رژیم مدیترانه ای ممکن است احتمال ابتلا به جنون و آلزایمر را کاهش دهد. بین تمام بیماری‌هایی که بر اثر بالا رفتن سن رخ می‌دهد، ضعف حافظه و زوال عقل جزو بدترین و نگران‌کننده‌ترین عوامل هستند. اما خبر خوب برای جمعیت رو به افزایش افراد مسن این است که شواهد رو به رشدی وجود دارد که نشان می‌دهد عوامل خطر، قابل اصلاح هستند. این عوامل شامل عادت‌ها و سبکِ زندگی هستند که تحتِ کنترل ما قرار دارند و نقش مهمی در جلوگیری از زوال عقل و بیماری آلزایمر در افراد سال‌خورده دارند.
در سال ۲۰۱۵ پژوهشی در مجله‌‌ی بین‌المللی پزشکی جاما (JAMA Internal Medicine) منتشر شد که به بررسی تاثیر افزودن آجیل و روغن زیتون به رژیمِ مدیترانه‌ای و نقش آن در پیشگیری از افزایش اختلالات شناختی با کهولت سن پرداخته بود.
پژوهش انجام شده ابتدا در ابعاد کوچک و روی ۴۴۷ زن و مرد انجام شده بود و یک آزمون آزمایشی بالینیِ تصادفی بود که مرجع طرح‌های مطالعاتی قرار گرفت. زیرا این تحقیق، میزان تعصب محققان خود را حداقل کرده بود و بیشتر روی بیان شفاف علل بیماری تمرکز داشت. تنها تفاوت بین افراد در این تحقیق، اقدامات درمانی تصادفی در مورد اندازه، وظایف یا عناصر رژیم بود.
چرا آجیل و روغن زیتون؟
اصطلاح استرس اُکسیداتیو یا عدم تعادل بین تولید رادیکال‌های آزاد و توانایی بدن برای رفع اثرات مضر آن از طریق آنتی‌اُکسیدان‌ها، به عنوان یک عامل مهم در افزایش اختلالات حافظه در نظر گرفته می‌شود. رادیکال‌های آزاد به عنوان بخشی از سوخت‌و‌ساز طبیعی سلول‌ها ایجاد می‌شوند و معمولا توسط سیستم دفاعی بدن از بین می‌روند. تولید بیش از حد این مولکول‌های ناپایدار می‌تواند سیستم دفاعی ما را مختل کند و به سلول‌ها آسیب برساند، اما ترکیبات آنتی اکسیدان در غذاهایی که می‌‌خوریم، می‌تواند این فرآیند را خنثی سازد.
رژیم سرشار از آنتی‌اکسیدانِ مدیترانه‌ای، در واقع به تغذیه‌ی مردم کشورهای حاشیه‌ی دریای مدیترانه گفته می‌شود که شامل گیاهان، آجیل، ماهی، غلات سبوس‌دار و روغن‌های سالم مانند روغن زیتون است و مصرف گوشت قرمز در آن کم است.
به دلیل استفاده از این رژیم، بیماری‌های قلبی در کشورهای حاشیه‌ی مدیترانه مانند یونان، ایتالیا و فرانسه نسبت به آمریکای شمالی به طرز چشم‌گیری کمتر است.
تجویز محققان
تمام ۴۴۷ فرد شرکت‌کننده در این تحقیق که متوسط سن آنها ۶۷ سال بود، به عنوان بخشی از مطالعه‌ی تغذیه‌ی افرادی با ریسک قلبی عروقی بالا از بارسلونای اسپانیا انتخاب شده بودند.
این آزمایش «پیشگیری با رژیم مدیترانه‌ای» بین سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۹ اجرا شد. افراد در این آزمایش به سه گروه تقسیم شده بودند و به طور تصادفی برای سه دسته رژیم غذایی انتخاب می‌شدند، رژیم سرشار از روغن زیتون به مقدار زیاد (۱ لیتر در هفته)، رژیم سرشار از آجیل، حدود ۱ اونس یا ۳۰ گرم به طور روزانه و رژیم کنترلی کم‌چرب. شرکت‌کنندگان در این آزمایش برای تشخیص توانایی‌های حافظه‌شان مورد بررسی قرار می‌گرفتند. در ابتدای آزمون میزان توجه و عملکرد اجرایی آنها در مهارت‌های فکری سطح بالاتر بررسی شد و به طور میانگین بعد از تقریبا ۴ سال پس از اجرای رژیم مجددا مورد بررسی قرار گرفتند.
رژیم‌های سرشار از آجیل و روغن زیتون روی وضعیت عملکرد شناختی افراد تاثیر مثبت داشتند
افرادی که تحت رژیم کنترلی کم‌چرب قرار داشتند، عملکرد شناختی‌شان به میزان قابل توجهی افت کرد. در مقایسه با آنها، افرادی که رژیم مدیترانه‌ای سرشار از آجیل داشتند در تست‌های مربوط به حافظه بهتر عمل کردند و افرادی که رژیم سرشار از روغن زیتون داشتند در عملکرد اجرایی و تست‌های تشخیصی عمومی بهتر ظاهر شدند.
مطالعه‌ی انجام شده نشان داد که افزایش مصرف آجیل و روغن زیتون همراه با رژیم مدیترانه‌ای به عملکرد شناختی افراد کمک می‌کند، یافته‌های این پژوهش تحقیق قبلی در مورد مزایای مصرف چربی‌های سالم و تاثیر آن بر سلامت مغز را تایید می‌کند. با اینکه این آزمایش در ابعاد کوچک و در دوره‌ی کوتاهی در مورد اختلالات شناختی، بدون تغییر در سبک زندگی شامل رژیم غذایی، فعالیت‌های فیزیکی و مدیریت استرس صورت گرفت، با توجه به درمان‌ناپذیری آلزایمر و اختلالات شناختی نتایج امیدوارکننده‌ای داشته و راهکارهای محافظت از ذهن و حافظه را ارائه می‌دهد.
مزایای رژیم مدیترانه‌ای در مقابله با بیماری‌های قلبی، دیابت و انواع سرطان، بدون داشتن عوارض منفی، تا حدودی مشخص شده است و دلایل محکمی برای عدم استفاده از این رژیم غذایی سالم و خوشمزه وجود ندارد.
