به گزارش وزارت بهداشت یک‌سوم کودکان در ایران اضافه‌وزن دارند یا چاق هستند و این آمار در حال افزایش است. مشکلات مرتبط با وزن در کودکان نسبت به بزرگ‌سالان کمتر است، با این حال کودکانی که اضافه‌وزن دارند در بزرگ‌سالی در معرض خطر چاقی و ابتلا به بیماری‌های مزمنی مانند بیماری‌های قلبی و دیابت قرار خواهند داشت. همچنین این کودکان در معرض استرس و غم قرار دارند و در مقایسه با دیگر کودکان عزت‌نفس کمتری دارند. این نوشته را بخوانید تا با دلایل چاقی کودکان و شیوه‌ی کنترل آن آشنا شوید.
چه چیزی باعث چاقی کودکان می‌شود؟
کودکان به دلایل متعدد دچار اضافه‌وزن و چاقی می‌شوند که مهم‌ترین آنها عوامل ژنتیکی، کم‌تحرکی و الگوهای غذایی نامناسب یا ترکیبی از این عوامل هستند. در مواردی اندک، اضافه‌وزن یا چاقی به دلیل مشکلات هورمونی است. معاینه‌ی فیزیکی و آزمایش خون می‌تواند نقش و احتمال ابتلا به چاقی در اثر مصرف دارو را مشخص کند.
اگرچه چاقی و اضافه‌وزن زمینه‌ی ارثی دارد، اما همه‌ی بچه‌ها در خانواده‌هایی که سابقه‌ی چاقی دارند، به اضافه‌وزن مبتلا نخواهند شد. ریسک ابتلا به چاقی در کودکانی که والدین یا خواهر و برادر چاق دارند، بیشتر است. همچنین چاقی می‌تواند با رفتارهای خانوادگی مانند عادات غذایی و فعالیت جسمی مرتبط باشد.
رژیم غذایی و میزان فعالیت جسمی کودک نقش مهمی در وزن او دارد. امروزه کودکان تحرک جسمی کمی دارند برای مثال، متوسط زمانی که یک کودک تلویزیون تماشا می‌کند حدود چهار ساعت در روز است و بقیه ساعات را نیز به بازی‌های کامپیوتری می‌گذراند که میزان ساعات کم‌تحرکی را افزایش می‌دهد.
کودکان چاق در معرض ابتلای چه بیماری‌هایی قرار دارند؟
کودکان چاق در معرض بیماری‌های زیر قرار دارند:
- کلسترول بالا؛
- فشارخون بالا؛
- بیماری‌های قلبی؛
- دیابت؛
- پوکی‌استخوان؛
- بیماری‌های پوستی مانند عرق‌سوز شدن، عفونت‌های قارچی و آکنه.
چطور بفهمیم که کودک‌مان اضافه‌وزن دارد؟
بهترین کسی که می‌تواند تعیین کند فرزند شما اضافه‌وزن دارد یا نه، پزشک اوست. دکتر برای تعیین وزن کودک، سن و الگوی رشد او را بررسی می‌کند و قد و وزنش را اندازه می‌گیرد. سپس شاخص توده جسمی او را محاسبه و آن را با مقادیر استاندارد مقایسه می‌کند.
اگر کودک من چاق باشد چطور می‌توانم به او کمک کنم؟
اگر کودک‌تان به اضافه‌وزن یا چاقی مبتلاست، باید به او اطمینان بدهید که در هر حالتی از او حمایت خواهید کرد. گاهی اوقات احساسات بچه‌ها نسبت به خودشان به احساس والدین‌شان درباره‌ی آنها بستگی دارد و اگر شما کودک‌تان را با هر وزنی که دارد بپذیرید، او احساس خوبی نسبت به خود خواهد داشت. همچنین این موضوع اهمیت دارد که با کودک‌تان در مورد وزنش صحبت کنید و اجازه بدهید که او نیز نگرانی‌هایش را با شما در میان بگذارد.
والدین نباید کودکان‌شان را به دلیل اضافه‌وزنی که دارند از سایرین جدا کنند. در عوض باید روی عادات غذایی و افزایش میزان فعالیت جسمی اعضای خانواده تمرکز داشته باشند. اگر اعضای خانواده با هم همراه باشند، همه این عادات صحیح را یاد می‌گیرند و کودکی که اضافه‌وزن دارد، احساس تنهایی نخواهد کرد.
چطور می‌توانم اعضای خانواده‌ام را به انجام فعالیت‌های فیزیکی عادت دهم؟
راه‌های زیادی برای مشارکت همه‌ی اعضای خانواده در یک برنامه‌ی سلامتی وجود دارد، اما در این میان افزایش میزان تحرک جسمی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. برخی از این راه‌ها عبارتند از:
- سعی کنید الگو باشید. اگر کودکان‌تان ببینند که شما فعالیت فیزیکی دارید و ورزش می‌کنید، تمایل بیشتری برای انجام فعالیت جسمی و ورزش در طول زندگی‌شان خواهند داشت.
- برنامه‌ریزی داشته باشید، طوری که همه‌ی اعضای خانواده به ورزش‌هایی مانند پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری یا شنا بپردازند.
- نسبت به نیازهای فرزندتان حساس باشید. کودکانی که اضافه‌وزن دارند ممکن است برای شرکت در برخی از فعالیت‌ها احساس ناخوشایندی داشته باشند. باید به او کمک کنید فعالیت فیزیکی و ورزش مناسبی را انتخاب کند که از آن لذت ببرد، خجالت نکشد و برایش مشکل نباشد.
- سعی کنید میزان فعالیت‌هایی مانند تماشای تلویزیون یا بازی‌های کامپیوتری را به این دلیل که موجب یک‌جا نشستن و بی‌تحرکی می‌شود، کاهش دهید.
والدین در هر راهکاری که برای حمایت از کودکان چاق انجام می‌دهند باید این امر را در نظر داشته باشند که هدف تنها انجام فعالیت‌های جسمی یا پیروی از یک رژیم غذایی سالم نیست، بلکه ایجاد فرصت‌هایی برای اعضای خانواده است که سالم و فعال باشند.
