شستشوی معده یکی از روش‌های ضدعفونی‌کردن دستگاه گوارش است که پزشک می‌تواند در مواقع ضروری برای تخلیه سریع محتویات معده از آن استفاده کند. شستشوی معده با عناوین لاواژ معده یا لوله‌گذاری بینی‌معده‌ای (شستشوی معده از راه بینی) نیز شناخته می‌شود. در این مقاله درباره شست‌وشوی معده و هرآنچه لازم است درباره‌اش بدانید مفصل توضیح می‌دهیم. در انتهای مطلب هم به سؤالات رایج در این زمینه پاسخ می‌دهیم.
چه زمانی از شستشوی معده استفاده می‌شود؟
در صورت بلعیدن سم یا مصرف بیش از حد قرص، ممکن است پزشک دستور شستشوی معده را بدهد. اگر چیزی سمی مانند مواد شیمیایی خانگی را بلعیدید، در اسرع وقت به بیمارستان مراجعه کنید. اگر کمتر از چهار ساعت از مصرف ماده سمی گذشته باشد، شست‌وشوی معده بیشترین اثر را می‌گذارد.
همچنین ممکن است پزشک پس از بعضی عمل‌های جراحی خاص در ناحیه شکم، مانند گاسترکتومی، دستور شستشوی معده را بدهد. علاوه بر موارد گفته‌شده، ممکن است پزشک از روش درمانی برای موارد زیر نیز استفاده کند:
- گرفتن نمونه اسید معده؛
- کاستن از فشار روی رودهها در صورتی که مسدود شده باشند؛
- مکش خون به بیرون در صورت خونریزی معده؛
- تمیزکردن معده در صورت استفراغ خون در حین آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی (GI)؛
- برای انجام ایمن جراحی و محدودکردن خطر پنومونی آسپیراسیون؛
- برای کاهش فشار معده در حین تهویه کمکی در بیمارستان.
چگونه برای شستشوی معده آماده شویم؟
اگر به‌علت مسمومیت غذایی یا شیمیایی، مصرف بیش‌ازحد دارو یا سایر شرایط اضطراری قرار است شستشوی معده شوید، برای آماده‌شدن از قبل وقت نخواهید داشت. اما اگر پزشک بخواهد از این روش برای گرفتن نمونه از اسید معده شما برای آزمایش استفاده کند، ممکن است از شما بخواهد که قبل از انجام آن ناشتا باشید یا از مصرف برخی داروها خودداری کنید.
شستشوی معده چگونه انجام می‌شود؟
قبل از انجام این کار، ممکن است پزشک دارویی برای بی‌حس‌کردن گلو به شما بدهد. این کار باعث می‌شود گرفتگی و تحریک گلو کم شود. سپس لوله‌ای را وارد دهان یا بینی شما می‌کند و آن را از طریق مری به معده شما می‌رساند. مری مجرایی است که دهان شما را به معدهتان متصل می‌کند.
پزشک ممکن است قبل از انجام شستشوی معده، آب یا محلول سالین را به داخل لوله اسپری کند. محلول سالین از شما در برابر برهم‌خوردن تعادل الکترولیتی محافظت می‌کند که ممکن است هنگام خروج مایعات از معدهتان رخ بدهد. سپس فرایند شست‌وشوی معده آغاز می‌شود و مایعات درون معده به بیرون کشیده می‌شوند.
شستشوی معده چه خطراتی دارد؟
این فرایند می‌تواند آزاردهنده باشد. ممکن است موقع واردکردن لوله دچار حالت تهوع بشوید. پس از آن نیز ممکن است گلویتان تحریک شود.
این روش می‌تواند خطرات جدی‌تری هم داشته باشد. یکی از شایع‌ترین آن‌ها پنومونی آسپیراسیون است. این اتفاق زمانی اتفاق می‌افتد که مقداری از محتویات معده وارد ریه‌ها یا مجاری تنفسی بشود. پنومونی آسپیراسیون درمان‌نشده به‌طور بالقوه زمینه‌ساز تورم ریه، آبسه ریوی یا پنومونی باکتریایی است.
علائم پنومونی آسپیراسیون عبارت‌اند از:
- درد قفسه سینه؛
- خس‌خس سینه؛
- سرفه همراه با خلط؛
- رنگ مایل به آبی پوست؛
- خستگی؛
- تب.
این خطر در صورتی رخ می‌دهد که لوله از جای خود خارج شود. انجام شستشوی معده با تخلیه معده قبل از ورود محتویات به دستگاه تنفسی، از شما در برابر پنومونی آسپیراسیون محافظت می‌کند.
سایر خطرات شست‌وشوی معده عبارت‌اند از:
- اسپاسم تارهای صوتی که به‌طور موقت از تنفس طبیعی جلوگیری می‌کند؛
- واردشدن لوله به مجرای تنفسی به‌جای مری؛
- ایجاد سوراخ در مری توسط لوله؛
- ریختن محتویات معده به داخل رودهها؛
- آسیب به دستگاه گوارش؛
- خونریزی جزئی؛
- هیپوکسی یا کمبود اکسیژن؛
- هیپوترمی یا سرمازدگی.
در حالت کلی، شستشوی معده باید به‌ندرت انجام شود. مقدار سم خارج‌شده توسط شستشو یا همان لاواژ معده اغلب ناچیز است، به‌خصوص اگر بعد از ساعت اول انجام شود. موقعیت‌های کمی وجود دارد که مزایای این کار از خطراتش بیشتر است. تجویز این کار فقط باید طبق تجویز پزشک انجام شود. در صورت هرگونه نگرانی درباره این روش، با پزشک خود صحبت کنید. پزشک به شما کمک می‌کند مزایا و خطرات احتمالی را بهتر درک کنید.
سؤالات رایج درباره شستشوی معده
– در چه شرایطی شست‌وشوی معده نباید انجام شود؟
- مسمومیت در بچه‌های کوچک؛
- مجرای تنفسی محافظت‌نشده که در این شرایط سطح هوشیاری کاهش یافته یا احتمال خطر وجود دارد؛
- مسمومیت بر اثر بلع مواد سوزاننده؛
- مسمومیت بر اثر بلع هیدروکربن.
– مهم‌ترین نکته‌ای که باید برای شست‌وشوی معده رعایت کنیم چیست؟
اگر خودتان یا اطرافیانتان دچار مسمومیت شدید، در سریع‌ترین زمان ممکن خودتان را به بیمارستان برسانید.
– آیا شستشوی معده درد دارد؟
میزان درد در بیماران متفاوت است. اما معمولا فرد بیشتر از اینکه احساس درد داشته باشد، حالت تهوع دارد.
– بعد از شستشوی معده چه بخوریم؟
بعد از شستشوی معده از خوردن غذاهای چرب خودداری کنید. سعی کنید غذاهایی را مصرف کنید که زودهضم و کم‌چرب هستند. مصرف آب و نوشیدنی‌های حاوی الکترولیت نیز بسیار مفید است.
سخن پایانی
هرآنچه را لازم بود درباره شست‌وشوی معده بدانید در این مقاله خواندید. در صورتی که دچار مسمومیت ناشی از مصرف مواد شیمیایی یا مصرف برخی داروهای خاص شدید، هرچه سریع‌تر به بیمارستان مراجعه کنید. مراجعه در ساعات اولیه پس از مسمومیت، نقش تعیین‌کننده در میزان خروج مواد سمی از معده شما دارد.
تا به حال شستشوی معده را تجربه کرده‌اید؟ اگر در این باره نظر یا سؤالی دارید، آن را در قسمت ارسال دیدگاه با ما در میان بگذارید.
