اگر سال‌های سال در معرض دود سیگار، آلودگی، ویروس و سایر سموم بودید، ایده پاکسازی ریه بسیار جذاب به نظر می‌رسد. البته اگر وسوسه شده‌اید که برای پاکسازی ریه سراغ انواع ویتامین‌ها، چای‌ها و روغن‌های مختلف بروید، بهتر است دست نگه دارید و پولتان را دور نریزید، چون هیچ سند علمی‌ای نقش این مواد در پاکسازی ریه را تأیید نکرده است. بااین‌حال، انجام ورزش‌های تنفسی و تغییر سبک زندگی می‌تواند مخاط اضافی را از ریه خارج کند و موجب بهبود تنفس شود. اگر تا انتهای مقاله همراهمان باشید، با ۱۱ روش ساده پاکسازی ریه آشنا می‌شوید.
خودپاکسازی ریه
اگر به بیماری‌های حاد مثل ذات‌الریه یا برونشیت حاد مبتلا شوید، معمولا ریه دست‌به‌کار می‌شود و کار پاکسازی را تمام و کمال انجام می‌دهد. اما آسیب‌های مزمن، مثل آسیب ناشی از سال‌ها سیگارکشیدن، سبب می‌شوند که ریه نتواند کار زیادی برای خودش بکند.
سیگارکشیدن ۲ نوع آسیب بلندمدت به ریه وارد می‌کند؛ آمفیزم و برونشیت مزمن. این ۲ بیماری در کنار هم بیماری انسداد مزمن ریوی نامیده می‌شوند. آمفیزم کیسه‌های هوایی کوچک مسئول تبادل اکسیژن را تخریب می‌کند و بیماری انسدادی مسیر هوایی را ملتهب می‌کند. هرچند گاهی ورم و التهاب از بین می‌رود، آسیب ساختاری باقی می‌ماند.
روش‌های پاکسازی ریه
شما نمی‌توانید آسیب ناشی از سال‌ها سیگارکشیدن یا قرارگرفتن در معرض آلودگی را از بین ببرید، اما با پاکسازی ریه می‌توانید از آسیب‌های بعدی جلوگیری کنید. در ادامه، ۱۱ اقدام مفید برای پاکسازی ریه را بررسی می‌کنیم.
۱. دوری از دود سیگار
هرچند سیگارنکشیدن مهم‌ترین کاری است که می‌توانید برای سلامت ریه انجام دهید، در معرض دود سیگار دیگران هم نباید قرار بگیرید. دودی که از دهان فرد سیگاری خارج می‌شود هم حاوی صدها ماده شیمیایی سمی است. تنفس این مواد ممکن است سبب مشکلات مختلفی شود، از سرطان ریه گرفته تا سکته مغزی.
۲. استفاده از بخور
بخاردرمانی شامل استنشاق بخار آب برای بازشدن مسیر هوایی است و ممکن است به کاهش مخاط کمک کند. ممکن است افراد مبتلا به بیماری‌های ریوی در هوای سرد یا خشک دچار علائم بدتری شوند. این شرایط آب‌و‌هوایی غشای مخاطی مسیر هوایی را خشک و جریان خون را محدود می‌کند. در مقابل، بخور هوا را گرم و مرطوب می‌کند که ممکن است موجب بهبود تنفس شود و به نرم‌شدن مخاط درون مسیرهوایی و ریه کمک کند. هرچند برخی بخار آب را بهترین بخور برای پاکسازی ریه می‌دانند، تنفس آن مسکنی فوری است و به تنفس راحت‌تر کمک کند. همچنین برای تسکین گلودرد بعد از قرارگیری در هوای آلوده مفید است.
هرچند بخور درمان موقتی مؤثری است، باید تحقیقات بیشتری درباره فواید آن برای ریه انجام شوند. بر اساس بعضی تحقیقات، بخار زیاد مسیر هوایی را تمیز نمی‌کند و موجب عفونت هم می‌شود. بنابراین حتما در این باره با پزشک مشورت کنید.
