برند رولکس از برندهای مشهور در صنعت ساعتسازی است که تا حد زیادی بر این صنعت و ترندهای آن تسلط دارد. در این مطلب درباره تاریخچه این برند لوکس و ساعتهای ماندگارش صحبت میکنیم.
تاریخچه برند رولکس
هانس ویلسدورف (Hans Wilsdorf)، بنیانگذار برند رولکس، در ۲۲ مارس ۱۸۸۱ در شهر کولباخ باواریا به دنیا آمد. ۱۲ سال بیشتر نداشت که والدینش را از دست داد و عمویش سرپرستی او را به عهده گرفت. هانس بعد از گذراندن یک دوره کارآموزی در رشته تجارت، بهعنوان مکاتبهکننده زبان خارجی در شرکت کونو کورتن که شرکتی پیشرو در واردات و صادرات ساعت بود شروع به کار کرد. هانس علاقه زیادی به صنعت ساعتسازی داشت و تصمیم گرفت شرکت خودش را راهاندازی کند.
در سال ۱۹۰۲، هانس بهکمک شوهر خواهرش، آلفرد دیویس، شرکت ویلسدورف و دیویس را در لندن تأسیس کرد. آنها قطعات باکیفیت ساعت را از کارخانه هرمان ایگلر وارد میکردند و آنها را در قاب ساعت باکیفیتی که از شرکتهایی مانند دنیسون میخریدند مونتاژ میکردند. بااینحال تا سال ۱۹۰۵، بههیچوجه از ساعتهایی که میساختند رضایت نداشتند. بنابراین در سال ۱۹۰۵ بود که این شرکت واقعا به بهرهبرداری رسید و اولین ساعتهایی را که روی قاب پشتی یا عقربههایشان نشان W&D حک شده بود، به جواهرفروشیها فروختند.
تولد برند رولکس با لوگوی زیبای تاج پنجشاخه
سه سال بعد، در سال ۱۹۰۸، هانس نشان تجاری رولکس را ثبت کرد و اولین دفتر شرکت را در الدورادو سوئیس بازگشایی کردند. هانس برای انتخاب نام رولکس دلایلی داشت. او میخواست نام برندش ساده و کوتاه باشد و بتوان بهراحتی آن را تلفظ کرد. به همین دلیل بارها اسامی مختلف را امتحان کرد تا اینکه روزی، وقتی در درشکهای نشسته بود و از خیابان عبور میکرد، کلمه رولکس مانند ندایی در گوشش زمزمه کرد. او در این باره میگفت: «رولکس عالی است، حروف کمی دارد و نوشتنش آسان است. همچنین میتوان بهراحتی آن را به تمام زبانهای اروپایی تلفظ کرد».
هرچند رولکس اولین شرکتی بود که نام برند را روی صفحه ساعت نوشت، چند دهه طول کشید که این کار در همه ساعتها انجام شود. در سال ۱۹۴۰، بالای نام برند یک تاج پنجشاخه را طراحی کردند که بهمعنای پنج انگشت دست بود و مفهوم آن این بود که ساعتهای رولکس دستساز هستند. دهسال بعد، طراحی تاج بهروزتر شد اما از آن زمان تاکنون دیگر تغییر نکرده است.
ویلسدورف میدانست که ساعتهای مچی بهزودی جایگزین ساعتهای جیبی خواهند شد. بااینحال، بسیاری از مشتریان چنین نظری نداشتند؛ زیرا فکر میکردند ساعتهای مچی کوچک، شکننده، نامرغوب، نادقیق و حساس به رطوبت و گردوغبار هستند. ویلسدورف برای اینکه خلاف این امر را ثابت کند، ساعتهای مچی را با آزمایشهای سختگیرانه از نظر کیفیت و دقت بررسی کرد. به این ترتیب در سال ۱۹۱۰، ساعت مچی رولکس برای اولین بار در جهان موفق شد گواهی دقت عملکرد زمانسنجی سوئیس را دریافت کند. در سال ۱۹۱۴، رصدخانه بریتانیایی کیو (Kew) هم گواهینامه دقت کلاس A را به ساعت مچی رولکس اعطا کرد که منحصرا به کرونومترهای دریایی اختصاص دارد.
