تقریبا دو سال است که ویروس کرونا در کشور ما همانند سایر نقاط دنیا شیوع یافته است. در این مدت بسیاری با این بیماری دست‌وپنجه نرم کردند و متأسفانه خیلی‌ها هم جانشان را از دست دادند. اکنون با قطعیت می‌توانیم بگوییم که واکسیناسیون تأثیر بسیار زیادی در کاهش میزان ابتلا و مرگ‌ومیر ناشی از آن داشته است. در حال حاضر جامعه ما به دو دسته تقسیم شده است؛ دسته اول که واکسن زده‌اند یا منتظر تزریق دوز دوم هستند و دسته دوم که درگیر شایعات مرتبط با واکسن کرونا شده‌اند و معتقدند واکسن‌زدن کار اشتباهی است و به‌هیچ‌وجه زیر بار این کار نمی‌روند. در این مطلب می‌خواهیم درباره این حرف بزنیم که چگونه می‌توانیم دیگران را متقاعد کنیم واکسن بزنند.
چرا باید واکسن بزنیم؟
در وضعیت فعلی هیچ چیزی به‌اندازه مهار سریع‌تر ویروس و ایجاد ایمنی جمعی اهمیت ندارد و این هدف جز با واکسیناسیون سریع‌تر امکان‌پذیر نیست. به‌گفته کارشناسان، تداوم واکسیناسیون باعث شده است روند ابتلا به کرونا و مرگ‌ومیر ناشی آن در هفته‌های اخیر شیبی تقریبا ثابت داشته باشد. کاهش آمار ابتلا و مرگ‌ومیر ناشی از کرونا بسیار ارزشمند است و نشان می‌دهد در این شرایط ناپایدار، واکسیناسیون ضروری‌ترین و مفیدترین کاری است که باید انجام بدهیم.
چرا واکسن‌زدن دیگران هم به‌اندازه واکسینه‌شدن خودمان اهمیت دارد؟
برخی فکر می‌کنند واکسینه‌شدن خودشان کافی است و با زدن دو دوز واکسن به ایمنی قابل‌قبولی رسیده‌اند، اما این تفکر نادرست است. حتی اگر ما دو دوز واکسن را زده باشیم، تا وقتی کشور به ایمنی جمعی نرسد، شرایط همچنان خطرناک و ناپایدار خواهد بود. می‌پرسید چرا؟ چون افرادی که واکسن نمی‌زنند باعث ادامه گسترش و جهش ویروس می‌شوند و چرخه‌ای مهارنشدنی ایجاد می‌شود. به همین دلیل مهم است همه واکسن بزنند و تلاش‌های ما برای متقاعد کردن دیگران ارزشمند خواهد بود.
آمار و ارقام چه می‌گویند؟
آمار و ارقام افراد واکسینه‌شده در ایران تا این لحظه امیدبخش است، اما کافی نیست. طبق آخرین اطلاعات تا ۱۸ آبان ۱۴۰۰، در مجموع ۵۵میلیون و ۴۰۵هزار و ۱۵۴ نفر دوز اول و ۴۰میلیون و ۹۳۱هزار و ۹۸ نفر دوز دوم واکسن را دریافت کرده‌اند. طبق نظرات کارشناسان، شرط ایجاد ایمنی جمعی واکسینه‌شدن ۸۰درصد افراد جامعه است و همان‌طور که می‌بینید کشور ما تا رسیدن به این مقدار راه زیادی در پیش دارد.
بهترین ترفندها برای متقاعدکردن افراد ضدواکسن
هرکدام از ما در اطرافمان افرادی را می‌بینیم که هنوز واکسن نزده‌اند و می‌گویند قصد این کار را ندارند. بیشتر این افراد تحت‌تأثیر برخی روایت‌های نادرست و افراد ناآگاه قرار گفته‌اند و با این تصمیم اشتباه، خلاصی از این ویروس را به تعویق می‌اندازند. برخی از راهکارهایی را که می‌توان در برخورد با این افراد به کار گرفت و متقاعدشان کرد در ادامه معرفی کرده‌ایم.
۱. برای صحبت کردن و توضیح درباره واکسن از مقایسه استفاده کنید
شاید واکسن برای بسیاری از افراد گیج‌کننده یا خطرناک به نظر برسد. برای این افراد درباره نحوه عملکرد واکسن در بدن و چگونه شکست‌دادن ویروس صحبت کنید. در صورتی که فرد نگران عوارض جانبی واکسن است، می‌توانید به این نکته اشاره کنید که تاکنون واکسن چقدر نرخ مرگ‌ومیر ناشی از ابتلا به کرونا را کاهش داده است و با واکسن‌زدن چقدر شانس بیشتری برای ادامه زندگی خواهند داشت.
۲. با سازش و مصالحه شرایط را کنترل کنید
هیچ‌کس دوست ندارد برای تصمیم‌گیری یا انجام کاری تحت‌فشار قرار بگیرد. تحقیقات نشان می‌دهد اگر بتوانید فشار خارجی برای انجام کاری را کاهش بدهید، افراد تمایل بیشتری به انجام آن کار پیدا می‌کنند. برای کاهش فشار خارجی و احساسات مشابه آن، از در سازش و مصالحه وارد شوید. سعی کنید خیلی آرام برای افراد توضیح بدهید که تمایل شما به واکسن‌زدنشان فقط و فقط برای سلامتی خودشان و اطرافیانشان است.
