همه چیز درباره حساسیت‌ فصلی؛ از علائم تا درمان

طیف علائم حساسیت‌‌های فصلی، از خفیف تا شدید است که متداول‌ترین‌شان شامل موارد زیر می‌باشد:

• عطسه
• آب‌ریزش یا گرفتگی بینی
• آب‌ریزش یا خارش چشم
• التهاب سینوس‌ها، گلو و یا کانال‌های گوش
• گرفتگی گوش
• ترشحات پشت بینی

علائمی که کمتر شایع هستند شامل موارد زیر می‌شود:

• سردرد
• تنگی نفس
• خس خس سینه
• سرفه

بسیاری از افرادی که دچار تب یونجه یا حساسیت هستند، آسم هم دارند. اگر شما هم مبتلا به هر دوی ابن موارد هستید، آلرژن‌های فصلی شما ممکن است موجب حمله‌ی آسم بشود.

علت‌ حساسیت‌ فصلی

نام تب یونجه از آنجا گرفته شده است که بسیاری از افراد در زمان تاریخی برداشت یونجه یعنی در ماه‌های فصل تابستان علائم حساسیت را دارند. وقتی سیستم ایمنی بدن‌تان، مواد موجود در هوا را که معمولا بی‌خطر هستند، خطرناک تشخیص می‌دهد، تب یونجه روی خواهد داد و با ترشح هیستامین و مواد شیمیایی دیگر در جریان خون، به این مواد بی‌ضرر واکنش نشان می‌دهد. این مواد شمیایی، علائم یک واکنش آلرژیک را ایجاد می‌کنند. عوامل ایجادکننده‌ی تب یونجه در فصول مختلف سال با هم فرق می‌کنند.

بهار

درخت‌ها عامل بیشتر حساسیت‌‌های بهاری هستند. درخت توس یکی از متداول‌ترین عوامل در نواحی شمالی است که افراد زیادی نسبت به گرده‌های آن واکنش نشان می‌دهند. سایر درخت‌های حساسیت‌زا در آمریکای شمالی شامل سرو، توسکا، شاه بلوط، بید و صنوبر می‌شود.

تابستان

همان‌طور که گفته شد حساسیت‌ را به این دلیل تب یونجه هم می‌نامند که افراد زیادی علائم حساسیت را در فصل تابستان که در تاریخ فصل برداشت یونجه است تجربه می‌کنند. عامل اصلی حساسیت فصل تابستان، علف‌هایی چون تلخه و دم‌گربه‌ای چمن‌زار و یک سری علف‌های هرز خاصی هستند. بنا به گزارش مؤسسه‌ی آسم و آلرژی آمریکا، علف‌ها شایع‌ترین عامل ایجاد تب یونجه‌اند.

پاییز

پاییز فصل کهنه‌واش است که به آن آمبروسیا (Ambrosia) نیز می‌گویند. بیش از ۴۰ گونه از گیاه کهنه‌واش در دنیا وجود دارد که بیشتر آنها در نواحی معتدل آمریکای شمالی و جنوبی رشد می‌کنند. کهنه‌واش‌ها گیاهان مخربی هستند که به‌سختی می‌توان کنترل‌شان کرد. گرده‌ی این گیاه، آلرژن بسیار متداولی است و علائم حساسیت به کهنه‌واش می‌تواند شدید باشد. سایر گیاهانی که در پاییز گرده‌افشانی می‌کنند، گزنه، برنجاسف (mugwort)، ترشک، سلمه تره (fat hens) و بارهنگ هستند.

زمستان

در فصل زمستان، بیشتر آلرژن‌های بیرون خانه، به خواب زمستانی می‌روند، در نتیجه سرد شدن هوا برای بسیاری از افرادی که حساسیت دارند، آرامش و آسودگی به همراه دارد. اما همین سرمای هوا باعث می‌شود زمان بیشتری در داخل خانه سپری شود. اگر حساسیت فصلی دارید ممکن است به آلرژن‌های داخل خانه مانند کَپَک، موی حیوانات خانگی، هیره‌ و یا سوسک حمام واکنش نشان دهید.

آلرژن‌های داخل فضای بسته را راحت‌تر از آلرژن‌های بیرون می‌توانید از محیط‌ اطراف‌تان حذف کنید. برای اینکه خانه‌تان را از آلرژن‌های رایج پاک کنید، به نکات زیر توجه داشته باشید:

• حداقل یک‌بار در هفته، روتختی و ملافه خود را در آب بسیار گرم شست‌وشو دهید.
• روی تخت، بالش و لحاف‌تان را با کاورهای ضدآلرژی بپوشانید.
• در خانه فرش و قالی نیندازید و از مبلمان تشک‌دوزی شده استفاده نکنید.
• اسباب‌بازی‌های اضافی و خرد و ریزها را از اتاق کودک خارج کنید.
• نشتی شیرآلات را بگیرید و جاهای رطوبت‌زده را بازسازی کنید تا گسترش پیدا نکرده و کَپَک نزند.
• وسایلی را که امکان کَپَک‌زدگی دارند تمیز کنید مانند رطوبت‌سازها، کولرهای آبی، تصفیه‌کننده‌های هوا و یخچال.
• برای کاهش رطوبت اضافی از دستگاه رطوبت‌گیر استفاده کنید.

