برند ایو سن لوران با آن لوگوی سه حرفی YSL جذابش، یکی از برندهای دوستداشتنی صنعت مد است. سبک بنیانگذار این برند در طراحی لباس آنچنان اصیل و مسحورکننده بود که باعث شد او را تأثیرگذارترین طراح مد اروپایی عصر مدرن بدانند. در این مطلب بیشتر با داستان این برند جذاب آشنا میشویم.
روزهای آغاز زندگی ایو و اشتیاقش به طراحی
ایو هنری دونات متیو سن لوران، معروف به ایو سن لوران در اول اوت سال ۱۹۳۶، در اوران (Oran) الجزایر، در خانوادهای فرانسوی به دنیا آمد. علاقه وافرِ او به هنر و طراحی لباس از همان کودکی مشخص بود؛ ایو عادت داشت برای مادر و دو خواهرش میشل و بریژیت لباس طراحی کند. عروسکهایی کاغذی میساخت و با کمک تخیلات خودش برای آنها لباس یا اکسسوریهایی درست میکرد.
خانواده ایو از وضعیت مالی نسبتا خوبی برخوردار بودند. پدرش شارل، وکیل و کارگزار بیمه بود و تعدادی سینمای زنجیرهای داشت. ایو همیشه رویای خیاطشدن را در سر میپروراند. به همین دلیل تصمیم گرفت به پاریس برود و در «فدراسیون مد فرانسوی و دوزندگان لباسهای آماده و طراحان مد» تحصیل کند. سالها بعد زمانی که ۱۹ سال بیشتر نداشت، میشل دو برونهوف، سردبیر نسخه فرانسوی مجله وُگ، به استعداد او پی برد و او را به کریستین دیور معرفی کرد.
ورود ایو به دنیای مد
ایو هنوز جوان بود و تجربه آنچنانی نداشت؛ به همین دلیل دوست داشت تا جایی که میتواند یاد بگیرد و استعداد و تواناییهایش را بهعنوان دستیار طراح بزرگی مانند کریستین دیور ثابت کند. درباره دیور میگفت:
او مرا شیفته خودش کرد. نمیتوانستم جلوی او حتی صحبت کنم. هرچه از هنر میدانم، او به من یاد داد. هر اتفاقی که افتاد مهم نیست، سالهایی را که در کنار او گذراندم هرگز فراموش نکردم.
او سال اول حضورش در دیور را صرف طراحی اکسسوریها و تزیین استودیوی خانه مد دیور کرد؛ اما خیلی زود دیور نبوغ او را کشف کرد و از او خواست دستیارش در طراحی لباس باشد. یک سال بعد، در سال ۱۹۵۷، کریستین دیور بهشکلی کاملا ناگهانی فوت کرد و ایو که ۲۱ سال بیشتر نداشت، طراح اصلی این برند و مدیر خلاق آن شد.
در سال ۱۹۵۸، ایو اولین مجموعه لباسهایش را که بهشدت معروف شدند طراحی کرد؛ مجموعهای که در آن برای اولین بار پیراهن تراپز (trapeze dress) را که شبیه ذوزنقه بود بهمعرض نمایش گذاشت. مجموعههای بعدی او شامل لباسهایی با شانههای باریک و دامن هابل (hobble skirt) بودند که آنها هم با موفقیت روبهرو شدند.
یکی از کارهای برجسته ایو در زمان حضورش در آتلیه دیور، طراحی لباس عروسی فرح پهلوی در سال ۱۹۵۹ بود.
جدا شدن از دیور و تأسیس برند ایو سن لوران
در سال ۱۹۶۰، ایو به ارتش فراخوانده شد تا برای استقلال کشورش بجنگد. او بهدلیل مشکلاتی در سلامتیاش معافیت گرفت؛ اما وقتی به پاریس بازگشت، متوجه شد مسئولان دیور، شغلی را که خود کریستین دیور به او داده بود از او گرفتهاند و فردی دیگر را جایگزینش کردهاند. این خبر در ابتدا برای طراح جوان که روحیهای شکننده داشت آسیبزننده بود. بنابراین از برند دیور بهدلیل آنکه قراردادش را نقض کرده بودند شکایت کرد و توانست ۴۸هزار پوند غرامت بگیرد.
