شرکت نایکی، شرکت آمریکایی چندملیتی است که در زمینه طراحی، تولید، بازاریابی و فروش محصولاتی همچون کفش ورزشی، پوشاک، لوازم و ابزار ورزشی در بازار جهانی فعالیت می‌کند. در این مقاله از «میدونی» از تاریخچه این برند محصولات، کارزارهای تبلیغاتی و حواشی مهم پیرامون برند نایکی برایتان گفته‌ایم.
روزهای آغازین برند نایکی
شرکت نایکی ابتدا واردکننده کفش ورزشی ژاپنی بود و بعدها آنقدر توسعه یافت که به یکی از بزرگترین بازارهای کفش ورزشی در جهان تبدیل شد و در حال حاضر تقریبا ۳۷درصد از سهام بازار جهانی را در دست دارد. این شرکت در ایالات متحده بیش از ۲۲هزار فروشگاه دارد و محصولات خود را به بیش از ۱۶۰ کشور در جهان می‌فروشد.
شرکت نایکی ابتدا با نام Blue Ribbon Sport (محصولات ورزشی روبان آبی) در ۲۵ ژوئن ۱۹۶۴ شروع به‌کار کرد.
در واقع سال ۱۹۶۲ فیلیپ نایت، فارغ‌التحصیل دانشگاه استنفورد و عضو تیم ورزشی دو و میدانی دانشگاه اورگان تصمیم گرفت با فروش کفش‌های ورزشی کسب‌وکاری راه بیندازد. او برای این منظور به ژاپن سفر کرد و به یکی از بزرگترین شرکت‌های ژاپنی که در زمینه تولید و فروش کفش‌های ورزشی فعالیت می‌کرد، پیشنهاد همکاری داد و توانست تعداد کمی کفش ورزشی به ایالات متحده وارد کند.
فیلیپ نایت همان روزهایی که با مالک شرکت ژاپنی قرارداد می‌بست، شرکت فروش محصولات ورزشی روبان آبی را تاسیس کرد تا بتواند طرف ژاپنی را تحت تاثیر قرار داده و او مطمئن شود که کفش‌های ورزشی شرکت‌شان در آمریکا به فروش خواهند رسید. بدین ترتیب نایت توانست حدود ۲۰۰ جفت کفش از ژاپن وارد و برای فروش در زیرزمین خانه پدرش انبار کند.
پس از مدتی نایت با ویلیام باورمن مربی ورزش دو و میدانی خود شریک شد و آنها شرکت نایکی را به‌طور رسمی راه‌اندازی کردند و در همان سال اول تاسیس توانستند ۱۳۰۰ جفت کفش وارداتی ژاپن را بفروشند و ۸۰۰۰دلار سود کنند. اما این شرکت همچنان با نام محصولات ورزشی روبان آبی که به اختصار BRS بود فعالیت می‌کرد.
این شرکت تازه‌تاسیس سال ۱۹۶۵ فقط یک کارمند تمام‌وقت استخدام کرده و فروش آن هم به ۲۰هزار دلار در سال رسیده بود. اما با تلاش و پیگیری فراوان فیلیپ نایت و باورمن سال بعد (۱۹۶۶)، آنها توانستند اولین فروشگاه خود را در کالیفرنیا اجاره کنند. بدین ترتیب دیگر فروشندگان شرکت مجبور نبودند کفش‌های شرکت را در خودروی خود گذاشته و بفروشند.
باورمن پس از مدتی تغییراتی در کفش‌های ورزشی ایجاد کرد و با نام کورتز (Cortez)،در سال ۱۹۶۸ فروخت. این کفش بسیار پرفروش شد تا جایی‌که آنها توانستند یک دفتر توزیع کفش در ولزلی ماساچوست راه‌اندازی کنند. در این دوره ابداعات باورمن در فناوری تولید کفش ورزشی ادامه یافت و آنها کفشی تولید کردند که قسمت بالایی آن از نایلون بود و این کفش هم با اقبال خوبی از طرف مشتریان روبه‌رو شد.
