تکنیک عدد و قافیه همچون تکنیک سفر و تکنیک الفبا، یکی از ابزارهای تقویت ذهن و روش بسیار ساده‌ای برای به خاطر سپردن فهرست‌های مرتب است. این تکنیک، نمونه‌ای از کاربرد سیستم تثبیت است. «تثبیت» سیستمی است که در آن اطلاعات به توالی شناخته‌شده‌ای (در اینجا اعداد یک تا ده) متصل می‌شوند تا تثبیت‌واژه‌ها را به‌وجود بیاورند. با استفاده از این سیستم، مطمئن می‌شوید که هیچ اطلاعاتی را فراموش نمی‌کنید، چرا که خلأهای موجود در اطلاعات بلافاصله آشکار می‌شوند. این تکنیک به یاد آوردن تصاویر را هم آسان‌تر می‌کند، زیرا همیشه با قسمتی از تصاویر یادآور آشنا هستید.
می‌توانید از این تکنیک برای به خاطر سپردن چیزهایی مانند فهرست سلسله‌های پادشاهی ایران، اسامی رؤسای جمهور آمریکا یا حتی برای کدگذاری فهرستی از آزمایش‌هایی که باید در امتحانی علمی به خاطر بیاورید، استفاده کنید.
چگونه از تکنیک عدد و قافیه استفاده کنیم؟
استفاده از این ابزار بسیار آسان است. کافی است ابتدا به هر عدد، یک تصویر هم‌وزن و هم‌قافیه‌ی آن نسبت بدهید و سپس این تصاویر را با مواردی که باید به خاطر بسپارید، ارتباط بدهید.
مثلا طرح زیر، یک طرح معمولی برای قافیه‌سازی است:
- پلک؛
- لوگو؛
- مدرسه؛
- ناهار؛
- گنج؛
- کش؛
- نفت؛
- رشت؛
- نو؛
- تَه؛
اگر این تصاویر برای‌تان جذاب نیستند یا در ذهن‌تان باقی نمی‌مانند، آنها را تغییر بدهید و از کلمات بامعنای دیگری استفاده کنید.
این تصاویر را به فهرست مواردی که باید به خاطر سپرده شوند، مرتبط کنید. اغلب هرچه تصویر ترکیبی خنده‌دارتر یا عجیب‌تر باشد، بهتر می‌توانید آن را به خاطر بیاورید. به مقدمه‌ی این فصل رجوع کنید تا متوجه شوید که چگونه می‌توان تصویر را طوری بهبود داد که به‌طور شفاف در ذهن باقی بماند.
مثال
می‌خواهیم از تکنیک عدد و قافیه استفاده کنیم تا فهرستی از ۱۰ شاعر معروف فارسی‌زبان را به خاطر بسپاریم:
- انوری: آن‌ور پلک، گوش است.
- سنایی: لوگوی صنام قشنگ است.
- سوزنی سمرقندی: سوزنی که تو مدرسه گم شده!
- عطار: توی عطاری که نمیشه ناهار خرید!
- عنصری: اکسیژن، گنج عنصرهاست.
- فخرالدین اسعد گرگانی: فخری خانم از گرگان کش خرید.
- قابوس وشمگیر: تمام شدن نفت، کابوس ماست.
- منوچهری: چهره‌ی رشت، بارانی است.
- ناصرخسرو: ناصر برای خسرو یک ساعت نو خرید.
- نظامی گنجوی: من موقع از جلو نظام، ته صف بودم.
لازم نیست این تصاویر را حتما به همین شکلی که پیشنهاد شده است، تجسم کنید. اگر از آنها خوش‌تان نمی‌آید خودتان تصویرسازی کنید. پس از انجام این کار سعی کنید نام شعرا را به‌ترتیب روی کاغذ بنویسید. برای انجام این کار باید عدد، تصویر مربوط به عدد و تصویر کلی را به خاطر بیاورید تا بتوانید نام شاعر را پیدا کنید.
اگر این تکنیک را درست اجرا کنید، هم نام همه‌ی شعرا را به‌ترتیب به خاطر می‌آورید و هم می‌توانید مواردی را که جا انداخته‌اید، تشخیص بدهید.
این روش آسان‌تر از آن است که به نظر می‌رسد، امتحان کنید!
شما می‌توانید از سیستم تثبیت هم مانند این سیستم به‌عنوان مبنایی برای دانش در کل حوزه استفاده کنید. مثال بالا می‌تواند مبنایی برای دانش ادبیات به‌وجود بیاورد. حال می‌توانید بین تصاویری که تداعی‌کننده‌ی آثار هر شاعر است و تصاویر مربوط به نام شعرا، ارتباط برقرار کنید.
