همانژیوم رشد غیرسرطانی رگ‌های خونی و از جمله شایع‌ترین غدد یا تومورها در کودکان است که به‌دلیل رنگ و ظاهر توت‌فرنگی‌مانندش گاهی همانژیوم توت فرنگی نامیده می‌شود. همانژیوم‌ها معمولا در بازه‌ای از زمان رشد می‌کنند و سپس بدون درمان از بین می‌روند و بیش از اینکه مشکلی پزشکی باشند نوعی نگرانی مربوط به زیبایی در نظر گرفته می‌شوند. می‌دانید این بیماری چه بخش‌هایی از بدن را درگیر می‌کند و چه علائم و درمانی دارد؟ در این مقاله پاسخ این سؤالات را خواهیم داد.
آیا همانژيوم مهم است؟
تقریبا از هر ۱۵ نوزاد یکی همانژیوم دارد که در بیشتر نوزادان مشکلی ایجاد نمی‌کند. با این حال، ممکن است بعضی از همانژیوم‌ها باز شوند و خونریزی و زخم را به همراه داشته باشند. این موارد بر اساس اندازه، موقعیت و میزان ترشحاتشان می‌توانند دردناک باشند. همچنین ممکن است این بیماری با سایر ناهنجاری‌های سیستم عصبی مرکزی یا ستون فقرات همراه باشد.
همانژیوم‌ها می‌توانند داخلی باشند و در اندام‌های زیر ایجاد شوند:
- مغز؛
- کبد؛
- کلیه؛
- اندام‌های سیستم تنفسی؛
- سایر بخش‌های سیستم گوارشی.
همانژیوم‌هایی که اندام‌ها را درگیر می‌کنند معمولا مشکلی ایجاد نمی‌کنند. در ادامه دو نوع رایج و مهم همانژیوم را بررسی می‌کنیم.
همانژیوم پوست
همانژیوم پوست با تکثیر غیرطبیعی رگ خونی در بخشی از بدن ایجاد می‌شود. علت دقیق این اتفاق هنوز مشخص نیست، اما به نظر می‌رسد تولید پروتئین‌های خاص توسط جفت در دوران بارداری، عاملش باشد.
همانژیوم پوستی می‌تواند در سطح رویی پوست یا در قسمت داخلی‌تر به‌نام لایه زیرپوستی ایجاد شود. همانژیوم‌های عمقی‌تر رنگ تیره‌تری دارند. در ابتدا ممکن است همانژیوم به‌شکل لکه مادرزادی قرمز روی پوست باشد. اما به‌تدریج برجسته می‌شود.
معمولا همانژیوم‌ها در بدو تولد وجود ندارند و در ۲ تا ۳ هفته اول زندگی ایجاد می‌شوند و طی ۴ تا ۶ ماه به‌سرعت رشد می‌کنند. سپس چند ماه یا چند سال رشدشان متوقف می‌شود و اندازه‌شان ثابت می‌مانند و بعد به‌مرور چروکیده و کوچک می‌شوند. همانژیوم نوزادی معمولا در ناحیه تنه ایجاد می‌شود، اما ممکن است روی گردن هم ظاهر شود.
علت همانژیوم پوستی مشخص نیست، اما معمولا در چنین مواردی ایجاد می‌شود:
- نوازدان نابالغ؛
- نوزادان سزارین؛
- وزن کم هنگام تولد.
همانژیوم نوزادی در جنس مؤنث شایع‌تر است، اما همیشه مشاهده نمی‌شود. در بعضی موارد همانژیم خانودگی است. این همانژیوم‌ها می‌توانند خودبهخود ایجاد شوند یا علت ژنتیکی داشته باشند. چون علت این نوع همانژیم مشخص نیست، راهی برای پیشگیری از آن وجود ندارد.
عوارض همانژیوم پوستی
عوارض این همانژیوم بسیار نادر است. اگر همانژیوم به‌سرعت رشد کند یا در نواحی حساس باشد، می‌تواند مسبب این عوارض شود:
- زخم؛
- عفونت ثانویه؛
- تغییر دید (در همانژیوم روی چشم)؛
- تنگی نفس (در همانژیوم بزرگ و روی گلو یا بینی).
همانژیوم کبدی
همانژیوم کبدی یا همانژیوم هپاتیک در کبد ایجاد می‌شود و می‌تواند با همانژیوم نوزادی مرتبط یا غیرمرتبط باشد. به نظر می‌رسد همانژیوم غیرنوزادی کبدی به‌دلیل حساسیت به استروژن باشد.
بسیاری از خانم‌ها در دوران یائسگی برای به حداقل رساندن علائم کاهش سطح استروژن از استروژن جایگزین استفاده می‌کنند. این استروژن اضافی می‌تواند همانژیوم کبدی را تحریک کند. همچنین بارداری و کاهش مصرف قرص‌های خوراکی کنترل بارداری می‌تواند سایز همانژیم را افزایش دهد.