ظهور کفش نایکی
اوایل دهه ۱۹۷۰، نایت به تعداد فروشگاه‌های خود اضافه کرد. در این زمان ۲۰ کارمند و فروش سالانه نزدیک ۳۰۰هزار دلار داشت. سال ۱۹۷۱، شرکت نایکی (که البته همچنان با نام BRS فعال بود) با کمک شرکت تجاری ژاپنی نیشو ایوایی (Nissho Iwai) اولین خط تولید خود را در خارج از کشور راه‌اندازی و محصولات خود را بدون وابستگی به هیچ شرکتی به آمریکا وارد کرد.
در این زمان بود که شرکت، آرم تجاری خود که سمبل بال الهه پیروزی یونانی (مانند یک تیک) است را به عنوان لوگوی شرکت معرفی کرد و نام نایکی را روی کفش‌های ورزشی خود گذاشت.
طراح اصلی این لوگو دانشجوی دختری به نام کارولین دیویدسون بود که در رشته گرافیک در دانشگاه ایالتی پورتلند تحصیل می‌کرد. او در قبال این طرح ۳۵ دلار دریافت کرد. بعدها این طرح اولیه کمی تغییر یافت به طرحی که روی محصولات نایکی می‌بینیم تبدیل شد.
کارولین دیویدسون که در مقطع کارشناسی رشته گرافیک تحصیل می‌کرد، از نظر مالی در مضیقه بود. فیلیپ نایت او را برای طراحی لوگو و همچنین کارهای تبلیغاتی شرکت دعوت به کار کرد و بدین ترتیب لوگوی نایکی متولد شد.
بعدها که شرکت نایکی موفقیت بسیاری کسب کرده بود، در سال ۱۹۸۳، نایت، کارولین را به شرکت دعوت کرد و از طرف شرکت به او هدایایی چون انگشتر طلای الماس نشان که طرح لوگوی نایکی روی آن حکاکی شده بود و ۵۰۰ سهم (که در سال ۲۰۱۵، ارزش این تعداد سهم یک میلیون دلار بود) داد. کارولین پس از موفقیت لوگوی نایکی، به «بانوی لوگو» معروف شد.
البته این آرم ابتدا روی کفش‌های ورزشی مخصوص فوتبال آمریکایی قرار گرفت. این نوع کفش‌ها، اولین محصولات نایکی بودند که به فروش رفتند.
شعار نایکی؛ «فقط انجامش بده»
نایکی دنیا را محلی برای یافتن بی‌نهایت فرصت برای انسان‌هایی که به‌دنبال کسب آنها هستند، می‌بیند. مسئولان نایکی معتقدند وقتی بخواهیم رشد کنیم می‌توانیم فرصت‌های بیشماری برای رشد خود بیابیم و ما دائما در حال الهام بخشیدن به نسل‌های جدید ورزشکاران و مشتریان جدید هستیم. شعار معروف نایکی، «انجامش بده!» است.
البته این شعار، از آخرین جمله یک قاتل سریالی گرفته شده است. این قاتل هنگام اجرای حکم اعدام خود، به فردی که قرار بود او را با شلیک گلوله اعدام کند، گفته بود، «انجامش بده!»
در واقع سال ۱۹۸۸ دن وایدن، بنیانگذار آژانس تبلیغاتی «وایدن+کندی»، شعار نایکی را که از آخرین کلمات «گری گیلمور»، قاتل سریالی الهام گرفته بود را پیشنهاد داد. سپس بنیانگذاران شرکت نایکی، مفهوم این جمله را برای انجام دادن کارهایی که در نهایت با خود موفقیت به همراه دارد، به‌کار گرفتند.
نایکی مستقل می‌شود
سال ۱۹۷۲، کفش‌های نایکی به شهرت خوبی دست یافته بود و شرکت نایکی پس از عدم توافق بر سر سیستم توزیع با شریک ژاپنی خود، فعالیت‌هایش را به صورت مستقل ادامه داد. در این زمان بیشتر شرکت‌های تبلیغاتی که می‌خواستند با برند نایکی و ثروت آن همراه شوند، کفش‌های نایکی را به ورزشکارهای مشهور پیشنهاد می‌دادند و در نتیجه عملکرد بالای این ورزشکارها، قیمت کفش‌های نایکی را افزایش داد تا جایی‌که در این سال، فروش شرکت به ۱,۹۶ میلیون دلار رسید و کارکنان نایکی به ۴۵ نفر افزایش یافتند.
