اگر ازنظر مردم عادی برند رولکس لوکسترین ساعتهای دنیا را تولید میکند، ازنظر یک کارشناس خبره ساعتسازی، لوکسترین ساعتها به برند امگا اختصاص دارد. ساعتهای امگا در زمینههای ورزشی و علمی از هرساعت دیگری کاربردیتر هستند. در این مطلب با این برند سوئیسی بیشتر آشنا خواهیم شد.
تاریخچه آغاز به کار برند امگا
در سال ۱۸۴۸، جوان ۲۳سالهای به نام لوئیس برانت (louis brandt)، کارگاه کوچکی در لشو دو فوند (La Chaux de Fonds) در سوئیس راهاندازی کرد. لوئیس عاشق ساخت ساعت بود و رویای تولید ساعتهای دقیق و باکیفیت را در سر میپروراند. او ۳۰ سال این کسبوکار را اداره کرد و در این مدت با اینکه تجارت متوسطی داشت، ساعتهایش را در سراسر جهان به فروش میرساند. نکته نوآورانه کسبوکار برانت این بود که کارها را بین واحدهای تولیدی مختلف که هریک در بخش مربوط به خودشان تخصص داشتند تقسیم میکرد. بنابراین کار مونتاژشده نهایی کاملا حرفهای ساخته میشد. متأسفانه در سال ۱۸۷۹، آقای برانت که ۵۴ سال بیشتر نداشت، از دنیا رفت و پسرانش، لوئیس پال و سزار تصمیم گرفتند رویای او را تحقق بخشند.
اولین اقدام آنها این بود که نام شرکت را به «لوئیس برانت و فیل» تغییر دادند و دفتر مرکزی آن را به منطقه بیِن (Bienne) در کانتون برن سوئیس منتقل کردند. این منطقه برای پیشرفت آنها جای مطلوبتری بود. همین امر زمینه را برای تبدیل شرکت به یک برند جهانی در صنعت ساعتسازی فراهم کرد.
پنجسال بعد از انتقال شرکت به بین، در سال ۱۸۸۵، برادران برانت اولین ساعتهای تولید انبوه خود را با عنوان مجموعه لابرادور عرضه کردند. در طول این سال آنها حداقل ۲۵۰ کارگر استخدام کردند. در پایان این دهه کارخانه آنها به بزرگترین کارخانه در صنعت ساعتسازی در سوئیس تبدیل شد که قادر به تولید ۱۰۰هزار ساعت در سال بود. هفتسال بعد، در سال ۱۸۹۲، آنها اولین ساعتمچی دارای دقیقهشمار را ساختند که زمینه را برای پیشرفتهای بعدی فراهم کرد. این ساعت نسخه مینیاتوری کوچک و جمعوجوری از ساعتهای جیبی موجود بود و در آن میشد ساعت و دقیقه را تنظیم کرد.
تولد برند امگا
دو سال بعد در سال ۱۸۹۴، برادران برانت مدل کالیبر ۱۹خطی را به بازار ارائه کردند و آن را «امگا» نامیدند. این ساعت که استاندارد جدیدی به صنعت ساعتسازی معرفی کرد، نهتنها بینهایت دقیق بود، طوری ساخته شده بود که هر قطعه از آن در هر ساعتسازی در سراسر جهان قابلتعویض باشد. «امگا» مدتهای طولانی پرفروشترین ساعت این برند بود و تقریبا در طی دو دهه ۳۳ درصد از کل تولید را تشکیل میداد. موفقیت این ساعت تا جایی پیش رفت که برادران برانت تصمیم گرفتند نام شرکت را به امگا واچ (OMEGA Watch & CO) تغییر دهند. به این ترتیب برند امگا متولد شد.
