در این مطلب، قصد داریم برایتان توضیح دهیم چرم وگان چیست؟ ساخت آن از چه زمانی آغاز شده است؟ و استفاده از آن ممکن است چه مزایا و معایبی داشته باشد؟ پیشنهاد می‌کنیم با ما همراه باشید.
احتمالا اسم چرم وگان به گوش شما هم رسیده است. این روزها، اغلب افراد به‌دنبال محصولات پایدار و راهکارهای مناسبی هستند که تولید و استفاده از آن‌ها برای محیط زیست و جانوارن کم‌ترین آسیب ممکن را به‌همراه داشته باشد. با این حال، گاهی اوقات ممکن است یک محصول با وجود آسیب نرساندن به حیوانات برای محیط زیست چندان هم مناسب نباشد. واقعیت این است که بشر امروز برای دستیابی به محصولاتی که حقیقتا پایدار بوده و علاوه بر محیط زیست برای همه موجودات بی‌ضرر باشد، همچنان راهی طولانی را پیش رو خواهد داشت.
چرم وگان چیست؟
چرم وگان یکی از انواع چرم مصنوعی است که بسیاری از مدافعان حقوق حیوانات تلاش می‌کنند آن را به‌عنوان جایگزین مناسبی برای چرم طبیعی اعلام کنند. در واقع، نام وگان به هر نوع چرمی اطلاق می‌شود که در ساخت آن از پوست حیوانات بهره‌برداری نشده و هیچ موجود زنده‌ای آسیب ندیده باشد. اما خوب است بدانید در تولید این محصول علاوه بر پالپ و تفاله‌های گیاهانی مانند قارچ، ذرت، قهوه، آناناس، انبه، چوب‌پنبه و کاکتوس از مشتقات نفتی و مواد شیمیایی زیان‌آور هم استفاده می‌شود. از این میان، می‌توان به انواع پلاستیک‌ها و مواد لاستیکی اشاره کرد.
تاریخچه چرم وگان چیست؟
پرستاف (Presstoff) یکی از نخستین انواع چرم مصنوعی بود که با استفاده از پالپ کاغذ تولید شد و ساخت آن هنوز هم ادامه دارد. با آغاز جنگ جهانی اول همه کشورهای دنیا از نظر منابع مالی و طبیعی دچار شرایط اسف‌باری شدند. در چنین موقعیت ناخوشایندی، تقریبا همه‌چیز در تمامی نقاط دنیا جیره‌بندی شد. فرآورده‌های حیوانی از قبیل چرم هم از این قاعده مستثنا نبودند. به‌همین دلیل، مهندسان آلمانی تلاش کردند محصولی را تولید کنند که مقرون‌به‌صرفه‌تر از چرم بوده و دسترسی به آن آسان‌تر باشد.
به این ترتیب، ساخت پرستاف آغاز شد. اما این محصول به دلایل گوناگونی در خارج از آلمان چندان مورد استقبال قرار نگرفت. سرانجام در سال ۱۹۲۰، یکی از تولیدکنندگان لاستیک در ایالات متحده، محصولی را به نام نایوگاید (Naugahyde) تولید کرد. این محصول، به دلیل شباهت‌های ظاهری زیادی که با چرم طبیعی داشت و همچنین، به‌خاطر دوام و استحکام بالا به سرعت مورد توجه همگان قرار گرفت. به این ترتیب، اولین چرم مصنوعی دنیا متولد شد و استفاده از آن به شکل قابل توجهی گسترش یافت.
با این حال، بسیاری از تاریخ‌شناسان ادعا می‌کنند توسعه چرم وگان در قرن پانزدهم در چین آغاز شد. اما اگر واقعا این‌طور باشد هم واضح است که تلاش‌های چینی‌ها برای ساخت چرم مصنوعی هرگز در مقیاس بزرگ به نتیجه نرسید. در واقع، در پایان قرن نوزدهم و هم‌زمان با ظهور مواد پلاستیکی مبتنی بر نفت بود که یک جایگزین مناسب برای چرم طبیعی می‌توانست به تولید انبوه برسد.
از دهه ۱۹۵۰ به بعد، تعداد دیگری از تولیدکنندگان لاستیک در ایالات متحده تولید چرم مصنوعی را شروع کردند. این امر تا جایی گسترش یافت که تا دهه‌های پایانی قرن بیستم، نایوگاید همچنان به‌عنوان شناخته‌شده‌ترین نام برای چرم مصنوعی به حساب می‌آمد. اما در همین سال‌ها بود که رقبای دیگری هم قدم به میدان گذاشتند و تسلط این برند بر بازار را کاهش دادند.