۳. سرفه کنترل‌شده
سرفه روش طبیعی بدن برای خارج‌کردن سمومی است که در مخاط به دام افتاده‌اند. انجام سرفه کنترل‌شده مخاط اضافی ریه را نرم و به بیرون هدایت می‌کند. پزشکان پیشنهاد می‌کنند که افراد مبتلا به بیماری‌های ریوی، مثل بیماری انسداد ریوی مزمن، برای پاکسازی ریه از سرفه کنترل‌شده استفاده کنند. این تمرین چند مرحله دارد:
- با شانه‌های آسوده روی صندلی بنشینید و پاهایتان را روی زمین بگذارید؛
- بازوهایتان را بالای معده جمع کنید؛
- به‌آرامی از طریق بینی نفس بکشید؛
- در حالی که به جلو خم شده‌اید و با بازوهایتان به معده فشار وارد می‌کنید به آرامی بازدم کنید؛
- هنگام بازدم دهانتان را کمی باز نگه دارید و ۲ یا ۳ بار سرفه کنید؛
- به‌آرامی از راه بینی نفس بکشید؛
- استراحت کنید و در صورت لزوم این کار را تکرار کنید.
۴. واکسیناسیون
با تزریق واکسن آنفولانزا و ذات‌الریه از ابتلا به عفونت ریوی جلوگیری کنید. مرتب دست‌هایتان را بشویید و از تماس با افراد دچار آبریزش بینی یا بیماری خودداری کنید.
۵. تخلیه مخاط ریه
تخلیه وضعیتی شامل درازکشیدن در موقعیت‌های مختلف است تا با استفاده از جاذبه مخاط را از ریه خارج کنید. این تمرین تنفس را بهبود می‌دهد و به درمان یا بهبود عفونت ریه کمک می‌کند. تکنیک تخلیه بر اساس موقعیت متفاوت است.
۱. تخلیه در حالت خوابیده به پشت
- روی زمین یا تخت دراز بکشید؛
- یک بالش زیر لگنتان بگذارید تا قفسه سینه پایین‌تر از لگن قرار بگیرد؛
- به‌آرامی از راه بینی دم بگیرید و از راه دهان بازدم کنید؛
- هر بازدم باید ۲ برابر دم طول بکشد که تنفس یک به دو نامیده می‌شود؛
- این کار را چند دقیقه ادامه دهید.
۲. تخلیه در حالت خوابیده به پهلو
- به یک سمت دراز بکشید و سرتان را روی بازو یا بالش بگذارید؛
- بالش را زیر لگنتان قرار دهید؛
- الگوی تنفس یک به دو را انجام دهید؛
- این کار را چند دقیقه ادامه دهید؛
- این کار را با سمت دیگر بدن هم تکرار کنید.
۳. تخلیه در حالت خوابیده روی شکم
- چند بالش را روی زمین بگذارید؛
- با شکم روی بالش دراز بکشید (لگن بالاتر از قفسه سینه باشد)؛
- بازویتان را برای حمایت زیر سرتان بگذارید؛
- الگوی تنفس یک به دو را انجام دهید؛
- این کار را چند دقیقه ادامه دهید.
۶. ورزش‌کردن
ورزش منظم علاوه بر بهبود سلامت جسم و روان، خطر ابتلا به بیماری‌های مختلف را کاهش می‌دهد و به حفظ سلامت ریه کمک می‌کند. ورزش عضلات را وادار می‌کند سخت‌تر کار کنند، در نتیجه نرخ تنفس بالا می‌رود و اکسیژن بیشتری به عضلات می‌رسد. همچنین گردش خون را بهبود می‌دهد و کربن‌دی‌اکسید اضافی ناشی از ورزش‌کردن بهتر از بدن خارج می‌شود. بدن خود را با لازمه‌های ورزش منظم تطبیق می‌دهد. عضلات یاد می‌گیرند که مؤثرتر از اکسیژن استفاده کنند و کربن‌دی‌اکسید کمتری تولید کنند.
هرچند ورزش‌کردن برای افراد مبتلا به بیماری مزمن ریوی سخت‌تر است، این افراد همچنان می‌توانند از فواید ورزش منظم بهره‌مند شوند. البته بهتر است افراد مبتلا به بیماری انسداد مزمن ریوی و آسم قبل از انجام ورزش جدید با پزشک مشورت کنند.
همچنین می‌توانید تمرینات تنفسی مثل تنفس شکمی یا تنفس دیافراگمی را انجام دهید. انجام ورزش‌های هوازی می‌تواند به افزایش ظرفیت ریه کمک کند و بسیار مفید باشد. بعضی از این ورزش‌ها عبارت‌اند از:
- پیاده‌روی؛
- دویدن؛
- دوچرخه‌سواری؛
- شنا؛
- رقص (مثل زومبا)؛
- بوکس؛
- تنیس.