سال ۱۹۷۴، کفش ورزشی نایکی به کانادا و سپس استرالیا صادر شد و این شروع کار نایکی در بازارهای جهانی بود. باورمن طراحی کفش ورزشی مخصوص دوی نایکی را تغییراتی داد و با افزودن گریپ به کف کفش توانست میزان اصطکاک کفش را افزایش دهد و در عین حال به وزن کفش اضافه نشود. او با استفاده از آهن قراضه‌هایی که از ظرف و ظروف خانه به جا مانده بود، قالب گریپ‌دار کف کفش را آماده کرد.
نایکی در سال ۱۹۷۴ دفتری در شهر اکستر ایالت نیوهمپشایر افتتاح کرد و کار خود را توسعه داد. در این زمان توانسته بود ۲۵۰ نفر را استخدام کند و تا پایان سال فروش خود در بازار جهانی را به ۵ میلیون دلار برساند. البته این رشد را مدیون ورزشکارهای معروفی چون جیمی کانرز و ایلیه ناستاسه بود. این ورزشکارها تنیس‌بازهای حرفه‌ای بودند که کفش‌های ورزشی نایکی را به پا کردند و پس از آن بود که کفش‌های ورزشی نایکی به ورزش‌های دیگر غیر از فوتبال آمریکایی یا مسابقات دو راه پیدا کرد.
در سال ۱۹۷۶، کفش ورزشی نایکی به وسیله ستاره‌های ورزشی دو و میدانی در بازی‌های انتخابی المپیک دو و میدانی استفاده شد و به شهرت این کفش‌ها بیش از پیش افزوده شد تا جایی‌که این شرکت توانست بیش از ۲۸ میلیون دلار در سال ۱۹۷۷ سود کند.
افزایش قدرت در بازارهای جهانی
با افزایش محبوبیت و تقاضای کفش‌های نایکی، به تعداد کارخانه‌های جدید این شرکت اضافه شد. شرکت نایکی در این زمان در ایالت مین، یک کارخانه دوخت و دوز هم راه‌اندازی و همچنین دو کارخانه دیگر در تایوان و کره تاسیس کرد. کفش‌های ورزشی نایکی در این دوران به آسیا راه پیدا کرد و یک سال بعد تمام اروپا با این برند آشنا شدند. بعدها این برند کفش ورزشی به آمریکای جنوبی و آفریقا هم رسید.
دهه ۱۹۸۰، کفش‌های ورزشی نایکی توانستند از آدیداس، برند معروف آلمانی پیشی بگیرند و به شهرت خوبی در جهان دست پیدا کنند. این شرکت در سال ۱۹۸۱ چندین کارخانه در چین راه‌اندازی کرد. سال بعد تقریبا نیمی از کفش‌های ورزشی دو در آمریکا، نام نایکی را یدک می‌کشیدند.
شرکت نایکی در این دهه، به توسعه دائمی خود ادامه داد و به سراغ تولید محصولات دیگری چون پوشاک، کفش‌های کار و راحتی و همچنین کفش کودکان رفت. قدرت سهام شرکت نایکی در این زمان از برندهای پوما و آدیداس، که بازار فوتبال آمریکایی را در دست داشتند، بیشتر شد.
در سال ۱۹۸۲، شرکت نایکی شروع به تولید بیش از ۲۰۰ نوع کفش مختلف از جمله کفش‌های مخصوص بسکتبال مانند کفش Air Force I کرد و با تولید کفش مناسب ورزش‌های راکتی به نام Air Ace به توسعه خود ادامه داد.
شرکت نایکی علاوه بر کفش بیش از ۲۰۰ مدل لباس هم وارد بازار کرده است. امروزه برند نایکی یکی از بهترین و مهم‌ترین ابداع در تولید کفش‌های ورزشی، پوشاک، تجهیزات و لوازم لوکس (اکسسوری) است.
در طول این مسیر، نایکی به ورزشکاران بسیاری همچون سباستین کو، کارل لویس، جکی جوینز-کرسی و آلیسون فلیکس کمک مالی کرده است و البته این ورزشکارها با شهرتی که در مسابقات کسب کردند توانستند شرکت نایکی را بیش از پیش به جهانیان معرفی کنند. این ورزشکارها در طراحی، بازاریابی کفش‌ها و محصولات نایکی بسیار موثر بودند و برند نایکی با این همکاری توانست همگام با تغییرات موجود در دنیای ورزش، تغییر کرده و چهره جدیدی به خود بگیرد.
