معمولا زنان بیشتر از مردان عمر می‌کنند. ۵۷٪ از افراد بالای ۶۵ سال و ۶۷٪ از افراد بالای ۸۵ سال را زنان تشکیل می‌دهند. میانگین عمر زنان در ایران ۳ سال و در سراسر دنیا ۷ سال بیشتر از میانگین عمر مردان است. اما علت چیست؟ چرا مردان اغلب زودتر از زنان می‌میرند؟ این مقاله را بخوانید تا به علت آن پی ببرید.
مشاهده‌ی شکاف جنسیتی در افراد سالخورده کار سختی نیست. با نگاهی اجمالی به آسایشگاه‌ها و افرادی که به کمک پرستار در خانه زندگی می‌کنند، به این امر پی می‌بریم که تعداد زنانِ سالخورده بیش از مردان است و بعضی اوقات این تفاوت چشمگیر می‌شود.
معمولا تعداد زنان در خانه‌ی سالمندان نیز از مردان بیشتر است. این موضوع گهگاه تبلیغات این مؤسسات را نیز تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. به‌عنوان مثال چندی پیش یکی از این مؤسسات در آمریکا نام «خانه‌ای برای مادران» را برای خود انتخاب کرد، درحالی‌که علاوه بر زنان به مردان هم خدمات ارائه می‌دهد. این شیوه‌ی نام‌گذاری به علت بازار بزرگتری است که زنان برای آنها ایجاد می‌کنند.
چرا مردان معمولا زودتر می‌میرند؟
اگرچه در سنین پایین و جوانی تقریبا میان تعداد مردان و زنان تناسب برقرار است، ولی در سنین بالا مردان درصد کمتری از جمعیت جامعه را تشکیل می‌دهند. برخی از مهمترین عواملی که باعث می‌شود مردان زودتر بمیرند، در زیر آمده است:
۱. بروز رفتارهای پر ریسک
یکی از دلایل این ویژگی مردان، بیولوژیکی است. لوب پیشانی مغز که مسئول قضاوت و بررسی عواقب تصمیمات است، در مردان آهسته‌تر از زنان تکامل می‌یابد. این باعث می‌شود تا مردان بیش از زنان در اثر تصادفات یا خشونت جان ببازند. برای مثال می‌توان به رانندگی در حال مستی، قتل و دوچرخه‌سواری در مکان‌های خطرناک اشاره کرد. تکامل آهسته و فکر نکردن به عواقب کارها باعث تصمیماتی می‌شود که زندگی مردان را در بلندمدت هم تحت تأثیر قرار می‌دهد. مانند مصرف مشروبات الکلی، اعتیاد به سیگار و موادمخدر.
۲. مشاغل پرخطر
میزان مشاغل خطرناک در مردان بسیار بیشتر از زنان است. شغل‌هایی مانند کار در ارتش، آتش‌نشانی، ساخت‌و‌ساز و…
۳. مرگ در اثر بیماری‌های قلبی
احتمال مرگ در اثر بیماری‌های قلبی در مردان ۵۰٪ بیش از زنان است. این موضوع می‌تواند به‌علت کمتر بودن هورمون استروژن در مردان باشد. همچنین فشارخون و کلسترول بالا نیز در این امر مؤثرند.
۴. بزرگتر بودن جثه‌ی مردان
در بیشتر گونه‌های حیوانات، آنهایی که جثه‌ی بزرگتری دارند زودتر از هم‌نوعان کوچکتر خود می‌میرند. هرچند قطعیت این موضوع در انسان‌ها اثبات نشده است، ولی می‌تواند عاملی در جهت مرگ زودهنگام مردان باشد.
۵. بالاتر بودن آمار خودکشی در مردان
میزان افسردگی در زنان بیش از مردان است. اقدام به خودکشی (نافرجام) در زنان بیشتر، اما خودکشیِ منجر به مرگ در مردان بیشتر است. یکی دیگر از عواملی که مؤثر است، ویژگی اخلاقی خاص مردان است. مردان در صورت بروز افسردگی، کمتر از دیگران تقاضای کمک می‌کنند و برای بهبود خود تلاش چندانی نمی‌کنند.
۶. ارتباطات اجتماعی ضعیف‌تر
به دلایلی که دقیقا مشخص نیست، افرادی که ارتباطات اجتماعی ضعیف‌تر دارند (از جمله مردان) نرخ مرگ‌ومیر بالاتری دارند.
۷. تمایل کمتر برای مراجعه به پزشک
بر اساس تحقیقات مردان نسبت به زنان حساسیت کمتری بر روی سلامتی خود دارند. همچنین احتمال اینکه مردان در طول سال به پزشک مراجعه کنند، بسیار کمتر از زنان است.
زمینه‌ی عمر کوتاه‌تر در مردان از همان روزهای اول به‌وجود می‌آید. نوزاد یک کروموزوم را از مادر و یکی را از پدر دریافت می‌کند. کروموزوم در زنان XX و در مردان XY است. کروموزوم Y بیش از کروموزوم X مستعد جهش است. این باعث بروز ناهنجاری بیشتری در مردان می‌شود. همچنین در رحم مادر میزان مرگ‌ومیر جنین پسر بیش از جنین دختر است. در نهایت اختلالات رشد در پسران رایج‌تر است. برخی از این اختلالات امید به زندگی فرد را کاهش می‌دهند.
چه کارهای باعث عمر طولانی‌تر مردان می‌شود
برخی از عواملی که عنوان شد، اجتناب‌ناپذیرند. ولی برخی دیگر از عوامل قابل اصلاح‌اند. مثلا چون مردان چندان پیگیر درمان خود نیستند، اطرافیان می‌توانند در صورت مشاهده‌ی علائم در آنها برای درمان‌شان اقدام کنند. این علائم می‌تواند مانند علائم افسردگی یا مشکلات سلامتی مانند فشارخون باشد. می‌توان با چک‌کردن منظم سلامتی و آزمایشات از بروز مشکلات جدی در مردان جلوگیری کرد.
البته شایان ذکر است تفاوت طول عمری که در مردان و زنان مشاهده می‌کنید، حاصل میانگین کل افراد جامعه است. در بسیاری از موارد زنان پیش از شوهر خود فوت می‌کنند. عواملی مثل اعتیاد، دیابت یا سابقه‌ی خانوادگی سرطان سینه در زنان می‌تواند آنها را در معرض خطرات بزرگی قرار دهد.
با پیشرفت علم پزشکی در آینده طول عمر مردان و زنان افزایش می‌یابد. احتمالا این افزایش برای مردان بیشتر است تا جایی که فاصله‌ی عمر مردان و زنان کاهش خواهد یافت.
