پارچه تافته پارچه‌ای برای مراسم خاص است. برای دوخت لباس‌های شب و مهمانی‌های مجلل از این پارچه استفاده می‌کنند. برندهای مطرحی چون دیور و شنل از تافته در طراحی‌های لباس‌های مجلسی‌شان زیاد استفاده کرده‌اند. ویژگی‌های این پارچه از آن گزینه‌ای ایده‌آل برای دوخت لباس‌های خاص و مجلل می‌سازد. در این مقاله از آن برایتان خواهیم گفت.
پارچه تافته چیست و چطور دوخته می‌شود؟
تافته بافتی پرچین و شکن و رنگی براق دارد. الیاف این پارچه ترکیبی از ابریشم، پلی‌استر یا نایلون است. به جز این موارد از الیاف مصنوعی دیگری هم در دوخت تافته استفاده می‌شود. وزن این پارچه بنا به نوع بافت و مواد سازنده‌اش متغیر است؛ پس بعضی از تافته‌ها سبک‌اند و برخی هم تاحدی سنگین‌اند.
تافته نخستین‌بار در قرن ۱۲ میلادی در خاورمیانه دوخته و عرضه شد و خاستگاه اصلی‌اش ایران خودمان است. تکنیک تولید این پارچه ساده است: هر پود به زیر و روی یک تار می‌رود و الگویی شبیه صفحه شطرنج تولید می‌کند. چیزی که تافته را از منسوجات دیگر متمایز می‌کند، این است که نخ‌های آن در زمان بافته‌شدن تابیده می‌شوند. برای همین هم هست که در نهایت، پارچه حالتی سفت و خشک پیدا می‌کند.
در آغاز تولید تافته، این پارچه از ابریشم درست می‌شد اما در قرن بیستم تولیدکنندگان به سراغ مواد نیمه‌مصنوعی مانند ریون و مواد مصنوعی مانند نایلون، پلی‌استر و استات رفتند. این‌روزها، پارچه تافته‌ای که از پلی‌استر درست می‌شود از انواع دیگر رایج‌تر است. علت شهرت و رواجش هم شباهت زیادش به ابریشم و ارزان‌بودن است.
ویژگی‌های تافته چیست؟
تافته ویژگی‌های خاص و جذابی دارد:
- سفتی و خشکی پارچه که ناشی از وجود تارهای تابیده در بافت آن است.
- براق‌بودنِ زیاد که به‌واسطه الیاف ابریشمی یا پلی‌استری ایجاد می‌شود.
- خش‌خش هم از ویژگی‌های پارچه تافته است و زمانی که با لباسی از این جنس راه می‌روید، صدا تولید می‌کند.
یکی از بهترین ویژگی‌های تافته این است که حالت خود را حفظ می‌کند و چروک نمی‌شود. ماندگاری آن هم بالاست. براق‌بودن و سفتی بافت پارچه هم به دوخت لباس‌های لوکس و مجلل کمک می‌کند.
البته باید دقت کنید که تافته معایبی هم دارد:
- تافته ارزان نیست. البته زمانی که در آن ابریشم به کار رفته باشد و البته گران‌بودن هم چندان عیب نیست.
- پارچه تافته بافت سفت و خشکی دارد و اگر به‌دنبال دوخت لباسی با پارچه منعطف هستید، نباید به سراغش بروید.
- یکی از مشکلات دیگر تافته این است که جا می‌اندازد. یعنی جای اندام‌ها داخل آن می‌ماند و پارچه شکل می‌گیرد.
کاربردهای پارچه تافته چیست؟
از پارچه تافته برای دوخت لباس، رویه مبل و وسایل خانه استفاده می‌شود:
- دکوراسیون: از تافته‌های سفت‌تر برای دوخت روکش مبل یا پرده کمک گرفته می‌شود. حتی گاهی از این پارچه برای کاغذدیواری هم بهره می‌برند.
- لباس شب: جنس و براق‌بودن پارچه تافته از آن گزینه‌ای جذاب برای ساخت لباس‌های شب و مجلسی می‌سازد. لباس عروس سفید تافته هم زیبا می‌شود. قبول دارید؟
- لباس زیر: از تافته‌ها برای تولید سینه‌بند هم استفاده می‌کنند. سفتی پارچه در دوخت سوتین‌هایی محکم نقش دارد.
- آستری: پارچه تافته زیباست و می‌تواند گزینه خوبی برای دوخت آستر کت‌ها و لباس‌های مختلف باشد.
- چتر نجات: در جنگ جهانی دوم از پارچه تافته برای دوخت و ساخت چتر نجات استفاده می‌شد.
انواع مختلف تافته چیست؟
تافته انواعی دارد که شناختشان خالی از لطف نیست:
تافته شات ابریشمی
این نوع پارچه تافته تار و پودی از دو رنگ مختلف دارد و دورنگی بافت پارچه حالت رنگین‌کمانی جذابی به آن می‌دهد.
