طی چند سال اخیر، افراد و سازمانهای علمیـتحقیقاتی فعالیتهای زیادی برای بررسی تأثیر طبیعت گردی بر سلامتی انسان انجام دادهاند. طبق نتایج بهدست آمده، بهنظر میرسد گردش در طبیعت، هم برای سلامت جسمانی و هم برای سلامت روان مفید است. آخرین تحقیقات در این باره را محققان دانشگاه اگزتر انگلیس انجام دادهاند. این محققان قصد داشتهاند به این موضوع پی ببرند که در هفته چند ساعت باید طبیعتگردی کنیم. طبق نتیجهٔ حاصلشده بهنظر میرسد این مدتزمان دستکم ۱۲۰ دقیقه است. طبیعتا سپری کردن زمانِ بیشتر نتایج سودمندتری بهدنبال خواهد داشت. در ادامهٔ این مقاله، جزئیات بیشتری دربارهٔ نتایج این تحقیقات در اختیارتان قرار خواهیم داد.
چه مدتزمانی طبیعتگردی کنیم تا سالم بمانیم؟
محققان این دانشگاه گروهی ۲۰هزارنفره از مردم انگلیس را برای تحقیقاتشان انتخاب کردند. آنها تأثیر مدتزمان طبیعتگردی مردم بر سلامت جسمی و روحیـروانیشان را بررسی کردند؛ فارغ از اینکه آنها در دشتها و جنگلها طبیعتگردی میکردند یا در فضایسبزهای شهری. در نتیجهٔ تحقیقات، در میزان سلامتی کسانی که در طول هفته ۱۱۹ دقیقه یا کمتر طبیعت گردی کرده بودند، تغییر قابلملاحظهای مشاهده نشد. در مقابل، کسانی که این مدتزمان برایشان دستکم ۱۲۰ دقیقه بود، سالمتر از دیگران بودند.
در این پژوهش، مدتزمان طولانیتر از ۱۲۰ دقیقه هم برای سلامتی سودمند بوده است. مثلا کسانی هم که ۵ ساعت یا بیشتر در هفته طبیعتگردی کرده بودند، ازلحاظ سلامتی در سطح بسیار خوبی بودند. نباید این مدتزمان ۱۲۰ دقیقهای را با زمان ایدئال لازم برای طبیعتگردی اشتباه گرفت. این مدتزمان، بنا به گفتهٔ محققان انگلیسی، حداقل زمانی است که باید در طبیعت سپری کنیم تا سالم بمانیم.
این ۱۲۰ دقیقه را چگونه بگذرانیم؟
یکی از نکات جالبتوجه دربارهٔ تحقیق این بود که برای بهرهمندی از اثرات طبیعتگردی، پیوسته بودن مدتزمان ۱۲۰ دقیقهای لازم نیست. در واقع، اگر این ۱۲۰ دقیقه در چند بازهٔ زمانی کوتاهتر و جدا از یکدیگر هم سپری شده بود، باز هم تأثیر آن بر سلامت شخص آشکار میشد.
در قسمتی از این تحقیق میخوانیم: «بهگمان ما، بازهٔ زمانی ۱۲۰ دقیقهای حداقل زمانی است که باید در طبیعت سپری کرد تا از ثمرات آن برای سلامتی بهرهمند شد. کمتر از این میزان برای بهبود وضعیت سلامتی کافی نیست، اما بیشتر شدن این مدتزمان تأثیر را پررنگتر میکند.».
فواید سلامتیزای دو ساعت طبیعتگردی در هفته را میتوان با کارهایی مثل انجام فعالیت جسمانی کافی در طول هفته مقایسه کرد. البته منظور این نیست که بهجای ورزش کردن، دو ساعت فقط روی نیمکت پارک بنشینیم! بلکه هرکدام از این فعالیتها مزایای مربوط به خود را دارند.
