بزرگ‌کردن کودکان دشوار و طاقت‌فرساست، به‌ویژه برای پدرومادرهایی که نخستین فرزندان‌شان را بزرگ می‌کنند و پیش از این، با بچه‌ها سروکار نداشته‌اند. مشکلات و عارضه‌های بسیاری هستند که نوزادان تازه‌متولدشده را بی‌قرار می‌کنند و هریک علل و نشانه‌های خود را دارند. یکی از این نشانه‌ها، که به‌سادگی می‌تواند باعث ترس و دلهره پدرومادرها شود، خونی‌شدن پوشک نوزاد است. اما این نگرانی تا چه حد بجا است؟ اصلا پوشک خونی یعنی چه؟ چه دلایلی موجب خونی‌شدن پوشک می‌شوند؟ اینها سؤالاتی است که در ادامۀ مطلبِ حاضر پاسخی برایشان خواهیم یافت. همراه ما باشید.
پوشک خونی یعنی چه؟ دلایل خونی‌شدن پوشک کودکان
کاهش سطح هورمون استروژن در بدن نوزاد دخت
اولین سرنخی که در پاسخ به سؤال پوشک خونی یعنی چه؟ به آن می‌رسیم، کاهش سطح هورمون استروژن در بدن نوزادان دختر است. اما منظور از کاهش سطح این هورمون در بدن نوزاد دختر چیست و چگونه باعث خونی‌شدن پوشک او می‌شود؟ در ادامه خواهیم گفت.
زمانی که کودک هنوز متولد نشده است و در شکم مادرِ باردار است، احتمال آن وجود دارد که استروژن موجود در بدن مادر، باعث تحریک رحم کودک شود؛ به این صورت که بخشی از هورمون‌های مادر به هورمون‌های نوزاد دختر اضافه می‌شوند. وقتی نوزاد دختر به دنیا می‌آید، باید هورمون‌های استروژن مادرش را ـ که طی دوران بارداری دریافت کرده است و اضافی هستند ـ به‌نوعی تخلیه کند؛ بنابراین قاعدگی (پریود) نصفه‌ونیمه‌ای را تجربه می‌کند تا سطح هورمون استروژن در بدنش کاهش پیدا کند، تنظیم شود و به حالت معمول بازگردد. شاید به همین خاطر، پوشکش خونی شده باشد.
در نگاه اول چنین اتفاقی ممکن است دلهره‌آور به نظر برسد، اما اصلا جای نگرانی نیست. فقط کمی زمان می‌برد تا سطح هورمون استروژن در بدن نوزاد دختر به حالت معمول برگردد و تنظیم شود. پس از آن، دیگر خبری از پوشک خونی نخواهد بود.
نوزاد پسر نیز تا مدتی پس از ختنه‌شدن، خون‌ریزی‌ای شبیه به این را تجربه می‌کند که ممکن است تا بهبودی کامل او ادامه پیدا کند.
یبوست
یبوست نیز عامل دیگری است که سبب خونی‌شدن پوشک می‌شود. در مدفوع نوزاد دچار یبوست، رگه‌های خونی مشاهده خواهد شد. احتمال ابتلای هر نوزادی به این عارضه وجود دارد، اما بیشتر در میان نوزادانی رایج است که از شیرخشک تغذیه می‌کنند یا به‌تازگی خوردن غذاهای جامد را شروع کرده‌اند.
کودک مبتلا به یبوست، به‌هنگام مدفوع‌کردن بیشتر از حد معمول به خودش فشار می‌آورد. چنین فشاری می‌تواند باعث زخم‌شدن یا ایجاد شکاف در اطراف مقعد او شود و پس از آن، هر بار که مدفوع کند، شکاف یا زخم ایجادشده کمی سر باز می‌کند و دچار خون‌ریزی می‌شود. جای تعجبی نیست که چنین عارضه‌ای کودک را بسیار آزرده و ناراحت کند. اما راهکارهایی هستند که می‌توانید برای بهبود وضعیت او به کار بگیرید.
اگر کودکتان مبتلا به یبوست است و درد ناشی از مدفوع‌کردن بی‌قرارش کرده است، یکی دو بار در روز، او را به حمام آب گرم ببرید؛ شاید این راهکار حالش را بهتر کند. کرم موضعی ضدعفونی‌کننده و سوختگی پای مخصوص کودک هم انتخاب مناسب دیگری است و درد کودک را تسکین می‌دهد.