در دهه ۱۹۷۰ میلادی، فعالیت جنبش‌های زیست‌محیطی گسترش یافت. این جنبش‌ها سطح آگاهی عمومی را درباره خطرات تولید و استفاده از منسوجات مصنوعی ارتقا دادند. این امر، مسیر افکار عمومی را تغییر داد و مخالفت‌ها با تولید چرم مصنوعی شدت گرفت. در دهه‌های اخیر، شرکت‌ها و تولیدکنندگان متعددی شروع به ساخت جایگزین‌های مناسبی برای مواد به‌کاررفته در چرم مصنوعی کردند تا آثار مخرب پلاستیک‌های تجزیه‌ناپذیر و خطرناک مبتنی بر مواد نفتی را بر محیط زیست تا جای ممکن کاهش دهند.
روش ساخت چرم وگان چیست؟
چرم وگان معمولا از یک لایه پارچه از جنس کتان یا پلی‌استر تشکیل شده که روی آن با ضایعات گیاهانی مانند آناناس، چوب‌پنبه، کاکتوس، قهوه و حتی با پالپ کاغذ پوشانده می‌شود. ضایعات گیاهی به‌وسیله انواع چسب‌های شیمیایی به پایه پارچه‌ای چسبانده می‌شوند. سپس، این ترکیب با مواد لاستیکی یا با برخی از انواع رزین یا روغن‌های گیاهی پوشانده می‌شود.
آیا چرم وگان پایدار است؟
همان‌طور که قبلا هم گفتیم، چرم وگان در بهترین حالت حاصل ترکیب تفاله‌های گیاهی با برخی از انواع مواد پلاستیکی و سیلیکون هستند. واقعیت این است که حتی چرم‌های وگان با پایه گیاهی هم با استفاده از اکریلیک و درزگیرهای پلاستیکی به لایه پارچه‌ای زیرین‌شان چسبانده می‌شوند. مواد اکریلیکی، سیلیکونی و لاستیک‌ها به‌ویژه اگر با موادی مانند پارچه ترکیب شوند دیگر به‌هیچ‌عنوان بازیافت نشده و مستقیما به محل دفن زباله فرستاده می‌شوند. چون هیچ کارخانه بازیافتی وقت خود را صرف جدا کردن اجزا پارچه‌ای از پلاستیکی نمی‌کند. مواد پلاستیکی عمدتا زیست تخریب‌پذیر نیستند و برای سالیان متمادی در طبیعت باقی می‌مانند. این روند در طولانیمدت برای محیط‌زیست زیان‌بار است. از سوی دیگر، پلاستیک‌ها و مواد لاستیکی به‌تدریج و پس از گذشت سالیان به میکروپلاستیک‌ها تبدیل می‌شوند. این اجزا بسیار ریز توسط حیوانات بلعیده شده و وارد چرخه حیات همه موجودات از جمله انسان می‌شوند. بنابراین، اگرچه برای تولید چرم وگان هیچ موجود زنده‌ای کشته نمی‌شود؛ با این حال، استفاده گسترده از آن می‌تواند زندگی بخش قابل توجهی از حیوانات و انسان را با خطر مواجه کند. پس، به‌سختی می‌توان ادعا کرد که چرم وگان پایدار است.
با خرید چه نوع چرمی می‌توانیم به طبیعت و حیوانات کمک کنیم؟
برای کمک به طبیعت و حیوانات لازم است محصولاتی انتخاب شوند که قابل بازیافت، زیست تخریب‌پذیر و پایدار باشند و تولید و بهره‌برداری از آن‌ها هیچ نوع محصول جانبی سمی را ایجاد نکند. به همین دلیل، بسیاری از کارشناسان توصیه می‌کنند به‌جای خرید انواع چرم‌های مصنوعی که اسامی غلط‌اندازی را یدک می‌کشند و از مواد سمی و زیان‌باری تشکیل شده‌اند؛ یا به‌جای خریداری کردن چرم‌های طبیعی کرومی که دارای ترکیبات سمی هستند؛ محصولاتی را خریداری کنید که از چرم طبیعی رنگ شده و تولید شده با مواد گیاهی تهیه شده باشند. تمام سطح و منافذ چرم‌های کرومی با مواد شیمیایی اشباع می‌شود. به این ترتیب، محصول مورد نظر ظاهری کاملا یک‌دست و یکنواخت پیدا می‌کند. اما استفاده از رنگ گیاهی علاوه بر صدمه نزدن به طبیعت و جانداران به زیبایی ظاهری چرم هم کمک می‌کند و ساختار طبیعی و ذاتی آن را به نمایش می‌گذارد.
