نقد فیلم خجالت نکش

تا اینجا مخاطب درجریان سیر کلی فیلم قرار گرفته و آماده‌ی رویداد‌های بعدی است. صنم بچه‌دار می‌شود و آنها تصمیم می‌گیرند این موضوع را پنهان کنند و این پنهان کاری قرار است موقعیت‌های کمدی به همراه بیاورد و میانه‌ی فیلم را پرکند. اما ایرادات اصلی فیلم از همین جا آغاز می‌شود. به عنوان مثال وقتی پسرهای صنم و قنبر به همراه همسرانشان به دیدن مادرشان می‌آیند شاهد آدم‌های اضافی هستیم که شاید اگر به جای شش نفر، ده نفر یا بیشتر هم بودند فرقی برای فیلم نداشت یا شخصیتی که لیندا کیانی از ابتدا نقش آن را بازی می‌کند اضافی است و حذف او آسیبی به فیلم نمی‌زند چراکه به اندازه‌ی یک شخصیت اصلی در فیلم حضور دارد اما کارکردی در پیشبرد داستان ندارد. موضوع جدی بعدی این است که بیشتر لحظات فیلم مخاطب به چه چیز می‌خندد؟ شخصیت‌های فیلم کمدی همانطور که در ابتدای مطلب اشاره شد، تا چه اندازه باید سطح آگاهیشان از مخاطب پایین‌تر باشد و حماقت بیش از حد آنها آیا مخاطب را آزار نمی‌دهد؟

به عنوان نمونه در فیلم Some Like It Hot ساخته‌ی بیلی وایلدر که یک کمدی موفق است، جک لمون و تونی کرتیس که دو نوازنده‌‌ی تهی دست هستند به طور تصادفی شاهد تصفیه حساب گانگسترها و کشتار روز سن والتین هستند. آن‌ها برای فرار از دست گانگسترها لباس زنانه می‌پوشند و خود را جای دو نوازنده‌‌ی ساکسیفون و بیس جا می‌زنند و در این راه هر دوی آن‌ها عاشق مرلین مونرو که یکی از نوازندگان این گروه است می‌شوند و رقابت جالبی بینشان شکل می‌گیرد. این رقابت را باهوش بودن شخصیت‌ها جذاب می‌کند که برای رسیدن به هدفشان نقشه‌های هوشمندانه می‌کشند. همین که این دو شخصیت تصمیم می‌گیرند خود را به شکل زن در بیاورند از ذکاوتشان می‌آید و موقعیت‌هایی که در ادامه‌ی تصمیم هوشمندانه‌ی آنها روی می‌دهد مخاطب را به خنده می‌اندازد. بنابراین در فیلم کمدی نیز برای شخصیت‌ها باید میزانی هوش و ذکاوت قائل باشیم تا به شعور مخاطب توهین نشود. در فیلم خجالت نکش آیا این سطح حماقتی که شخصیت‌ها دارند برای مخاطب (به خصوص مخاطبی که ساکن روستا بوده) باورپذیر است و توهین به شعور او نیست؟ مثلا تا کجا قرار است به دمپایی پرت کردن‌های صنم به قنبر، جمله‌ی «ما می‌توانیم» و گم شدن‌های ساده لوحانه‌ی بچه بخندیم؟

از دیگر ایرادات فیلم تغییر لحن است. جایی که قنبر به طور کاملا تصادفی سبد بچه از دستش رها شده و به رودخانه می‌افتد، لحن فیلم تغییر بدی پیدا می‌کند و مخاطب باید خودش را مجددا برای جست و جوهای ابلهانه و خسته کننده‌ی پایانی آماده کند. شاید بیراه نباشد که بگوییم مخاطب این فیلم را بیشتر بازی بازیگرانی همچون شبنم مقدمی و احمد مهرانفر به خنده می‌اندازد وگرنه مسیر فیلمنامه بسیار از ایده‌های کلیشه ای رنج می‌برد. با تماشای تیتراژ فیلم انتظار یک ریشه یابی از مسئله ی رشد جمعیت داشتیم اما حیف که برخلاف جذاب بودن این مسیر به چند کنایه‌ی سیاسی در فیلم بسنده شد. در کل رضا مقصودی را همچنان با فیلمنامه‌ی موفق «لیلی با من است» در کارنامه اش به ذهن می‌سپاریم و منتظر نمونه‌ی موفق دیگر از او می‌مانیم.