۳. دشمنی مشترک پیدا کنید
گاهی اوقات هیچ جمله‌ای درست‌تر از «دشمنِ دشمن من، دوست من است.» وجود ندارد. در خصوص واکسن کرونا نیز می‌توانید از این جمله به‌نفع خودتان استفاده کنید. مثلا با توجه به اینکه این بیماری همه‌گیر به اقتصاد آسیب زیادی زده است، می‌توانید به این نکته اشاره کنید که چگونه این فرد و واکسن در یک جبهه قرار دارند و هر دو در تلاش هستند تا شرایط اقتصادی را بهبود بخشند. یا اگر کشور دیگری وجود دارد که این شخص با آن احساس رقابت می‌کند، می‌توانید واکسیناسیون او را در قالب حمایت از کشورش و ایجاد سریع‌تر ایمنی جمعی از کشور رقیب برایش توضیح بدهید.
۴. با شواهد حکایتی مبارزه کنید
منفی‌نگری برخی از افراد به واکسیناسیون بیشتر به‌خاطر احساسات و عواطف آنهاست تا فکر یا دلیلی مشخص. مثلا شاید شنیده‌اند کسی پس از تزریق واکسن عوارض بدی داشته است و همین باعث شده ذهنیتشان به واکسن تغییر کند. به‌جای تلاش برای متقاعدکردن این شخص با آمار، روایت‌های مثبت خود را با او اشتراک بگذارید و از تأثیرات مثبت واکسن در افراد دیگر صحبت کنید. مثلا می‌توانید از افرادی بگویید که واکسنشان عوارض جانبی خفیف داشته است یا حتی هیچ عارضه‌ای نداشته‌اند یا درباره افرادی حرف بزنید که به‌خاطر واکسن به کووید ۱۹ مبتلا نشده‌اند.
۵. اطرافیان و افراد واکسینه‌شده را مثال بزنید
هیچ‌وقت قدرت جمعیت را دست‌کم نگیرید. وقتی فرد بداند بیشتر اطرافیانش واکسینه شده‌اند، راحت‌تر متقاعد می‌شود. سعی کنید دوستان و اطرافیانتان را مثال بزنید که واکسینه شده‌اند. اشاره به واکسینه‌شدن افرادی که شخص به آنها احترام می‌گذارد، مثلا رهبران ارشد حزب سیاسی محبوبش، می‌تواند بسیار متقاعدکننده باشد.
۶. پشیمانی‌های احتمالی را یادآوری کنید
این کار کمی تلخ است، ولی گاهی باید عواقب جدی ابتلا به کرونا را به مردم یادآوری کنید. مثلا می‌توانید از آسیب‌های جبران‌ناپذیر ناشی از ابتلا و کاری که کرونا با بدن ما می‌کند صحبت کنید یا به این موضوع اشاره کنید که در صورت ابتلای فرد به ویروس کرونا، ممکن است اطرافیان آسیب‌پذیرش هم در معرض خطر قرار بگیرند. البته شما نمی‌خواهید فرد را بیش‌‌‌ازحد دچار عذاب وجدان کنید، اما یادآوری پشیمانی احتمالی می‌تواند باعث شود کمی بیشتر به ارزش واکسن پی ببرد.
۷. موقعیت‌هایی را نام ببرید که ممکن است از دست بدهد
ساده‌تر است که به‌جای تمرکز بر همه رویدادهای منفی که ممکن است بر اثر ابتلا به کرونا برای فرد رخ دهند، به رویدادهای مثبتی تأکید کنید که با واکسینه‌نشدن از دست خواهد داد. مثلا می‌توانید رویدادهای مختلفی را به او یادآوری کنید که فقط افراد واکسینه‌شده امکان حضور در آنها را دارند. سعی کنید از اتفاقات و موقعیت‌ها انگیزه بسازید و از این طریق افراد را به واکسن‌زدن ترغیب کنید.
راهکارهای گفته‌شده برخی از روش‌های اثبات‌شده برای متقاعدکردن افراد به واکسن‌زدن هستند. با این حال مهم است به یاد داشته باشید که هر فردی متفاوت است، بنابراین شاید لازم باشد راهکارها را برای برخی افراد اصلاح کنید.
سخن پایانی
اگر شما هم یکی از افرادی هستید که هنوز برای واکسن‌زدن تردید دارند، چند سؤال از شما دارم. مگر نه اینکه مرور تاریخچه انواع بیماری‌های واگیردار نشان می‌دهد راهی جز واکسیناسیون جمعی برای مهار آنها وجود ندارد؟ مگر نه اینکه تمام واکسن‌های تأییدشده چندین مرحله کارآزمایی بالینی را طی کرده‌اند؟ پس چرا هنوز به علم اعتماد نکرده‌اید؟ از شما می‌خواهم کمی علمی‌تر به این مسئله فکر کنید. اگر همین تعداد افراد هم واکسینه نشده بودند، اکنون پیک ششم بیماری را هم پشت‌سر گذاشته بودیم. بیایید به علم پزشکی اعتماد کنیم.