مشکلات اقتصادی برند امگا با آغاز قرن بیستم
آغاز قرن بیستم برای برند امگا دوران پیچیدهای بهشمار میآمد. هرچند در سال ۱۹۰۵، امگا برای اولین بار بهعنوان زماننگهدار رسمی رویدادهای ورزشی در سوئیس انتخاب شد و این موفقیت بزرگی بود، در سال ۱۹۰۸، بهدلیل بحران اقتصادی و پیامدهای جنگ جهانی برای کل جهان، با مشکلات اقتصادی متعددی روبهرو شد. مدتی بعد، دو واقعه وحشتناک دیگر، یکی شیوع آنفلوانزای اسپانیایی و دیگری اعتصاب بیسابقه کارگران، این برند را بهشدت تضعیف کرد. کارگران عصبانی کارخانه امگا را اشغال کرده بودند و شرکت مجبور شد برای خارجکردن آنها، از ارتش کمک بگیرد. در نتیجه این حرکت، کارگران به حقوق بیشتری با ۴۸ساعت کار در هفته و تعطیلات با حقوق دست یافتند. بااینحال هنوز درگیریهای زیادی در جامعه در جریان بود که مسلما روی برند تأثیر میگذاشت.
در سال ۱۹۲۹، امگا که هنوز دوران اقتصادی سختی را پشتسر میگذاشت، تصمیم گرفت برای خروج از این شرایط با برند تیسوت متحد شود. این ادغام به هردو برند کمک کرد در آن شرایط بحرانی بقای خود را حفظ کنند. تیسوت روی بازار مشتریان معمولی تمرکز کرد و امگا بازار مشتریان ثروتمند و کالاهای لوکس را هدف قرار داد. دو سال بعد هم شرکت لِمانیا به آنها ملحق شد و به این ترتیب گروه SSIH شکل گرفت. بااینحال بحران همچنان ادامه داشت.
نوآوریهای برند امگا در دهه ۱۹۳۰
در سال ۱۹۳۱، حدود ۵۰درصد از کارکنان شرکت بیکار بودند و درعرض دو سال، درآمد شرکت بهاندازه ۴۰درصد کاهش یافت. بااینحال، آنها در دهه ۱۹۳۰ چندین نوآوری به بازار عرضه کردند. اولین آنها، نمونه اولیه ساعتی با موتور اتوماتیک و سیمپیچ دوسویه بود که در سال ۱۹۳۱ عرضه شد و دومی، اولین ساعت غواصی این برند بود که آن را در سال ۱۹۳۲ تکمیل کردند. قاب این ساعت دربرابر آب مقاوم بود و مهروموم چوبپنبهای داشت که از ورود آب به صفحه جلوگیری میکرد. گیره قابلتنظیم آن هم به غواصان کمک میکرد ساعت را روی لباس غواصیشان نصب کنند.
در همین سال، امگا بهعنوان زماننگهدار رسمی بازیهای المپیک لسآنجلس کالیفرنیا انتخاب شد که شهرت زیادی برایش به ارمغان آورد. این اولین بار بود که در بازیهای المپیک همه کرونومترها با کرونوگراف یک برند واحد ساخته شده بودند و به همین دلیل اختلاف زمانی بین آنها وجود نداشت.
سرانجام در سال ۱۹۳۷، ساعت مدیکاس به بازار آمد که یک عقربه مرکزی داشت و ثانیه را نشان میداد. ازآنجاکه عمدتا کادر درمان از این ساعت در بیمارستان یا میدان جنگ برای نظارت بر ضربان قلب مجروحان و بیماران استفاده میکردند، به «ساعت پرستاران» معروف شد. امگا در طول جنگ جهانی دوم بهخوبی از نیروهای مسلح بریتانیا و متفقین حمایت کرد.
برخی از ساعتهای نمادین برند امگا
با اینکه امگا تاریخچهای غنی در صنعت ساعتسازی دارد، تعداد مجموعههای نمادین آن زیاد نیستند؛ شاید به این دلیل که هر ساعت امگا خودش بهاندازه کافی شگفتانگیز هست. بااینحال، برخی از ساعتهای مهم امگا عبارتاند از:
سیمستر؛ نمادینترین ساعت برند امگا
در سال ۱۹۴۸، امگا بهمناسبت صدمین سالگرد تأسیس شرکت، اولین نسخه از نمادینترین ساعت خود یعنی سیمستر (Seamaster) را معرفی کرد. این ساعت ضدآب است و در اصل برای زیردریاییها در طول جنگ ساخته شده بود. هنوز هم این مدل یکی از معتبرترین ساعتهای خانواده امگا است.