علائم همانژیوم
معمولا همانژیوم مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما گاهی اوقات ممکن است بزرگ باشد یا در نواحی حساس همانژیوم چندگانه ایجاد شود.
علائم همانژیوم اندام‌های داخلی
همانژیوم‌های داخلی با توجه به اندام درگیر ممکن است با علائمی همراه باشد. مثلا همانژیوم گوارشی یا کبد ممکن است با علائم زیر همراه باشد:
- استفراغ؛
- حالت تهوع؛
- کاهش اشتها؛
- ناراحتی شکمی؛
- احساس سیری.
تشخیص همانژیوم
تشخیص معمولا با بررسی چشمی توسط پزشک انجام می‌شود و اگر همانژیوم شکل غیرطبیعی داشته باشد، ممکن است نمونه‌برداری یا آزمایش خون تجویز شود. همانژیوم‌های داخلی معمولا با انواع تصویربرداری مشخص می‌شوند، مانند:
- سونوگرافی؛
- ام.آر.آی (MRI)؛
- سی.تی اسکن (CT scan).
درمان همانژیوم
همانژیوم تکی و کوچک معمولا به درمان نیاز ندارد و خودبهخود از بین می‌رود. با این حال، در بعضی موارد ممکن است به درمان نیاز باشد، مثلا:
- همانژیوم پوستی عامل زخم؛
- همانژیوم در نواحی خاصی از بدن مثل لب، بینی، چشم، مقعد و ناحیه تناسلی؛
- وقتی اندازه همانژیم بیش از ۳ سانتی‌متر باشد؛
- وقتی بیش از ۵ همانژیوم در بدن کودک دیده شود.
در ادامه چند گزینه درمانی را بررسی می‌کنیم.
۱. مسدودکننده‌های بتا
- پروپرانول خوراکی: اولین گزینه برای درمان همانژیوم‌های سطحی است.
- پمادهای موضعی مثل ژل تیمولول: بیشتر برای همانژیوم‌های سطحی کوچک به کار می‌رود که معمولا استفاده از آن تحت نظارت پزشک بی‌ضرر است.
۲. داروی کورتیکواستروئید
ممکن است کورتیکواستروئیدها برای کاهش رشد و توقف التهاب به درون همانژیوم تزریق شوند. استروئیدهای محیطی مثل پریدنیزون و پریندوزولون معمولا تجویز نمی‌شوند و در افرادی استفاده می‌شوند که نمی‌توانند از مسدودکننده‌های بتا استفاده کنند. این روش درمانی می‌تواند عوارض جانبی داشته باشد، از جمله:
- آب مروارید؛
- کاهش رشد؛
- افزایش قند خون؛
- افزایش فشار خون.
۳. لیزردرمانی
لیزردرمانی معمولا برای درمان همانژیوم‌های سطح پوست استفاده می‌شود. در بعضی موارد از لیزردرمانی برای کاهش قرمزی و بهبود ظاهر نیز استفاده می‌کنند.
۴. ژل دارویی
ژل دارویی بکاپلرمین گران است و در بعضی مطالعات برای درمان همانژیوم زخم مزمن استفاده می‌شود. البته اگر مداوم استفاده شود، می‌تواند خطر ایجاد سرطان را به همراه داشته باشد.
۵. جراحی
همانژیم‌های کوچک را می‌توان با جراحی برداشت.
درمان همانژیوم اندام داخلی
همانژیوم درون بدن زمانی نیاز به درمان نیاز دارد که خیلی بزرگ شود یا دردی ایجاد کند. گزینه‌های درمانی برای این نوع همانژیوم شامل موارد زیر است:
- حذف همانژیوم؛
- حذف اندام یا ناحیه آسیب‌دیده؛
- بستن رگ منتهی به همانژیم در همانژیوم کبدی.
چند نکته مهم
- همانژیوم معمولا خودبهخود از بین می‌رود، اما با توجه به موقعیت، اندازه و عوارض جانبی آن به درمان نیاز دارد.
- همانژیم قبل از اینکه از بین برود رشد می‌کند که می‌تواند هشداردهنده باشد، اما معمولا رشد آن متوقف می‌شود.
- همانژیوم‌های نزدیک دهان، بینی و چشم را باید پزشک بررسی کند.
- در صورت ایجاد زخم و خونریزی در همانژیم، پزشک باید بررسی‌اش کند.
شما بگویید
شما چقدر با همانژیوم آشنایی دارید؟ آیا این رشد غیرسرطانی رگ‌های خونی را در بدن خود یا اطرافیانتان دیده‌اید؟ در صورت تمایل، می‌توانید تجربه و نظرتان را در قسمت ارسال دیدگاه برایمان بنویسید و این مطلب را از طریق شبکه‌های اجتماعی برای دوستانتان ارسال کنید.
