نقد فیلم Mangrove - قسمت اول مجموعه Small Axe

اما بسیاری از قسمت‌های این سریال، نسبت به تغییرات جمعیتی انگلیس در آن زمان بی‌توجه بودند.  در واقع مسائل مربوط به مهاجرت و همچنین تجربه‌ی جوامع سیاه‌پوستان در این سریال رد و نشان زیادی ندارد. همین سریال به ما نشان می‌دهد که چگونه مسائل سیاه‌پوستان در کشوری مثل انگلیس این میزان نادیده گرفته شده است. چگونه است که سریالی  در ۳۰۶ اپیزود تقریبا یک ساعتی، جایی برای قصه‌های اقلیت‌های نژادی ندارد. مک‌کوئین در Small Axe، سراغ همان برهه‌ی زمانی رفته است که داستان‌های سریال Play For Today در آن می‌گذرد. اما مک‌کوئین عدسی دوربین خود را به سمت آدم‌هایی برده است که گویی در آن دوران وجود خارجی نداشته‌اند. آدم‌هایی که در همان زمان زندگی می‌کردند اما گویی داستان‌ها و مسائل‌شان آنقدر جذاب نبوده است که راهی به تلویزیون و پرده‌ی سینما پیدا کنند.

هر کدام از قسمت‌های Small Axe، به عنوان فیلم‌های سینمایی مجزا شناخته می‌شوند. چنانچه که برخی از قسمت‌های سریال، پیش از نمایش در تلویزیون، نمایش‌های جشنواره‌ای نیز داشته‌اند

آیا تاکنون پیش خود فکر کرده‌اید که چرا در سینمای کلاسیک یک بازیگر اسطوره‌ای سیاه‌پوست در قد و قامت نام‌هایی مثل همفری بوگارت، جیمز دین و مارلون براندو نداریم. بدیهی است که این مسئله را نباید به پای برخی گزاره‌های نژادستیزانه بگذاریم. گزار‌ه‌هایی از این جنس که خب حتما بازیگر سیاه‌پوستی در حد و اندازه‌ی این نام‌ها وجود نداشته است. یا اینکه بازیگران رنگین پوست استعداد و مهارت بازیگریِ همتایان سفید پوست خود را نداشته‌اند. رد این موضوع را به شکل‌های مختلف در دوران معاصر نیز می‌توان پیگیری کرد. از این جهت سریال Small Axe، با مجموعه‌ی بازیگران متنوع و شگفت‌انگیز خود، کیفرخواستی علیه صنعت رسانه و سرگرمی است. کافی است قدرت خیره‌کننده‌ی بازیگری مجموعه‌ شخصیت‌های اصلی فیلم Mangrove را در نظر بگیریم. هر کدام از آن‌ها این قابلیت را دارند که در فیلم‌های بسیاری، نقش‌های قابل اعتنایی بر عهده داشته باشند. بخشی از قدرت ایپزود Mangrove، در اجرای درخشان بازیگرانش نهفته است.

هر کدام از قسمت‌های Small Axe، به عنوان فیلم‌های سینمایی مجزا شناخته می‌شوند. چنانچه که برخی از قسمت‌های سریال، پیش از نمایش در تلویزیون، نمایش‌های جشنواره‌ای نیز داشته‌اند. دو اپبزود اول سریال، Mangrove و Lovers Rock، در لیست فیلم‌های بخش مسابقه‌ی جشنواره کن سال گذشته که به دلیل شیوع ویروس کرونا کنسل شد، قرار داشتند. Mangrove، در کنار دو قسمت دیگر سریال، در جشنواره نیویوک سال گذشته به نمایش درآمد و همچنین فیلم افتتاحیه جشنواره‌ی لندن بود. Mangrove در کنار Lovers Rock، در اکثر لیست‌های بهترین فیلم‌های سال ۲۰۲۰، در میان ده فیلم برگزیده دیده می‌شوند.

فیلم Mangrove، اولین قسمت از مجموعه‌ی Small Axe، به درگیری واقعی نیروی پلیس و تعدادی از ساکنان سیاه‌پوست ناتینگ‌هیل لندن می‌پردازد

سال گذشته، در فیلم The Trial of the Chicago 7 «دادگاه شیکاگو هفت»، ساخته‌ی آرون سورکین، شاهد کیفرخواستی علیه سیستم عدالت کیفری آمریکا بودیم. در آن فیلم هفت نفر به اتهام رهبری جنبش مخالفت با جنگ ایالات متحده علیه ویتینام، مورد محاکمه قرار می‌گیرند. داستان از این قرار است که در سال 1968،  در دادگاه شیکاگو علیه ۷ نفر به اتهام شورش و دعوت به آشوب کیفرخواستی صادر می‌شود. در اولین قسمت Small Axe، با داستان مشابهی روبه‌رو هستیم که می‌توانیم آن را دادگاه مانگرو ۹ بنامیم.  داستان Mangrove، نیز در سال 1968 شروع می‌شود؛‌ جایی که یک مهاجر اهل کشور ترینیداد و توباگو به نام فرانک کریشلو، در حال افتتاح رستوران کارائیبی خود به نام Mangrove است. رستورانی که به عنوان پاتوقی برای جامعه‌ی سیاه‌پوستان آنجا تبدیل می‌شود و به دلایل غیرواقعی، به صورت متعدد هدف یورش‌های گاه و بی‌گاه پلیس‌های آنجا قرار می‌گیرد.