در سال ۱۹۵۷، ساعت سیمستر ۳۰۰ به بازار آمد که مقاومت بیشتری دربرابر آب داشت و صفحه مشکی آن با عقربههای بزرگ و اعداد ظریف کاملا خوانا بود. کاپیتان ژاک ایو کوستو، کاشف و افسر نیروی دریایی فرانسه، یکی از سفیران نمادین این مدل بود. تصویر آن را در زیر میبینید:
در سال ۱۹۷۰ هم یک مدل دیگر از سیمستر با عنوان سیمستر پلاپراف (Seamaster Ploprof) به بازار آمد. شکل خاص این ساعت باعث میشد ذرات هلیوم ناشی از توقف برداشت فشار (decompression stop) غواص نتوانند وارد ساعت شوند و عملکرد یا کارایی آن را تغییر دهند. این در حالی بود که سایر ساعتسازان از دریچههایی برای خروج هلیوم جمعشده در ساعت استفاده میکردند. تصویر زیر ساعت سیمستر پلاپراف است:
در دهه ۱۹۹۰، پیرس برازنان در نقش جیمز باند هم از ساعت امگا سیمستر استفاده میکرد که محبوبیت زیادی برای این برند به ارمغان آورد.
اسپیدمستر؛ کرونوگراف رسمی ناسا
این ساعت هم جزو ساعتهای بسیار مهم برند امگاست. در سال ۱۹۶۲، فضانوردی بهنام والی شیرا (Wally Schirra) در مأموریت مرکوری سیگما ۷ از ساعتمچی اسپیدمستر امگا استفاده کرد و به این ترتیب نام امگا بهعنوان تولیدکننده اولین ساعتی که به فضا میرود تاریخساز شد. سه سال بعد، امگا تأییدیه مهمی از ناسا دریافت کرد که در آن اسپیدمستر را بهعنوان کرونوگراف رسمی مأموریتهای فضایی آمریکا در ناسا تثبیت کرده بود.
علاوهبرآن، اسپیدمستر اولین ساعتی است که روی کره ماه فرود آمده است. در سال ۱۹۶۹، در اولین سفر به کره ماه، باز آلدرین (Buzz Aldrin) ساعت اسپیدمستر به مچش بسته بود!
در سال ۱۹۷۰ هم این ساعت در کمک به فضانوردان مأموریت آپولو ۱۳ برای بازگشت به زمین نقش مهمی ایفا کرد.
ساعتهایی که فردریک رابرت ساخت
در سال ۱۹۶۲، فردریک رابرت، غواص و ملوان فرانسوی، یک شرکت ساعتسازی به نام آکوااستار را در ژنو تأسیس کرد. ساعتهای غواصی که رابرت میساخت از نظر دقت و سادگی بهشدت تحسینبرانگیز بودند. رابرت در سال ۱۹۶۷ به امگا پیوست و تا سالها همه ساعتهای ورزشی امگا از جمله ساعتهای غواصی و خلبانی را طراحی میکرد. رابرت بینشی واقعی درباره نیازهای کاربران داشت و آنها را در ساعتهایش به کار میبرد. یکی از نوآوریهای رابرت این بود که در ساعت غواصی تأکید را از روی عقربه ساعت برداشت و روی عقربه دقیقه قرار داد. او عقربه دقیقه را بزرگتر و با رنگ درخشانتر طراحی کرد؛ زیرا او میدانست که غواصان برحسب دقیقه فکر میکنند نه ساعت.