ایو با این پول توانست از فرصت منحصربهفردی که برایش ایجاد شده بود استفاده کند و به این ترتیب با شریکش پیر برگ (Pierre Berge) تصمیم گرفتند خانه مد ایو سن لوران را باز کنند. با ظهور فرهنگ پاپ و اشتیاق عمومی برای طراحیهای اصیل و تازه ایو، میتوان گفت او در بهترین زمان ممکن این برند را تأسیس کرد.
در طول دو دهه بعد طرحهای ایو انقلابی در دنیای مد ایجاد کردند. مدلها و هنرپیشهها برای پوشیدن لباسهایی که او طراحی کرده بود هجوم آوردند. آنها عاشق کتهای بلیزر و پیکُت (peacoat) او بودند. به جز اینها، بلوزهایی از پارچههای شفاف و سرهمیهای زیبایی هم که امضای ایو پای آنها بود، طرفداران زیادی داشتند.
خلاقیت ایو در طراحی لباسها
ایو لباسهای مجلسی سنتی را با شلوارهای گشاد، پالتوها و سبکهای مخصوص افراد دوجنسیتی ترکیب کرد. چیزی که سن لوران را از همتایانش جدا میکرد، رویکرد بیباکانه او برای محوکردن مرزها بین مد مردانه و زنانه بود. او بسیاری از عناصر سنتی مردانه را در لباسهای زنانه به کار برد. به همین دلیل با طراحی هر لباس جدید، هم به محبوبیتش افزوده میشد و هم مشتریانی وفادار پیدا میکرد. بهترین لباسهای این برند عبارت بودند از تاکسیدوهای کلاسیک بسیار زیبا، کتهای سافاری هم برای مردان و هم برای زنان، شلوارهای چسبان و بوتهای بلند تا روی ران.
بااینحال، بهجرئت میتوان گفت «تاکسیدو اسموکینگ» از مجموعه پاییزه ایو در سال ۱۹۶۵، تا به امروز موفقترین و خلاقانهترین لباسی است که طراحی کرده است. یک تاکسیدو کاملا مشکی با دوختهایی فوقالعاده که تأثیر ایو سن لوران را بر صنعت مد نشان میدهد. این اثر انقلابی از مجموعه لباسهای اوت کوتور او، در پاریس نقدهای متفاوتی دریافت کرد و بسیاری از فروشندگان حتی حاضر نبودند آن را در فروشگاههایشان عرضه کنند؛ زیرا در آن زمان هیچ زنی تاکسیدو نمیپوشید! با این حال، افراد مشهوری مانند بیانکا جاگر، کاترین دنو (Catherine Deneuve) و نان کمپنر (Nan Kempner) آن را پوشیدند و تابوها را شکستند.
بهترین مجموعههای نمادین ایو سن لوران
در طول دهههای ۶۰ و ۷۰ قرن بیستم، ایو چندین مجموعه از لباسهایش را با الهام از فرهنگهای مختلف جهان خلق کرد. برای مثال:
- هفت لباس ژرژت با الهام از ژاپن در مجموعه پاییز/ زمستان ۱۹۷۰
- مجموعه باله روسی برای ادای احترام به گروه باله روس (Ballets Russes) و سرگئی دیاگیلف در سال ۱۹۷۶
- مجموعهای عالی با طرح گلهای قرمز و کتهای الهامگرفته از تانگژوانگ به همراه کلاههای مخروطی آسیایی از چین در پاییز ۱۹۷۷
- و مجموعهای با الهام از فرهنگ هند در بهار/ تابستان ۱۹۸۲.
از سوی دیگر، ایو عاشق هنر بود و مجموعهای از لباسها را با آثار هنرمندانی مانند بلوکهای رنگی پیت موندریان و گلهای آفتابگردان و زنبق ونسان ونگوگ طراحی کرد.