احتمالا می‌پرسید با خرید چرم طبیعی چطور می‌توان به حیوانات کمک کرد؟ واقعیت این است که بخش عمده‌ای از پوست مورد نیاز برای تولید چرم را می‌توان مازاد فرآیند صنایع گوشت به حساب آورد. بنابراین در ابعاد کلان، نمی‌توان کشته شدن حیواناتی مانند بز، گاو و گوسفند و سایر دام‌ها را به تولیدکنندگان چرم نسبت داد. چرم طبیعی به شرط ترکیب نشدن با رنگ‌ها و مواد آلاینده و سمی یک محصول بادوام و زیست تخریب‌پذیر است که نه به محیط زیست صدمه می‌زند و نه حیات دیگر جانوران را به خطر می‌اندازد. لازم است بدانید، در ساخت چرم‌های Vegan Tan از مواد سمی مانند کروم استفاده نمی‌شود.
مزایای استفاده از چرم وگان چیست؟
۱. چرم وگان مقرون به‌صرفه است
برای تولید چرم طبیعی، لازم است هزینه زیادی صرف نگهداری و پرورش انواع دام شود. همچنین، خود چرم‌سازی هم یک فرآیند بسیار تخصصی و پر هزینه است. اما در ساخت چرم وگان از محصولات گران‌قیمتی استفاده نمی‌شود و این روند آن‌قدرها هزینه‌بر نیست.
۲. برای تولید چرم وگان هیچ موجود زنده‌ای کشته نمی‌شود
یکی از مهم‌ترین مزایای چرم وگان این است که در فرآیند تولید آن هیچ موجود زنده‌ای کشته نمی‌شود و آسیب نمی‌بیند. این یکی از اصلی‌ترین نکاتی است که اغلب مردم را به استفاده از چنین محصولاتی ترغیب می‌کند.
۳. چرم وگان به‌سادگی تمیز و نگهداری می‌شود
درست برخلاف چرم طبیعی، رسیدگی و تمیز کردن چرم وگان یک کار تخصصی نیست و برای انجام این کار به انواع‌واقسام پاک‌کننده‌ها و واکس‌های گران‌قیمت نیازی نخواهید داشت. در واقع، کافی است سطح آن را با یک دستمال یا برس نرم و محلول رقیق آب و صابون تمیز کرده و سپس، آن را با استفاده از یک واکس معمولی چرب کنید.
معایب چرم وگان چیست؟
۱. برخلاف تصور عمومی، بسیاری از بخش‌های تشکیل‌دهنده چرم وگان از جمله ترکیبات لاستیکی، آکریلیکی و سیلیکونی قابل بازیافت نیستند و آثار آن‌ها برای صدها سال در چرخه حیات باقی می‌ماند.
۲. چرم وگان از نظر بصری دارای ظاهری بی‌عیب‌ونقص، یک‌دست و یکنواخت است. البته، بسیاری از افراد از این نکته به‌عنوان یکی از محاسن این محصول یاد می‌کنند. این در حالی است که دوست‌داران محصولات چرمی عموما به رگه‌ها، پستی‌وبلندی‌ها و سایه‌روشن‌های طبیعی موجود در سطح چرم واقعی علاقه دارند.
۳. در مقایسه با چرم طبیعی، چرم وگان از دوام و ماندگاری کم‌تری برخوردار است.
۴. برخلاف انواع مرغوب چرم طبیعی، چرم وگان دارای منافذ باز و متعددی نبوده و اصطلاحا تنفس‌پذیری بالایی ندارد. منظور این است که هوا از آن عبور نمی‌کند. دلیلش هم این است که این محصول با ترکیبات پلاستیکی و اکریلیک کاملا پوشش یافته و کلیه منافذ موجود در آن بسته می‌شوند.
۵. بر خلاف چرم طبیعی، چرم وگان به‌سادگی می‌تواند آتش بگیرد یا در مجاورت گرما و حرارت بالا تغییر شکل دهد.