طراحی نوآورانه دیگر رابرت، ساعت سیمستر ساکر تایم (Seamaster soccer time) بود که در آن از راهحل عجیبی برای حل مشکل زمانبندی ۴۵ دقیقهای در فوتبال استفاده کرده بود. او برای حل این مشکل عدد ۴۵ را به صفحه فرعی ساعت افزود. در سال ۱۹۷۹، داوران فیفا از این ساعت استفاده کردند. قاب داخلی این ساعت نارنجی بود و امروزه یکی از جذابترین ساعتهای مربوط به فوتبال به شمار میآید. ازآنجاکه تنها ۶۰ عدد از این ساعت ساخته شده است، کلکسیونرها بهشدت به آن علاقهمندند.
آقای رابرت ساعت فلایت مستر را هم که نوعی ساعت خلبانی بود و چیزی فراتر از نیازهای یک خلبان را به او ارائه میداد طراحی کرد. تمام خلبانان کنکورد در آن زمان از همین ساعت پیچیده و دقیق استفاده میکردند.
کانستلیشن؛ ساعت کوارتز برند امگا
از دهه ۱۹۵۰، امگا به کنسرسیوم متشکل از ساعتسازان سوئیسی پیوسته بود که با ژاپنیها و آمریکاییها برای ورود مدلهای ساعت کوارتز به بازار (ساعتی که با نوسانساز الکترونیکی و بلور کوارتز برای تنظیم ساعت استفاده میکند) رقابت میکردند. در سال ۱۹۶۹، برند سیکو همه رقبا را شکست داد؛ اما چند ماه بعد از سیکو، امگا اولین ساعت تجاری کوارتز سوئیسی را ساخت. کانستلیشن الکتروکوارتز (Constellation) از موتور بتا- ۲۱ که کنسرسیوم ساخته بود استفاده کرد و آن را در یک محفظه گوهای شکل از طلا یا فولاد ضدزنگ قرار داد. این ساعت بهشدت محبوب شد. بعدها این برند ساعت کانستلیشن را با فناوری چرخ دنگ کواکسیال (co-axial escapement) طراحی کرد که آن را کمی بعد توضیح خواهیم داد.
ساعت تایم کامپیوتر الایدی
در سال ۱۹۷۳، امگا ساعت تایم کامپیوتر الایدی (Time Computer LED) را ساخت که سبک مینیمالیستی داشت و بسیار شیک بود. شاید فناوری دیجیتال امروزه بسیار ارزان باشد، اما در آن زمان این طور نبود. این ساعت مدرن نشان میدهد چیزی که قرار است ماندگار باشد حتما نباید سبک کلاسیک یا پرزرقوبرق داشته باشد. این ساعت محبوب رینگو استار، خواننده مشهور انگلیسی، بود.
کرونومتر دریایی کوارتز
در سال ۱۹۷۴، برند امگا یک کرونومتر دریایی با فناوری کوارتز ساخت که دقت خارقالعادهای داشت. پیر شوپارد، طراح کرونومترهای امگا، چندین نمونه اولیه را تولید کرد که دارای صفحه سفید جدید، عقربههای خواناتر و یک قاب حجیم ساختهشده از تیتانیوم برای کاهش وزن و رسانایی دما بود. بااینحال شاید قابلتوجهترین نوآوری امگا افزودن یک پوشش آلومینیومی آنودایز شده قرمز بزرگ برای محافظت ساعت دربرابر تغییرات دما باشد. آلومینیوم آنودایز شده رسانایی حرارتی بسیار کمی دارد و قرمزبودن آن گرما و تشعشع بیشتری را نسبتبه رنگهای دیگر جذب میکند.
دلایل خاص بودن ساعتهای امگا چیست؟
برند امگا برای ساخت ساعتهای نفیس و لوکس با باکیفیتترین کالیبر (نیروی محرکه یا موتور ساعت که بر سه نوع مکانیکی، کوارتز و اتوماتیک است) شهرتی دیرینه دارد. بهطورکلی ساعتهای ساخت سوئیس قرنهاست استانداردهای صنعت ساعتسازی را تعریف میکنند. برای اینکه ساعتی برچسب سوئیسی داشته باشد، باید دستورالعملهای خاصی را رعایت کند نه اینکه صرفا چون در سوئیس ساخته شده است این برچسب به آن تعلق میگیرد.