انتقال شرکت به شهر ژنو در سوئیس
در سال ۱۹۱۹، ویلسدورف بهدلیل مالیاتهای سنگین پس از جنگ که بر اقلام لوکس و فلزات بهکاررفته در آنها از جمله طلا و نقره تحمیل میشد، انگلستان را ترک کرد و به ژنو رفت. البته این نقلمکان از منظر دیگری هم برای کسبوکارش مفید بود؛ چرا که به تأمینکنندگان قطعات ساعتهایش در سوئیس نزدیکتر میشد. به این ترتیب هانس ابتدا شرکت را با نام شرکت ساعتسازی رولکس (Rolex Watch Company) تأسیس کرد و بعدها نام آن را به مونترس رولکس SA و در نهایت به رولکس SA تغییر داد.
نوآوریهای برند رولکس در ساخت ساعت
ویلسدورف ۲۱ سال به تولید ساعت ادامه داد و در این زمینه موفق بود؛ اما هنوز آن موفقیت بزرگی که رولکس را به برندی جهانی تبدیل کرد به دست نیامده بود. در سپتامبر سال ۱۹۲۶، این شرکت ساعت کاملا ضدآب رولکس اویستر (Oyster) را به بازار عرضه کرد که موفقیت جهانی این برند را رقم زد. در این ساعت، قاب دور و قاب پشتی ساعت با ابزار ویژهای که اختراع خود شرکت رولکس است، به قاب میانی پیچ میشوند که باعث میشود ساعت کاملا مهروموم شود و دربرابر آب مقاوم باشد.
برای نشاندادن مقاومت این ساعت دربرابر آب، مرسدس گلیتز (Mercedes Gleitze)، شناگر زن معروف، آن را به دستش بست و طول کانال مانش را شنا کرد. این کار ۱۰ ساعت طول کشید و در تمام این مدت ساعت رولکس همچنان زمان دقیق را نشان میداد.
نوآوری موتور پرپچوال
در سال ۱۹۳۱، مهندسان رولکس بهمنظور تقویت سازوکار ساعتهای مچی، موتور پرپچوال (Perpetual Movement) را طراحی کردند که با مهار نیروی جنبشی ناشی از حرکت مچ دست، بهشکل خودکار عمل میکرد. آنها از این موتور اتوماتیک در ساعت جدید به نام اویستر پرپچوال استفاده کردند. این ساعت از ساعتهای سنتی که یک بار در روز باید آنها را کوک میکردند دقیقتر بود و نیازی به کوکشدن نداشت. این فناوری استاندارد جدیدی در صنعت ساعتسازی به وجود آورد.
نوآوری رولسور
در سال ۱۹۳۳، رولکس نوآوری رولسور (Rolesor) را ثبت کرد. رولسور نوعی ترکیب طلا و فولاد ضدزنگ است که خود رولکس آن را ابداع کرده است و در ساعتهایش به کار میبرد. این ترکیب در به یک ویژگی متمایز و مشخص زیباییشناختی برند تبدیل شده است.
ساعت با تنظیم خودکار تاریخ
در سال ۱۹۴۵، رولکس از اویستر پرپچوال دیتجاست (Oyster Perpetual Datejust) رونمایی کرد. این ساعت زیبا و درخشان، کاملا ضدآب بود و آن را از طلای زرد ۱۸ عیار ساخته بودند. این اولین ساعتی بود که تاریخ را روی نمایشگر خود درج و بهشکل خودکار آن را تنظیم میکرد.
دو ساعت مهم برند رولکس؛ سابمارینر و اکسپلورر
در سال ۱۹۵۳ و ۱۹۵۴، برند رولکس دو ساعت جدید را به بازار عرضه کرد که هنوز هم محبوبیت زیادی دارند. اولی ساعت سابمارینر بود که بهعنوان ساعت مقاوم دربرابر همه نیروهای قدرتمند دنیا ثبت اختراع شد و تا ۱۰۰ متر زیر آب، خاصیت ضدآب خود را حفظ میکرد. دومی ساعت اکسپلورر بود که دربرابر خشکی هوا در بلندترین کوهها و عمیقترین درهها مقاومت میکرد. این ساعت میتواند بیشترین نوسانات دما را تحمل کند بدون اینکه آسیب ببیند.