همچنین تا مدت‌ها مایکل جوردن بسکتبالیست معروف، چهره ورزشی نایکی بوده است و در این شرکت کفشی به نام برند جردن هم تولید شده است. سه سال گذشته هم کولین کاپرنیک به‌طور رسمی چهره این برند شد.
بنیانگذاران شرکت نایکی دائما در حال خلق کارهای جدید هستند و این ویژگی باعث شده که نایکی فرصت‌های جدیدی برای خود ایجاد کند تا جایی‌که از رقبای خود جلو بیفتد. ارزش سهام نایکی بسیار بالاست. اکنون بیشتر کارخانه‌های شرکت نایکی در آسیا، از جمله اندونزی، چین، تایوان، هند، تایلند، ویتنام، پاکستان، فیلیپین و مالزی قرار دارند.
ماموریت نایکی، الهام‌بخش بودن و مبتکر بودن در هر جنبه ورزشی موجود در دنیاست. همانطور که بیل باورمن زمانی گفت، «اگر جسم و بدن دارید، ورزشکار هستید.»
بررسی شبکه‌های اجتماعی برند نایکی
رقابت برندهای محصولات مختلف در شبکه‌های اجتماعی برای جلب توجه مشتریان بسیار زیاد است. افراد متعدد و به‌طبع مشتری‌های بالقوه در شبکه‌های اجتماعی حضور گسترده‌ای دارند. مثلا، در هر ۶۰ ثانیه در اینستاگرام کاربران بیش از ۲۷۷هزار استوری و ۵۵هزار تصویر پست می‌کنند. در همین بازه زمانی کاربران یوتیوب، ۴,۵ میلیون ویدیو تماشا و کاربران توییتر بیش از ۵۱۱هزار توییت می‌کنند.
بنابراین جای تعجبی ندارد که برندهای محصولات مختلف از این شبکه‌ها برای دیده شدن استفاده کنند. نایکی هم از شبکه‌های اجتماعی برای تبلیغ محصولات خود استفاده می‌کند. از برخی از شبکه‌های اجتماعی که این برند در آنها حضور دارد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. فیس‌بوک (Facebook)
بنابر بررسی سال ۲۰۱۹، نایکی بیش از ۳۳ میلیون نفر دنبال‌کننده در فیس‌بوک داشت. البته صفحه اصلی نایکی در فیس‌بوک مدتی است که غیرفعال شده است.
۲. اینستاگرام
با وجود اینکه برند نایکی چنان معروف شده و نیازی به معرفی ندارد، این برند توانسته است چند سال متوالی روی اینستاگرام تسلط داشته باشد. نایکی مخاطب‌ها و مشتری‌های خود را به‌خوبی درک و کفش ورزشی مناسب آنها را تولید می‌کند. در حال حاضر نایکی در اینستاگرام بیش از ۱۶۰میلیون نفر دنبال‌کننده دارد.
نایکی در اینستاگرام به جای نشان دادن تصاویر و ویدیوهای کفش‌های عالی نایکی، با مشتری‌های خود مستقیما در تعامل است.
۳. توییتر
نایکی در توییتر به سوالهای مشتریان پاسخ می‌دهد. درواقع این شرکت تقریبا ۹۶درصد از سوالهای مشتری‌ها را جواب می‌دهد. این برند در توییتر بیش از ۸ میلیون نفر دنبال‌کننده دارد.
۴. یوتیوب
بیش از ۱,۵ میلیون نفر در کانال یوتیوب نایکی مشترک شده‌اند. علاقه‌مندان تبلیغات ویدیویی محصولات نایکی می‌توانند از طریق یوتیوب به تماشای آنها بنشینند.