۶. چرم طبیعی از انعطاف‌پذیری بالایی برخوردار است. اما قابلیت انعطاف چرم وگان پایین است و در اثر کشیدگی می‌تواند آسیب ببیند.
۷. در ساخت چرم وگان از چندین نوع ماده شیمیایی و زیان‌بار استفاده می‌شود که در طولانیمدت به سلامت جانداران آسیب می‌زنند.
دلایل افزایش محبوبیت چرم وگان چیست؟
کافی است نام وگان به گوش بسیاری از افراد برسد تا چشم و گوش‌شان به روی حقایق کتمان‌ناپذیر بسته شود. واقعیت این است که فقط به‌صرف وگان بودن نمی‌توان تصور کرد که محصول مورد نظر به محیط زیست و حیوانات آسیب نمی‌زند. با این حال، اغلب مردم فقط با دیدن برچسب وگان یا شنیدن این نام به طرفداری از محصول می‌پردازند. اگر واقعا قصد دارید به محیط زیست و جانداران کمک کنید، بهتر است از محصولاتی استفاده کنید که به شکل مسئولانه‌ای تولید شده و تنها به داشتن یک عنوان فریبنده اکتفا نکنند.
مواد تشکیل‌دهنده چرم وگان چیست؟
۱. میکروفیبرهای گیاهی
وگان در اصل نوعی میکروفیبر گیاهی است که جایگزین مناسبی برای ترکیبات حیوانی به حساب می‌آید.
۲. لوریکا
این ماده از ترکیب چندین میکروفیبر مختلف ساخته شده و در تولید انواع چرم مصنوعی کاربرد دارد.
۳. بیرکو فلور (Birko-Flor)
بیرکو فلور یک ماده مصنوعی است که از ترکیب پشم گوسفند و PVC ساخته می‌شود.
۴. کیدکس (Kydex)
ماده‌ای است که از ترکیب PVC و اکریلیک به‌دست می‌آید.
انواع چرم وگان چیست؟
چرم وگان براساس میزان و نوع مواد تشکیل‌دهنده به گروه‌های مختلفی دسته‌بندی می‌شود. طبیعتا، بالا رفتن درصد مواد شیمیایی موجود در این محصولات موجب افت کیفیت و خواص زیست تخریب‌پذیری آن‌ها می‌شود. انواع چرم وگان عبارتند از:
۱. چرم پلی‌اورتان یا PU
چرم PU یکی از ارزان‌ترین انواع چرم است که در مقایسه با دیگر چرم‌ها از راحتی و دوام کم‌تری برخوردار است.
۲. چرم پورومریک یا PVC
در مقایسه با نوع قبلی، این چرم از دوام بیش‌تری برخوردار است.
۳. Leatherette
منظور از Leatherette هر نوع چرم مصنوعی است که پایه پارچه‌ای داشته و با یک لایه پلاستیکی پوشیده شده باشد. در نتیجه، چرم‌های PU و PVC هم نوعی Leatherette به حساب می‌آیند.
۴. چرم روغنی
چرم روغنی در اصل نوعی چرم PU است که تقریبا ۵۰درصد آن را یکی از انواع روغن‌های گیاهی تشکیل می‌‌دهد. این محصول با روغن گیاهی اشباع شده و تمام منافذ و سطح آن با این ماده پوشیده می‌شود. چرم روغنی به مراتب با دوام‌تر از انواع PU و PVC است. همچنین، این نوع چرم به‌مراتب کم‌تر از سایرین برای محیط زیست زیان‌بار است.
چرم آناناس چیست و چه کاربردهایی دارد؟
چرم آناناس یکی از گونه‌های چرم وگان است که اولین بار در قرن نوزدهم توسط یک مبل‌ساز دانمارکی ابداع شد. او از این محصول برای ساخت اسباب‌واثاثیه یا لوازم تزئینی کلیساها و کاخ‌ها استفاده می‌کرد. این چرم خیلی زود در میان تولیدکنندگان مبلمان در سراسر اروپا محبوبیت یافت. در حال حاضر، این چرم همچنان در ساخت مبلمان، انواع کیف، طراحی داخلی خودرو و لوازم جانبی کاربرد دارد. یکی از مهم‌ترین نقاط ضعف چرم آناناس این است که استحکام زیادی ندارد. یعنی، نمی‌توان از آن برای تولید کفش یا کت چرم استفاده کرد. بنابراین، اگر برای روکش کردن مبلمان یا صندلی‌های خودرو به‌دنبال یک ماده شیک و کم‌هزینه هستید، می‌توانید چرم آناناس را انتخاب کنید.