خط تولید محصولات و اکسسوریهای ایو سن لوران
محصولات این برند هم مانند بسیاری از برندهای صنعت مد، متنوع و هریک در نوع خودشان بهترین بودند. در ادامه هریک از آنها را بررسی میکنیم:
لباسهای آماده برای پوشیدن
ایو اولین کسی بود که ایده پوشیدن لباسهای آماده را ارائه کرد. در سال ۱۹۶۶، این طراح خلاق متوجه شد بازار به لباسهای آماده مقرونبهصرفه و درعینحال شیک، نیاز دارد. به این ترتیب، خط تولید پوشاک رایو گاش را راهاندازی کرد. این لباسها برای خانمهایی مناسب بودند که یا تمایل نداشتند هفتهها منتظر بمانند تا خیاط لباسشان را آماده کند یا اینکه از پس هزینه لباسهای سفارشی برنمیآمدند. خرید لباس آماده در هزینه و وقت صرفهجویی میکرد.
خط تولید لوازم آرایشی و زیبایی ایو سن لوران
در سال ۱۹۶۲، سن لوران اولین عطر خود را به بازار عرضه کرد و نام آن را Y گذاشت. سپس در سال ۱۹۷۱ عطر مردانهاش با نام YSL را ارائه کرد که به یکی از عطرهای بسیار محبوب آن دوران تبدیل شد. دیگر عطر شگفتانگیز این برند اپیوم بود که در سال ۱۹۷۷ به بازار آمد.
یکی از محصولات آرایشی برند ایو سن لوران، رژلب قرمز منحصربهفرد آن است که محبوبترین محصولش به شمار میرود. این رژلب، از زیباترین سایه قرمز تهیه شده است و تقریبا بیشتر افراد میتوانند از آن استفاده کنند. در تصویر زیر این رژلب را میبینید:
پالتهای سایه رنگی این برند هم بهشدت معروفاند و در سال ۱۹۷۸ به بازار آمدند. این سایهها رنگهایی پررنگ و پیگمنتهایی زیبا دارند و در همان زمان، بهسرعت به پرفروشترین محصولات آرایشی بازار تبدیل شدند.
کیفهای ایو سن لوران
اولین کیفهایی که ایو طراحی کرد در دورهای به بازار آمدند که نگاه جهان درباره کیفهای دستی درحال تغییر بود. پس از جنگ جهانی دوم و انقلاب صنعتی، کیفدستی از ریشههای سنتیاش که از تجهیزات سوارکاری سرچشمه میگرفت دور شد و طرحهای مدرن جای آن را گرفتند. ایو در این زمینه پیشگام بود و کیفهایی کاملا متفاوت با آنچه هنجار به حساب میآمد طراحی کرد. بااینحال، برای خود ایو، طراحی کیف جذابیتی نداشت و به اندازه برندهای دیگر که به خط تولید کیف اهمیت زیادی میدادند، به این محصول توجه نمیکرد. به همین دلیل با اینکه کیفهای ایو سن لوران در سراسر جهان محبوبیت بسیار زیادی دارند، در برتری این برند نقش خاصی ندارند.
یک افت کوتاه و بازگشتی قدرتمند
بهطورکلی در دهه ۱۹۸۰، برند ایو سن لوران به یک نماد واقعی در صنعت مد تبدیل شده بود. خانه مد او که همچنان تحت مدیریت پیر برگ قرار داشت، بهعنوان یک سرمایهگذاری پولساز بیش از پیش شکوفا شد.
با این حال وضع تا حدودی تغییر کرد. ایو منزوی شده بود و از سوی دیگر، با اعتیادش به الکل و کوکائین دستوپنجه نرم میکرد. برخی در دنیای مد میگفتند کارهای او دیگر حالوهوای سابق را ندارد. البته این دوران خیلی کوتاه بود.
در اوایل دهه ۱۹۹۰، بهترینهای مد که از جنبش گرانج خسته شده بودند، بار دیگر ایو سن لوران را کشف کردند. برخی میگفتند ایو بر شیاطین زندگیاش غلبه کرده است. به این ترتیب، بار دیگر این برند جایگاه محکمش در صنعت مد را بازیابی کرد.
در سال ۱۹۹۳، ایو و شریکش خانه مد را به سانوفی که یکی از شرکتهای تابعه اِلف آکوتین (Elf Aquitaine) بود فروختند. پنج سال بعد، در سال ۱۹۹۸، ایو خط تولید لباسهای آماده را به آلبر الباز (Alber Elbaz) سپرد تا فقط روی لباسهای بخش مد یعنی اوت کوتور، تمرکز کند. در این سال فرانسه میزبان رقابتهای جامجهانی بود و ایو با ۳۰۰ نفر مدل، نمایشی باشکوه در ورزشگاه بزرگ استاد دو فرانس برگزار کرد.