کارزارهای تبلیغاتی برند نایکی
کارزارهای تبلیغاتی برند نایکی متمایز و فراموش‌نشدنی هستند. چراکه این کارزارها فقط برای معرفی شرکت نیستند، بلکه آنها الهام‌بخش، انگیزه‌دهنده و پرتحرک هستند. در ضمن در بیشتر این کارزارها نایکی مردم و به‌ویژه زنان را تشویق می‌کند که محدودیت‌های فرهنگی و فیزیکی را کنار زده و به دنیای ورزش (حتی حرفه‌ای) قدم بگذارند. از برخی از این کارزارها که به صورت فیلم‌های کوتاه آماده شده‌اند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. آنها درباره تو چه می‌گویند؟
این کارزار تبلیغاتی مربوط به خاورمیانه است و ۵ ورزشکار زن حرفه‌ای و آماتور در آن حضور دارند. این زن‌ها با وجود انتقادهایی که از سوی جامعه، خانواده و دوستان خود می‌شنوند، به ورزش ادامه داده و با تمام چالش‌های استانداردهای جامعه خود روبه‌رو می‌شوند. از بازیگران این آیتم می‌توان به امل مراد (مربی پارکور)، زهرا لاری (اسکیت‌باز)، بالکیز فتحی (خواننده پاپ)، اینس بوبکری (شمشیرباز) و عارفه سیسو (بوکسور) که با وجود فشارهای جامعه، دست از ورزش حرفه‌ای برنداشته‌اند.
۲. روز زن؛ روزی که به آن دیگر نیازی نخواهیم داشت.
نایکی برای روز بین‌المللی زن، یک آگهی الهام‌بخش ویدیویی یک دقیقه‌ای ساخته است. نایکی در این کلیپ موفقیت‌های سرینا ویلیامز، تنیس‌باز حرفه‌ای و مگان راپینو ستاره فوتبال آمریکایی و چند ورزشکار دیگر را به تصویر می‌کشد. در این ویدیو، روای می‌گوید که روزی می‌آید که زنان دیگر به روز زن نیازی نخواهند داشت زیرا دیگر آنها مجبور نخواهند بود ثابت کنند که به اندازه مردها سریع، قوی یا ماهر هستند و دیگر هر روزشان همچون روز زن خواهد بود.
انواع محصولات برند نایکی
شرکت نایکی دامنه وسیعی از تجهیزات ورزشی تولید می‌کند. اولین محصولات این شرکت کفش‌های ورزشی مخصوص دو بودند. در واقع این شرکت با این کفش‌ها معرفی شد. بعدها نایکی دامنه تولید کفش‌های خود را گسترش داد و برای انواع ورزش‌ها، مانند بسکتبال، فوتبال، گلف، فوتبال آمریکایی، بیس‌بال، اسنوبردسواری، هاکی، تنیس و والیبال کفش ورزشی تولید کرد.
همچنین نایکی کفش‌های غیرورزشی مانند کفش مری جین و دمپایی لاانگشتی هم تولید کرده است. کفش‌های مری جین که نام خود را از یک شخصیت کارتونی با همین نام گرفته است، به کفش‌هایی گفته می‌شود که جلو بسته هستند و لبه‌های کوتاهی دارند. این کفش‌ها معمولا بنددار هستند.
پوشاک
نایکی محصولات خود را محدود به کفش ورزشی نکرد و شروع به تولید لباس‌های ورزشی مانند لباس‌های مخصوص یوگا کرد. اکنون این برند مجموعه‌های متفاوتی از لباس‌های تولید خود از جمله، نایک پرو (Nike Pro)، نایک فری (Nike Free) و اسپارک (SPARQ) دارد.
همچنین برند نایکی برای زنان و مردان و کودکان لباس‌های غیررسمی هم می‌دوزد. بسیاری از مردم طرفدار لباس‌های نایکی هستند، البته نه برای فعالیت‌های ورزشی، بلکه به دلیل داشتن آرم برند روی لباس، آن را می‌خرند.
تجهیزات ورزشی
نایکی علاوه‌بر کفش‌های ورزشی، تجهیزات ورزشی مانند چوب بیس‌بال، توپ ورزشی، کلاه شنا، راکت و چوب گلف تولید می‌کند. شرکت نایکی دستکش، مت‌های یوگا و مانع مخروطی ورزشی هم می‌فروشد. از دیگر تجهیزاتی که این شرکت تولید می‌کند باید به وزنه، گاردهای ورزشی مانند پدهای زانو و محافظ پا و مچ پا اشاره کرد.