محققان به این نتیجه رسیدهاند که صِرفِ سپری کردن زمان در طبیعت برای سلامتی مفید است؛ به این معنا که در هنگام طبیعتگردی لزوما به انجام فعالیتهای ورزشی نیازی نخواهیم داشت. باوجود این، تلفیق این دو کار با هم میتواند انتخابی هوشمندانه باشد.
مزایای طبیعتگردی برای سلامتی
سال گذشته، فراتحلیلی (فراتحلیل، به انگلیسی meta-analysis، بهمعنای شکستن یک تحقیق به زیرمجموعههای کوچکتر و بررسی جداگانهٔ این زیرمجموعهها است) در این باره صورت گرفت. طبق نتایج این فراتحلیل مشخص شد که طبیعتگردی چنین مزایایی برای سلامتی بههمراه دارد: کاهش ترشح هورمون استرس (کورتیزول)، ضربان قلب آهستهتر، کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی-عروقی، کاهش فشار خون، کلسترول کمتر، کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲، کاهش احتمال مرگ (فارغ از اینکه علت آن چه بیماریای باشد) و در نهایت کاهش خطر مرگ بهواسطهٔ نارسایی قلبی.
بخشی از نتایج این فراتحلیل با انتقاداتی همراه شد، چون ملاحظاتی دربارهٔ کیفیت و اعتبار آنها وجود داشت. باوجود این، نتایج معتبرش طیف گستردهای از کشورهای مختلف و کسانی را در بر میگرفت که گاهبهگاه در معرض طبیعت قرار میگرفتند. این نتایج نشان میداد که رابطهای میان بهبود وضعیت سلامتی و طبیعتگردی وجود دارد.
فرضیههای مطرحشده دربارهٔ علت تأثیر طبیعتگردی بر سلامتی
محققان انگلیسی دو فرضیه دربارۀ دلیل تأثیر طبیعتگردی بر بهبود وضعیت سلامتی مطرح کردهاند. فرضیهٔ اول که آن را «دوستان قدیمی» نامیدهاند، به عوامل بیماریزا یا پاتوژنها مربوط میشود. بهباور محققان، قرار گرفتن بیشتر انسان در معرض پاتوژنهایی که در طبیعت وجود دارند، باعث تقویت سیستم ایمنی میشود. این فرضیه ریشه در این مسئله دارد که استفادهٔ بیشازاندازه از مواد ضدباکتری مانند صابون، و کاهش تماس با پاتوژنها طی دهههای اخیر مشکلاتی برای سلامتی انسان بهوجود آورده است.
فرضیهٔ دیگر این است که ملکولهای ساطعشده از سوی درختان (فیتونسیدها) علاوه بر دارا بودن ویژگیهای ضدباکتری، باعث فعالیت بیشتر سلولهای سیستم ایمنی بدن میشوند.
سخن پایانی
نتایج تحقیقات و مطالعات علمی روزبهروز دلایل اجتماعی مضر برای سلامتی را برایمان واضحتر میکند. از سوی دیگر، تحقیقاتی مانند آنچه در این مقاله توضیح داده شد، در جهت پیشگیری و تغییر عادات رفتاری میتواند انگیزه بیشتری به ما بدهد. یکی از عادات رفتاریای که باید سعی کنیم در زندگی روزمرهٔ خود جایی برای آن باز کنیم، سپری کردن زمان در طبیعت است؛ حتی اگر طبیعت برایمان محدود به پارک محل زندگیمان باشد. همانطور که در نتایج تحقیقات مشاهده شد، زمان حداقلیای پیشنهاد شده است که در طول هفته باید به این کار اختصاص بدهیم. اگر هم وقت بیشتری برای طبیعتگردی داشته باشیم، بهتر خواهد بود و میتوانیم از مزایای آن برای سلامتیمان بهرهمند شویم. شما معمولا چقدر از وقت آزاد خود را به طبیعتگردی اختصاص می دهید؟ آیا تجربهای دربارهٔ تأثیر طبیعتگردی بر روحیه و سلامتیتان دارید؟ نظرات خود را با ما و خوانندگان این مطلب بهاشتراک بگذارید.