دوران الباز، تام فورد و هدی اسلیمن
گفتیم که ایو نظارت خط تولید لباسهای آماده را به الباز سپرده بود. الباز در اولین نمایش مد خود گفته بود:
من نمیخواهم [طرحهای] آلبر الباز برای ایو سن لوران باشد. میخواهم سن لورانی بسازم که خالق آن آلبر الباز است.
شاید همین نگرشی که داشت باعث شد مدت حضورش در این برند کوتاه باشد. سه فصل بعد، در سال ۱۹۹۹، الباز از خانه مد ایو سن لوران اخراج شد و به لانوین پیوست. تام فورد را جایگزین الباز کردند؛ اما رابطه بین ایو و تام تیره و تار بود. تام ادعا میکرد ایو چشمانداز او را در طراحی تأیید نمیکند. درواقع هم ایو با اینکه از زمان آمدن تام فورد فروش بسیار بیشتری پیدا کرده و حتی تحسین منتقدان را برانگیخته بودند، او را قبول نداشت.
آخرین نمایش مد ایو سن لوران و پایان ۴۰ سال زندگی حرفهای
در ژانویه ۲۰۰۲ سن لوران در آخرین نمایش خود که نگاهی به ۴۰ سال زندگی حرفهای او داشت شرکت کرد و سپس برای همیشه پاریس را ترک کرد و در مراکش بازنشسته شد. ۵ سال بعد، وقتی رئیسجمهور فرانسه، نیکلا سارکوزی، ایو را بهعنوان افسر بزرگ لژیون دونور منصوب کرد، نقش و اهمیت او در فرهنگ فرانسه تثبیت شد.
دو سال بعد، در سال ۲۰۰۴، وقتی گوچی اکثریت سهام این برند را به دست آورد، تام فورد هم این برند را ترک کرد تا برند خودش را راهاندازی کند. به این ترتیب استفانو پیلاتی، طراح سابق میو میو (Miu Miu)، جایگزین او شد. او دیدگاه زنانهتری برای برند ایو سن لوران به ارمغان آورد که با دوخت و ساختاری که امضای این برند بود فاصله زیادی داشت.
سرانجام در اول ژوئن سال ۲۰۰۸، ایو سن لوران پس از یک دوره بیماری سخت در پاریس درگذشت.
خانه مد ایو سن لوران بعد از ایو
در سال ۲۰۱۲، هِدی اسلیمن جایگزین پیلاتی شد. اسلیمن بلافاصله شروع به تغییردادن همه جنبههای این برند دوستداشتنی کرد. اولین کار بیمعنی او که انتقادها و واکنشهای بسیار شدید رسانهها را در پی داشت، حذف نام ایو از ابتدای نام برند بود. همچنین برای نمایشهای مد این برند، مدلهای فوقالعاده لاغری را انتخاب کرد و مجموعهاش پر از لباسهای دوجنسیتی، لباسهای الهامگرفته از خوانندههای راک و لباسهای متالیک کوتاه بود.
واقعیت این است که همه جانشینان ایو اثر خودشان را روی این خانه مد گذاشته بودند؛ اما هیچیک بهاندازه اسلیمن آن را تغییر ندادند. به همین دلیل، کار به جایی رسید که تصمیم گرفت در لسآنجلس زندگی کند و با هیچکس مصاحبه نکند. درنهایت در سال ۲۰۱۶، این برند دیگر قراردادش با اسلیمن را تمدید نکرد. جانشین او آنتونی واکارلو که هنوز هم در این برند باقی مانده است، دیدگاه نوین دیگری درباره چگونگی پیشبرد این برند ارائه میدهد و دارد خوب کار میکند.
حقایقی درباره ایو سن لوران
در این بخش حقایقی جذاب و درعینحال متأثرکننده از ایو سن لوران را میخوانید.