تجهیزات جانبی (اکسسوری)
این شرکت دستی هم در تولید ساعت، کیف، جوراب و ابزارهایی مانند کیت ورزشی «آی‌پاد نایکی پلاس» تولید می‌کند. این شرکت همچنین النگوهای پلاستیکی، دی‌وی‌دی‌های آموزش حرکات ورزشی و کمربندهای ورزشی تولید کرده و می‌فروشد. بسیاری از کیف‌هایی که شرکت نایکی می‌فروشد، علامت یک تیم خاص مانند منچستریونایتد یا یک دانشگاه مانند «یوسی‌ال‌ای» دارند.
محصولات ویژه شرکت نایکی
کفش‌های ورزشی نایکی میان ورزشکاران مرد و زن در رشته‌های مختلف محبوبیت دارند. از جمله این کفش‌ها می‌توان به چند مورد آن اشاره کرد:
کفش ورزشی Nike Air Max یکی از موفق‌ترین محصولات شرکت نایکی بوده است. نایکی این کفش را برای استفاده ورزشکارهای آمریکایی و حضور در المپیک ۱۹۹۶ طراحی کرده بود که بسیار موفقیت‌آمیز بود.
همچنین کفش ورزشی Nike Air Rupt برای ورزشکارهای تیم بسکتبال بانوان آمریکا طراحی شده است. این کفش بسیار مقاوم و در عین حال سبک است.
البته کفش‌های ورزشی نایکی میان مشاهیر دنیای هنر هم طرفدارهای متعددی دارد. مثلا، کفش Nike Air Force 1s میان مشاهیری چون کامرون دیاز، هیلی بیبر، ریحانا و جنیفر لوپز طرفدار دارد.
سفیران همیشگی تبلیعاتی برند نایکی
شرکت نایکی به ورزشکارهای ورزش‌های مختلف پول می‌دهد تا آنها از محصولات شرکت استفاده و بدین ترتیب فناوری و طراحی‌های خاص محصولات نایکی را تبلیغ کنند. در طول سال‌های فعالیت شرکت نایکی افراد متعددی محصولات نایکی را تبلیغ کردند و به نوعی سفیرهای نایکی بودند.
از میان این افراد می‌توان به کریستیانو رونالدو (فوتبالیست پرتغالی)، مایکل جردن و لبران جیمز (بسکتبالیست‌های آمریکایی) اشاره کرد که سفیران همیشگی نایکی هستند. این سه ورزشکار با شرکت نایکی قراردادی امضاء کرده‌اند که تا پایان عمر به‌منظور تبلیغ محصولات نایکی، همیشه از این محصولات استفاده کنند و به این خاطر هر کدام از آنها به‌ترتیب ۱ بیلیون، ۶۰ میلیون و ۹۰میلیون دلار در سال از نایکی پول دریافت می‌کنند.
جنجال‌های پیرامون شرکت نایکی
بیگارخانه
دهه ۱۹۹۰، به دلیل شرایط کاری بد و استفاده از کودکان کار انتقادهای بسیاری در واشنگتن و بوستون به شرکت نایکی شد. همچنین این شرکت به دلیل بستن قرارداد با کارخانه‌هایی در چین، ویتنام، اندونزی و مکزیک که بیشتر به بیگارخانه شباهت داشتند، مورد انتقاد بسیاری قرار گرفت. بیگارخانه به کارگاهی گفته می‌شود که شرایط کاری آن دشوار یا خطرناک است و در عین حال حقوق آن پایین‌تر از حد معمول است.
همچنین این شرکت متهم شد که از کارگران ارزان‌قیمت در کشورهای منطقه آزاد تجاری استفاده و بهره‌کشی می‌کند. در مستند‌هایی از مایکل مور -مستندساز آمریکایی- و همچنین کتاب «بدون لوگو» نوآمی کلین -نویسنده و فعال حقوق بشر کانادایی، به این موارد از نقض قانون کار در کارخانه‌های شرکت نایکی اشاره شده است.
کمپین‌های مبارزاتی به وسیله دانشجویان و به‌ویژه گروه‌های ضدگلوبالیست و ضد بیگارخانه‌ها شکل گرفت و تمام شرکت‌هایی را که از نیروی کار ارزان‌قیمت استفاده می‌کردند، مانند نایکی، مورد هدف و انتقاد قرار دادند. هر چند این شرکت بعدها مدعی شد،تمام کارکنان آن طبق قوانین کار مشغول به کار هستند اما در سال ۲۰۱۱، در بررسی‌ها مشخص شد که حداقل دوسوم از کارخانه‌های این شرکت قوانین کار را نقض می‌کنند.