به این ترتیب Mangrove، به درگیری واقعی نیروی پلیس و تعدادی از ساکنان سیاه‌پوست ناتینگ‌هیل لندن می‌پردازد. ماجرایی که با شورش و اعتراض جامعه‌ی سیاه‌پوستان مهاجر لندن، ابعادی حقوقی پیدا می‌کند. در دادگاه کیفری مرکزی انگلستان به نام اولد بیلی، کیفرخواستی علیه ۹ نفر از این معترضان تنظیم می‌شود. جایی که دو نفر از اعضی گروه مانگرو، دارکوس و آلتیا، تصمیم می‌گیرند خودشان مسئولیت دفاع از خود را به عهده بگیرند. پرونده‌ای که نتیجه‌ی آن برای اولین‌بار به تایید رفتارهای نژادپرستانه‌ی نیروی پلیس انگلیس انجامید.

روایت Mangrove، به دو بخش تقسیم می‌شود. بخش اول به زندگی گروهی از سیاه‌پوستان ناتینگ‌هیل متمرکز است. مک‌کوئین در بخش اول Mangrove، با رویکردی احساسی به قلب جامعه می‌رود. دوربین مک‌کوئین در کنار آدم‌هایش می‌ایستد و شادی‌ها، رقص‌ها، اعتراضات، تنهایی‌ها و خلوت‌های آن‌ها را نشان می‌دهد. البته اینجا قرار نیست با حسی از نوستالژی به سراغ گذشته برویم. مک‌کوئین با خلق فضای آن دهه، گذشته را از نو زنده می‌کند تا آن را احساس کنیم. مک‌کوئین در Mangrove  سعی کرده از الگوهای آشنای فیلم‌های مسائل نژادی فاصله بگیرد، هرچند که داستانی آشنا را روایت می‌کند. این مسئله در هر دو نیمه‌ی مانگرو احساس می‌شود. نخستین تفاوت مانگرو با نمونه‌های مشابه در نیمه‌ی اول فیلم به چشم می‌آید. نگاه مک‌کوئین به گذشته نه سویه‌ای نوستالژیک دارد و نه به آن به چشم یک دوران سپری شده نگاه می‌‌کند. همچنین گذشته برای مک‌کوئین ابزار بهره‌کشی نیست. به همین دلیل است که در نیمه‌ی اول بیش‌ترین توجه خود را نه بر پیشبرد خط داستانی و نمایش موقعیت‌های کلیشه‌ای، بلکه بر فضاسازی می‌گذارد. پس از اینکه فیلم، پرتره‌ای صمیمانه از جامعه‌ی سیاه‌پوستان به تصویر می‌کشد، در نیمه‌ی دوم، بر دادگاه فرانک و همراهانش متمرکز می‌شود.

صحنه‌های دادگاه با مهارت پرداخت شده‌اند. مک‌کوئین توانسته پیچیدگی‌های دادرسی در یک سیستم قضایی ناعادلانه را با همه‌ی جزئیاتش به تصویر بکشد. هرچند که در نیمه‌ی دوم فیلم غیاب برخی از کاراکترها احساس می‌شود، اما حضور گیرا و موثر اعضای گروه مانگرو، بر جذابیت دراماتیک فیلم افزوده است. همچنین سایر بازیگران نقش‌های فرعی مانند الکس جنینگز به عنوان قاضی، ساموئل وست در نقش مشاور دادستانی و جک لودن به عنوان وکیل مدافع مانگرو ۹، نقشی موثر در پیش‌روی معادلات پییچده‌ی دادگاه دارند.

مالاچی کربی، در نقش دارکوس، در لحظاتی از فیلم، صحنه‌ی دادگاه را به تسخیر خود در می‌آورد. او با زیرکی و ذکات و همچنین با بیان تاثیرگذار خود جمله‌هایی از شکسپیر را نقل می‌کند. لتیشیا رایت، توانسته درایت فکری و همچنین شور عملگرایانه‌ی آلتیا جونز را منتقل کند. همچنین نباید حضور حس‌برانگیز شائون پارکز را نادیده گرفت. او به عنوان صاحب رستوران مانگرو، فقط می‌خواهد مغازه‌ی خودش را داشته باشد. او به نظر کم‌تر از بقیه‌ی اعضای گروه به فعالیت‌های مستقیم سیاسی علاقه‌مند است. پارکز با یک اجرای احساسی قدرتمند، مقاومت، نامیدی، خستگی و شجاعت فرانک را به شکل ملموسی مجسم می‌کند. هر کدام از اعضای گروه مانگرو، شخصیت‌های با خصوصیت‌های مجزایی هستند که درباره‌ی مسائل مختلف با یک‌دیگر اختلاف نظر دارند. اما مک‌کوئین توانسته این آدم‌ها را به واسطه‌‌ی هدفی مشترک در کنار یک‌دیگر قرار دهد  و از این طریق موفق شده‌ پرتره‌ای الهام‌بخش از یک مقاومت جمعی را به تصویر بکشد. اعضای گروه مانگرو ۹، مصداق جملاتی هستند که از زبان دارکوس بر روی تصاویر ابتدای فیلم می‌شنویم:‌ «آدم‌هایی که در بحران‌ها می‌درخشند، آن‌ها آدم‌های بی‌روحیه، شکست‌خورده یا ناامیدی نیستند، آن‌ها روحیه‌ی رهبری دارند ولی در میان کسانی که رهبری می‌کنند، خفه شده‌اند».