۱. ایو در الجزایر به دنیا آمد و تا ۱۷ سالگی در آنجا زندگی کرد
پدرومادر ایو فرانسوی بودند و در الجزایر زندگی میکردند. با اینکه الجزایر در آن زمان درگیر جنگ برای استقلال بود، منطقه مدیترانهای که ایو در آن زندگی میکرد بسیار آرام و زیبا بود.
۲. در مدرسه همکلاسیهایش او را بهشدت آزار میدادند
ایو دانشآموزی خجالتی و ترسو بود و در مدرسه کاتولیک درس میخواند. ازآنجاکه همجنسگرا به نظر میرسید، همکلاسیهایش او را بهشدت آزار میدادند. به همین دلیل ایو اغلب عصبی و تقریبا هر روز بیمار بود. او آرامش را در طراحی یافت و به این کار پناه برد. او از تکههای لباس و مجلههای مد مادرش مجموعههایی مینیاتوری برای عروسکهای کاغذی درست میکرد.
۳. دیور او را در ۲۱ سالگی به جانشینی خودش انتخاب کرد
کریستین دیور او را بهعنوان دستیار خود استخدام کرده بود. بااینحال بهخاطر نبوغ شگفتانگیزی که در این جوان ۱۹ ساله میدید، به ملاقات مادر او رفت و گفت میخواهد ایو را جانشین خودش در دیور کند. متأسفانه دیور خیلی زود درگذشت و ایو بهعنوان مدیر خلاق دیور انتخاب شد که آنهم بهدلیل مورد بعدی که درباره آن صحبت میکنیم، دیری نپایید.
۴. ایو در سال ۱۹۶۰ برای خدمت به ارتش فراخوانده شد
هنوز دو سال از حضور ایو در دیور نگذشته بود که به ارتش فراخوانده شد. ۲۰ روز بیمار بود و مجبور شد در بیمارستان نظامی بستری شود. همانجا خبر غیرمنتظرهای از دیور دریافت کرد که ایو از سمتش بهعنوان مدیر خلاق کنار گذاشته شده است. این خبر چنان او را آزرد که وضعیتش بدتر شد و تحت دوزهای زیاد آرامبخش، داروهای روانگردان و الکتروشوکدرمانی قرار گرفت. این زمینهساز بیماری روانی و اعتیادی شد که تا پایان عمرش ایو را رنج میداد.
۵. او تنها طراحی است که در دوران حیاتش در موزه هنر متروپولیتن از او تقدیر کردند
در سال ۱۹۸۳، دایانا وریلند (Diana Vreeland)، نمایشگاهی را در موزه هنر متروپولیتن نیویورک برگزار کرد که به طرحهای ایو اختصاص داشت. او ۲۴۳ مورد از خلاقیتهای خارقالعاده این طراح بزرگ را در آنجا به نمایش گذاشت و عنوان آن را «ایو سن لوران: ۲۵ سال طراحی» انتخاب کرد. ایو تنها طراحی است که در دوران زندهبودنش در این موزه از او تقدیر کردند و نمایشگاهی را به آثار او اختصاص دادند.
۶. او شیوه لباسپوشیدن زنان را متحول کرد
در آن دوران که پوشیدن هر چیزی جز پیراهن برای زنان تابو به شمار میرفت، ایو برای زنان کتوشلوار طراحی کرد و انقلابی به وجود آورد. او در آخرین نمایش مدش گفت:
همیشه دوست داشتم به زنان خدمت کنم. میخواستم آنها را در جنبش بزرگ برای آزادی که در قرن گذشته روی داد، همراهی کنم.
برخی از لباسهای این برند را با هم ببینیم:
عینک و عطرهای ایو سان لوران
کلام پایانی
اگر ایو سن لوران از محبوبترین طراحان مد در تاریخ است، دلیلش را باید در میل شدید او به خلق لباسهایی منحصربهفرد با کیفیت عالی جست که به زنان امکان میداد در کمال راحتی، به زیباترین تصویر از خود دست یابند. خلاقیت و علاقهاش به هنر راهنمای او در این مسیر بود.
اگر از هریک از محصولات برند ایو سن لوران استفاده میکنید، لطفا درباره آن در دیدگاهها صحبت کنید و از ویژگیهای آن محصولات برایمان بگویید.