امگا علاوه بر کیفیت بالای محصولات، از نوعی راهبرد تهاجمی برای تبلیغات استفاده میکند. این برند بازاریابی برای محصولاتش را با حمایت از رویدادهای ورزشی، مأموریتهای فضایی، فیلم و فرهنگ پاپ انجام میدهد. برای مثال، امگا تاکنون بهعنوان زماننگهدار بیش از بیست بازی رسمی المپیک خدمت کرده است و تأیید افراد مشهوری مانند دنیل کریگ، تام هنکس، روری مکلروی (Rory Mcllroy)، الویس پریسلی، تام هاردی، پرنس ویلیام و مایکل فلپس را در کارنامهاش دارد.
ورشکستگی برند و احیای دوباره
در دوران انقلاب کوارتز، برند ژاپنی سیکو امگا را که تقریبا ورشکست شده بود خرید. با این کار شرکتهای SSIH (شامل امگا و تیسوت و لمانیا) با شرکت تولیدکننده موتور ساعت بهنام ASUAG ادغام شدند که به شکلگیری گروه SMH در سال ۱۹۸۳ انجامید؛ گروهی که امروز سوآچ گروپ نامیده میشود. در نتیجه این ادغام، امگا موقعیت ممتاز خود را در تولید ساعت و فعالیتهای تحقیق و توسعه از دست داد.
نیکلاس هایک، مدیرعامل SMH در آن زمان، برند امگا را احیا کرد و در سال ۱۹۹۹، موفق شد مدل چرخ دنگ کواکسیال (co-axial escapement) را به بازار عرضه کند. این چرخ دنگ، قطعه اختصاصیِ برند امگا بود و انقلابی کوچک در دنیای ساعتسازی به شمار میرفت. این فناوری مزیت بزرگی داشت و آن این بود که علاوه بر دقت بالای ساعت، روغنکاری موردنیاز برای عملکرد سیستم کالیبری را کاهش میداد. به این ترتیب ساعتهای کواکسیال نیاز چندانی به تعمیر و نگهداری نداشتند. از این چرخدنگ در سال ۲۰۰۰ در ساخت ساعت آکوا ترا و نیز در ساعتهای کانستلیشن استفاده کردند.
حقایقی جذاب درباره امگا
۱. در سال ۱۹۶۹، نیکسون، رئیسجمهور آمریکا، زمانی که خواستند اولین ساعت اسپیدمستر پروفشنال دولوکس طلا را به او هدیه دهند، از پذیرفتن آن خودداری کرد؛ زیرا بهنظر او این ساعت «بیشازحد ارزشمند» بود.
۲. فلایتمستر، ساعت طلای خلبانی برند امگاست که در دهه ۱۹۷۰ ساخته شده و با بیش از ربع کیلوگرم وزن، یکی از سنگینترین ساعتهای ساختهشده در جهان تاکنون است. اولین فلایتمستر را به ملک حسین، پادشاه اردن، تقدیم کردند.
۳. امگا به ساخت «ترینها» عادت دارد. در فیلم موفق صورتزخمی، تونی مونتانا که آل پاچینو نقشش را بازی میکرد، در چند صحنه از فیلم ساعت امگا لا ماژیک را به مچ دستش بسته بود. تنها ۲۶۱ عدد از این ساعت ساخته شده است. لا ماژیک یکی از نازکترین ساعتهایی که تاکنون ساخته شده است. قطر این ساعت حدود ۲.۶ میلیمتر است و در آن دو دیسک شیشهای بسیار نازک قرار دادهاند و عقربهها را با گرد طلا مابین آنها مشخص کردهاند.
۴. در سال ۱۹۸۴ و سپس در سال ۱۹۹۰، امگا دو مجموعه ویژه را بهعنوان ادای احترام به بنیانگذار برند، لوئیس برانت، ارائه کرد.