ساعت خلبانی جیامتی مستر
در دهه ۱۹۵۰ پروازهای بینقارهای امکانپذیر شده بود و از همان زمان پیشبینی کرد که بهزودی باید ساعت خلبانی بسازد. به این ترتیب به درخواست خطوط هوایی پان آمریکن ساعتی به نام جیامتی مستر (GMT-Master) ساخت که امکان نمایش دو منطقه زمانی مختلف را بهشکل همزمان فراهم میکرد و قاب چشمنوازی بهرنگ قرمز آبی داشت. با وجود برخی نسخههای جدید هنوز نسخه قدیمی این ساعت جذابیتش را از دست نداده است.
اولین ساعت مچی ۲۴ساعته
نوآوری دیگر رولکس با نسخه دوم ساعت اویستر پرپچوال اکسپلورر (Oyster Perpetual Explorer II) در سال ۱۹۷۱ صورت گرفت. این ساعت نمادین اولین ساعتی بود که زمان را بهشکل ۲۴ساعته نشان میداد و بهویژه برای کاشفان غار طراحی شده بود. کاوشگران در غارها ساعتها در تاریکی سفر میکردند و بعد از مدتی دیگر نمیتوانستند بفهمند ساعتشان که برای مثال ۵ را نشان میدهد، ۵ صبح است یا ۵ عصر. این ساعت رولکس ۲۴ساعته روز و شب را برای آنها مشخص میکرد.
اولین ساعت با آلیاژ فولاد اختصاصی برند رولکس
در سال ۱۹۸۵، رولکس با ساخت اولین ساعت ساختهشده از آلیاژ اختصاصی به نام اویستر استیل به نوآوری در خط تولید اویستر ادامه داد. تا آن زمان فولادی با این ویژگیهای خاص صرفا در مهندسی شیمی و هوافضا به کار میرفت. خاصیت ضدخوردگی این فولاد باعث میشد ساعت درخشندگیاش را حفظ کند. از سوی دیگر، دربرابر خراش و ناهمواری بسیار مقاوم و بادوام بود و به همین دلیل هم تاجران میتوانستند از آن استفاده کنند و هم کارگران.
دو ساعت دیگر: پرلمستر و یاتمستر
در سال ۱۹۹۲، برند رولکس از دو نوآوری دیگر رونمایی کرد: یکی ساعت پرلمستر (Pearlmaster) که نسخه بهروزشده ساعت محبوب لیدیدیتجاست (Lady-Datejust) محبوب بود که اولین بار در سال ۱۹۵۷ عرضه شده بود و دیگری ساعت یاتمستر (Yacht-Master) که آخرین نسخه از اویستر بود. برخی از مدلهای این ساعت را هم از طلای ۱۸ عیار ساخته بودند. در زیر تصویر این ساعت زیبا را میبینید:
در برخی از مدلهای یاتمستر از ترکیبی از طلا و مواد دیگر استفاده شده است.
ساعت کاسموگراف دیتونا
دیتونا نام شهری در فلوریداست که سنت مسابقه و ورزشهای موتوری در آن سابقهای طولانی دارد. یک سال قبل از آن، رولکس حامی مالی رقابتهای دیتونا بیچ شد و در سال ۱۹۶۳، ساعت رولکس دیتونا را معرفی کرد.
در سال ۲۰۰۰، رولکس برای فرارسیدن هزاره جدید، ساختار ساعتسازی را از نو تعریف کرد. همانطور که میدانید، ساعتسازی صنعت دشواری است و به دانش فیزیک و مثلثات نیاز دارد. این بار رولکس ساعت دیگری را با نام کاسموگراف دیتونا معرفی کرد. این ساعت تنها ۲۹۰ جزء داشت که بهمیزان قابلتوجهی کمتر از ساعتهای مشابه بود و از موتور کالیبر کرونوگراف ۴۱۳۰ استفاده میکرد. طراحی و ساخت این موتور انحصاری را خود شرکت رولکس انجام داده است.
ساعتهای سرامیکی
در سال ۲۰۰۵، رولکس ساعتهای زیبایی را با قابهای سرامیکی سراکروم (Cerachrom) اختصاصی رولکس و به رنگهای مشکی سیر، آبی براق و سبز عرضه کرد که طرفداران این برند را شوکه کرد. این ساعتها که از مواد سرامیکی فوقالعاده بادوام و الماس ساخته شده بودند، عملا ضدخش بودند و رنگهای بسیار زیبایی داشتند. به این ترتیب، رولکس که پیش از آن فقط با رنگهای طلایی، نقرهای و قهوهای با تهرنگ قرمز کار میکرد، زیباییشناختی سنتیاش را درهم شکست و هزاره جدید را با نوآوری آغاز کرد.