پس از رفع یبوست، چند هفته‌ای زمان می‌برد تا زخم‌ها و شکاف‌های اطراف مقعد کودک بهبود پیدا کنند؛ پس از آن، دیگر خبری از پوشک خونی نخواهد بود.
زخم‌های سطحی و ناپیدای نوک سینه مادر
گاهی بر روی نوک سینه مادر شیرده زخم‌هایی ایجاد می‌شوند که بسیار ریز هستند و در حالت معمول دیده نمی‌شوند. ممکن است نوزاد همراه با شیر، خون جاری‌شده از این زخم‌ها را بمکد و به‌دنبال آن، از طریق مدفوع یا ادرارش خون مکیده‌شده را دفع کند. بنابراین زخم‌های سطحی نوک سینه مادر سرنخ دیگری است که ما را به جواب سؤال پوشک خونی یعنی چه؟ می‌رساند.
این زخم‌های سطحی سلامتی کودک را تهدید نمی‌کنند؛ می‌توانید تا بهبودی کامل زخم‌ها بدون نگرانی به شیردادن ادامه دهید.
سایر علت‌های احتمالی خونی‌شدن پوشک
ابتلای کودک به اسهال عامل دیگری است که باعث پیدایش رگه‌های خونی در مدفوع او و خونی‌شدن پوشک می‌شود.
حساسیت پوستی در ناحیه زیر پوشک و ایجاد جوش یا دانه در این ناحیه، اگر به آن رسیدگی نشود و جهت بهبودی آن اقدامی نشود، می‌تواند شدت بگیرد و سرانجام به خون‌ریزی منجر شود. بنابراین حساسیت پوستی شدید هم می‌تواند موجب خونی‌شدن پوشک شود.
عامل احتمالی دیگر آلرژی کودک به پروتئین موجود در شیر گاو است. پروتئین شیر گاو می‌تواند باعث ناراحتی دستگاه گوارش کودک و پیدایش رگه‌های خونی در مدفوع او شود.
چه زمانی باید به متخصص اطفال مراجعه کرد؟
در بعضی موارد، ابتلای نوزاد به بیماری عفونی یا عارضه‌ای دیگر موجب خونی‌شدن پوشک او می‌شود. چنین بیماری‌هایی معمولا با نشانه‌هایی همراه هستند که در ادامه مهم‌ترین‌شان را برخواهیم شمرد. در صورت مشاهده هریک از این نشانه‌ها، به متخصص اطفال مراجعه کنید:
- خون‌ریزی شدید یا برطرف‌نشدن آثار خون از روی پوشک پس از مدت‌زمان طولانی؛
- ناخوش یا بی‌حال بودن کودک؛
- تب شدید؛
- به‌آسانی کبودشدن بدن کودک.
جمع‌بندی
در پاسخ به سؤال پوشک خونی یعنی چه؟ جواب‌های متعددی می‌توان داد. کاهش سطح استروژن در نوزادان دختر و ختنه‌شدن نوزادان پسر از جمله علت‌های شایع پوشک خونی هستند. یبوست هم عامل شایع دیگری است که البته نوزادان تازه‌متولدشده را کمتر تحت‌تأثیر قرار می‌دهد (مگر آنکه از شیرخشک تغذیه کنند). به‌هرعنوان، خونی‌شدن پوشک در بیشتر موارد نشانه‌ای است که پس از مدت کوتاهی به‌خودی‌خود برطرف خواهد شد و جای نگرانی چندانی ندارد؛ البته بروز علائمی چون تب شدید یا ناخوشی دائمی کودک می‌توانند خبر از عارضه‌ای جدی‌تر بدهند. در صورت مشاهده چنین علائمی بهتر است به متخصص اطفال مراجعه کنید.
از تجربیات خودتان به ما بگویید. آیا موردی هست که ما در این مطلب از قلم انداخته باشیم؟ یا اینکه شما چه از چه راهی برای حل خونی بودن پوشک نوزادتان استفاده می‌کنید؟ لطفا تجربه، پیشنهاد یا نظرات خود را با ما و خوانندگان این مطلب در میان بگذارید.
