؛
- زخم‌های گوارشی؛
- افسردگی؛
- اختلال منفعل‌مهاجم (Passive-Aggressive)؛
- رفتار بیش‌ازحد منتقدانه؛
- بدگمانی.
در ضمن در این حالت امکان دارد روابطی که با اطرافیانتان دارید تحت‌تأثیر قرار بگیرند یا از بین بروند.
۳. تعدیل عصبانیت
برای مقابله با عصبانیت، همیشه باید آرامش را هدف گرفت. باید سعی کنید با تعدیل عصبانیت خودتان را آرام کنید. این کار با ترکیبی از روش‌ها و تمرین‌های جسمی و شناختی انجام‌پذیر است. در ادامه این تکنیک‌های مدیریت خشم را معرفی کرده‌ایم.
تکنیک‌های مدیریت خشم
- یاد بگیرید خودتان را آرام کنید: نفس عمیق بکشید. به چیزهایی که دوست دارید فکر کنید و بکوشید تصورشان کنید. تمرکز کنید و ذهنتان را از همه‌چیز خالی کنید. پیاده‌روی، ورزش، تمیزکردن کابینت‌های آشپزخانه و خیلی فعالیت‌های فیزیکی دیگر هم کمک‌کننده هستند.
- مشکلتان را حل کنید: گاهی عصبانیت و خشم از عواقب مشکلاتی است که در زندگی با آنها مواجه می‌شوید. ناامید نشوید و با شناختن ابعاد مختلف این مشکلات، اولین گام را برای حل‌کردن آنها و رفع عصبانیت خود بردارید. به این فکر کنید که عصبی‌شدن گرهی از کارتان باز نمی‌کند و قطعا حس خوشایندی هم نیست.
- با اطرافیانتان بهتر ارتباط برقرار کنید: شاید وقتی کسی با نظرتان مخالفت می‌کند، اولین کلمات ناراحت‌کننده‌ای را که به ذهنتان می‌رسد نثارش می‌کنید و برای خودتان دردسر درست می‌کنید. اگر به‌جای این کار به حرف‌های طرف مقابلتان گوش دهید و به این فکر کنید که هدفتان از این بحث چیست، هم از عصبی‌شدن جلوگیری می‌کنید هم در زمان و انرژی خود صرفه‌جویی می‌کنید. برای خوب ارتباط برقرار کردن باید یاد بگیرید گوش کنید، فکر کنید و از درگیری لفظی بپرهیزید.
- شوخ‌طبع باشید: وقتی شرایط بغرنج می‌شود و تا عصبانیت فاصله‌ای ندارید، شوخی‌کردن می‌تواند بهترین راه برای کم‌کردن تنش باشد. شوخ‌طبع باشید و شرایط موجود را طوری بازسازی کنید که برایتان خنده‌دار باشد. در چنین وضعیتی به‌سختی می‌شود عصبانی ماند، این‌طور نیست؟
- محیط را عوض کنید: بعضی اوقات که چیزی باعث عصبانیت می‌شود، دورشدن از محلی که در آن هستید ایده خوبی است. با چیزی خودتان را مشغول کنید تا حال و هوایتان عوض شود. این‌طوری خیلی زود می‌توانید با ذهن باز و آماده‌تری کارتان را ادامه بدهید.
سخن پایانی
همان‌طور که دیدید، خشم احساسی کاملا ذاتی و طبیعی است و برای حفاظت از منافع حیاتی، اما زیاده‌روی در آن می‌تواند مضر باشد. باید یاد بگیریم خشم را کنترل کنیم و اجازه ندهیم خشم ما را کنترل کند.