ساعت دیپسی برند رولکس
ساعت مدل دیپسی (Rolex Sea Dweller Deepsea) یکی از مقاومترین ساعتهای جهان است. این ساعت ضدآب در عمق ۳۹۰۰ متری اقیانوس بدون هیچ آسیبی مقاومت کرده است. در چنین ژرفایی، شیشه ساعت باید نیرویی حدود ۳ تن را تحمل کند. ساعتهای دیپسی را قبل از عرضه به بازار، در یک مخزن فشار مخصوص آزمایش میکنند.
روشهای بازاریابی برند رولکس
شرکت رولکس برای بازاریابی برندش بارها از ورزشکاران محبوب جهان از راجر فدرر گرفته تا پلاسیدو دومینگو و رویدادهای خاص ورزشی استفاده کرده است. همه این رویدادها بهنوعی کیفیت ساخت این ساعتها را اثبات کردهاند.
ساعت اویستر در کانال مانش
همانطور که گفتیم، در سال ۱۹۲۷، خانم مرسدس گلیتز با بستن ساعت رولکس اویستر به دستش، مسیر کانال مانش را از سواحل جنوبی انگلستان تا ساحل شمالی فرانسه شنا کرد. در تمام این مدت رولکس زمان دقیق را نشان داد.
رولکس در رقابتهای اتومبیلرانی
در سال ۱۹۳۵، سر مالکوم کمپبل، راننده رقابتهای اتومبیلرانی و روزنامهنگار بریتانیایی، که تا پیش از آن ۹ بار متوالی موفق شده بود رکورد خودش را بشکند، بار دیگر رکوردش را با ۳۰۰ مایل در ساعت (۴۸۵ کیلومتر در ساعت) بهبود بخشید و این بار ساعت رولکس به دستش بسته بود. از آن زمان به بعد، کمپبل طرفدار پروپاقرص ساعتهای رولکس بود. او در تلگرافی به رولکس نوشت: «دیروز در هنگام ثبت رکورد، ساعت رولکس اویستر بسته بودم، با وجود آن بار سنگین فشار هنوز هم کار میکند؛ باشکوه است». آقای کمپبل هرگز اجازه نداد رولکس برای تبلیغ ساعتهایش به او پول پرداخت کند. او آن را بهعنوان جنبه مالی نگاه نمیکرد و فقط میخواست بهترین ساعت دنیا را داشته باشد.
رولکس بهعنوان حامی مالی اکتشافات
شرکت رولکس از اواسط قرن بیستم، حامی مالی اکتشافات در دورترین نقاط زمین بوده است. در سال ۱۹۶۰، ستوان دان والش و ژاک پیکارد با زیردریاپیمای بتیسکف تریسته (Bathyscaphe Trieste)، موفق شدند به کف درازگودال ماریانا برسند. ماریانا ژرفترین مکان در پوسته زمین است و این زیردریاپیما اولین زیردریایی است که توانست به کف آن نفوذ کند. ساعت رولکس اویستر که دان والش به مچش بسته بود توانست فشار حدود ۷ تن بر اینچ مربع را تحمل کند و همچنان ساعت دقیق را نشان دهد.
از دیگر افرادی که به بازاریابی ساعتهای برند رولکس کمک زیادی کردند میتوان به استیو مککویین، بازیگر و راننده مشهور مسابقه اتومبیلرانی با ساعت رولکس سابمارینر، سر ادموند هیلاری و تنزینگ نورگی، کوهنوردان مشهور هنگام فتح قله اورست با ساعت پرپچوال اویستر و تام شپرد با ساعت جیامتی مستر در هنگام عبور از صحرای بزرگ آفریقا اشاره کرد.