تشخیص حساسیت‌ فصلی

معمولا تشخیص تب یونجه از تشخیص سایر حساسیت‌ها ساده‌تر است. اگر علائمی داشته باشید که فقط در زمان‌های خاصی از سال روی می‌دهند، علامتی است که نشان می‌دهد شما حساسیت فصلی دارید. احتمالا پزشک‌تان گوش‌ها، بینی و گلوی‌تان را معاینه و بررسی می‌کند تا حساسیت‌تان را تشخیص بدهد.

معمولا نیازی به تست حساسیت نیست. درمانی که برای انواع حساسیت‌‌ها تجویز می‌شود، معمولا یکسان است و فرقی نمی‌کند چه نوع حساسیتی داشته باشید.

درمان حساسیت‌ فصلی

بهترین دارو برای تب یونجه و حساسیت‌‌های مربوط به تمام فصول، پرهیز است. داروهایی نیز برای درمان حساسیت فصلی وجود دارد. بعضی از افراد ممکن است درمان‌های جایگزین را در پیش بگیرند.

اجتناب از آلرژن‌ها

برای اجتناب از آلرژن‌ها باید اقداماتی انجام دهید. مثلا برای خنک کردن فضای خانه در تابستان، به جای پنکه‌های سقفی از دستگاه تهویه‌ با فیلتر هپا (HEPA) استفاده کنید. پیش‌بینی‌های آب و هوای محلی را چک کنید تا از وجود گرده‌ها مطلع شوید و زمانی که تعدادشان زیاد است در خانه بمانید. در زمان‌هایی از سال که تب یونجه‌تان فعال می‌شود:

• پنجره‌ها را بسته نگه دارید؛
• کمتر در فضای باز بمانید؛
• وقتی بیرون از خانه هستید، مخصوصا در روزهایی که باد می‌وزد، از ماسک‌های مناسب استفاده کنید.

همچنین حتما از دود سیگار اجتناب کنید تا علائم‌تان بدتر نشود.

داروها

اگر نمی‌توانید از آلرژن‌ها اجتناب کنید، درمان‌های دیگری هم وجود دارد که شامل موارد زیر می‌شود:

• داروهای ضداحتقان و آنتی‌هیستامین‌هایی که نیازی به تجویز پزشک ندارند، مانند ستیریزین و ترکیباتی از استامینوفن، دیفن‌هیدرامین و فنیل‌افرین؛
• داروهای تجویزی مانند اسپری‌های استروئیدی بینی.

در مواردی که علائم شدید هستند ممکن است پزشک‌تان واکسن حساسیت را برای‌تان تجویز کند. این واکسن‌ها نوعی ایمن درمانی هستند که حساسیت سیستم ایمنی‌تان را نسبت به آلرژن‌ها کاهش می‌دهند. شاید بعضی از داروهای حساسیت، عوارض جانبی داشته باشند مانند خواب‌آلودگی، سرگیجه و احساس آشفتگی و عدم تمرکز.

درمان‌های جایگزین

مطالعاتی در مورد درمان‌های جایگزین برای تب یونجه انجام شده و بعضی‌ها عقیده دارند درمان‌های جایگزین زیر، می‌توانند مفید باشند:

• کوئرستین فلاونیدی که عامل رنگ میوه‌ها و سبزی‌ها است؛
• لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس (lactobacillus acidophilus)، باکتری مفیدی که در ماست وجود دارد؛
• اسپیرولینا، نوعی از جلبک آبی – سبز؛
• ویتامین C، که دارای برخی خواص آنتی‌هیستامینی است.

برای اینکه بتوان قطعا نتیجه گرفت که این درمان‌های جایگزین مفید و مؤثر هستند، باید تحقیقات بیشتری انجام شود.

نکته مهم

علائم حساسیت‌ فصلی ممکن است بسیار ناخوشایند باشند. اگر تردید دارید که مبتلا به حساسیت فصلی هستید، با پزشک‌تان مشورت کنید. پزشک می‌تواند علت علائم شما را تشخیص داده و درمان مناسب را تجویز کند. پزشک معمولا از شما می‌خواهد که اقدامات پیشگیرانه را انجام دهید تا از عوامل برانگیزاننده‌ی حساسیت دور بمانید و در مراحل بعدی داروهای مناسب را برای‌تان تجویز خواهد کرد.