۷. نوشیدن چای سبز
چای سبز سرشار از آنتی‌اکسیدان‌هایی است که به کاهش التهاب ریه کمک می‌کنند. این ترکیبات حتی تا حدی از بافت ریه در برابر اثرات مضر استنشاق دود سیگار حفاظت می‌کنند. بر اساس پژوهشی در کشور کره، عملکرد ریه در افرادی که روزانه ۲ فنجان چای سبز می‌نوشند بهتر از افرادی است که از این چای استفاده نمی‌کنند.
۸. مصرف مواد غذایی ضدالتهابی
التهاب مسیر هوایی می‌تواند موجب سختی تنفس شود و احساس سنگینی و گرفتگی در قفسه سینه ایجاد کند. مصرف مواد غذایی ضدالتهاب می‌تواند التهاب را کاهش دهد و این علائم را برطرف کند. مواد غذایی مختلفی با التهاب مبارزه می‌کنند، از جمله:
- زردچوبه؛
- سبزیجات؛
- گیلاس؛
- بلوبری؛
- زیتون؛
- گردو؛
- لوبیا؛
- عدس.
همچنین مصرف غذاهای غنی از ویتامین دی (D) سبب بهبود سلامت ریه می‌شود. بر اساس پژوهشی علمی، افراد مبتلا به آسمی که میزان مناسبی ویتامین دی دریافت می‌کنند کمتر دچار حملات آسم می‌شوند. بهترین منابع غذایی ویتامین دی محصولات حیوانی مانند سالمون، ساردین و تخم‌مرغ‌اند.
۹. ضربه به قفسه سینه
ضربه‌زدن روش دیگر حذف مخاط اضافی از ریه است. متخصص از مشت خود برای ضربه‌زدن منظم به دیواره قفسه سینه و خارج‌کردن مخاط به‌دام‌افتاده استفاده می‌کند. ترکیب ضربه به قفسه سینه با روش‌های تخلیه مخاط ریه می‌تواند به پاکسازی ریه از مخاط اضافی کمک کند.
۱۰. دوری از محیط‌های آلوده
اگر بیماری مزمن ریوی دارید، بهتر است زمان زیادی را بیرون از خانه سپری نکنید و تا حد امکان فضای داخل منزل را تمیز نگه دارید. از طرفی سعی کنید زمان زیادی را در محیط‌های تمیز بگذرانید و هوای تازه استنشاق کنید. در محیط‌های آلوده حتما از ماسک فیلتردار استفاده کنید.
۱۱. کاهش استفاده از رایحه‌های مصنوعی
شاید فکر کند با کمک اسپری خوشبوکننده و شمع‌های معطر هوا را خوشبو و سالم می‌کنید. بااین‌حال، این عطرها حاوی مواد شیمیایی مضری هستند که می‌تواند ریه شما را تحریک کند. سعی کنید این مواد را با محصولات طبیعی جایگزین کنید.
چند نکته مهم
درمان یا دارو برای پاکسازی ریه وجود ندارد. در عوض توصیه می‌شود که افراد در محیط‌های آلوده قرار نگیرند. تغییر سبک زندگی مثل ترک سیگار، رژیم غذایی مناسب و ورزش منظم می‌تواند به بهبود سلامت ریه کمک کند. افراد نباید از قرص‌ها یا روش‌هایی استفاده کنند که پشتوانه علمی ندارند.
افرادی که ریه‌های آسیب‌دیده دارند، سخت‌تر از دیگران می‌توانند مخاط ریه را پاکسازی کنند. بیماری‌های مزمن مثل آسم، سیستیک فیبروزیس و بیماری انسداد ریوی موجب تولید مخاط اضافی یا مخاط ضخیم غیرمعمولی می‌شوند که در ریه تجمع می‌یابند. استفاده از روش‌های پاکسازی ریه می‌تواند به تمیزشدن مسیر هوایی کمک کند.
شما بگویید
شما چقدر با روش‌های پاکسازی ریه آشنایی دارید؟ با توجه به سردشدن هوا و شیوع انواع ویروس‌ها، چطور از ریه‌هایتان محافظت می‌کنید؟ در صورت تمایل، می‌توانید تجربه و نظرتان را در قسمت ارسال دیدگاه با ما به اشتراک بگذارید و برای حفظ سلامت دوستانتان این مطلب را از طریق شبکه‌های اجتماعی برایشان ارسال کنید.