برند تودور؛ همان رولکس اما مقرونبهصرفهتر
بسیاری از افراد نمیدانند که برند رولکس صاحب و بنیانگذار برند تودور (Tudor) هم هست. رولکس در حدود ۴۰ سال ساعتهایی تولید میکرد که فقط ثروتمندان میتوانستند آنها را بخرند؛ اما از سال ۱۹۴۶ همهچیز تغییر کرد. این شرکت تصمیم گرفت ساعتهای رولکس را طوری بسازد که در دسترس همه باشد. به همین دلیل برند تودور را راهاندازی کردند که ساعتهایی مقرونبهصرفهتر اما همچنان ضدآب میساخت و در آنها از موتور اتوماتیک و مواد درجهیک و بادوام استفاده میکرد.
جالب اینجاست که ویلسدورف نام تجاری تودور را در سال ۱۹۲۶ ثبت کرده بود، بااینحال ۲۰ سال طول کشید تا خط تولید آن را راهاندازی کند. دلیلش این بود که در طی این ۲۰ سال، ساعتهایی که برای تودور میساخت او را راضی نمیکردند و شخصیت هانس طوری بود که تا زمانی که محصولی استانداردهای بالای او را برآورده نمیکرد هرگز به بازار راه نمییافت.
بنیاد هانس ویلسدورف
یکسال قبل از چهلمین سالگرد تأسیس رولکس، هانس همسر محبوبش فلورانس را بهشکلی ناگهانی از دست داد. ازآنجاکه خود هانس در ۱۲ سالگی یتیم شده بود، هرگز تمایلی به داشتن فرزند پیدا نکرد. بنابراین با درگذشت همسرش، هانس که در آن زمان یکی از ثروتمندترین و موفقترین مردان جهان بود، برای پرکردن خلائی که برایش ایجاد شده بود، بنیاد هانس ویلسدورف را تأسیس کرد و تمام سهمش از موفقیت شرکت را به امور خیریه منتقل کرد.
در ۶ ژوییه ۱۹۶۰، هانس درگذشت و مالکیت شرکت به بنیاد هانس ویلسدورف واگذار شد. بخشی از این بنیاد بهعنوان ائتلاف خانوادگی خصوصی کار میکند که کار پرداخت سهام ویلسدورف در شرکت را برای اهداف خیریه انجام میدهد.
دفتر مرکزی رولکس و مدیرعامل فعلی آن
بنیانگذاران رولکس ابتدا این شرکت را در لندن تأسیس کردند؛ اما در سال ۱۹۲۰ آن را به ژنو سوئیس انتقال دادند و هنوز هم دفتر مرکزی این شرکت در همان شهر واقع است. بااینحال، ساعتهای رولکس در سراسر جهان فروخته میشوند و محدود به اروپا نیستند.
مدیرعامل فعلی رولکس ژان فردریک دوفور (Jean-Frederic Dufour) است. دوفور ششمین مدیرعامل رولکس در تاریخ طولانی این برند است. دوفور شخصیت برجستهای دارد و فردی بسیار حرفهای است. او قبلا در شرکتهای ساعتسازی زنیت و تگ هور (TAG Heuer) بهعنوان مدیر ارشد مشغول به کار بود و مدیرعامل سابق هابلوت (Hublot)، از برندهای لوکس سوئیسی، هم بوده است. بنابراین تعجبی ندارد که چرا رولکس او را بهعنوان مدیرعامل شرکت انتخاب کرده است.
حقایقی درباره ساعتهای رولکس
۱. تمام ساعتهای برند رولکس دستساز هستند
ساخت هر ساعت رولکس حدود یکسال طول میکشد. تقریبا همه اجزای ساعتهای رولکس در کارخانههای خودش ساخته میشوند. کارکنان همه قطعات را بهشکل دستی مونتاژ و آزمایش میکنند. فرایند تضمین کیفیت ساعتهای رولکس بسیار سختگیرانه است.
۲. هر ساعت قبل از خروج از کارخانه آزمایش میشود
همه ساعتهای رولکس برای مقاومت دربرابر آب و هوا چندین مرحله آزمایشی را میگذرانند. این ساعتها باید در محفظه حساس به فشار هوا قرار بگیرند تا نشتی هوا مشخص شود. اگر سنسورهای نوری کوچکترین راهی برای نفوذ آب پیدا کنند، آن ساعت رد میشود.