تافته با تار چاپی
تار پارچه در این نوع تافته‌ها قبل از اینکه در همراهی با پود قرار بگیرد، رنگ شده است. این مدل از تافته‌ها که در آن تار پارچه رنگی متفاوت از پودش دارد در فرانسهِ قرن ۱۸ میلادی بسیار معروف بود.
تافته کاغذی
بافت تافته کاغذی بسیار نرم و یک‌دست است. این نوع از پارچه تافته سبک است و اگر وزن در دوخت لباس موردنظرتان است، باید به سراغ آن بروید.
تافته آنتیک
نخ‌های موجود در تافته آنتیک برجسته هستند و برآمدگی‌های کوچکی در بافت آن وجود دارد.
تافته با بافت ساده
در این نوع از پارچه تافته هم از الیاف کوتاه نخی و پشمی استفاده می‌شود.
تافته استرچ یا کِشی
در تافته استرچی الیاف کِشی و منعطف موجودند. بنابراین با انواع دیگر تافته که سفت و خشک‌اند، تفاوت دارد.
چطور باید از تافته مراقبت و نگهداری کرد؟
پارچه تافته باید با آب سرد و دست شسته شود. امکان سپردن آن به خشک‌شویی هم وجود دارد. تافته‌های ابریشمی را باید حتما به خشک‌شویی بسپارید. اگر تافته‌ای با الیاف مصنوعی ساخته شده باشد، امکان شست‌وشوی آن در منزل هم وجود دارد. برای شستن تافته‌هایی از الیاف مصنوعی به نکات زیر دقت کنید:
- پارچه را با آب سرد بشویید، چون آب داغ به رنگ بافت‌ها آسیب می‌زند.
- از شوینده‌های ملایم برای شست‌وشو استفاده کنید.
- پارچه را در هوای آزاد آویزان کنید تا خشک شود و آن را در معرض تابش مستقیم نور خورشید قرار ندهید.
- اگر نیاز به اتوکشی وجود دارد، اتو را روی درجه کم تنظیم کنید.
تافته در کدام کشورها تولید می‌شود؟
خاستگاه پارچه تافته ایران بوده است. در گذر زمان، کشورهای دیگری مانند هند و چین هم به میدان آمدند و از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان پارچه تافته دنیا شدند. حالا قرن‌هاست که هند مهم‌ترین تولیدکننده تافته دنیاست. البته در نقاط دیگر دنیا نظیر پاکستان هم تافته‌هایی از ابریشم و مواد مصنوعی تولید می‌شود. بافت تافته‌های مدرن با مواد مصنوعی در اواخر قرن ۱۹میلادی در فرانسه و ایتالیا شروع شد. هنوز هم پارچه‌های باکیفیتی از سمت دنیای غرب روانه بازار می‌شود.
قیمت پارچه تافته و اثر آن بر محیط زیست چطور است؟
قیمت پارچه تافته وابسته به مواد سازنده آن است. مثلا ابریشم قیمت بسیار بیشتری نسبت به پلی‌استر دارد. باقی مواد مصنوعی تقریبا هم‌قیمت هستند. البته پلی‌استر نسبت به گزینه‌های مصنوعی دیگر کمی ارزان‌تر است. تافته‌های ابریشمی مرغوب‌ترین نوع این پارچه هستند.
اثرگذاری پارچه روی محیط زیست هم وابسته به الیاف به‌کاررفته در آن است. در میان موادی که در بافت تافته به کار می‌رود، هماهنگی ابریشم با محیط زیست از همه بیشتر است؛ یعنی تافته‌هایی که با ابریشم بافته می‌شوند، برای محیط زیست خطری ندارند. تنها نکته‌ای که در استفاده از ابریشم برای تولید تافته به محیط زیست ضرر می‌زند، کشتن کرم‌های ابریشم در مسیر تولید آن است.
مواد مصنوعی دیگر تولیدکننده پارچه تافته مانند پلی‌استر و ریون برای طبیعت بی‌خطر نیستند. پلی‌استر از فراورده‌های نفتی است و ضمن اینکه از منبعی تجدیدناپذیر درست می‌شود، در مسیر تولید، مواد سمی و شیمیایی زیادی را هم روانه طبیعت می‌کند. از آن گذشته، مواد تولیدی از پلی‌استر زیست‌تخریب‌پذیر نیستند و تا سالیان دراز در طبیعت باقی می‌مانند. ریون‌ها الیافی نیمه‌مصنوعی‌اند اما در تولید آن‌ها هم مواد شیمیایی وجود دارد و به طبیعت آسیب‌هایی وارد می‌شود.
در آخر
پارچه تافته زیباست و شناخت آن می‌تواند به شما در دوخت لباسی مجلسی یا استفاده در دکوراسیون منزل کمک کند. این پارچه از قدیمی‌ترین منسوجات است و جلوه زیبایی دارد. تا به حال لباسی از تافته داشته‌اید؟ از این پارچه خوشتان می‌آید؟