نایکی و بهره‌کشی از کودکان کار
دهه ۱۹۹۰، از شرکت نایکی به دلیل استفاده از کودکان در کارخانه‌های تولید توپ فوتبال آمریکایی در کمبوجیه و پاکستان شکایت شد. اگرچه این شرکت از این کارخانه‌ها خواست که قوانین کار و عدم استفاده از کودکان را متوقف کند، شرکت نایکی همچنان قرارداد خود را با این کارخانه‌ها که هیچ یک از اصول قوانین کار کودکان را رعایت نمی‌کردند، حفظ کرد.
بزرگترین اعتصاب کارگری در چین
آوریل ۲۰۱۴، یکی از بزرگترین اعتصابات در چین و در کارخانه وابسته به هولدینگ صنعتی یو-یوئن در دونگوان رخ داد. این کارخانه تولید‌کننده کفش‌های نایکی است و در این سال متهم به پرداخت حقوق کم به کارگران (۴۰/۸۲ دلار آمریکا در ماه) شد.
اسناد پارادیس
در اسناد پارادایس یا اسناد بهشت به افراد و شرکت‌هایی اشاره شده است که دست به گریز مالیاتی زده‌اند. در این اسناد که سال ۲۰۱۷ به بیرون درز کرد، نام شرکت نایکی هم در آن دیده می‌شود.
شرکت نایکی و محیط‌زیست
اگرچه شرکت نایکی برای افزایش سازگاری خود با محیط‌زیست قدم‌هایی برداشته و به کمیسیون پوشاک پایدار پیوسته است و برخی از مواد قابل استفاده مجدد را در تولیدات خود به‌کار می‌برد، راه خیلی زیادی دارد تا بتواند به شرکتی تبدیل شود که دوستدار محیط‌زیست است. این شرکت مدعی است که اولین شرکتی است که برای تولید کفش‌های ورزشی مناسب ورزش بسکتبال، از مواد بازیافت‌شده استفاده کرده است. اما از این کفش فقط ۵۰۰۰ جفت تولید شده است.
در واقع این کفش را که با نام The Nike Trash Talk معرفی شده از چرم بازیافتی و مواد مصنوعی زاید ساخته‌اند. رویه کفش از چرم بازیافت‌شده و مواد مصنوعی است که با بخیه‌های زیگزاگی سر جای خود محکم شده است. در کفه داخلی کفش از فوم‌های بلااستفاده به‌کار رفته و کفه بیرونی هم از مواد پلاستیکی دوستدار محیط‌زیست استفاده شده است.
همچنین نایکی برنامه بازیافت مواد با نام نایکی گریند (Nike Grind) راه‌اندازی کرده است که در آن تمام کفش‌های فرسوده ورزشکاران، از هر برند، را جمع‌آوری کرده و آنها را به مواد قابل استفاده مجدد بازیافت می‌کند.
مهم‌ترین انتقاد زیست‌محیطی که به شرکت نایک وارد است، خودداری این شرکت از حذف مواد خطرناک در زنجیره تامین محصولات خود بوده است. این مواد خطرناک نه‌تنها کارگران کارخانه را به خطر می‌اندازد، بلکه محیط‌زیست را هم آلوده می‌کند. در ضمن این مواد شیمیایی خطرناک افرادی را که از محصولات این شرکت استفاده می‌کنند به خطر می‌اندازند.
البته اخیرا شرکت نایکی مدعی شده که برای از بین بردن این مواد شیمیایی سمی، دست به اقداماتی زده است. اما هنوز تا رسیدن به هدف دوستدار محیط‌زیست بودن خیلی مانده است.
کلام آخر
نایکی که فروش کفش‌های ورزشی خود را از انبار خانه شروع کرد، با پیگیری و قدم‌هایی محکم توانست به شهرت جهانی پیدا کند. اگر تجربه‌ای از خرید محصولات نایکی و ویژگی‌های آن دارید، خوشحال می‌شویم با ما هم در میان بگذارید.