۳. رولکس از فولاد 904L که گرانترین فولاد ضدزنگ دنیاست استفاده میکند
معمولا همه برندهای سطح بالا در صنعت ساعتسازی از فولاد 316L استفاده میکنند؛ اما رولکس بهشکل انحصاری از فولاد 904L استفاده میکند. این فولاد دربرابر زنگزدگی، خوردگی و سوراخشدن مقاوم است؛ بنابراین غواصانی که در آبهای شور فعالیت میکنند با مشکلات مخصوص به این آبها مواجه نمیشوند.
۴. برند رولکس، طلای ساعتهایش را خودش میسازد
رولکس تنها ساعتسازی است که یک کارخانه ریختهگری برای طلا در کارخانهاش دارد و خودش طلای موردنیاز برای ساعتهایش را تأمین میکند. بنابراین تعجبی ندارد که این شرکت از اسکنر اثر انگشت و عنبیه چشم برای تأیید هویت کارکنانش استفاده میکند و درهای شرکت را مشابه درهای گاوصندوق بانک ساخته است. آنها حتی برای انتقال قطعات رولکس از جایی به جای دیگر از کامیونهای زرهی بینشان استفاده میکنند.
۵. نام رولکس ارتباطی به اصطلاحی فرانسوی بهمعنای ساعت نفیس ندارد
برخی فکر میکنند این نام از اصطلاحی فرانسوی بهمعنای ساعت نفیس گرفته شده است؛ درحالیکه اینطور نیست. هانس درواقع این نام را به دو دلیل انتخاب کرد؛ اول اینکه کوتاه و زیبا بود و به هر زبان بهراحتی تلفظ میشد و دوم اینکه، رولکس شبیه صدایی به نظر میرسد که ساعت در هنگام کوکشدن ایجاد میکند.
۶. رولکس بهجای عدد IV از IIII استفاده میکند
رولکس بهدلیل موضوع زیباییشناختی و تعادل متقارن بصری، از عدد «چهار» منحصربهفرد خودش استفاده میکند. آنها بهجای عدد رومی IV برای نشاندادن چهار، از IIII استفاده میکنند.
۷. رولکس برای آموزش هنر به جوانان هزینه میکند
بنیاد هانس ویلسدورف درآمدش را به مؤسسات مرتبط با ساعت ازجمله مدرسه ساعتسازی در ژنو و آزمایشگاه تحقیقات ساعتسازی در نوشاتل اهدا میکند. با ورود به دهه ۲۰۱۰، این بنیاد با اهدای ۱۰۰میلیون دلار به پردیس هِد که مدرسه هنرهای کاربردی در ژنو است دامنه فعالیت خود را گسترش داده است. آنها بر این باورند که مشارکت در هنر از سنین جوانی، نتایجی مثبت دربردارد و برگزاری برنامههای هنری را برای جوانان، برای هر جامعهای در سراسر جهان حیاتی میدانند.
برند رولکس با برنامه آموزش به هنرمندان جوان و آشناکردن آنها با اساتید هنر، گامی بزرگ در راستای این هدف برداشته است.
۸. برخی سازمانهای محیطزیست از رولکس انتقاد میکنند
برند رولکس متأسفانه جزو برندهایی است که شفافیت کافی درباره عملکردش در تولید محصولات و تأثیر آنها بر محیطزیست ندارد. به همین دلیل مورد انتقاد فعالان محیطزیست قرار گرفته است. از سوی دیگر، فرایند استخراج طلا و تأثیر آن بر طبیعت یکی از انتقادهایی است که به این برند وارد است.
جمعبندی
برند رولکس از برندهای لوکس و بسیار معتبر در زمینه ساخت ساعت است. این برند تقریبا تمام اجزا و قطعات ساعت حتی طلای مورداستفاده در آنها را خودش میسازد و از کیفیت آنها اطمینان حاصل میکند. عناصر زیباییشناختی و کیفیت بالای ساعتهای رولکس چیزی است که باعث شده است این برند طرفداران زیادی داشته باشد. علاوهبرآن، نوآوریهایی که این برند در ساخت ساعت به کار میبرد و بازاریابی هوشمندانه آن باعث شده است سالهای طولانی در این صنعت حضوری پررنگ داشته باشد.
آیا برندی را در صنعت ساعتسازی میشناسید که در زمینه حفاظت از محیطزیست فعال باشد؟ اگر پاسختان مثبت است لطفا در دیدگاهها آن را به ما معرفی کنید و از اقداماتش بگویید.