۵. سیندی کرافورد، یکی از موفقترین و نمادینترین سوپرمدلهای جهان، مدتهای طولانی است که سفیر امگاست. او که خوره ساعتمچی است، بیش از ۲۰ سال سفیر برند امگا بوده است.
۶. گرانترین ساعت امگا ساعت کانستلیشن باگت (Constellation Baguette) است که ۷۰۰هزار دلار قیمت دارد. این ساعت دارای ۱۴۶ الماس باگت روی صفحه و ۴۵۹ الماس وِسِلتون جمعا بهاندازه ۳۰ قیراط است و قاب آن از بهترین طلای سفید ۱۸ عیار ساخته شده است.
گرانترین ساعت امگا
۷. رئیسجمهور سابق شوروی، میخاییل گورباچف، از ساعت امگا کانستلیشن استفاده میکرد. امگا این مدل را در سال ۱۹۸۲ از طلا و فولاد ساخت و منهتن نامیده میشد. این اولین ساعت کانستلیشن بود و صفحه ساعت را دو قطعه چنگک مانند در دو طرف نگه میداشت.
۸. شرکت ساعتسازی امگا در طول جنگ جهانی دوم طرفداران زیادی داشت. این ساعت بهدلیل دقت، دوام و ویژگیهای بسیار مقاوم دربرابر آب انتخاب محبوبی در میان واحدهای نظامی جهانی به حساب میآمد.
۹. امگا تنها ساعتی بود که از آزمایش ناسا جان سالم به در برد. در آن زمان گروهی از فضانوردان ناسا مجموعه گستردهای از ساعتهای مچی را در سال ۱۹۶۲ در یکی از فروشگاههای ساعت هوستون تگزاس خریداری کردند تا بهترین آنها را انتخاب کنند. اسپیدمستر تنها مدلی بود که فشارهای سخت ناشی از آزمایشهای دما و سرعت را تاب آورد.
۱۰. اسپیدمستر پرپچوال کلندر (Omega Speedmaster Perpetual Calendar) پیچیدهترین ساعت امگاست که در بین جامعه ساعتسازان بهعنوان «پادشاه پیچیدگیها» شناخته میشود. برند امگا از این مدل فقط ۵۰ عدد تولید کرده است.
۱۱. ساخت هر ساعت امگا تقریبا ۵۰۰ساعت زمان میبرد. بنابراین ارزش واقعی این ساعتها در ساعتهای کاری نهفته است که به ساخت کامل یک ساعت از آغاز تا پایان اختصاص دادهاند.
روزهای کنونی برند امگا
برند امگا هنوز هم به نوآوریهای خود ادامه میدهد. در سال ۲۰۱۰، این برند ساعت جدید با صفحه ساده و متفاوت را معرفی کرد. از سوی دیگر هنوز امگا با سازمانهای فضایی در طراحی و ساخت ابزارهای علمی همکاری میکند. مدیرعامل فعلی برند امگا، رینالد اشلیمان (Raynald-Aeschlimann) است که فردی تأثیرگذار در شرکت امگا به شمار میرود. آقای اشلیمان در سال ۲۰۲۲ راهبردهای نوینی برای ادامه کار برند در نظر دارد.
سخن پایانی
برند امگا برخلاف بسیاری از ساعتها که جزو کالاهای لوکس به شمار میروند، ساعتهایی تولید میکند که بیشتر در زمینههای علمی و اکتشافات کاربرد دارند. این ساعتها حرفهای و گرانقیمت هستند و شاید برای مخاطبان عادی چندان کاربرد نداشته باشند. البته امگا بعد از ادغام با شرکت تیسوت، گزینههای مقرونبهصرفهتری هم تولید کرد که برای کاربران عادی مناسب است.
آیا این مطلب را دوست داشتید؟ چه درسهایی از داستان این برند یاد گرفتید که فکر میکنید برای کسبوکارهای حاضر در ایران میتواند مفید باشد؟ لطفا دیدگاههایتان را با ما درمیان بگذارید.