چرم کنفی چیست و چه کاربردهایی دارد؟
چرم کنفی یکی دیگر از گونه‌های پرطرفدار چرم وگان است که با استفاده از الیاف گیاه شاهدانه ساخته می‌شود. از حدود ۲۷۳۷ سال قبل از میلاد مسیح، چینی‌ها از این چرم برای تولید کفش استفاده می‌کردند. اما در قرن بیستم نظر سازندگان مبلمان هم به این محصول زیبا جلب شد. هنوز هم استفاده از این چرم در صنعت مبل‌سازی رواج دارد. از اصلی‌ترین ویژگی‌های چرم کنف این است که به‌راحتی رنگ می‌شود؛ از قابلیت کشسانی و قالب‌پذیری بالایی برخوردار است. در مقایسه با چرم آناناس، این نوع چرم از مزایای قابل توجهی برخوردار است. از آن میان، می‌توان به استحکام بالاتر اشاره کرد. به همین دلیل، این محصول در ساخت کفش و کت چرم هم به‌کار می‌رود. خوب است بدانید، گیاه شاهدانه برای رشد و نمو نیاز به آبیاری زیاد، استفاده از کود فراوان یا به‌کار بردن آفت‌کش ندارد. بنابراین، چرم کنف یکی از مناسب‌ترین محصولاتی است که می‌توان لقب وگان را به آن اختصاص داد.
کدام برندهای معروف از چرم وگان استفاده می‌کنند؟
«گوچی» یکی از برندهای لوکس و معروفی است که با بهره‌گیری از دانش و مهارت کارشناسان خود و از طریق تحقیقات انجام شده در آزمایشگاه‌های داخلی‌اش، چرم وگان منحصر به‌فردی را تولید کرده است. امروزه، برخی از محبوب‌ترین اسنیکرهای گوچی با استفاده از همین چرم تولید می‌شوند. در تصویر زیر، یکی از همین تولیدات محبوب را مشاهده می‌کنید:
کیف‌های برند گوچی را ببینید
«لویی ویتون» هم از دیگر برندهای بسیار مشهور و محبوبی است که یکی از معروف‌ترین اسنیکرهایش با نام «چارلی» را با استفاده از چرم ذرت درست می‌کند.
در بین برندهای ورزشی، «نایک»، «آدیداس» و «نیو بالانس» از شناخته‌شده‌ترین نام‌هایی هستند که بخشی از قفسه‌های خود را به ارائه کفش‌های ورزشی، اسنیکرها و لوازم جانبی وگان اختصاص داده‌اند.
«استلا مک‌کارتنی» هم از دیگر برندهای لوکسی است که برای تولید لوازم جانبی و کیف و کفش‌های محبوبش از چرم وگان استفاده می‌کند.
نکات مهم در رابطه با نگهداری از چرم وگان
- با تمیز کردن و چرب کردن منظم چرم وگان از خشک شدن و آسیب دیدن آن جلوگیری کنید.
- چرم وگان را هرگز نباید برای مدت طولانی در مقابل تابش مستقیم نور خورشید یا در مجاورت گرما قرار دهید.
- برای تمیز کردن چرم وگان از یک قطعه پارچه میکروفیبر، کمی آب ولرم و چند قطره صابون استفاده کنید.
- برای چرب کردن سطح چرم وگان می‌توانید از روغن بچه یا واکس‌های معمولی استفاده کنید.
- دقت کنید، چرم وگان به‌سادگی رنگ می‌گیرد. برای جلوگیری از این امر، پیشنهاد می‌کنیم نشیمنگاه مبلمان چرمی خود را با یک پارچه مناسب بپوشانید و کالاهای ساخته شده با این نوع چرم را به‌طور منظم تمیز کنید.
سخن آخر
در این مطلب، تلاش کردیم برایتان توضیح دهیم که چرم وگان چیست؟ همچنین، سعی کردیم اطلاعاتی جامع و در عین حال مختصر و مفید را در این زمینه با شما به‌اشتراک بگذاریم. نظر شما چیست؟ با توجه به آن‌چه گفته شد، ترجیح می‌دهید از چرم طبیعی استفاده کنید یا چرم مصنوعی؟ خوشحال می‌شویم دیدگاه‌های خود را در بخش «نظرات کاربران» با ما و دیگر خوانندگان در میان بگذارید.
